Te Puapingaia Ainei Rai te “Koreromotu Taito”?

I TE mataiti 1786 kua nenei tetai taote Varani i tetai puka tei tapaia e ko te Traité d’anatomie et de physiologie (E Uriurianga no te Tu e te Angaanga a te Kopapa). Kua manakoia e ko te puka apii tano roa atu te reira no runga i te turanga o te ara uaua (neuroanatomical) i te reira tuatau, e kare i roa akenei kua okoia tetai o te au kopi e toe ra, no tetai 27 tauatini tuma tara Marike! Inara, e iti ua te aronga maki i teia tuatau te ka irinaki ki roto i tetai taote vavai e taangaanga ra i tetai puka rapakauanga tei kimikimiia tere atu i te anere mataiti te roa. Kare te tu puapinga o te pae tuatua enua e te tataanga o taua tu puka ra e riro ei tauturu i tetai tangata maki i teianei.

E manganui rai te manako akapera ra no runga i tei karangaia e ko te Koreromotu Taito. Te ariki ra ratou i te puapinga o te papaanga tuatua enua o Iseraela e te reka ra i to te reira au pee manea. Inara te ekoko ra ratou e me e aratakianga tau rai te reira kia aruia, i na kua tere atu i te 2,400 mataiti te roa. E tuke maata tikai te kite taineti, te kite okooko, e te oraanga pamiri o teia tuatau mei to te taime mai i tataia ai te Pipiria. Kua tata a Philip Yancey, e tangata tata no te Christianity Today i mua ana i roto i tana puka The Bible Jesus Read e: “Kare e marama meitakiia ana te reira, e ko te ngai te maramaia ra kare te tangata o teia tuatau e reka ana. No teia au tumu nei i kore ei te Koreromotu Taito, koia oki e toru kota o te Pipiria, i vai ua ai kare e tatauia ana.” Kare tera aerenga manako i te mea ou.

Raro ua ake i te 50 mataiti i muri ake i te matenga o te apotetoro ko Ioane mei te mataiti 100 T.N., kua akakite tetai mapu tane apinga nui ko Marcion tona ingoa ki te katoatoa rava e kia patoi te au Kerititiano i te Koreromotu Taito. Kia tau ki ta te tangata tuatua enua Papaa, ko Robin Lane Fox, kua taumaro a Marcion e ko te “‘Atua’ i roto i te Koreromotu Taito e Atua kino aia tei akaperepere ua i te aronga aati ture e i te au tangata tamatakutaku mei ia Davida te Ariki o Iseraela. Ko Karaiti ra, i tetai tua, e eeuanga ou e te tuke takiri tana no tetai Atua ngateitei roa.” Kua tata a Fox e ko teia au irinakianga kua “riro mai ei ‘Marcionism’ e e maata ua atu rai te au tangata tei akaariuia, i roto tikai i te aronga tuatua Suria i te pae Itinga, i te maataanga o te a anere mataiti.” Te vai nei rai teia au irinakianga. Tei tupu, tere atu i te 1,600 mataiti i muri mai, kua tata a Philip Yancey e, te “ngaro viviki atura te kite no te Koreromotu Taito i rotopu i te au Kerititiano e kua vaitata roa i te ngaro i roto i te au taiate tangata i teia tuatau.”

Kua monoia ainei te Koreromotu Taito? Ka akapeea tatou i te tarotai anga i to tatou marama no runga ia “Iehova Sabaota” i roto i te Koreromotu Taito ki “te Atua nona te aroa e te au” i roto i te Koreromotu Ou? (Isaia 13:13; 2 Korinetia 13:11) Ka puapingaia ainei koe e te Koreromotu Taito i teia tuatau?