Te Tumu i Vai ua ai te Tu Kino

“E TUATUA-TIKA ta [te Atua ko] Iehova i tona katoa ra au aerenga,” e karanga ra te Pipiria. (Salamo 145:17; Apokalupo 15:3) No runga iaia, kua akakite te peroveta ko Mose e: “Ko tei tika rava tana angaanga ra; ko tei tau katoa tona au aerenga; e Atua tuatua-mou, e te kino kore ra, e tuatua-tika tana, e te tiratiratu!” (Deuteronomi 32:4) “Kua ki te Atu [Iehova] i te aroa e te takinga-meitaki maata,” e karanga ra a Iakobo 5:11. Kare e tika i te Atua e kare katoa aia e akatupu ana i te tu kino.

Kua tata te pipi ko Iakobo e: “Eiaa rava e tangata pikikaaia e karanga e, Kua pikikaaia au e te Atua: kare rava te Atua e vavare i te kino, kare rava oki aia e pikikaa i te tangata.” (Iakobo 1:13) Kare te Atua ko Iehova e timata i te tangata ki te tu kino e kare katoa e akavare ia ratou kia rave i te au angaanga kino. Noai i reira te apa no te tu kino e te mamae ta te reira e akatupu ra?

Noai te Apa?

Te tuku ra te tangata tata Pipiria ko Iakobo i tetai tuanga o te apa no te tu kino ki runga i te tangata. Te akakite ra aia e: “Kia akatatipakeia tetai, e kia riro ua atu i te kino, kua pikikaaia te reira tangata i tona uaorai anoano tika kore. E kua to ta te anoano tika kore ra, anau maira tana ko te ara; e kia rave akaopeia te ara ra, anau maira tana ko te mate.” (Iakobo 1:14, 15) Penei ka akapera te tu o te tangata no to ratou uaorai au anoano tau kore. E akamanako katoa e i anauia mai te tangata ma te ara. Ka rauka i te mana ririnui o te ara i te akapakari atu i te au tu anoano tarevake e te akatupu mai i te au openga kino. (Roma 7:21-23) Tika rava e, ko te ara i anauia mai ei kua “tutara ei ariki” ki rungao i te tangata nei, i te akariro anga i te tangata ei tuikaa ki te au angaanga kino e akatupu nei i te mamae maata. (Roma 5:21, NW) I runga ravao, ka rauka ua i te au tangata kino i te akakeu i etai ke kia rave i te kino.​—Maseli 1:10-16.

Te tumu maata ra o te tu kino, ko Satani te Tiaporo. Nana i akatupu i te tu kino ki roto i teia ao. Kua kapiki a Iesu Karaiti ia Satani e ko “taua vaerua kino ra” e ko “te ariki o teianei ao” me kore, o te taiate tangata tuatua tika kore. Te akarongo nei te maataanga o te tangata ia Satani na roto i te akatupu anga i tana au akanauruanga kia kopae i te au arataa o te Atua ko Iehova. (Mataio 6:13, NW; Ioane 14:30; 1 Ioane 2:15-17) “Te vai ua nei rai to te ao ravarai i raro ake i taua vaerua kino ra,” e karanga ra a 1 Ioane 5:19. No reira, ko Satani e tana au angera te ‘pikikaa ra i to te ao katoatoa  nei,’ i te akatupu anga i te “mate.” (Apokalupo 12:9, 12) No reira, kua tau rai kia tukuia te tuanga maata o te apa no te tu kino ki runga tikai ia Satani te Tiaporo.

I te akaari mai anga i tetai tumu ke no te tu taitaia me kore no te mamae, te akakite ra a Koheleta 9:11 e: “E tuatau ra, e te manuia ua, to [tatou] katoa ra.” Kua tuatua a Iesu Karaiti no runga i tetai tumatetenga tei mate e 18 tangata i te topa anga tetai are maata ki runga ia ratou. (Luka 13:4) Kua rokoia ratou e te kino no te mea tei te ngai ke ua ratou e i te ora ke ua. E tupu ana tetai au mea mei teia te tu i teia tuatau. Ei akaraanga, penei ka matara mai tetai piriki mei runga i tetai are teitei e ka topa mai ki runga i tetai tangata e aere ra na raro. No te Atua ainei te apa? Kare. E tupuanga manako koreia te reira e te kitea koreia. E akapera ana rai te tuatua me rokoia tetai ngutuare tangata e te maki me kore me akaruke mai te mate poitirere ua i te tamariki kare e metua e te au vaine takaua.

Te taka meitaki ua ra i reira e, kare na te Atua e akatupu ana i te tu kino; e kare katoa aia e akatupu ana i te mamae. Ko te tikaanga, ko to Iehova akakoroanga kia takore i te tu kino e te aronga e akatupu ra i te reira. (Maseli 2:22) Inara, e maata atu tana ka rave. Te akakite maira te au Tuatua Tapu e ko to te Atua akakoroanga na roto ia Karaiti koia oki “kia akakore aia i te angaanga a te diabolo ra.” (1 Ioane 3:8) Teia akatereanga o te au mea nei​—tei akatumuia ki runga i te tu noinoi, te makitakita, e te au angaanga kino—​ka takoreia te reira. E e ‘orei katoa te Atua i te roimata ravarai mei te au mata katoatoa,’ e e akaope iora i te mamae. (Apokalupo 21:4, NW) Penei ka ui koe e: ‘Eaa ra te Atua i kore ei i rave ke ana i teia? Eaa ra aia i akatika ua ai i te tu kino e te mamae kia vai ua rai i to tatou nei tuatau?’ Ka kiteaia tetai tumu puapinga ki taua pauanga ra i roto i te papaanga Pipiria o Adamu raua ko Eva.

Tetai Maroanga Puapinga Tei Akatupuia Mai

Te tumu i akatika ua ai te Atua i te tu kino kia vai mai ki to tatou nei tuatau te piri atura te reira ki tetai angaanga tei tupu i mua roa i te akamata mai anga te tuatua enua o te tangata. Kua akatupu mai tetai angaanga tei raveia i taua taime ra i tetai maroanga puapinga no runga i Tei Anga mai​—e manamanata kare e rauka viviki ua me kore ngoie ua i te akatikatika. Ka kimi matatio meitaki ana tatou i tei tupu.

Kua anga maira te Atua ko Iehova i te tangata e te vaine mua ma te ara kore e kua tuku ia raua ki roto i te Parataito. Kua orongaia kia raua tetai apinga aroa tei akatuke takiri mai ia raua mei te au manu​—ko te apinga aroa o te tikaanga rangatira kia iki. (Genese 1:28; 2:15, 19) Ei nga tangata kua angaia ma te tikaanga rangatira kia iki, ka rauka ia Adamu raua ko Eva kia taangaanga i to raua kite i te iki kia aroa, kia tavini, e kia akarongo i Tei Anga mai ia raua. Me kore ka rauka ia raua kia iki i tetai arataa takake takiri mai mei te Atua e kia akarongo kore iaia ma te akakoro tikai.

Kia oronga ra i tetai tuatau no Adamu raua ko Eva kia akaari mai i to raua aroa nona, kua tuku te Atua mou e tai araianga ki runga ia raua. Kua akaue atura aia ia Adamu e: “E kai ua koe i to te au rakau katoa o te kainga nei: Kareka i to te rakau e kite ei i te meitaki e te kino, auraka koe e kai i to reira; i te rā e kai ei koe i to reira, ka mate ïa koe.” (Genese 2:16, 17) Kia vai ua rai i roto i ta te Atua akaperepereanga, ei puapinga no raua uaorai e to raua pamiri i te tuatau ki mua, auraka a Adamu raua ko Eva e kai i te ua o taua rakau okotai ra. Ka akapera ainei raua?

Te akakite maira te Pipiria kia tatou eaa tei tupu. Na te akariro anga i te ovi ei vaa tuatua nona, kua aere atura te Tiaporo ko Satani kia Eva e kua na ko atura e: “Koia ïa, kua tuatua mai te Atua e, Auraka korua e kai i to te au rakau katoa o te kainga nei?” I te taiku akaou atu anga a Eva i te akauenga a te Atua, kua na ko maira a Satani kiaia e: “Kare rava korua e mate: Kua kite oki te Atua e, i te rā e kai ei korua i to reira, ka puera ïa to korua mata, e ka riro korua mei te Atua ra te tu, i te kite i te meitaki e te kino.” Inara, kua akara anga meitaki tikai te rakau kia Eva e “kua rave iora aia i te kai no rungao ra, kai iora.” Te na ko ra te papaanga e: “Apai atura oki ki tana tane, e kua kai katoa iora oki aia.” (Genese 3:1-6) Kua taangaanga tau kore atura a Adamu raua ko Eva i to raua tikaanga rangatira, e kua ara iora i te akarongo kore i te Atua.

Te kite ra ainei koe i te kino pakari o tei tupu? Kua taruri ke te Tiaporo i ta te Atua i akakite ei  kia Adamu. Kua arataki ta Satani au tuatua ia Adamu raua ko Eva kia manako e kare raua e anoano ia Iehova i roto i te iki anga i te mea meitaki e te mea kino no raua. Kua akaekoko atura ta Satani akaaoanga i te tikaanga e te tumuanga tikai o ta Iehova tutaraanga ki rungao i te tangata. Ko te maroanga puapinga roa atu i reira ta Satani i akatupu mai koia oki, me e tikaanga tikai ainei to Iehova ki te turanga ngateitei kia tutara. I akapeea ra te Atua mou i te pau anga i taua akaaoanga ra?

Anoanoia kia Rava te Tuatau

E mana to Iehova kia takore i taua toko toru aronga meameaau ra​—ia Satani, e Adamu, raua ko Eva. Kare e ekoko anga e e ririnui atu te Atua ia ratou. Inara kare roa a Satani i akaao ana i to te Atua mana. Kua akaao ra oki aia i to Iehova tikaanga kia tutara. Kua akao mai taua maroanga ra i te au mea ora katoatoa tei angaia ma te tikaanga rangatira kia iki. Kia marama ratou e ko te apinga aroa o te tikaanga rangatira kia iki, ka anoanoia kia taangaanga meitakiia​—i roto ake i te au kotinga o te au aratakianga pae kopapa, pae tu akono tau, e te pae vaerua mei ko mai i te Atua. Me kare, ka rokoia e te kino, mei tei papu katoa e ka tupu te kino ki tetai tangata e rere maira ki raro mei runga i te tauu o tetai are teitei ma te kore e akamanako i te ture o te gravity. (Galatia 6:7, 8) Ka puapingaia te au mea ora kite ravarai i angaia kia akara e kia kite no ratou uaorai i te ua kino o te iki anga i tetai arataa takake takiri mai mei te Atua. Ka anoanoia tetai tuatau no teia.

No te mea e te anoanoia ra tetai tuatau i te akatikatika i tetai au maroanga ka tau i reira kia akatutuia na roto i teia mataara: Peea ra me akaao te metua tane o tetai pamiri i te metua tane o tetai mai, i roto i tetai tarere anga te ka riro ei akapapu mai e ko teea te tangata maroiroi atu. Ka rauka viviki ua te tukuanga tika no te reira. Ka rauka ua te maroiroi kia akapapuia na te taki anga i te toka. Te metua tane tei taki i te toka teimaa roa atu koia te tangata maroiroi atu. Inara peea i reira me te kapiti maira te akaaoanga i te akara anga e ko teea te metua tane inangaro mou tikai i tana anau tamaroa e te anau tamaine e me te inangaro maira rai ratou iaia. Me kore ra peea me te akatupu maira te akaaoanga i te uianga no runga i te metua tane akono meitaki rava atu i tona pamiri? Kare e rava ua te akaari anga maroiroi e kare katoa te tuatua ua e rava. Ka anoanoia kia rava te tuatau, ka inangaroia kia akarakara meitakiia, e te au ikianga ka tukuia ka anoanoia ei au mea tika tikai e rauka ai i te akatikatika i taua maroanga ra.

Ta te Tuatau i Akaari Mai

Kua pou tetai 6,000 mataiti mei te taime mai i akaekoko ei a Satani i to te Atua tikaanga kia tutara. Eaa ta te tuatua enua i akaari mai? E akamanako ana i e rua tuanga o ta Satani akaapaanga i te Atua. Kua akakite papu tikai a Satani kia Eva e: “Kare rava korua e mate.” (Genese 3:4) Na te karanga anga e kare a Adamu raua ko Eva e mate me kai raua i te ua rakau tureia, te kapiki tika ra a Satani ia Iehova e e pikikaa. E akaapaanga kino tikai! Me kare te Atua i akakite ana i te tika i roto i teia mea nei, peea i reira e rauka ai te irinaki iaia i roto i tetai ua atu mea? Inara, eaa ta te tuatau i aereia mai ana i akaari mai?

Kua kite tika atura a Adamu raua ko Eva i te maki, te mamae, te ruaineanga e i te openga iora, i te mate. “E to Adamu ra au rā katoa i te ora anga, e iva ïa anere e toru ngauru te mataiti: e mate iora aia,” e akakite ra te Pipiria. (Genese 3:19; 5:5) E mei ia Adamu kua totoa maira teia turanga taitaia ki te tangata nei. (Roma 5:12) Kua akapapu tika maira te tuatau e ko Satani “e pikikaa aia, e e metua oki no te pikikaa” e kua akaari katoa mai e e “Atua tuatua-mou” a Iehova.​—Ioane 8:44; Salamo 31:5.

Kua akakite katoa a Satani kia Eva e: “Kua kite oki te Atua e, i te rā e kai ei korua i to [te rakau tureia], ka puera ïa to korua mata, e ka riro korua [a Eva raua ko Adamu] mei te Atua ra te tu, i te kite i te meitaki e te kino.” (Genese 3:5) Na roto i taua au tuatua kikite ra, kua rauka ia Satani i te akavare i te tangata ki tetai tikaanga pikikaa ua kia tutara ia ratou uaorai. Na roto i te akakoroanga akavare, kua karanga a Satani e ka meitaki roa atu te tangata kia akatakake mai mei te Atua. Kua tupu tika ainei teia?

Tei tupu i roto i te tuatua enua i aereia mai ana, e maata te au patireia tei tu mai e kua ngaro atu. Kua tamataia ana te au tu kavamani tangata tuke tuke ravarai tei tau kia akamanakoia. Inara, e maata ua atu te au mea kino tei tupu ki te tangata  nei. “Te tutara ra tetai tangata ki rungao i tetai, ei mate nona uaorai,” i taopenga ai tetai tata Pipiria ma te pakari i tetai 3,000 mataiti i topa akenei. (Koheleta 8:9) “Kare tei te tangata e aere nei, i te akono i tona uaorai takainga tapuae,” i tata ai te peroveta ko Ieremia. (Ieremia 10:23) E kare katoa te au puapinga i rauka mai i te pae taineti e te tekenoroti i te au mataiti ua akenei i akakore ana i te tika o teia au tuatua nei. Kua akapapu mai ra te au tuatau tei aereia mai ana, e e tika rai teia au tuatua.

Eaa Taau ka Rave?

Kua riro te tuatau ta te Atua i akatika mai i te akapapu mai e kua tarevake a Satani no runga i te maroanga o te tikaanga tikai o to Iehova turanga ngateitei. Ko te Atua ko Iehova anake ua te Ngateitei o te ao katoa e pini ua ake. E tikaanga tona kia tutara ki rungao i tana au mea i anga, e ko tana tutaraanga te mataara meitaki rava atu. I te ariki anga i teia, kua rauka akera i te au mea ora i te rangi tei kite tikai i te oraanga i raro i ta te Atua tutaraanga kia akakite e: “E tau te kakā ia koe, e te Atu, e te akangateitei, e te mana: naau oki i anga i te au mea ravarai nei, e no toou inangaro i mou ei e i angaiaʼi ratou.”​—Apokalupo 4:11.

Eaa ra toou turanga no runga i ta te Atua tutaraanga? Te akatika ra ainei koe e kua tau te Atua kia tutara ki rungao ia koe? Me koia ia, e mea puapinga kia ariki koe i to Iehova turanga ngateitei. Ka rauka ia koe kia rave i teia na roto i te taangaanga anga i te au tuatua mou e te au akoanga memeitaki i roto i tana Tuatua i te Pipiria, i roto i te au tuanga ravarai o toou oraanga. Ko “te Atua oki te aroa,” e ko tana au ture e te au akauenga i akatumuia te reira ki runga i tona aroa no tana au mea ora i anga. (1 Ioane 4:8) Kare a Iehova e akangere i tetai ua atu ia tatou ki te au mea te ka riro ei puapinga no tatou. No reira kia akamanako meitaki tatou i te ako a te Pipiria e: “E irinaki kia Iehova ma to ngakau katoa ra; auraka ra e irinaki ki toou uaorai kite. Auraka e akangaropoina iaia i toou katoa ra au aerenga; e nana e akakite kia koe i toou ra au arataa.”​—Maseli 3:5, 6.

[Tutu i te kapi 7]

Ka rauka ia koe kia iki i ta te Atua tutaraanga na te apii anga i te Pipiria e te taangaanga anga i ta te reira e apii maira i roto i toou oraanga

[Akameitakianga no te Tutu i te kapi 4]

© Jeroen Oerlemans/​Panos Pictures