To Iehova Tu Ngateitei e te Patireia o te Atua

“Tei ia koe, e Iehova, te maata, e te mana, e te kakā, e te autu, e te tapunui . . . tei ia koe te au, e Iehova.”​—1 PARALEIPOMENO 29:11.

1. Eaa ra i riro ei e ko Iehova te Ngateitei tikai i te ao katoa e pini ua ake?

“KUA akamou a Iehova i tona ra terono ki runga i te au rangi; e kua kauraro te au mea katoa nei i tona ra basileia.” (Salamo 103:19) Ma taua au tuatua ra, te tou maira te tata taramo ki te manako puapinga maata no te tutaraanga. Ko te Atua ko Iehova, Tei Anga mai ia tatou, te Tutara Ngateitei tikai i te ao katoa e pini ua ake.

2. I akapeea a Daniela i te akataka anga mai i to Iehova ngai i te rangi?

² E tika rai, e taangaanga ei tetai tutara i tona tu ngateitei, ka inangaroia te au tangata. Mei te akamataanga mai, kua taangaanga a Iehova i tona tu ngateitei i rungao i te au mea ora vaerua tana i anga mai​—te mea mua ko tana Tamaiti anau tai e oti ko te au nuku angera. (Kolosa 1:15-17) I tetai tuatau i muri roa mai, kua orongaia ki te peroveta ko Daniela tetai akara anga poto ua no te tutaraanga i te rangi. Kua ripoti mai aia e: “Te akara ra au, e kua akanooia iora te au terono, e kua noo maira To te au rā taito ra, . . . kua tausani oki te tausani anga i te tavini anga kiaia, e kua ngauru oki te tausani anga i te manotini i te tu anga ki mua iaia.” (Daniela 7:9, 10) No te au tuatau e manganui, kua akaaere a Iehova, “To te au rā taito ra,” ei Ngateitei i rungao i tona pamiri tamariki vaerua maatamaata e te tau, kua riro mai ratou ei “au tavini” na te rave anga i tona anoano.​—Salamo 103:20, 21.

3. Akapeea to Iehova tu ngateitei i te akatotoa ateaia anga ki te ao katoa e pini ua ake?

³ I te openga ra, kua akamaata mai a Iehova i tana tutaraanga na te anga mai anga i te ao katoa e pini ua ake ma te umere e te atea, kapitiia mai te enua. (Iobu 38:4, 7) Ki tetai tangata akarakara i runga i te enua nei, te tere ra te au apinga i te rangi ma te tu mako e te tau tikai e kare e anoanoia tetai tangata kia arataki me kore kia akaaere ia ratou. Inara, te akakite maira te tata taramo e: “Kua tuatua oki [a Iehova], e oti iora ratou i te angaia: Kua akamou oki aia ia ratou e kia mou e tuatatau ua atu; kua akaaiteite aia i te akonoanga e kare rava ratou e tatipake.” (Salamo 148:5, 6) E taangaanga ua ana a Iehova i tona tu ngateitei i te arataki anga, te akanoonoo anga, e te akaaere anga i te au angaanga no te rangi e i te ao katoa e pini ua ake.​—Nehemia 9:6.

4. Akapeea a Iehova i te taangaanga anga i tona tu ngateitei i rungao i te au tangata ravarai?

⁴ I te anga mai anga i nga tangata mua, kua taangaanga te Atua i tona tu ngateitei na roto katoa i tetai mataara ke mai. I te pae mai i te oronga anga ki te au tangata i te au mea ravarai ta ratou e anoano ra kia akono i tetai  oraanga puapinga e te merengo, kua oronga a Iehova i te mana kia ratou ki rungao i te au mea ora o te enua​—e tu akamana anga. (Genese 1:26-28; 2:8, 9) No reira, te taka meitaki ra e kare te Atua e tutara ua ana na roto i tetai tu meitaki e te apai maira i te au akameitakianga ki tetai ke te oronga katoa maira aia i te ngateitei e te tapunui ki tona au tangata. Naringa a Adamu raua ko Eva i kauraro atu ia raua uaorai ki to Iehova tu ngateitei, tei ia raua i reira te manakonako anga kia ora ua atu e tuatau ua atu i roto i tetai kainga parataito.​—Genese 2:15-17.

5. Akapeea tatou i te akataka anga i te tu e taangaanga ua ana a Iehova i tona tu ngateitei?

⁵ Eaa ta tatou ka taopenga mai no teia? Te mea mua, e taangaanga ua ana a Iehova i tona tu ngateitei ki rungao i tana au mea katoatoa i angaia. Te rua, e meitaki e e tapunui te tutaraanga a te Atua. I te openga ra, te akarongo anga e te turu anga tatou i te tutaraanga a te Atua ka tupu mai te au akameitakianga mutu kore. No reira rai te Ariki ko Davida o Iseraela i taito ra i akakeuia ai kia tuatua e: “Tei ia koe, e Iehova, te maata, e te mana, e te kakā, e te autu, e te tapunui: to runga i te rangi ra, e to runga i te enua, noou anake ïa; tei ia koe te au, e Iehova, e ko koe tei teitei ei upoko i te au mea katoa nei.”​—1 Paraleipomeno 29:11.

Eaa ka Inangaroia ai te Patireia o te Atua?

6. Eaa te pirianga i rotopu i to te Atua tu ngateitei e tona Patireia?

⁶ I te mea e e taangaanga ua ana a Iehova, te Ngateitei i te Ao Katoa e Pini ua Ake, i tona mana e te ririnui, eaa i reira ka inangaroia ai te Patireia o te Atua? E taangaanga ua ana tetai tutara i tona tikaanga na roto i tetai rima rave tei tukunaia i runga ake i tona au tangata. No reira, e akakite anga me kore e ravenga no te tu ngateitei o te Atua i te ao katoa e pini ua ake te Patireia o te Atua ki tana au mea i angaia mai, e mataara ia nana e taangaanga ra kia rave i tana tutaraanga.

7. Eaa ra a Iehova i akanoo ei i tetai mataara no tona tu ngateitei?

⁷ Kua akakite mai a Iehova i tona tu ngateitei i roto i te au mataara tukeke i tetai au taime ke atu. Kua akanoo aia i tetai mataara ou no tona tu ngateitei i te pau atu anga ki tetai tupuanga ou. Kua tupu mai teia i te autu anga tetai tamaiti vaerua meameaau a te Atua, ko Satani, i te akakeu ia Adamu raua ko Eva kia patoi meameaau i ta Iehova tutaraanga. Kua akatupu mai taua meameaau ra i tetai akaaoanga ki to te Atua tu ngateitei. Na roto i teea mataara? Na te akakite anga kia Eva e ‘kare rava aia e mate’ me kai aia i te ua rakau tureia, te akaapa ra a Satani e kare a Iehova i tuatua ana i te tuatua tika tikai, e no reira kare e tau kia irinakiia. Kua akakite katoa a Satani kia Eva e: “Kua kite oki te Atua e, i te rā e kai ei korua i to reira, ka puera ïa to korua mata, e ka riro korua mei te Atua ra te tu, i te kite i te meitaki e te kino.” Te karanga ra a Satani e ka meitaki atu a Adamu raua ko Eva na te kopae anga i ta te Atua akauenga e auraka e akara ki te Atua no te aratakianga. (Genese 3:1-6) E akaaoanga tikai tera ki te tu tika tikai no te tutara a te Atua. Eaa ra ta Iehova ka rave?

8, 9. (a) Akapeea tetai tutara i te akakore anga i te meameaau i roto i tona patireia? (e) Eaa ta Iehova i rave i te ariu anga atu ki te meameaau i Edene?

⁸ Eaa ta tatou ka tapapa atu e ka rave tetai tutara me tupu mai tetai meameaau i roto i tona patireia? Te maara ra i te aronga tei matau i te tuatua enua i etai o taua au mea i tupu. Kare i kopae ana i te tumuanga, tei matauia ka tuku mai tetai tutara​—noatu e tutara meitaki​—i tetai utunga ki runga i te aronga meameaau, i te akakite anga kia ratou e kua apa ratou no te pikikaa anga. I reira penei ka akamana te tutara i tetai tangata kia akavi i te pupu meameaau e te akanoo akaou anga i te au. Mei tera katoa rai, kua akaari mai a Iehova e kua rauka iaia i te akatere pu tikai i  te turanga i tona rave viviki anga i te angaanga e te tuku anga mai i te utunga ki runga i nga tangata meameaau. Kua akakite aia e kare a Adamu raua ko Eva e tau kia orongaia te apinga aroa no te ora mutu kore, e kua tuaru Aia ia raua ki vao mei te kainga i Edene.​—Genese 3:16-19, 22-24.

⁹ I te akakite anga mai i tana utunga no runga ia Satani, kua akakite a Iehova i tetai tumu ou no tona tu ngateitei, e mataara ou ka akaoki akaou mai aia i te au e te tu mako i roto i tona patireia e pini ua ake. Kua akakite te Atua kia Satani e: “Ka tuku oki au i te ke ia korua ko te vaine, e to uanga e tona uanga; nana e akaparuparu i to mimiti, e naau e akaparuparu i tona pooavae.” (Genese 3:15) No reira kua akaari mai a Iehova e ko tona akakoroanga te reira kia akamanaia tetai “uanga” kia akaparuparu ia Satani e tona au nuku e kia akapapu i te tikaanga o Tona tu ngateitei.​—Salamo 2:7-9; 110:1, 2.

10. (a) Koai i reira te “uanga”? (e) Eaa ta Paulo i karanga ana no te akatupu anga i te totou mua?

¹⁰ Kua riro mai taua “uanga” ra ko Iesu Karaiti, pera katoa tetai pupu takake o te aronga tutara taokotaiia. Ka akatupu taokotai ratou i te Patireia Mesia o te Atua. (Daniela 7:13, 14, 27; Mataio 19:28; Luka 12:32; 22:28-30) Inara, kare pouroa teia i akaari vivikiia mai ana. Ko te tika, kua vai ua rai te angaanga no te totou mua ei “tuatua ngaro i uunaia i te au uki katoatoa mei ito mai.” (Roma 16:25) No te au anere mataiti, kua inangaro tikai te au tangata akarongo kia kite i te tuatau e akaariia mai ei “te tuatua ngaro” e te akatupuia anga te totou mua i te akangateitei anga i to Iehova tu ngateitei.​—Roma 8:19-21.

Kua Akaari Marieia Mai “te Tuatua Ngaro”

11. Eaa ta Iehova i akakite kia Aberahama?

¹¹ I te au ra e topa ua atura, kua akakite marie mai a Iehova i te au tu no runga i “te tuatua ngaro o te basileia o te Atua.” (Mareko 4:11) Ko te aronga ta Iehova i akakite atu i te reira ko te tangata ra ko Aberahama, i karangaia ana oki aia e e “oa no te Atua.” (Iakobo 2:23) Kua taputou a Iehova kia Aberahama e ka ‘akariro Aia iaia ei iti-tangata maata.’ I muri mai, kua akakite akaou te Atua kia Aberahama e: “E ei ui ariki te ka anau ia koe,” e “ka meitaki te pa enua katoa o te ao nei i toou ra uanga.”​—Genese 12:2, 3; 17:6; 22:17, 18.

12. Akapeea te uanga a Satani i te akaari anga mai ia ratou uaorai i muri ake i te Vaipuke?

¹² Te tae anga ki to Aberahama tuatau, kua tupu ke ana te au tauta anga a te tangata kia tutara e kia akaaere i tetai ke. Ei akaraanga, no runga ia Nimeroda, te ina a Noa, te karanga ra te Pipiria e: “E riro atura aia ei tangata mana i te ao nei. E riro atura aia ei tangata arumaki ririnui ki mua i te aroaro o Iehova.” (Genese 10:8, 9) Te taka meitaki ra e, tei raro ake a Nimeroda e e tetai pae tangata tei iki ia ratou uaorai ei tutara i ta Satani akatere anga. Kua riro mai ratou e te aronga tei turu ia ratou ei tuanga no te uanga a Satani.​—1 Ioane 5:19.

13. Eaa ta Iehova i akakite mai na roto ia Iakoba?

¹³ Noatu te au tauta anga a Satani kia akatupu mai i te au tutara tangata, kua rave ua rai  a Iehova i tana i akakoro. Na roto i ta Aberahama mokopuna ko Iakoba, kua akakite a Iehova e: “Kare te sepeta e taka ke ia Iuda, e te akava i roto i ona vaevae, e tae ua mai te Silo ra; e koia ta te pa enua e akarongo.” (Genese 49:10) Te tuatua ko “Silo” te aiteanga “Koia Nona ra Ia; Koia Nona ra te Reira.” No reira, te akaari maira teia au tuatua totou e ka aere mai tetai tei iaia te tikaanga kia orongaia mai “te sepeta,” me kore te tu ngateitei, e “te akava i roto,” me kore te tutaraanga, i rungao i “te pa enua,” me kore i te au tangata ravarai. Koai ra teia?

“E Tae ua Mai te Silo”

14. Eaa te koreromotu ta Iehova i papau ana kia Davida?

¹⁴ O te au uanga a Iuda, ko te tangata mua ta Iehova i iki kia riro mai ei ariki i rungao i tona au tangata ko te tiaki mamoe ko Davida, e tamaiti na Iese. * (1 Samuela 16:1-13) Noatu tana au ara e te au tarevake, kua mareka a Iehova ia Davida no tona tu tiratiratu ki to Iehova tu ngateitei. I te akakite marama mai anga i te totou mua tei akatupuia i Edene, kua papau a Iehova i tetai koreromotu kia Davida, i te na ko anga e: “Ka akatu ei au i toou uanga i muri ake ia koe ra, no toou uaorai kopu, e naku e akamou i tona au.” E maata atu te ka o mai kare e ko ta Davida tamaiti e tei mono iaia, ko Solomona ra, no te mea te akakite maira te koreromotu e: “E naku e akatinamou i te terono o tona basileia e tuatau ua atu.” Kua akakite taka meitaki mai taua koreromotu a Davida e ka aere mai te “uanga” taputouia o te Patireia na roto i te papaanga kopu tangata o Davida.​—2 Samuela 7:12, 13.

15. Eaa ra te patireia o Iuda i akamanakoia ai e ei akaraanga no te Patireia o te Atua?

¹⁵ Kua akamataia kia Davida tetai patireia no te au ariki e na te taunga maata i akatainu ia ratou ki te manongi tapu. Kua kapikiia teia au ariki nei e ko te aronga akatainuia, me kore ko te au mesia. (1 Samuela 16:13; 2 Samuela 2:4; 5:3; 1 Ariki 1:39) Kua karangaia ratou e te noo ra i runga i to Iehova terono e te tutara ra ei ui ariki no Iehova i Ierusalema. (2 Paraleipomeno 9:8) Na roto i taua manako, te akatutu maira te patireia o Iuda i te Patireia o te Atua, e akakite anga i to Iehova tu ngateitei.

16. Eaa te au mea i tupu mai no te tutaraanga a te au ariki o Iudea?

¹⁶ Te kauraro anga te ariki e te au tangata ki to Iehova tu ngateitei, kua rekareka ratou i Tana paruruanga e te akameitakianga. Kua riro mai te tutaraanga o Solomona ei tuatau au tikai e te puapinga akaaite koreia, i te oronga anga mai i tetai akara anga totou no runga i te tutaraanga te Patireia o te Atua me takore takiriia ta Satani akakeu anga e i akangateiteiia ai to Iehova tu ngateitei. (1 Ariki 4:20, 25) Ma te tangi, te maataanga o te au ariki i roto i to Davida papaanga kopu tangata kare i aru ana i te au umuumuanga a Iehova, e kua topa atu te au tangata ki roto i te akamorianga itoro e te tu tau kore. I te openga iora, kua akatika a Iehova i te patireia kia takoreia e te au Babulonia i te mataiti 607 M.T.N. I te akaraanga kua autu a Satani i roto i tana tauta anga kia akakinoia to Iehova tu ngateitei.

17. Eaa te akaari maira e te akatere pu ua ra rai a Iehova noatu e kua akakoreia te patireia o Davida?

¹⁷ Te akakoreia anga te patireia o Davida​—e i mua atu ana te akakoreia anga te patireia apatokerau o Iseraela​—te akapapu maira e, kare te ngere ra me kore te tarevake ra to Iehova tikaanga kia tutara tau ua, mari ra no te au tupu anga maromaroa no ta Satani akakeuanga e te takake anga mai te tangata mei te Atua. (Maseli 16:25; Ieremia 10:23) Ei akaari anga mai e te taangaanga ua ra rai aia i tona tu ngateitei, kua akakite a Iehova na roto i te peroveta ko Ezekiela e: “Ka apai ke atu i te pare ariki, kiriti i te korona. . . . Naku e  taruri ke, taruri ke, taruri ke, i te reira, e ka kore roa ïa te reira, e kia tae mai aia ra te pu tikai ra; e naku e oronga atu nona.” (Ezekiela 21:26, 27) Te akakite maira taua au tuatua e ko te “uanga” taputouia, Koia oki te “pu tikai,” te aere maira rai.

18. Eaa te akakiteanga ta te angera ko Gaberiela i akakite kia Maria?

¹⁸ E neke atu tatou ki mua i teianei ki te mataiti 2 M.T.N. Kua tonoia atu te angera ko Gaberiela kia Maria, e tamaine paretenia i Nazareta, e oire no Galilea i te tua i tokerau o Paretaina. Kua akakite aia e: “E i na, ka to oki koe, e ka anau taau tamaiti, e naau e tapa i te ingoa ia Iesu. Ka maata aia, e ka tuatuaia i te Tamaiti na Tei Teitei: e na te Atu ra, na te Atua e oronga mai i te terono o tona metua o Davida nona: Ei iaia te au i te kopu-tangata o Iakoba e tuatau ua atu, kare rava ïa e kore tona basileia.”​—Luka 1:31-33.

19. Eaa te au tupuanga rekareka tikai te vaitata maira?

¹⁹ I te openga, te vaitata maira te tuatau no te akakite anga mai i “te tuatua ngaro.” Kare e roa atu ana ka mama mai te Tangata maata o te “uanga” taputouia. (Galatia 4:4; 1 Timoteo 3:16) Na Satani e akaparuparu i tona pooavae. Inara na taua “uanga,” e akaparuparu i to Satani mimiti, i te akakore pouroa anga i tana angaanga e te angaanga a tona aronga tauturu. Ka akakite katoa aia e na roto i te Patireia o te Atua, ka takore pouroaia te kino ta Satani i rave e ka akapapuia mai to Iehova tu ngateitei. (Ebera 2:14; 1 Ioane 3:8) Akapeea a Iesu i te akatupu anga i teia? Eaa te akaraanga tana i akaruke mai kia aru tatou? Ka kite tatou i te au pau anga i roto i te atikara e aru maira.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

Ka Rauka Ainei ia Koe te Akataka?

• Na teaa i akariro ia Iehova e ko te Ngateitei tikai i te ao katoa e pini ua ake?

• Eaa a Iehova i akakoro ei kia akanooia te Patireia?

• I akapeea a Iehova i te akakite marie anga mai i “te tuatua ngaro”?

• Eaa te akaari maira e te akatere pu ua ra rai a Iehova noatu kua takoreia te patireia o Davida?

[Au Uianga Apii]

[Tutu i te kapi 23]

Eaa ta Iehova e tou maira na roto ia Aberahama?

[Tutu i te kapi 25]

Te akakoreia anga te patireia o Davida eaa ra kare e akapapu anga no tetai tarevake no to Iehova tu ngateitei?