“E Noo ua, e Akara i te Ora a Iehova”

“Tei iaku a Iehova, kare au e mataku; eaa ta te tangata kia rave mai iaku?”​—SALAMO 118:6.

1. Eaa te au tupuanga puapinga maata no te tuatau ki mua ta te tangata e aro atura?

I TEIA tuatau, te aro atura te tangata i te au tupuanga maata rava tikai tei kore rava i kiteaia ana i mua ana. I te totouanga i teia no runga i to tatou tuatau, kua akamatakite a Iesu i tana au pipi e: “E mate maata tei te reira tuatau, kare ïa mei muatangana mai i teianei ao, e tae rava akenei i teianei rā, e kare oki a muri atu. Naringa oki kare taua au rā i tapotoia, kare rava tetai tangata e ora; no te aronga i ikiia ra, e riro ïa au rā i te tapotoia.”​—Mataio 24:21, 22.

2. Eaa te tapu ra i te akamataanga o te mate maata?

² Kitea koreia e te au mata tangata, te tapu nei te au nuku angera i te rangi i taua mate maata ra. Kua rauka i te apotetoro ko Ioane te tikaanga manea i te kiteanga i te tumu no teia tapuanga i roto i tetai akakiteanga ta Iesu i oronga kiaia. Kua akapenei te apotetoro ko Ioane i te akatakaanga i te reira e: “Kite atura au i e toko a puke angela i te tu anga i nga tuanga e a o te enua nei, i te tāpu anga i nga matangi e a o te ao nei . . . E kite atura au i tetai angela ke i te kake anga i te itinga o te rā ra, e tei iaia te akairo a te Atua ora ra: kua kapiki ua maira ma te reo maata i nga angela toko a ra . . . Auraka na e rave kino atu i te enua, e te tai, e te au rakau, kia ope ra te au tavini o to tatou Atua i te akairoia e matou to ratou rae.”​—Apokalupo 7:1-3.

3. Eaa te tuanga mua o te mate maata?

³ Te akairoanga openga o “te au tavini [akatainuia] o to tatou Atua,” te vaitata atura ki te openga. Kua papa te au angera e a i te tuku i taua au matangi akapou ra. Me rave ratou i te reira, eaa te ka tupu na mua? Kua pau mai tetai angera i te reira uianga e: “Mei te reira katoa te oire maata ra ko Babulonia i te uri takiri angaia ki raro, e e kore rava e kitea akaouia atu.” (Apokalupo 18:21) Mei teaa atura te mataora maata i te rangi me tupu ana te reira, me takoreia te patireia akonoanga pikikaa o te ao katoa!​—Apokalupo 19:1, 2.

4. Eaa te au tupuanga te vai nei ki te tuatau ki mua?

⁴ Kua akaputu atu te au pa enua ravarai i te enua nei ia ratou uaorai i te tamakianga i te iti tangata o Iehova. Ka autu ainei te au pa enua i te takoreanga i taua au Kerititiano tiratiratu ra? Penei i te akaraanga, ka rauka. Inara e akara ana! Ka akapapu meitaki te au nuku vaeau i te rangi e aru ra ia Iesu Karaiti e ka takoreia teia au pupu tangata nei. (Apokalupo 19:19-21) I te openga ra, ka titiriia te Tiaporo e tana au angera ki roto i tetai vaarua takere kore. Kare e rauka akaou ia ratou i te akavare i te tangata no te mea ka tapekaia ratou e tai tauatini mataiti. Aue, te pumaana i te reira ki te aronga maata o te aronga ka ora atu!​—Apokalupo 7:9, 10, 14; 20:1-3.

5. Eaa te mataora ta te aronga tei vai tiratiratu kia Iehova e tatari atura?

⁵ Kare e roa atu ana ka kite mai tatou i teia au tupuanga mataora tikai e te umere maata. Te piri katoatoa atura te reira ki te akakiteanga i to Iehova tikaanga kia tutara, tona turanga ngateitei i te ao katoa e pini ua ake. E akamanako ana i teia: Me vai tiratiratu tatou kia Iehova e me tu ngaueue kore tatou no tona turanga ngateitei, ka rauka ia tatou te atianga i te piri atu ki roto i te akangateiteianga i te ingoa o Iehova e te akatupuanga i  tona akakoroanga. Mei teaa atura te mataora maata i te reira!

6. I te akamanakoanga i te au tupuanga e aere maira, eaa ta tatou ka akamanako atu?

⁶ Kua papa ainei tatou no te reira au tupuanga puapinga maata? E akarongo ainei to tatou i roto i to Iehova mana akaora? Te irinaki papu ra ainei tatou e ka aere mai aia i te tauturu ia tatou i te tuatau tau e na roto i te mataara meitaki rava? I te pauanga i te reira au uianga uaorai, ka akamanako atu tatou i ta te apotetoro ko Paulo i akakite ki tona au taeake Kerititiano i Roma e: “Te au tuatua ravarai oki i tataia i muatangana, i tataia ïa kia kite tatou; kia rauka to tatou tatari anga, i te akakoromaki e te pumaana o te tuatua i tataia ra.” (Roma 15:4) I roto i te au apinga tei tataia kia kite tatou, i te oronga mai anga i te pumaana e te manakonakoanga kia tatou, ko te rekoti o te tuatau i akaora ai a Iehova i te ngati Iseraela mei te akatuikaaanga kino pakari a to ratou aronga takinokino Aiphiti. Ko tetai akara matatioanga i taua au tupuanga mataora i to Iehova akakeuanga i te akaoraanga i te tamariki a Iseraela, ka riro ei akamaroiroianga maata kia tatou, ia tatou e akara atura ki te mate maata e vaitata viviki maira.

Ka Akaora a Iehova i Tona Iti Tangata

7. I te mataiti 1513 M.T.N., eaa te turanga pakari tei tupu i Aiphiti?

⁷ Ko te mataiti 1513 M.T.N. ia. Kua akatupu ke ana a Iehova i te au kino e iva ki runga i to Aiphiti. I muri ake i te mea openga, kua tuaru viviki atu a Pharao ia Mose ma teia au tuatua nei e: “E aere ke koe, kia matakite koe, auraka roa koe e kite akaou mai i toku mata; ei te rā e kite ei koe i toku nei mata, ka mate roa ïa koe.” Kua pau atu a Mose e: “E tuatua tika taau, kare au e kite akaou i toou mata.”​—Exodo 10:28, 29.

8. Eaa te au ikuikuanga no te akaoraanga tei orongaia ki te ngati Iseraela, e eaa te tupuanga?

⁸ Kua akakite a Iehova i teianei kia Mose e e tai akaou kino te ka raveia kia Pharao e to Aiphiti katoatoa, ko te mea opengaia. I te ra 14 o Abiba (Nisana), ka mate te tama mua a to Aiphiti ravarai e ta te au animara ravarai. Inara ka akaoraia te au ngutuare Iseraela na te aru meitakianga i te au ikuikuanga a te Atua tei orongaia kia Mose. Ka pipi ratou i te toto o tetai punua mamoe ki runga i nga kopa ngutupa e te uri i rungao i to ratou au are e ka noo ua ratou ki roto. Eaa tei tupu i taua po ra? E tuku e na Mose uaorai e akakite mai kia tatou: “E tae akera ki te turuaipo, kua tā Iehova i te au tama mua katoa i te enua ra i Aiphiti.” Kare a Pharao i tavarevare ana. I te kapikianga ia Mose e Aarona kia aere mai kiaia, kua karanga aia kia raua e: “Ka tu, ka aere ke korua i toku au tangata, . . . e aere, e akamori ia Iehova, i ta korua i tuatua maira.” E kua viviki te ngati Iseraela i te aere anga, mei tetai toru mirioni e tere atu ia ratou kapiti atu tetai numero kitea koreia o te “tangata keke katoa e manganui” o te au tangata kare i te ngati Iseraela.​—Exodo 12:1-7, 29, 31, 37, 38.

9. Na teea mataara te Atua i te takianga i te Iseraela ki vao mai ia Aiphiti e no teaa ra?

 ⁹ Ko te mataara vaitata ake no te ngati Iseraela kia aru koia oki na te Tai Metiterenia e oti na roto i te enua o te Philiseti. Inara e enua enemi te reira. No reira, penei kia kore tona iti tangata e o atu ki roto i tetai tamakianga, kua taki atu a Iehova ia ratou na roto i te metepara o te Tai Muramura. Noatu e e mirioni ua atu te au tangata e aere ra, kare teia i te urupu marikonga kore. Te akakite maira te rekoti Pipiria e: “E aerenga to te tamariki a Iseraela mei to te tangata tamaki ra, mei Aiphiti maira.”​—Exodo 13:17, 18.

“E Akara i te Ora a Iehova”

10. Eaa te tumu i karanga ai te Atua i to Iseraela kia patia i te puakapa i Pi-hahi-rota?

¹⁰ Aru mai, kua tupu tetai tupuanga poitirere. Kua akakite a Iehova kia Mose e: “Ka tuatua ana ki te tamariki a Iseraela, e ariu ratou e patia i te puakapa ki mua mai i Pi-hahi-rota, i rotopu i Migadola e te tai, i mua ia Baala-zephona.” Ia ratou e aru ra i teia au ikuikuanga, kua kite mai teia urupu maata e kua piritia ratou i rotopu i te au maunga e te manga o te Tai Muramura. Mei te mea atura e kare e mataara no te ora. Inara, kua kite a Iehova e eaa tana e rave ra. Kua akakite aia kia Mose e: “E akaketaketa ua atura au i to Pharao ngakau, kia aruaru mai aia ia ratou; e ka akangateiteiia au ki runga ia Pharao, e te nuku katoa nana ra; kia kite oki to Aiphiti e, ko au ko Iehova.”​—Exodo 14:1-4.

11. (a) Eaa ta Pharao i rave, e akapeea te ngati Iseraela i te ariu anga atu? (e) Akapeea a Mose i te pauanga ki te au akaapaanga a to Iseraela?

¹¹ I te manakoanga e kua tarevake aia i te tukuanga i te ngati Iseraela kia akaruke ia Aiphiti, kua akamata a Pharao i te arumaki ia ratou ma te au kariota tamaki e 600 tei iki meitakiia. I te kite atu anga i te nuku vaeau Aiphiti, kua akamata te ngati Iseraela i te mataku e kua aue atura kia Mose e: “No te mea aina kare o Aiphiti e tanu manga, i arataki mai ei koe ia matou kia mate matou i te medebara nei?” Ma te irinaki papu i roto i ta Iehova akaoraanga, kua pau atu a Mose e: ‘Auraka e mataku; e noo ua, e akara i te ora a Iehova, i tana e rave no kotou i teianei rā; Na Iehova oki e tamaki i ta kotou tamaki, e noo muteki ua kotou.’​—Exodo 14:5-14.

12. Akapeea a Iehova i te akaoraanga i tona iti tangata?

¹² Tika atu rai ki te au tuatua a Mose e ka tamaki tikai a Iehova no te ngati Iseraela, kua akao mai te au mana ririnui atu i te tangata. Kua neke temeio te angera a Iehova i te pou tumurangi i muri ake ia ratou, tei arataki ana i te puakapa o Iseraela. Noatu e kua riro te reira ei tumu no te poiri ki to Aiphiti, kua oronga taua pou rai ra i te marama ki te ngati Iseraela. (Exodo 13:21, 22; 14:19, 20) I te aruanga i te ture a te Atua, kua akatika atu a Mose i tona rima. Te karanga maira te tataanga e: “Taka ke atura te tai ia Iehova i te maoake viviki ra e ao ua ake taua po ra . . . Aere ua atura te tamariki a Iseraela na rotopu i te tai na runga i te one marō; mei te patu ra te tai ia ratou i te pae katau e te pae kaui.” Kua akamata akaou to Aiphiti i te arumaki ia ratou, inara te turu ra a Iehova i tona iti tangata. Kua tamanamanata aia i taua au nuku o Aiphiti ra, e oti kua akakite aia kia Mose e: “Ka akatika ana i to rima ki runga i te tai, kia oki mai te tai ki runga i to Aiphiti, ei rungao i to ratou au kariota, e to ratou aronga akaoro oroenua ra.” Kua akapou takiriia te nuku vaeau o Pharao e kare okotai vaeau i ora mai ana!​—Exodo 14:21-28; Salamo 136:15.

Apii i to Iseraela Akaoraanga

13. Eaa ta te tamariki a Iseraela i rave i to ratou akaoraangaia?

¹³ Eaa te tupuanga ta teia akaoraanga temeio i akatupu ki runga i te aronga tei ora mai? Eaa atu ei, kua imene pu ua a Mose e te tamariki a Iseraela, i te akapaapaa ia Iehova! Kua  imene ratou e: “E peʼe au ia Iehova, kua teitei roa oki aia; . . . ei ia Iehova te au e tuatau e tuatau ua atu.” (Exodo 15:1, 18) Ae, to ratou manako mua koia oki kia akangateitei i te Atua. I roto i taua turanga ra, kua akatutuia mai to Iehova turanga ngateitei.

14. (a) Eaa ta tatou ka kite mai no Iehova mei te tupuanga kia Iseraela? (e) Eaa te irava mataiti no te 2008?

¹⁴ Eaa te ikuikuanga, te pumaana, te manakonakoanga ta tatou i rauka mai mei teia au tupuanga mataora tikai? Papu e, te kite nei tatou e kua papa ua a Iehova no tetai ua atu timataanga ta tona iti tangata ka aro atu. Ka rauka iaia i te akatikatika i tetai ua atu turanga te ka tupu kia ratou. Kare te Tai Muramura i riro ana ei araianga kia Iseraela i to Iehova akatupuanga i tetai matangi ririnui mei te itinga kia pupui mai. E kua rauka katoa iaia i te akatupu i taua Tai Muramura ra kia riro mai ei tanumanga no te nuku vaeau o Pharao. I te akamanakoanga i teia, ka rauka ia tatou i te ripiti i te au tuatua a te tata taramo tei karanga e: “Tei iaku a Iehova, kare au e mataku; eaa ta te tangata kia rave mai iaku?” (Salamo 118:6) Ka kite katoa mai tatou i te pumaana i roto i te au tuatua a Paulo tei rekotiia ia Roma 8:31: “No tatou te Atua ra, ka tika iaai kia māro mai?” Mei teaa atura te irinaki papu ta teia au tuatua akauruia e oronga maira kia tatou! Kua akamaru te reira i to tatou au mataku e te au ekokoanga e kua oronga mai i te manakonakoanga no tatou. Kua tau tikai i reira to tatou irava mataiti no te 2008 e: “E noo ua, e akara i te ora a Iehova”!​—Exodo 14:13.

15. Mei teaa te puapinga i te akarongo i te akaoraanga mai i to Iseraela mei Aiphiti, e mei teaa te puapinga o te reira i teia tuatau?

¹⁵ Eaa akaou atu ta tatou ka kite mai i to Iseraela akarukeanga ia Aiphiti? E kia akarongo tatou kia Iehova noatu e eaa tana ka pati mai ia tatou kia rave. Kua akarongo te ngati Iseraela i te akonoanga i te au akapapaanga akatakaia no te Oroa. Kua noo ua ratou i roto i te are i te po o Nisana 14. I to ratou akarukeanga ia Aiphiti i te openga ra, kua aere atu ratou “mei to te tangata tamaki ra.” (Exodo 13:18) I teia tuatau, e mea puapinga kia aru i te aratakianga e aere maira kia tatou na roto i “te tavini akono meitaki e te pakari”! (Mataio 24:45) Kia akarongo meitaki tatou ki te tuatua a te Atua i muri ia tatou, i te na ko anga e: “Teia te ara, e na reira te aere; kia anga kotou i te pae katau, e kia anga kotou i te pae kaui.” (Isaia 30:21) Ia tatou e vaitata atura ki te akamataanga o te mate maata, penei ka akakiteia mai tetai au ikuikuanga akatakaia kia tatou. To tatou aaere meitaki anga na roto i taua au ra taitaia ra, tei runga te reira i to tatou aru kapiti atu anga ki te au tavini tiratiratu o Iehova.

16. Eaa ta tatou i kite mai i te mataara i akakeu te Atua i te au mea i te akaoraanga i te ngati Iseraela?

 ¹⁶ E akamaara katoa e, kua taki atu a Iehova i te ngati Iseraela na roto i tetai turanga e, i te akaraanga kua piritiaia ratou i rotopu i te au maunga i tetai tua e te Tai Muramura i tetai tua mai. I te akaraanga kua tarevake tikai teia nekeanga. Inara te mako ua ra te au angaanga a Iehova e kua puapinga te au mea katoatoa ki tona akapaapaaanga e ki te akaoraanga o tona iti tangata. I teia tuatau, penei kare tatou e marama meitaki ana i te tumu i raveia ai tetai au angaanga akaaereanga, inara ka rauka ia tatou i te irinaki pu tikai i roto i ta Iehova aratakianga na roto i tana ravenga tiratiratu no te komunikeitianga. I tetai au taime, i te akaraanga, te autu ra to tatou au enemi. Mei to tatou akamanakoanga kotinga uaia, penei kare tatou e kite ana i te au mea katoatoa. Inara, ka rauka ia Iehova i te akakeu i te au mea i te tuatau tau, mei tana rai i rave i taua tuatau ra i te tamariki a Iseraela.​—Maseli 3:5.

E Irinaki ia Iehova

17. Eaa ka rauka ai ia tatou i te irinaki pu tikai ki roto i te aratakianga a te Atua?

¹⁷ Ka rauka ainei ia koe i te akamanako i te tu irinaki papu o te ngati Iseraela ia ratou e akamanako ra i te pou tumurangi i te ao ra e te pou ai i te po ra? E akapapuanga te reira e kua arataki ‘te angela a te Atua’ i to ratou teretereanga. (Exodo 13:21, 22; 14:19) I teia tuatau, te irinaki papu nei tatou e tei rotopu a Iehova i tona iti tangata i te arataki, te paruru, e te akaora ia ratou. Kia irinaki tatou i te taputou e: “Kare oki [a Iehova] e akaruke i tona aronga tapu ra. E vai rai ratou e tuatau ua atu.” (Salamo 37:28) Auraka rava tatou e ngaropoina i taua au nuku angera ririnui e turuturu ra i te au tavini o te Atua i teia tuatau. Ma ta ratou tauturu, ka rauka ia tatou i te “noo ua, e akara i te ora a Iehova.”​—Exodo 14:13.

18. Eaa tatou ka anoano ei kia “kakau i te rakei katoa a te Atua”?

¹⁸ Eaa te ka tauturu ia tatou pouroa kia “noo ua” i te arataa no te tuatua mou? Ko te kakauanga i te rakei pae vaerua tei akatakaia mai e Paulo i roto i tana reta ki to Ephesia. E akatau ana e te ako maira te apotetoro ia tatou kia “kakau i te rakei katoa a te Atua ra.” Te kakau ra ainei tatou i te au tuanga ravarai o te rakei pae vaerua? I roto i te mataiti karena e tu mai nei, e mea meitaki no tatou tataki tai kia akara matatio ia tatou uaorai i te akapapu e kua kakau meitaki tatou i te au tuanga ravarai o te reira rakei. Kua kite to tatou enemi, ko Satani te Tiaporo, i to tatou au ngai paruparu, e te tauta ra i te akavare ia tatou me kore i te akakoko i tetai ngai paruparu. E “kukumi” ta tatou ki te au vaerua kikino. Inara, ma to Iehova maroiroi, ka rauka ia tatou te autu!​—Ephesia 6:11-18; Maseli 27:11.

19. Me tamou marie tatou, eaa te tikaanga ka tau tatou kia rave?

¹⁹ Kua karanga a Iesu ki tana au pipi e: ‘Na to kotou tamou marie anga ka ora ia to kotou meta.’ (Luka 21:19, NW) Kia riro e ko tatou tetai i roto i te aronga tei tamou marie tiratiratu i tetai ua atu au akaaoanga ta tatou ka aro atu e kia rauka i te tikaanga na te takinga meitaki o te Atua kia “noo ua, e akara i te ora a Iehova.”

Akapeea Koe me Pau?

• Eaa te au tupuanga mataora i mua ua ia tatou?

• Akapeea a Iehova i te akaarianga i tona mana akaoraanga i te mataiti 1513 M.T.N.?

• Eaa taau ka aruaru i te rave i te tuatau ki mua?

[Au Uianga Apii]

[Tataanga i te kapi 20]

Te irava mataiti no te 2008: “E noo ua, e akara i te ora a Iehova.”​—Exodo 14:13.

[Tutu i te kapi 17]

“Te au tuatua ravarai oki i tataia i muatangana, i tataia ïa kia kite tatou”

[Tutu i te kapi 18]

Na te ngakau ketaketa o Pharao i apai mai i te tumatetenga ki runga ia Aiphiti

[Tutu i te kapi 19]

Kua akaoraia a Iseraela no tei rave katoatoa ratou i ta Iehova i akaue mai