Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Mei te Pokaikai Tuatua ki te Codex—Akapeea te Pipiria i te Riro Mai Anga ei Puka

Mei te Pokaikai Tuatua ki te Codex—Akapeea te Pipiria i te Riro Mai Anga ei Puka

Mei te Pokaikai Tuatua ki te Codex​—Akapeea te Pipiria i te Riro Mai Anga ei Puka

I ROTO i te au anere mataiti, e manganui te au ravenga e akaputu ana te au tangata i te au akakiteanga. I te au tuatau i topa, e rekoti ana te aronga tata i ta ratou au tuatua ki runga i te au toka akamaaraanga, te au papa toka me kore te au papa rakau, au pakiri manu, e tetai au apinga ke atu. Tae mai ki te anere mataiti mua, i te Itinga Rotopu, ko te pokaikai tuatua te papaanga arikiia e tei akanooia no te au tuatua tataia. E oti aru mai ko te codex, e i te openga iora, kua mono atu teia i te pokaikai tuatua e kua riro mai e ko te ravenga matauia no te au tataanga. E aka tauturu tikai teia ki te tuaanga o te Pipiria. Eaa te codex, e i akapeea te reira i te akamataanga?

Ko te codex te tataanga mua o te au puka ta tatou e kite nei i teia tuatau. E au vaanga pepa te reira tei aatuia, akaputuia, e tei tapekaia i te ngai aatu anga. E kua tataia ki runga i nga tua roa ai o te kapi e kua paruruia ki tetai vai. Kare te codex mua i aite ana i tona akaraanga mei te au puka rai i teia tuatau, mari ra mei te maataanga o te au apinga maani muaia rai, kua maaniia te reira e kua tauiuiia kia tau ki te au anoano e te au inangaro o te aronga e taangaanga ra i te reira.

Rakau, Tapou, e te Pakiri Manu

I te akamataanga, e maaniia ana te au codex mei te au papa rakau paraiia ki te tapou. Te au polyptych tapou tataia, me kore te au papa, tei tataiia ki runga i tona tua roaanga rere, kua kiteaia mai i Herculaneum, tetai taoni tei takore kapitiia atu ki te taoni o Pompeii i te aruruanga te Maunga ko Vesuvius i te 79 T.N. I te openga iora, kua pauia teia au papa marokiakia ki te au vaanga pepa e e ngoie ua i te aatu. I Ratino, e kapikiia ana teia au codex, me kore au puka, ei membranae, me kore ei au pakiri manu, no te kiri manu e taangaangaia ana no te au kapi.

Tetai au codex tei roa tona vai ua anga, kua maaniia mei te raupo. Te au codex Kerititiano taito roa atu tei kitenaia mai, e tei vai meitaki ua i te tuatau maro i roto i tetai au ngai tikai o Aiphiti, ko te raupo ia. *

Pokaikai Tuatua me ko te Codex?

I te akaraanga kua taangaanga te au Kerititiano i te rora, me kore te pokaikai tuatua, e tae rava atu paa ki te openga o te anere mataiti mua T.N. Te tuatau mei te openga o te anere mataiti mua ki te toru anere mataiti T.N., kua kite mai i tetai putotoanga i rotopu i te aronga turuturu no te codex e te aronga turuturu no te pokaikai tuatua. Kua emiemi te aronga tumu tei matau i te taangaanga i te pokaikai tuatua, i te akaruke i te au peu e te au tu akonoanga matauia. Inara, e akamanako ana, e eaa tei o mai i te tatauanga i tetai pokaikai tuatua. Kua maaniia tetai pokaikai tuatua mei te au vaanga raupo me kore au vaanga pakiri manu tei tapipiri kapitiia kia riro mai e tai potonga roangarere, e oti kua aatuia te reira. Kua ta pa ia te tataanga i te kapi mua o te pokaikai tuatua. I te tatauanga i te reira, ka oora te tangata tatau i te pokaikai tuatua i te kimianga i te potonga tana e inangaro ra. I muri ake i te tatauanga i te reira, kua rora akaou aia i te reira. (Luka 4:16-20) I te maataanga o te taime, kua tere atu i te okotai pokaikai tuatua no tetai tataanga okotai, aka angaanga atu i reira i te tatau. Noatu i te akaraanga e kua reka atu te au Kerititiano mei te rua anere mataiti e tere atu, i te kopi i te au Tuatua Tapu ki roto i te codex, te taangaangaia ra rai te pokaikai tuatua no te au anere mataiti i muri mai. Inara, te irinaki ra te aronga kite e no te mea kua taangaanga te au Kerititiano i te codex, ko te tumu maata ia i ariki ateaia te reira.

Te kite meitaki uaia atura te au puapinga no te codex​—te maata o te tataanga, te tu tau ua, e te tu ngoie ua i te apai aere. Noatu e kua kite mai tetai pae i te au tuatau mua i teia au puapinga nei, kua emiemi te maataanga o te au tangata i te akaruke i te pokaikai tuatua. Inara, i roto i te au anere mataiti e manganui, e maata te au apinga tei tupu tei taki marie atu ki te akamataanga o te codex.

Me akaaiteia ki te pokaikai tuatua, e oko mama ake te codex. Ka rauka te nga tua roa ai o te kapi i te tataia, e e maata te au puka ka rauka i te akaputuia i roto i tetai voriumu okotai. Kua karanga tetai pae e, no te mama ua i te kite mai anga i tetai au tuanga tikai i roto i te codex, ko te tumu maataia i puapinga ai te reira i rotopu i te au Kerititiano e te aronga kite rai mei te au roia. No te au Kerititiano, te au tataanga akapapa rikirikiia​—me kore tetai papaanga irava Pipiria mama ua​—e meitaki tikai te reira no te angaanga evangeria. E pera katoa, e vai to te codex, tei maani putuputuia ana mei te rakau, e no reira e roa atu tona vai ua anga i to te pokaikai tuatua.

E puapinga katoa rai te au codex no te tatau ua anga. Tae ki te openga o te toru anere mataiti, kua rauka i te au Kerititiano akatutu ua i te au puka rikiriki o te Au Evangeria. Mei te reira taime mai, e pirioni ua atu te au kopi o te Pipiria katoa me kore tetai au potonga o te reira tei neneiia mei te codex rai.

I teia tuatau no te au puka tauturu e manganui, kua viviki ua e kua mama ua i te au tangata i te kite mai i te kite pakari no te Atua tei kiteaia i roto i te Pipiria. Ka kiteaia te reira i runga i te au komupiuta, te au tepu akatangi, e te kapi neneiia. Noatu e teiea tu o te Pipiria taau e reka ana, e tatanu i tetai inangaro no te Tuatua a te Atua, i te akariroanga i te reira ei manakonakoanga naau i te au ra ravarai.​—Salamo 119:97, 167.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

^ para. 6 E akara i te atikara “The Early Christian Codex,” i roto i te Aukute 15, 1962, itiu o The Watchtower, kapi 501-5.

[Au Tutu i te kapi 15]

Kua tauturu maata te codex ki te tua anga o te Pipiria