Kare Rava te Tuatua a Iehova e Poka
Kare Rava te Tuatua a Iehova e Poka
“Kare rava tetai o te au mea meitaki ta to kotou Atua ta Iehova i tuatua mai ia kotou i poka; kua ope rava i te tupu ia kotou, kare rava tetai o te reira i toe.”—IOSUA 23:14.
1. Koai a Iosua, e eaa tana i rave i te vaitataanga ki te openga o tona oraanga?
E RANGATIRA vaeau maroiroi e te mataku kore aia, e e tangata akarongo e te tiratiratu. Kua aru aia ia Mose e na Iehova tikai i iki iaia kia arataki i te iti tangata o Iseraela ki vao mai i tetai metepara mataku maataia ki roto i tetai enua e tae a vai ua ra te u e te meri. Vaitata atu ki te openga o tona oraanga, kua oronga teia tangata akangateitei maataia, ko Iosua, i tetai veevee tangi aroa ki te aronga pakari o Iseraela. Kare e ekoko, e kua akaketaketa te reira tuatuaanga i te irinakianga o te aronga e akarongo maira kiaia. Ka akaketaketa katoa te reira ia koe.
2, 3. I to Iosua tuatuaanga ki te aronga pakari o Iseraela, eaa te turanga o Iseraela, e eaa ta Iosua i tuatua?
2 E akamanako ana i teia turanga, mei tei akatakaia i roto i te Pipiria: “E manganui akera te au rā tei topa i muri ake i ta Iehova oronga anga mai i te au kia Iseraela i to ratou au enemi ravarai e pini ua ake; e kua ruaine a Iosua, kua raʼi roa tona au rā. Kua tiki aturā Iosua ia Iseraela katoa ra, to ratou aronga pakari, e to ratou aronga mataiapo tutara, e to ratou aronga akava, e to ratou aronga rangatira katoa ra, e kua karanga atura kia ratou, Kua ruaine au, kua raʼi toku au rā.”—Iosua 23:1, 2.
3 Te vaitata atura a Iosua ki te 110 mataiti, i te nooanga i roto i tetai tuatau mataora tikai i roto i te tuatua enua o te iti tangata o te Atua. Kua kite mata tikai aia i te au angaanga ririnui a te Atua e kua kite mai aia i te tupuanga o te au taputou a Iehova. No reira, no te mea kua kite meitaki tikai aia i te reira, kua karanga aia ma te irinaki papu e: “Kua kite oki kotou ravarai i roto i to kotou ngakau, e i roto i to kotou katoa au vaerua, e kare rava tetai o te au mea meitaki ta to kotou Atua ta Iehova i tuatua mai ia kotou i poka; kua ope rava i te tupu ia kotou, kare rava tetai o te reira i toe.”—Iosua 23:14.
4. Eaa te au akapapuanga ta Iehova i oronga ki te ngati Iseraela?
4 Eaa te au tuatua a Iehova tei akatupuia i te tuatau o Iosua? Ka akamanako tatou e toru akapapuanga ta Iehova i oronga ki te ngati Iseraela. Te mea mua, ka akaora te Atua ia ratou mei te tuikaa. Te rua, ka paruru aia ia ratou. Te toru, ka tauturu aia ia ratou. Te oronga maira a Iehova i te au akapapuanga aiteite ki tona iti tangata i teia tuatau, e kua kite mai tatou i te reira i te akatupuangaia i to tatou tuatau nei. Inara, i mua ake ka uriuri ei tatou i ta Iehova i rave i teia au tuatau nei, ka akamanako ana tatou i tana angaanga i te tuatau o Iosua.
Akaora a Iehova i Tona Iti Tangata
5, 6. Akapeea a Iehova i te akaoraanga i te ngati Iseraela mei Aiphiti, e eaa ta teia e akatutu maira?
5 I to Iseraela aue anga ki te Atua no to ratou tuikaa anga i Aiphiti, kua akarongo mai a Iehova. (Exodo 2:23-25) I te ngangaere tei ka i te ai, kua karanga a Iehova kia Mose e: “E i aere mai nei au ki raro nei e akaora [i toku iti tangata] i te rima o to Aiphiti, e e arataki ke mai oki ia ratou i taua enua ra, ki tetai enua meitaki e te maata, e enua e taʼe a vai ua te u, e te meli.” (Exodo 3:8) Mei teaa tikai te mataora i te kiteanga ia Iehova i te akatupuanga i teia! I to Pharao patoianga i te tuku ia Iseraela kia akaruke ia Aiphiti, kua akakite a Mose kiaia e ka akariro te Atua i te vai o te Nile ei toto. Kare te tuatua a Iehova i poka ana. Kua akariroia te vai i roto i te Kauvai Nile ei toto. Kua mate te ika, e kare te vai kauvai i meitaki kia inuia. (Exodo 7:14-21) Kua marokiakia ua atu rai a Pharao, e kua tuku akaou mai a Iehova e iva mate, i te akamarama tatakitai anga e eaa tana ka rave. (Exodo, pene 8-12) I muri ake i te tamateanga te ngauru o te mate i te tama mua o Aiphiti, kua akaue atura a Pharao i te ngati Iseraela kia akaruke—e kua akaruke ratou!—Exodo 12:29-32.
6 Kua akatuera te reira akaoraanga i te mataara no Iehova kia akariro ia Iseraela ei pa enua ikiia nona. Kua akangateitei te reira ia Iehova ko Tei Akatupu i te au taputou, e kare rava tana tuatua i poka ana. Te akatutu maira te reira i to Iehova tu teitei rava i rungao i te au atua o te au pa enua. I te tatauanga i te reira akaoraanga, ka akaketaketaia to tatou akarongo. E akamanako ana e mei teaa rai te tu i te kiteanga i te reira i te akatupuangaia! Ka kite mai a Iosua ia Iehova ma te papu meitaki e ko “Tei Teitei i te enua katoa nei.”—Salamo 83:18.
Paruru a Iehova i Tona Iti Tangata
7. Akapeea a Iehova i te paruruanga i te ngati Iseraela mei te nuku vaeau o Pharao?
7 Akapeea te rua o te akapapuanga—ka paruru a Iehova i tona iti tangata? Kua kiteaia teia akapapuanga i roto i ta Iehova taputou e ka akaora aia ia ratou mei Aiphiti mai e ka tuku atu ia ratou kia tomo ki roto i te Enua Taputouia. E akamaara e ma te riri maata, kua arumaki a Pharao ia Iseraela ma tona nuku vaeau ririnui, ma te anere ua atu kariota. Kare e ekokoanga e kua ngakau parau tikai tera tangata marokiakia, i te akaraanga atu e kua piritia te ngati Iseraela ki rotopu i te au maunga e te tai! I teianei kua tauru mai te Atua iaia uaorai i te paruruanga i tona iti tangata na te tukuanga i tetai tiaorangi i rotopu i te nga puakapa e rua. E poiri te tua o te Aphiti, e e marama te tua o te ngati Iseraela. I te mea e kua tapupu te tiaorangi i to Aiphiti i te nekeanga ki mua, kua taki a Mose i tana rakau e kua va ua atura te vai o te Tai Muramura, i te akatupuanga i tetai mataara kia ora atu te ngati Iseraela e te akatupuanga i tetai ereere no te au Aiphiti. Kua takore takiri a Iehova i te nuku vaeau ririnui o Pharao, i te paruruanga i Tona iti tangata mei te akapouanga.—Exodo 14:19-28.
8. Eaa te paruruanga ta te ngati Iseraela i kite mai (a) i roto i te metepara e (e) i to ratou tomo anga ki roto i te Enua Taputouia?
8 I muri ake i te tikotianga i te Tai Muramura, kua ori aere ua te ngati Iseraela i roto i tetai enua tei akatakaia ei “medebara maata mataku, i ki i te ovi ai ra e te sekopio, i te ngai papa marō ra e te vai kore.” (Deuteronomi 8:15) Kua paruru katoa a Iehova i tona iti tangata i reira. E akapeea to ratou tomo anga ki roto i te Enua Taputouia? Kua patoi te au vaeau Kanaana ririnui ia ratou. Inara, kua karanga a Iehova kia Iosua e: “E teianei ka tu ki runga, ka aere ki tetai pae Ioridana nei, ko koe, e teianei au tangata ravarai, ki te enua taku e oronga atu no ratou, no te tamariki a Iseraela ra. Kare rava e tangata e mou ki mua i to aroaro i toou au rā katoa i te ora anga na; mei iaku i vaitata katoao ia Mose ra, ei vaitatao oki au ia koe: kare rava oki au e akaruke atu ia koe, kare oki e taka ke ia koe.” (Iosua 1:2, 5) Kare te reira au tuatua a Iehova i poka ana. I roto i te ono mataiti, kua autu atu a Iosua e 31 ariki e kua rauka atu iaia tetai au tuanga maata o te Enua Taputouia. (Iosua 12:7-24) Naringa kare ta Iehova paruruanga takinga meitaki, kare e puapingaia te reira autuanga.
Tauturu a Iehova i Tona Iti Tangata
9, 10. Akapeea a Iehova i te tauturuanga i tona iti tangata i roto i te metepara?
9 E akamanako i teianei i te toru o te akapapuanga—ka tauturu a Iehova i tona iti tangata. I muri poto akera i to ratou akaoraangaia mei Aiphiti, kua taputou te Atua ki te ngati Iseraela e: “E akatopa atu au i te kai no runga i te rangi nei na kotou; e na te tangata e aere ua ki vao i te au rā katoa ra, ka koi ei i te ka rava i taua rā ra.” E tika rai, kua oronga te Atua i te reira ‘kai mei te rangi mai.’ “E kite akera te tamariki a Iseraela i taua mea ra, tuatua akera ratou kia ratou uaorai, Eaa teia?” Ko te mana te reira, te kai ta Iehova i taputou kia ratou.—Exodo 16:4, 13-15.
10 E 40 mataiti i roto i te metepara, kua akono a Iehova i te ngati Iseraela, i te oronga anga i ta ratou kai e te vai. Kua akapapu meitaki katoa aia kia kore to ratou au kakau e piro e kia kore to ratou vaevae e akaea. (Deuteronomi 8:3, 4) Kua kite pouroa a Iosua i te reira. Kua akaora, kua paruru, e kua tauturu a Iehova i tona iti tangata, mei tana rai i taputou kia ratou.
Akaoraanga i Teia Tuatau
11. Eaa tei tupu i Brooklyn, New York, i te mataiti 1914, e kua tae te tuatau no teaa?
11 Akapeea i to tatou tuatau nei? I te popongi Varaire, Okotopa 2, 1914, kua tomo atu a Charles Taze Russell, te tangata e arataki ra i te Aronga Apiipii Pipiria i taua taime ra, ki roto i te ngai kaikaianga i Betela i Brooklyn, New York. “Kia orana kotou katoatoa,” i karanga ai aia ma te katakata. E oti, i mua ake ka noo ei aia ki raro, kua akakite aia ma te mataora e: “Kua ope te au tuatau o te Kenitara; kua pou te tuatau o to ratou au ariki.” Kua tae akaou mai te tuatau no Iehova, te Ngateitei o te ao katoa e pini ua ake, kia akaora i tona iti tangata. E kua akaora aia!
12. Eaa te akaoraanga tei tupu i te mataiti 1919, e eaa te au tupuanga?
12 E rima mataiti i muri ua akera, kua akaora a Iehova i tona iti tangata mei ia “Babulonia maata,” te patireia akonoanga pikikaa ririnui o te ao nei. (Apokalupo 18:2) E iti ua ia tatou tei kite i te reira akaoraanga mataora tikai. Inara, te kite meitaki ua nei tatou i te au tupuanga o te reira. Kua akanoo akaou a Iehova i te akamori ma e kua taokotai atu i te aronga e inangaro ra i te akamori iaia. Kua totouia teia na roto i te peroveta ko Isaia: “E riro kia tae ki te au rā openga ra, e akatinamouiaʼi te maunga ra o te are o Iehova ki runga i te take o te au maunga ra; e akateiteiia ïa ki rungao i te au tuaivi ra; e putuputu ua mairai te au etene katoa ra ki reira.”—Isaia 2:2.
13. Eaa te maata o to Iehova iti tangata taau i kite?
13 Kare te au tuatua a Isaia i poka ana i te akatupuia. I te mataiti 1919 kua akamata te toenga o te aronga akatainuia i tetai akakitekiteanga mataku kore i te ao katoa tei akateitei i te akamorianga i te Atua mou. I te au mataiti o te 1930, kua kite papuia e te akaputu katoaia maira te “mamoe ke atu.” (Ioane 10:16) I te akamataanga kua aere mai te au tauatini ua atu, aru mai te au anere tauatini ua atu, e i teianei te au mirioni ua atu e turuturu nei i te akamorianga ma! I roto i tetai orama tei orongaia ki te apotetoro ko Ioane, kua akatakaia ratou e ko te “aronga maata rava, kare takiri e pou kia tatau, no te pa enua ravarai, e te au kopu ravarai, e te au iti-tangata ravarai, e te au reo katoa.” (Apokalupo 7:9) Eaa taau i kite mai i roto i toou tuatau oraanga? Eia Au Kite o Iehova i te enua nei i toou apii mua anga i te tuatua mou? I teia tuatau, kua tere atu te numero o te aronga e tavini ra ia Iehova i te 6,700,000. Na te akaoraanga i tona iti tangata mei ia Babulonia Maata, kua akatuera a Iehova i te mataara no te tupuanga mataora ta tatou e kite nei i te ao katoa.
14. Eaa te akaoraanga kare i tupu ake?
14 E akaoraanga tetai kare i tupu ake—tetai te o maira te katoatoa i runga i te enua nei. I roto i tetai akaariarianga umere rava no te mana, ka takore a Iehova i te aronga katoatoa tei patoi iaia, e ka akaora aia i tona iti tangata i roto i tetai ao ou, i te vai tika anga te tuatua tika. Mei teaa atura te mataora i te kite anga i te ope o te kino e te akamataanga o tetai tuatau kaka rava atu i roto i te tuatua enua o te tangata!—Apokalupo 21:1-4.
Ta Iehova Paruruanga i to Tatou Tuatau
15. Eaa i anoanoia ai ta Iehova paruruanga i teia tuatau nei?
15 Mei ta tatou i kite mai, kua anoano te ngati Iseraela i te tuatau o Iosua i ta Iehova paruruanga. E tuke ainei te iti tangata o Iehova i teia tuatau nei? Kare rava! Kua akamatakite a Iesu i tana au pipi e: “Ei reira e tuku ei ia kotou no te mate, e ka tamate ravaia kotou; e e makitakitaia mai kotou e te pa enua ravarai i toku nei ingoa.” (Mataio 24:9) I roto i te au mataiti, kua akakoromaki tikai te Au Kite o Iehova i roto i te au enua e manganui i te au patoianga kino e te takinokinoanga rikarika. Inara, kua tauturu tikai a Iehova i tona iti tangata. (Roma 8:31) Te akapapu maira tana Tuatua e kare rava e apinga—‘te taoonga ra i angaia’—e tapu i ta tatou angaanga i te tutuanga e te apiianga i te Patireia.—Isaia 54:17.
16. Eaa te akapapuanga taau i kite mai i ta Iehova paruruanga i tona iti tangata?
16 Noatu te tu rikarika o te ao nei, kua manuia te Au Kite o Iehova. Te tupu ruperupe ra te Au Kite o Iehova i roto i te au enua e 236—e akapapuanga meitaki tikai e tei rotopu a Iehova ia tatou i te paruru ia tatou mei te aronga e inangaro ra i te takore me kore i te akamuteki ia tatou. Te maara ra ainei ia koe te au ingoa o te au arataki poritiki ririnui me kore te au arataki akonoanga ririnui i toou tuatau tei patoi rikarika i to te Atua iti tangata? Eaa tei tupu kia ratou? Teiea ratou i teianei? Kua takoreia te maataanga ia ratou, mei ia Pharao rai i te tuatau o Mose e Iosua. E akapeea te au tavini o te Atua i teia tuatau tei mate tiratiratu atu? Kua paruruia ratou i roto i to Iehova manako. Kare atu e ngai meitaki atu no ratou. Te taka meitaki ua ra e, no runga i te paruruanga, kua akatupuia te au tuatua a Iehova.
Tauturu a Iehova i Tona Iti Tangata i Teia Tuatau
17. Eaa te akapapuanga ta Iehova i oronga mai no te kai pae vaerua?
17 Kua akaora a Iehova i tona iti tangata i roto i te metepara, e te akaora nei aia ia ratou i teia tuatau. Te angaiia nei tatou e “te tavini akono meitaki e te pakari.” (Mataio 24:45) Kua rauka ia tatou i te kite no runga i te au tuatua mou pae vaerua tei uunaia no te au anere mataiti. Kua akakite te angera kia Daniela e: “E popani i teianei au tuatua, e topiri atu i te buka e tae ua atu ki te tuatau openga ra: e manganui te ka oro ki runga e ki raro, e tupu atura te kite i te maata anga.”—Daniela 12:4.
18. Eaa ka rauka ai i te karanga e e maata tikai te tuatua mou i teia tuatau?
18 Te noo nei tatou i roto i te tuatau openga, e e maata tikai te kite mou. Takapini i te ao nei, kua arataki te vaerua tapu i te aronga inangaro i te tuatua mou ki tetai kite tika tikai no te Atua mou e tona au akakoroanga. E maata te au Pipiria i te ao nei i teia tuatau, e e maata katoa te au puka te tauturu ra i te au tangata kia marama i te au tuatua mou puapinga maata i roto i te Pipiria. E akamanako ana, ei akaraanga, i te au papaanga tuatua i roto i te puka apii Eaa Tikai ta te Pipiria e Apii Maira? * Ko teia tetai o te reira au pene: “Eaa te Tika no Runga i te Atua?,” “Teiea Tei Mate Ra?,” “Eaa te Patireia o te Atua?,” e “No Teaa ra te Atua i Akatika ua ai i te Mamae?” Kua akamanako ana te au tangata ravarai i te reira au uianga no te au tauatini mataiti. Kua rauka ua te au pauanga i teianei. Noatu e i muri ake i te tu kite kore e te apiianga apoteiti a Kerititome no te au anere mataiti, kua vai ua rai te Tuatua a te Atua, i te tauturuanga i te katoatoa e inangaro ra i te tavini ia Iehova.
19. Eaa te au taputou taau i kite i te akatupuia anga, e eaa te taopenga taau i rauka mai?
19 Kare e ekokoanga e mei ta tatou tikai i kite mata mai, ka rauka ia tatou i te karanga e: “Kare rava tetai o te au mea meitaki ta to kotou Atua ta Iehova i tuatua mai ia kotou i poka; kua ope rava i te tupu ia kotou, kare rava tetai o te reira i toe.” (Iosua 23:14) E akaora ana, e paruru ana, e e tauturu ana a Iehova i tona au tavini. Ka rauka ainei ia koe i te tou atu ki tetai ua atu taputou ana tei poka i te akatupuia i tona tuatau tau? Kare e rauka te reira. Te irinaki pakari nei tatou i te tu irinaki tikai ki roto i te Tuatua a te Atua.
20. Eaa ka rauka ai ia tatou i te akara ki te tuatau ki mua ma te tu papu tikai?
20 Akapeea te manakonakoanga no te tuatau ki mua? Kua akakite mai a Iehova kia tatou e, ka rauka te maataanga ia tatou te manakonakoanga i te noo ki runga i tetai enua tei tauiia ei parataito mataora tikai. E iti ua i rotopu ia tatou tei rauka te manakonakoanga i te tutara kapiti atu kia Karaiti i te rangi. Noatu e eaa to tatou manakonakoanga, e tumu meitaki to tatou kia vai tiratiratu ua mei ia Iosua rai. Ka tae mai te tuatau e ka akatupuia to tatou manakonakoanga. E oti, ka oki tatou ka akamanako i te au taputou pouroa ta Iehova i papau, e ka karanga katoa rai tatou e: “Kua ope rava i te tupu.”
[Tataanga Rikiriki i Raro]
^ para. 18 Neneiia e te Au Kite o Iehova.
Ka Rauka Ainei ia Koe te Akataka?
• Eaa te akapapuanga a Iehova ta Iosua i kite tei tupu?
• Eaa te au akapapuanga tu-Atua taau i kite i te akatupuia anga?
• Eaa te ka papu ia tatou no runga i te tuatua a te Atua?
[Au Uianga Apii]
[Tutu i te kapi 23]
Kua akao mai a Iehova i te akaora i tona iti tangata
[Tutu i te kapi 23]
Akapeea a Iehova i te paruruanga i tona iti tangata i ko i te Tai Muramura?
[Tutu i te kapi 24]
Akapeea a Iehova i te tauturuanga i tona iti tangata i roto i te metepara?
[Au Tutu i te kapi 25]
Te akono nei a Iehova i tona iti tangata i teia tuatau