Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Au Manako Maata mei te Puka a Ezekiela—I

Au Manako Maata mei te Puka a Ezekiela—I

E Mea Ora te Tuatua a Iehova

Au Manako Maata mei te Puka a Ezekiela​—I

KO TE mataiti 613 M.T.N. te reira tuatau. Tei Iuda te peroveta ko Ieremia, te akakitekite mataku kore ra i te takoreanga o Ierusalema e aere maira e te akataneaanga o te enua o Iuda. Kua arataki ke ana te Ariki ko Nebukanesa o Babulonia i te au ngati Iuda e manganui ei tuikaa. Ko tetai ia ratou ko Daniela e tona au taeake mapu e toru, te tavini ra i te ngai akavaanga o te Kaledea. Te maataanga o te au tuikaa ngati Iuda tei te pae ratou i te kauvai i Kebara i “te enua o te Kaledea.” (Ezekiela 1:1-3) Kare a Iehova e akaruke i te reira au tuikaa ma te kore e karere. Kua akataoonga aia ia Ezekiela e 30 ona mataiti ei peroveta.

Oti i te tataia i te mataiti 591 M.T.N., kua kapi te puka a Ezekiela e 22 mataiti. E matakite tikai a Ezekiela i tana tataanga. E tata ana aia i te au tuatau o tana au totou, te akataka anga tikai i te ra e te marama e te mataiti katoa. Te tuanga mua o te karere a Ezekiela te akamou ra ki runga i te inga anga e te takoreanga o Ierusalema. Te rua o te tuanga e au akavaanga ia ki te au pa enua takapini mai e te tuanga openga no runga te reira i te akaoraanga o te akamorianga a Iehova. Te uriuri ra teia atikara i te au manako maata mei ia Ezekiela 1:1–​24:27, i te akakite anga i te au orama, au totou, e te au akatutuanga e eaa te ka tupu kia Ierusalema.

“KUA AKARIRO AU IA KOE EI TIAKI”

(Ezekiela 1:1–​19:14)

I muri ake i te orongaia anga i te orama umere tikai o to Iehova terono, kua rauka ia Ezekiela tana akauenga. “Kua akariro au ia koe ei tiaki ki te ngutuare o Iseraela nei,” i akakite ei a Iehova kiaia, “e teianei e akarongo mai koe i te tuatua i toku nei vaa, e na ko nei atu koe iaku nei i te ako ia ratou.” (Ezekiela 3:17) I te totouanga i te koropiniia anga a Ierusalema e to te reira au tupuanga, kua akaueia a Ezekiela kia akaari atu e rua nga akatutuanga. I te taiku atu anga ki te enua o Iuda, kua karanga atu a Iehova na roto ia Ezekiela e: “I na, ko au, ko au nei rai, e apai mai au i te koke ki runga ia kotou, e e akakore au i ta kotou au ngai teitei.” (Ezekiela 6:3) Ki te au tangata o te reira enua, kua karanga atu aia e: “Kua tae te utunga [no te tumatetenga] ki runga ia koe.”​—Ezekiela 7:7.

I te 612 M.T.N., kua apai atu tetai orama ia Ezekiela ki Ierusalema. Eaa tana au apinga viivii e kite ra e tupu ra i roto i te iero o te Atua! Me tono atu a Iehova i tona nuku vaeau takoreanga (akatutuia e te “nga tangata toko ono”) kia akakite i tona riri i te au apoteiti, ko te aronga ua tei rauka i ‘te akairo i runga i te rae’ te ka akaoraia. (Ezekiela 9:2-6) Te apinga mua ra, ka titiriia te “ngarau ka”​—te karere kino pakari a te Atua no te takoreanga​—ki runga i te oire. (Ezekiela 10:2) I te mea e ka ‘tutaki atu a Iehova ki runga i te mimiti o te aronga kino i to ratou aerenga,’ kua taputou aia i te akaputu akaou mai i te aronga akatotoaia o Iseraela.​—Ezekiela 11:17-21.

Kua akaoki mai te vaerua o te Atua ia Ezekiela ki Kaledea. Te akaari maira te akatutuanga i te oro anga o te Ariki ko Zedekia e te au tangata mei Ierusalema mai. Kua akaapaia te au peroveta tane e te au peroveta vaine pikikaa. Kua kopaeia te aronga akamori itoro. Kua akaaiteia a Iuda ki tetai vine puapinga kore. Te akaari maira tetai piri no te aeto vine i te au tupuanga kino pakari i to Ierusalema uri atu anga kia Aiphiti no te tauturu. Kua taopenga atu te piri ma tetai taputou e ‘ka tanu akaou a Iehova i tetai rara ou paruparu ki runga i tetai maunga teitei.’ (Ezekiela 17:22) Inara, i Iuda, ‘kare oki ei sepeta e tutaraʼi ra.’​—Ezekiela 19:14.

Pauia te Au Uianga Tuatua Tapu:

1:4-28—Eaa ta te kariota i te rangi e akatutu maira? Te akatutu maira te kariota i te tuanga o ta Iehova akaaerenga i te rangi o te au angera vaerua tiratiratu. Tona tumu mana ko te vaerua tapu o Iehova ia. Te Akaoro o te kariota, tei akatutu mai ia Iehova, e mea kaka aite koreia tona akaraanga. Tona tu maru rava kua akatutuia mai e tetai anuanua manea tikai.

1:5-11—Koai ma te nga mea ora e a? I roto i te rua o tana orama no te kariota, kua akamarama mai a Ezekiela i te nga mea ora e a e ko te au kerupi ia. (Ezekiela 10:1-11; 11:22) I roto i teia akatakaanga i muri mai, kua kapiki aia i te mata o te puakatoro e ko te “mata kerubi ïa.” (Ezekiela 10:14) Kua tau teia no te mea e akatutuia ana te puakatoro ki te mana e te ririnui, e e au mea ora vaerua ririnui te au kerupi.

2:6—Eaa a Ezekiela i taiku putuputuia ai e ko te “tamaiti a te tangata na”? Kua tuatua atu a Iehova kia Ezekiela na roto i teia tu i te akamaara anga i te peroveta e e tangata ua nei aia, i te akamaataanga i reira i te aka tuke i rotopu i te karere tangata nei e te Atua Tei Oronga mua mai i te karere. Kua akono katoaia rai te reira taoonga kia Iesu Karaiti mei tetai 80 taime i roto i te Evangeria, i te akataka meitaki mai anga e kua aere mai ana te Tamaiti a te Atua ei tangata, kare ei akatutuanga ua.

2:9–​3:3—Eaa te tumu i tongi venereka ai kia Ezekiela te pokaikai tuatua no te evakaku e te mii? Te tumu i tongi venereka ei te pokaikai tuatua kia Ezekiela koia oki ko tona tu manako ki tana akauenga. Kua rekareka ua a Ezekiela i te tavinianga ia Iehova ei peroveta.

4:1-17—I akaari ana ainei tikai a Ezekiela i te tupuanga te akatutu maira i te koropini anga te ka tupu kia Ierusalema? I to Ezekiela patianga kia tauiia te apinga akakaka ai e ta Iehova akatika mai anga i tana patianga, te akakite maira e kua akatutu mai tikai te peroveta i te reira akatutu anga. I te takoto anga i te tua kaui, no te 390 mataiti te reira o te tarevake o te patireia e tai ngauru kopu​—mei tona akamataanga i te 997 M.T.N. ki te takoreanga o Ierusalema i te 607 M.T.N. I te takoto anga i te tua katau, no te 40 mataiti te reira i ara ai a Iuda, te kapi ra i te tuatau mei to Ieremia akataoongaia anga ei peroveta i te 647 M.T.N. ki te 607 M.T.N. I te tuatau o te 430 ra katoa, kua ora ua a Ezekiela i runga i tetai manga kai e te vai, te akakite totou maira e ka tupu tetai onge i te tuatau o te koropiniia anga a Ierusalema.

5:1-3—Eaa te aiteanga o ta Ezekiela rave mai anga i nga mea rouru mei te tuanga tana ka akapueu ki te matangi e te ri anga i te reira ki roto i tona tapa kakau? Te akaari maira teia e e manga pupu tetai te ka oki atu ki Iuda e ka akono akaou i te akamori mou i muri ake i te akataneaia anga e 70 mataiti.​—Ezekiela 11:17-20.

17:1-24—Koai ma te nga aeto maata e rua, e akapeea te au rara ou o te areti i te topeia anga, e koai te tangata “paruparu ra” ta Iehova i tanu akaou? Te akatutu maira te nga aeto e rua i te nga tutara o Babulonia e Aiphiti. Kua rere mai te aeto mua ki te rara teitei o te pu rakau areti, koia oki, ki te tutara o te kavamani i roto i te uanga ariki o Davida. Kua tope teia aeto i te ope o te au rara ou ra na te mono atu anga i te ariki ko Iehoaikina o Iuda kia Zedekia. Noatu te papauanga i tetai tia no te tiratiratu, kua kimi atu a Zedekia i te tauturu o tetai mai aeto, te tutara o Aiphiti, ma te puapinga kore ua. Ka apainaia atu aia ei tuikaa e ka mate aia i Babulonia. Kua tope katoa a Iehova i “tei paruparu ra,” ko te Ariki Mesia. Ka tanu akaouia Aia ki runga i “tetai maunga teitei e te roa,” ki runga i te Maunga Ziona i te rangi ra, e ka riro mai aia ei ‘arezi ngateitei,’ e tumuanga no te au akameitakianga tikai no te enua nei.​—Apokalupo 14:1.

Au Apiianga no Tatou:

2:6-8; 3:8, 9, 18-21. Auraka tatou e tamatakuia e te aronga kino e auraka katoa e tapupu mei te akakiteanga i te karere a te Atua, te kapiti maira i tetai akamatakiteanga kia ratou. I te aro atu anga i te tu manako kore me kore te patoianga, ka inangaroia tatou kia pakari tikai mei te taimana rai. Inara, kia matakite tatou e auraka tatou e marokiakia, e manako kore atu, me kore e kino pakari atu. Kua akaaroa a Iesu i te au tangata tana i tutu atu ei, e kia akakeu katoaia rai tatou e te akaaroa kia tutu atu ki tetai ke.​—Mataio 9:36.

3:15. I muri ake i te rauka mai anga tana akauenga, kua noo ua a Ezekiela ki Tela-abiba, ma te ‘poitirere e po itu akera,’ i te akamanakoanga i te karere tana ka akakitekite atu. Kare ainei e ka tuku taime tatou i te apii maroiroi e kia akamanako oonu kia marama meitaki i te au tuatua mou oonu i te pae vaerua?

4:1–​5:4. Kua anoanoia te tu akaaka e te mataku kore i to Ezekiela tua e kia akaari mai i te nga akatutuanga totou e rua. Ka anoano katoaia rai tatou kia akaaka e kia mataku kore i te akonoanga i tetai ua atu angaanga ta te Atua ka oronga mai.

7:4, 9; 8:18; 9:5, 10. Kare tatou e anoanoia kia tangi i te aronga tei kite mai i te akavaanga kino a te Atua me kore kia akaaroa atu ia ratou.

7:19. Me rave a Iehova i tana akavaanga ki runga i teia akatereanga o te au mea nei, kare e puapinga akaou o te moni.

8:5-18. E angaanga mate te apoteiti i te pae vaerua. “Na te vaa o te tangata pikikaa e mate ïa te tangata tupu nona.” (Maseli 11:9) E meitaki rai no tatou kia ariu ke mei te akamanako atu anga kia akarongo ua atu ki te au apoteiti.

9:3-6. Te rauka anga te akairo​—te akapapuanga e e au tavini tatou no te Atua tei akatapuia, e tei papetitoia e kua rauka ia tatou te tu tangata Kerititiano​—e puapinga maata te reira no te ora atu anga i te “mate maata.” (Mataio 24:21) Te au Kerititiano akatainuia, tei akatutuia e te tangata tata ma te ariki inika ra, te arataki ra ratou i te rave anga i te angaanga akairo, koia oki, te angaanga tutu anga i te Patireia e te akariroanga i te au tangata ei pipi. Me ka inangaro tatou kia vai ua to tatou akairo, kia maroiroi tatou i te tauturuanga ia ratou i roto i teia angaanga nei.

12:26-28. Noatu ki te aronga e aviri maira i tana karere, ka karanga atu a Ezekiela e: “Kare tetai o [ta Iehova] nei au tuatua e akaroa akaouia.” Kia tauta pouroa tatou ma to tatou maroiroi katoa i te tauturu i tetai ke kia tuku i to ratou irinaki ki roto ia Iehova i mua ake ka akaope ei aia i te akatereanga o teia au mea nei.

14:12-23. Kia rauka i te ora, tei runga ia tatou uaorai te reira apainga. Kare e rauka i tetai i te rave i te reira no tatou.​—Roma 14:12.

18:1-29. Tei runga rai ia tatou te apainga no te au tupuanga o ta tatou uaorai au angaanga i rave.

“NAKU E TARURI KE, TARURI KE, TARURI KE, I TE REIRA”

(Ezekiela 20:1–​24:27)

I te itu mataiti tuikaa anga, i te 611 M.T.N., kua aere mai ra te aronga pakari o Iseraela kia Ezekiela i te “ui ia Iehova.” Kua akarongo ratou i tetai tuatua enua roa o to Iseraela meameaau anga e tetai akamatakiteanga e ka ‘unui mai a Iehova i tana koke’ ki runga ia ratou. (Ezekiela 20:1; 21:3) I te tuatuaanga ki te ariki o Iseraela (ko Zedekia), kua karanga a Iehova e: “Ka apai ke atu i te pare ariki, kiriti i te korona: ko teia, ka kore ia: ka akateitei i tei akaaka, e ka taakaaka i tei teitei. Naku e taruri ke, taruri ke, taruri ke, i te reira, e ka kore roa ïa te reira, e kia tae mai aia ra te pu tikai ra [ko Iesu Karaiti]; e naku e oronga atu nona.”​—Ezekiela 21:26, 27.

Kua akaapaia a Ierusalema. Kua akakite ateaia te apa o Ahola (Iseraela) e Aholiba (Iuda). Kua oronga ke ia ana a Ahola “ki te rima o tana au tane inangaro, ki te rima o to Asura ra.” (Ezekiela 23:9) Te vaitata maira te akataneaanga o Aholiba. I te 609 M.T.N., kua akamata te koropini anga o Ierusalema e 18 marama. Me inga te oire i te openga ra, ka poitirere roa tikai te ngati Iuda e kare e rauka i te akaari atu i to ratou tangi. Kare a Ezekiela e akatikaia i te akakite atu i te karere a te Atua ki te au tuikaa kia tae roa mai te ripoti kiaia mei “tei ora mai” e kua takoreia te oire.​—Ezekiela 24:26, 27.

Pauia te Au Uianga Tuatua Tapu:

21:3—Eaa te “koke” ta Iehova i kiriti mai mei tona vai ra? Te “koke” ta Iehova i taangaanga i te rave i tana akavaanga ki runga ia Ierusalema e Iuda, kua riro mai e ko te ariki o Babulonia ko Nebukanesa e tona vaeau. Penei ka kapiti katoa mai te reira i te tuanga o ta te Atua akaaerenga i te rangi o te au mea ora vaerua ririnui.

24:6-14—Eaa ta te paka auri o te pani tunu kai e akatutu maira? Kua akaaiteia te koropiniia anga a Ierusalema ki tetai pani tunu kai. Te akatutu maira tona paka auri i te tu akono tau kore o te oire​—te viivii, te pirianga tau kore, e te akamaringi anga toto tana i rave. E kino pakari tikai tona viivii e noatu te akatu anga i te pani ki runga i te koro ka e te akavera anga tikai i te reira, kare rai te paka auri i ma mai ana.

Au Apiianga no Tatou:

20:1, 49. Ta te aronga pakari i Iseraela i rave, te akaari maira e kua ekoko ratou no runga i ta Ezekiela i akakite mai. Auraka rava tatou e akatupu i tetai manako ekoko ki te au akamatakiteanga a te Atua.

21:18-22. Noatu e kua taangaanga a Nebukanesa i te purepure kia kite aia e koai tana ka tamaki atu na mua, ko Iehova tei akapapu meitaki e ka tamaki mai te tutara peikani ia Ierusalema. Te akaari maira teia e kare rai e rauka i te au temoni i te tapu i te au rima rave akavaanga a Iehova mei te akatupuanga i tana akakoroanga.

22:6-16. E rikarika ana a Iehova i te tuatua akakino, te pirianga tau kore, te tu tau kore i te akaaereanga, e te rave anga i te moni tutaki. Kia ketaketa tatou i ta tatou tautaanga pakari kia kopae i te reira au angaanga tarevake.

23:5-49. I te akonoanga i te au pirianga porotiki, kua taki atu ia Iseraela e Iuda kia akono i te akamorianga pikikaa a tona au oa pa enua. Kia paruru tatou mei te akatupuanga i te au pirianga ki te ao nei te ka takore i to tatou akarongo.​—Iakobo 4:4.

Tetai Karere Ora e te Ririnui

Mei teaa atura te au apiianga manea tikai ta tatou i kite mai mei te au pene mua e 24 o te puka Pipiria a Ezekiela! Te au kaveinga tei akakiteia mai i reira, te akaari maira e eaa te taki atura ki to te Atua mareka kore anga, akapeea e rauka ai ia tatou tona tangi aroa, e eaa tatou ka akamatakite ei i te aronga kino. Te totou no runga i te takoreanga o Ierusalema, te akatutu meitaki maira ia Iehova ei Atua tei ‘akatupu i tona iti tangata kia kite i te tuatua ou: kare i tupu.’​—Isaia 42:9.

Te tou ra te reira au totou mei tei rekotiia ia Ezekiela 17:22-24 e te 21:26, 27 ki te akanooanga o te Patireia o te Mesia i te rangi. Kare e roaia, ka taki atu te reira tutara anga ki te akonoia anga te anoano o te Atua i te enua nei. (Mataio 6:9, 10) Ma te akarongo pakari e te akapapuanga tikai, ka rauka ia tatou i te akara atu ki te au akameitakianga a te Patireia. Ae, “e mea ora oki te tuatua a te Atua, e te ririnui.”​—Ebera 4:12.

[Tutu i te kapi 12]

Eaa te akatutuia ra e te kariota i te rangi ra?

[Tutu i te kapi 14]

Te piri maroiroi anga ki roto i te angaanga tutu anga te tauturu ra ia tatou kia akamou ua i to tatou “akairo”