Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Te Aronga Pakarikari—E Akameitakianga No te Au Mapu Ou

Te Aronga Pakarikari—E Akameitakianga No te Au Mapu Ou

Te Aronga Pakarikari​—E Akameitakianga No te Au Mapu Ou

“Me ruaine oki au, e me inaina toku mimiti, e te Atua e, auraka koe e akaruke mai iaku, kia akakite rai au i toou ra mana ki teianei uki; to ririnui ki te tangata ravarai te ka aere mai.”​—SALAMO 71:18.

1, 2. Eaa ta te au tavini pakarikari o te Atua e ariki rekareka ra, e eaa ta tatou ka akamanako i teianei?

KUA atoro tetai tangata pakari Kerititiano no Aperika Opunga i tetai taeake ruaine akatainuia e kua ui kiaia, “Peea ua koe?” Kua pau mai te taeake, “Kite au i te oro, kite au i te rere mei tetai vaevae ki tetai, kite au i te rere mamao, kite au i te rere viviki i runga i tetai vaevae,” i te akatutu mai anga i tana au tuatua iaia e tuatua ra i te reira. “Inara,” kua akakite mai aia, “kare au e kite i te rere mei te manu rai.” Kua marama te tangata pakari i tona manako. ‘Ko taku i kite i te rave, ko taku tikai ia ka rave, inara tei kore e rauka iaku i te rave, kare au e rave.’ Te tangata pakari tei rave i taua atoro anga e 80 ona mataiti i teianei, e te maara akaperepere ua nei rai aia i te tu katakata o tera taeake e tona tu tiratiratu.

2 Te au tu akono tau i te Atua ta tetai tangata pakarikari e akaari ra ka akatupu mai i tetai manako umere maata ki runga i tetai ke atu. E tika rai, i te ruaine anga kare i te mea ngoie i te akatupu ua i te pakari e te au tu mei to Karaiti rai. (Koheleta 4:13) Te akakite maira te Pipiria e: “E korona kakā te upoko inaina, kia rokoia atu tei te arataa tuatua-tika ra.” (Maseli 16:31) Me e ruaine koe, te kite ra ainei koe e mei teaa te akakeu anga puapinga maata o taau au tuatua e te au angaanga ki tetai ke? E akamanako ana i etai au akaraanga Pipiria te akaari maira te riro anga te aronga pakarikari ei akameitakianga tikai ki te au mapu ou.

Te Akarongo e te Au Akakeu Anga Roa

3. Akapeea to Noa tu akarongo mou i te akapuapinga anga i te aronga katoatoa e ora ra i teianei?

3 Kua akatupu mai to Noa akarongo e te tu ngaueue kore i te au turanga puapinga te kite katoaia ra i teia tuatau. Kua vaitata to Noa mataiti ki te 600 i te tarai anga aia i te araka, i te akaputuputu anga mai i te au manu, e te tutu aere anga ki tona tangata tupu. (Genese 7:6; 2 Petero 2:5) No tona mataku akono tau i te Atua, i ora mai ei a Noa, e tona ngutuare tangata, i te Vaipuke maata e kua riro mai ko te tupuna tane no te au tangata ravarai te noo ra i runga i te enua i teia tuatau. E tika rai, te noo ra a Noa i te tuatau e roa te oraanga o te tangata. Inara, noatu e te ruaine ua atura aia, kua vai akarongo mou a Noa, e kua akatupu mai te reira i te au akameitakianga puapinga maata. Akapeea ra?

4. Akapeea to Noa tu ngaueue kore i te akapuapinga anga i te au tavini o te Atua i teia tuatau?

4 Kua vaitata atu a Noa ki te 800 mataiti i te akamata anga a Nimeroda i te parani i te Punanga o Babela ei patoi atu i ta Iehova akauenga kia “akaki i te enua.” (Genese 9:1; 11:1-9) Inara, kare a Noa i o ana ki roto i te meameaau a Nimeroda. No reira, penei kare tona reo i tauiia ana i te akatarevake angaia te reo o te aronga meameaau. Ko to Noa akarongo e te tu ngaueue kore tei kiteaia i tona ruaine anga e i roto katoa i tona oraanga roa, ka tau meitaki kia aruia e te au tavini o te Atua noatu e eaa to ratou mataiti.​—Ebera 11:7.

Akakeu Anga i Roto i te Pamiri

5, 6. (a) I te tae anga a Aberahama ki te 75 mataiti, eaa ta Iehova i akakite kia rave aia? (e) Akapeea a Aberahama i te ariu anga ki ta te Atua akauenga?

5 Te akakeu anga ta te aronga pakarikari i akatupu no te akarongo o to ratou au mema pamiri kua kiteaia i roto i te au oraanga o te au pateriareka i muri ake ia Noa. E 75 o Aberahama mataiti i te karanga anga te Atua kiaia e: “E aere ke mai koe i to enua na, e toou kopu-tangata, e te ngutuare o toou metua, ki te enua taku e akakite atu kia koe na: E akariro oki au ia koe ei iti-tangata maata, e ka akameitaki au ia koe.”​—Genese 12:1, 2.

6 E akamanako ana, kua akakiteia mai kia koe e e akaruke koe i toou kainga, toou au oa, te enua i anauia ai koe, e te tu tinamou o toou kopu tangata kia aere atu ki tetai enua kare koe i kite. Kua akakiteia kia Aberahama kia akapera rai. “Aere aturā [aia], i ta Iehova i tuatua mai kiaia ra,” e te toenga o tona oraanga, kua noo aia i roto i te au puakapa ei tuitarere e ei tangata teretere aere i roto i te enua o Kanaana. (Genese 12:4; Ebera 11:8, 9) Noatu e kua karanga a Iehova e ka riro mai a Aberahama “ei iti-tangata maata,” kua mate aia i mua ake ka maata rava ai tona uanga. Inara kua anau mai a Sara, tana vaine, e tai ua tamaiti nana, ko Isaaka, i muri ua ake ka aere atu ei a Aberahama ki te enua taputouia no tetai 25 mataiti. (Genese 21:2, 5) Inara, kare a Aberahama i roiroi ana e i oki atu ana ki te oire no reira mai aia. E akaraanga meitaki tikai no te akarongo e te tamou marie!

7. Eaa te akakeu anga no to Aberahama tamou marie anga i tuku ki runga i tana tamaiti ko Isaaka, e eaa tei tupu mai ki te au tangata?

7 Te tamou marie anga a Aberahama e akakeu anga ririnui ia ki runga i tana tamaiti ko Isaaka, tei akapou i tona oraanga​—e 180 mataiti​—ei tangata tuitarere i roto i te enua o Kanaana. To Isaaka tamou marie anga kua akatumuia ki runga i te akarongo o ta te Atua au taputou, e akarongo tei apiiia mai kiaia e tona nga metua ruaine e i muri mai kua akaketaketaia na roto i ta Iehova uaorai tuatua kiaia. (Genese 26:2-5) Te tu ngaueue kore o Isaaka e tuanga maata ta te reira i rave i te akatupu anga i ta Iehova taputou e ka aere mai tetai “uanga” ei akameitakianga i te au tangata ravarai na roto i te pamiri o Aberahama. I te au anere mataiti i muri mai, na Iesu Karaiti, te tuanga maata o taua “uanga,” i akatuera i te mataara ki te katoatoa tei akono i te akarongo ki roto iaia kia akaongiia ki te Atua e kia rekareka i tetai oraanga mutu kore.​—Galatia 3:16; Ioane 3:16.

8. Akapeea a Iakoba i te akaari anga i te akarongo ngaueue kore, e eaa tei tupu mai?

8 Aru mai, kua tauturu a Isaaka i tana tamaiti ia Iakoba kia akono i te akarongo ngaueue kore tei akaora mai iaia i tona ruaine anga. E 97 o Iakoba mataiti i te kukumi anga raua ko tetai angera i te katoaanga o te po no tetai akameitakianga. (Genese 32:24-28) I mua ake ka mate ei aia i te 147 mataiti, kua tamou marie a Iakoba ma te maroiroi i te akameitaki i tana tamariki tamaroa tataki tai e 12. (Genese 47:28) E tika mou te au tuatua totou tei tuatuaia, kua tataia i teianei i roto ia Genese 49:1-28, e te akatupuia nei rai te reira.

9. Eaa te ka karangaia no runga i te akakeu anga ta te aronga ruaine pakari i te pae vaerua ka akatupu ki runga i to ratou pamiri?

9 Te taka meitaki ra e, e akakeu anga tau te au tavini tiratiratu ruaine o te Atua ki to ratou au mema ngutuare. Ka rauka i te ikuikuanga Tuatua Tapu, kapitiia atu ki te akoanga tau e tetai akaraanga no te tamou marie i te akatuke tikai i te akara e me ka tupu mai tetai tangata mapu i roto i te akarongo ngaueue kore. (Maseli 22:6) Auraka rava te aronga pakarikari e akangaropoina i te mana ririnui no te akakeuanga ta ratou ka akatupu ki to ratou pamiri.

Akakeu Anga i te Au Taeake Akamori

10. Eaa ra ta Iosepha “tuatua i tona ivi,” e eaa ta te reira i akatupu mai?

10 Ka riro katoa te aronga ruaine ei akakeu anga meitaki ki te au taeake irinaki. I tona ruaine anga, kua rave te tamaiti a Iakoba ko Iosepha i tetai angaanga ngoie no te akarongo tei riro mai ei akakeu anga maata ki runga i te au mirioni ua atu o te aronga akamori mou tei ora mai i muri ake iaia. E 110 ona mataiti i te ‘ikuiku anga aia i te tuatua i tona ivi,’ koia oki, me akaruke te ngati Iseraela ia Aiphiti, e apai ratou i tona au ivi. (Ebera 11:22; Genese 50:25) Kua riro taua akaue anga ei tumuanga no te manakonakoanga no Iseraela i te au mataiti e manganui no te tuikaaanga pakari i muri ake i te mate anga o Iosepha, i te oronga mai i te akapapu anga e ka tae mai to ratou akaora.

11. Eaa te akakeu anga ta Mose ruaine i rave ki runga ia Iosua?

11 Ko Mose tetai i rotopu i te aronga tei akamaroiroiia no ta Iosepha tuatua no te akarongo. I te tae anga a Mose ki te 80 mataiti, koia tei akameitakiia kia apai i te au ivi o Iosepha mei roto mai i te enua o Aiphiti. (Exodo 13:19) I taua taime rai, kua aravei aia ia Iosua, e tangata ou ua. I tera mai au mataiti e 40, kua tavini a Iosua ei tauturu no Mose. (Numero 11:28) Kua aru aia ia Mose ki runga i te Maunga Sinai e koia tei aravei atu ia Mose i te oki anga mai a Mose mei te maunga ma te nga papa Kite. (Exodo 24:12-18; 32:15-17) E tumu anga puapinga maata tikai a Mose ruaine kia Iosua no te akoanga meitaki e te pakari!

12. Akapeea a Iosua i te akapapuia anga ei akakeu anga meitaki ki te iti tangata o Iseraela iaia e ora ua ra rai?

12 Tei tupu mai, kua oronga a Iosua i te akamaroiroi anga ki te iti tangata o Iseraela iaia e ora ra rai. Te akakite maira Te Au Akava 2:7 kia tatou e: “Kua akamori oki te tangata ia Iehova e ope rava akera to Iosua au rā, e ope rava akera oki te au rā o te aronga pakari i toe i te ao i muri ake ia Iosua ra, ko tei kite i te au angaanga mamaata ta Iehova i rave ia Iseraela ra.” Inara, i to Iosua mate anga e te mate anga tetai aronga pakari, kua akamata mai tetai tuatau e 300 mataiti no te manako papu kore i rotopu i te akamorianga tika e te pikikaa, te taki atura ki te au ra o te peroveta ko Samuela.

‘Kua Rave a Samuela i te Tuatua-Tika’

13. Eaa ra ta Samuela i rave kia “rave i te tuatua-tika”?

13 Kare te Pipiria i akakite mai ana e eia o Samuela mataiti i tona mate anga, inara te au tupuanga i roto i te puka Mua o Samuela te kapi ra i tetai 102 mataiti, e te maata anga o te reira kua kite a Samuela. I roto ia Ebera 11:32, 33, kua tatau tatou e “kua rave [te au akava tiratiratu e te peroveta] i te tuatua-tika.” Ae, kua akakeuia e Samuela tetai aronga te ora ra i tona tuatau kia kopae me kore kia akaruke i te angaanga kino. (1 Samuela 7:2-4) Na roto i teea au tu? Kua tiratiratu aia kia Iehova i roto i tona oraanga. (1 Samuela 12:2-5) Kare aia i mataku ana i te oronga katoa anga i te akoanga pakari ki te ariki. (1 Samuela 15:16-29) Pera katoa, kua akapapu mai a Samuela iaia uaorai, ‘tei ruaine e tei inaina ra,’ i tetai akaraanga meitaki no te pure anga no tetai ke. Kua akakite aia e ‘auraka rava e ara ia Iehova na te tukumoe i te pure’ no tona au taeake Iseraela.​—1 Samuela 12:2, 23.

14, 15. Akapeea te aronga pakarikari i teia tuatau i te aru anga ia Samuela i roto i te tumu no te pure?

14 Te akakite pouroa maira teia i tetai mataara puapinga te riro ra te aronga ruaine ei akakeu anga meitaki ki runga i te au taeake te tavini ra ia Iehova. Noatu te au kotingaanga tei tupu mai no te oraanga kopapa me kore no tetai atu au turanga, ka rauka i te aronga te ruaine atura i te pure no etai ke. E te au ruaine e, te kite ra ainei kotou e e puapinga tikai ta kotou au pure no te putuputuanga? No to kotou akarongo i roto i te toto o Karaiti tei akamaringiia, te rekareka ra kotou i tetai turanga arikiia i mua ia Iehova, e no to kotou rekoti tamou marie, kua ‘timataia’ to kotou akarongo. (Iakobo 1:3; 1 Petero 1:7) Auraka rava e ngaropoina e: “Te pure a te tangata tuatua-tika i akatupu mouia ki roto ra, e mea manuia maata ïa.”​—Iakobo 5:16.

15 Te anoanoia ra ta kotou au pure no te turu anga i te angaanga Patireia o Iehova. Tei roto etai o to tatou au taeake i te areauri no to ratou tu neutara ei Kerititiano. Ko tetai pae kua rokoia e te au tumatetenga natura, te au tamakianga, e te au orureau a te tangata. Ko tetai papaki, to roto tikai i to tatou uaorai putuputuanga, te aro ra i te au timataanga me kore i te patoianga. (Mataio 10:35, 36) Ko te aronga te arataki ra i te angaanga tutu anga e te akaaere ra i te au putuputuanga te anoano katoa ra ratou i ta kotou au pure putuputu. (Ephesia 6:18, 19; Kolosa 4:2, 3) Mei teaa te meitaki e taiku ra kotou i te au taeake i roto i ta kotou au pure, mei ta Epaphera i rave!​—Kolosa 4:12.

Apiianga i te Uki e Aere Maira

16, 17. Eaa tei akakiteia mai i roto ia Salamo 71:18, e akapeea teia i te akatupu angaia?

16 Te kapitianga ki te aronga akarongo mou o te “anana iti,” e aronga tei kapikiia no te rangi, kua orongaia mai te terenianga puapinga maata ki te aronga o te “mamoe ke atu,” e manakonakoanga to ratou i te noo e tuatau ua atu ki runga i te enua. (Luka 12:32; Ioane 10:16) Kua akakiteia mai teia i roto ia Salamo 71:18, te karanga ra e: “Me ruaine oki au, e me inaina toku mimiti, e te Atua e, auraka koe e akaruke mai iaku, kia akakite rai au i toou ra mana ki teianei uki; to ririnui ki te tangata ravarai te ka aere mai.” Kua inangaro te aronga tei akatainuia e te vaerua i te tereni i to ratou au oa o te mamoe ke atu no te au apainga tei akamaataia i mua ake ka akaruke ei ratou kia akakakaia ma Iesu Karaiti.

17 Ko te kaveinga, ta Salamo 71:18 e karanga ra no runga i te ikuiku anga i “te tangata ravarai te ka aere mai” te taangaanga katoaia ra ki te mamoe ke atu, kua rauka mai ia ratou te ikuikuanga no ko mai i te aronga akatainuia o te Atua. Kua oronga a Iehova ki te aronga pakarikari te tu ngateitei i te akakiteanga iaia ki te aronga te ariki nei i te akamorianga mou i teianei. (Ioela 1:2, 3) Kua akameitakiia te mamoe ke atu no ta ratou i kite mai mei te aronga akatainuia e kua akakeuia kia akakite atu i ta ratou apii Pipiria ki tetai ke te inangaro ra i te tavini ia Iehova.​—Apokalupo 7:9, 10.

18, 19. (a) Eaa te akakiteanga puapinga maata ta te au tavini pakarikari e manganui o Iehova ka akakite mai? (e) Te papu ra i te au Kerititiano pakarikari i teaa?

18 Ko te au tavini pakarikari o Iehova, o te aronga akatainuia, e te mamoe ke atu, e aronga te akakite maira i te au tupuanga puapinga maata no te tuatua enua. Tokoiti ua te ora nei rai kua kite i te akaariia anga te au teata mua no te “Nuku Teata o Tei Angaia.” Ko tetai pae kua kite tikai i te au taeake tei rave ana i te aratakianga kua tiriaia ki roto i te are auri i te mataiti 1918. Ko tetai papaki kua piri atu ki roto i te au akakitekite anga i ko i te ngai o te ratio a te Punanga Tiaki, te WBBR. E manganui te ka rauka i te akakite mai i te tuatau i raveia ai te au akavaanga te o maira te turanga rangatira no te akonoanga a te Au Kite o Iehova i roto i te au akavaanga teitei roa atu. Ko tetai pae kua mou ngaueue kore ua rai i te akamorianga mou ia ratou e noo ra i raro ake i te au akatereanga maro a te kavamani. Ae, ka rauka i te aronga pakarikari i te akakite mai e ka akapeea te marama anga no runga i te tuatua mou i te akakite marieia anga. Te akamaroiroi maira te Pipiria ia tatou kia puapingaia tatou i teia kite maata.​—Deuteronomi 32:7.

19 Kua raurauia te au Kerititiano pakarikari kia riro mai ratou ei au akaraanga meitaki ki te au mapu ou. (Tito 2:2-4) Penei kare koe i kite ana e te akatupu ra toou tamou marie, te au pure, e te akoanga i tetai ke. Kare a Noa, a Aberahama, a Iosepha, a Mose, e tetai ke i kite ana i te akakeu anga pu tikai a to ratou akarongo mou tei akatupu ki runga i te au uki e aere maira. Inara, e akakeu anga maata tikai ta to ratou rekoti no te akarongo e te tiratiratu i akakite mai; ka pera katoa rai toou.

20. Eaa te au akameitakianga te tatari maira i te aronga tei akono tamou i to ratou manakonakoanga e tae ua atu ki te openga?

20 Noatu e ka akaoraia mai koe na roto i te “mate maata” me kore ka akatuakaouia mai koe, mei teaa te rekareka anga i te kite “i te ora mutu kore”! (Mataio 24:21; 1 Timoteo 6:19) E akamanako ana i te tuatau Tutara Anga Tauatini Mataiti o Karaiti me taui a Iehova i te au tupuanga no te ruaine anga. Kare e kite akaou i te tu apikepike o to tatou au kopapa, i te au ra tataki tai ka ara mai tatou ma te kopapa oraora meitaki​—maroiroi roa atu, marama te mata, akarongo meitaki te taringa, manea te tu! (Iobu 33:25; Isaia 35:5, 6) Te aronga tei akameitakiia kia ora atu i roto i te ao ou o te Atua ka vai mapu ua rai me akaaiteia atu ki te mutu kore kare i tupu ake. (Isaia 65:22) No reira, e akono tamou ngaueue kore tatou pouroa i to tatou manakonakoanga e tae ua atu ki te openga i te tavini ngakau katoa anga ia Iehova. Papu ia tatou e ka akatupu a Iehova i tana i taputou e tana ka rave e maata rava atu te reira i ta tatou e tapapa atu nei.​—Salamo 37:4; 145:16.

Akapeea Koe me Pau?

• Akapeea te tu ngaueue kore o Noa ruaine i te akatupu anga i te au akameitakianga no te au tangata ravarai?

• Eaa te tupu anga ta te akarongo o te au pateriareka i tuku ki runga i ta ratou uanga?

• Ia ratou e ruaine ua atura, akapeea a Iosepha, a Mose, a Iosua, e Samuela i te akaketaketa anga i te au taeake akamori?

• Eaa te rekoti ta te aronga pakarikari i akaruke mai?

[Au Uianga Apii]

[Tutu i te kapi 26]

To Aberahama tamou marie anga e akakeu anga ririnui ia ki runga ia Isaaka

[Tutu i te kapi 28]

No ta Mose akoanga meitaki kua akamaroiroiia a Iosua

[Tutu i te kapi 29]

Ko taau au pure no etai ke e maata atu te meitaki te ka tupu mai

[Tutu i te kapi 30]

Ka puapingaia te au mapu i te akarongo anga ki te aronga pakarikari akarongo mou