Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Au Manako Maata mei te Puka a Mareko

Au Manako Maata mei te Puka a Mareko

E Mea Ora te Tuatua a Iehova

Au Manako Maata mei te Puka a Mareko

KO TE Evangeria a Mareko te puka poto roa atu o te au Evangeria e a. Na Ioane Mareko i tata i te reira i etai 30 mataiti i muri ake i te mateanga e te tuakaouanga o Iesu Karaiti, e maata te au tupuanga mataora tei tataia i roto i reira no runga i ta Iesu angaanga orometua i te toru e te apa mataiti.

I te akaraanga kua akakoroia no te aronga kare i te ngati Iuda, te au tangata tikai o Roma, te akaari maira te puka o Mareko ia Iesu e e Tamaiti rave temeio na te Atua tei rave i tetai angaanga tutuanga ririnui. Te akakite maira te reira e eaa ta Iesu i rave ana kare e eaa tana i apii ana. Na te akarongo meitaki anga ki te Evangeria a Mareko e akaketaketaia ai to tatou akarongo i roto i te Mesia e te akakeu anga ia tatou kia riro mai ei aronga akakitekite aere i te karere a te Atua i roto i te angaanga orometua Kerititiano.​—Ebe. 4:12.

TE ANGAANGA OROMETUA MAATA I GALILEA

(Mare. 1:1–​9:50)

E 14 ua rai irava tei ripoti mai i te angaanga a Ioane Papetito e i to Iesu tuatau i roto i te metepera e 40 ra, kua akamata a Mareko i tetai ripoti no ta Iesu angaanga orometua i Galilea. Te taiku putuputu anga mai i te tuatua “i reira” rai te oronga maira i tetai manako rapurapu ki te papaanga.​—Mare. 1:10, 12.

Te vaitata anga ki te toru mataiti, kua oti ia Iesu e toru kamupeini no te tutu anga i Galilea. Te maataanga o te papaanga te oronga maira a Mareko na roto i te akapapaanga tei tau ki te tuatau. Te Tuatua i runga i te Maunga, e te au tuatua roroa e manganui a Iesu, kare i kapitiia mai ana.

Pauia te Au Uianga Tuatua Tapu:

1:15, NW​—No teaa ra i akatupuia ai “te tuatau i akatakaia”? Te akakite maira a Iesu e kua akatupuia te tuatau i akatakaia nona ra kia akamata i tana angaanga orometua. No te mea tei reira aia ei Ariki Ikiia, kua vaitata mai te Patireia o te Atua. Ka rauka i reira i te au tangata ngakau tika i te ariu mai ki tana angaanga tutuanga e kia rave i te angaanga te oronga maira i to te Atua mareka anga kia ratou.

1:44; 3:12; 7:36—Eaa ra a Iesu kare e inangaro ana kia akakitekite aereia tana au temeio? Kare e inangaro ana kia tuku i te au manako tei akatumuia ki runga i te akakeuanga me kore i te akamaata atu i te pikikaa, te inangaro ra a Iesu kia akamanako ratou, ratou uaorai e koia te Karaiti e kia rave i tetai ikianga na ratou uaorai tei akatumuia ki runga i taua akapapuanga. (Isa. 42:1-4; Mata. 8:4; 9:30; 12:15-21; 16:20; Luka 5:14) Ko tetai mea ke atu, no runga i te turanga o tetai tangata tei uruia e te temoni i mua ana i roto i tetai enua o Gadara. Kua akakite a Iesu kiaia e e oki aia ki te kainga e e akakite i te reira ki tona kopu tangata. Kua patiia ana kia Iesu e kia akaruke aia i taua ngai ra, kia kore aia e aravei atu i te au tangata o te reira ngai. Te vai anga e te akapapu anga a tetai tangata e kua rave ana a Iesu i tetai angaanga meitaki ra, te riro ra ei patoi anga i tetai ua atu tuatua akakino anga no te ngaro anga o te au puaka.​—Mare. 5:1-20; Luka 8:26-39.

2:28—Eaa ra a Iesu i tapaia ai e ko te “Atu katoa ïa o te sabati”? “E ata anake te ture no te au mea memeitaki a muri atu,” ta te apotetoro ko Paulo i tata. (Ebe. 10:1) Mei ta te Ture rai i akakite mai, kua aru mai te ra Tapati i te ono ra angaanga, e kua rave a Iesu i te maataanga o tana angaanga akaora anga i taua ra ra. Te akatutu maira teia i te akangaroi anga ponuiaau ua e tetai atu au akameitakianga ta te au tangata ravarai ka kite i raro ake i te Tutaraanga Tauatini Mataiti o Karaiti i muri ake i te ope anga ta Satani tutaraanga kino. No reira, ko te Ariki no taua Patireia ra ko te “Atu katoa ïa o te sabati.”​—Mata. 12:8; Luka 6:5.

3:5; 7:34; 8:12—Akapeea a Mareko i kite mai ei i te au tumu no runga i to Iesu turanga manako ngakau? Kare a Mareko e ko tetai o te 12 apotetoro e kare katoa aia i te oa piri vaitata no Iesu. Kia tau ki te akonoanga peu taito ko to Mareko oa piri vaitata, ko te apotetoro ko Petero ra, te tumu no te maataanga o ta Mareko au tuatua akakiteanga.​—1 Pete. 5:13.

6:51, 52—Eaa ra te au pipi kare ei i marama ana i “te akairo i te manga ra”? I nga mea ora i mua atu, e 5,000 tangata kapitiia mai te au vaine e te au tamariki ta Iesu i angai ki te varaoa e rima e ki te nga ika e rua. “Te akairo i te manga ra” tei tau kia marama te au pipi mei taua tupuanga ra koia oki kua oronga te Atua ko Iehova kia Iesu i te mana kia rave i te au temeio. (Mare. 6:41-44) Naringa ratou i marama i te tu maata rava o te mana tei orongaia kia Iesu, kare ratou e poitirere i tona aaere temeio anga na runga i te tai.

8:22-26—Eaa ra a Iesu i rapakau ei i te mata o te tangata matapo e rua tuanga? Penei kua rave a Iesu i teia no te akamanako meitaki tikai anga i taua tangata ra. Te akaoki marie anga mai i te marama ki te tangata ra, tei matau ua i te kite i te poiri te roaanga o te tuatau, penei te akatika ra iaia kia akatanotano atu i tona mata ki te kaka o te marama o te ra.

Au Apiianga no Tatou:

2:18; 7:11; 12:18; 13:3. Te akamarama maira a Mareko i te au peu, te au tuatua, te au irinakianga, e te au ngai penei kare te aronga tatau kare i te ngati Iuda ra i matau ana. Te akataka meitaki maira aia i te reira e kua ‘akakore te au Pharisea i te kai,’ e kia vai tapu ua, koia oki kia ‘orongaia ei apinga katoa na te Atua,’ e ko te au Sadukea, “tei tuatua ra e, kare e tuakaouanga,” e te kite uaia atura te iero mei “te maunga ra i Oliveta.” I te mea e ko te ngati Iuda ua te aronga te inangaro tikai ra i te papaanga tupuna o te Mesia, kare aia i kapiti mai ana i te reira. No reira kua oronga mai a Mareko i tetai akaraanga no tatou. E akamanako ana tatou i te turanga o te aronga te akarongo maira kia tatou me o atu tatou ki roto i te angaanga orometua Kerititiano me kore me oronga atu i te au tuatua i ko i te au uipaanga putuputuanga.

3:21. E aronga irinaki kore te kopu tangata o Iesu. No reira, e tangi aroa ana aia i te aronga kua patoiia mai ratou no to ratou akarongo me kore kua aviriia mai e to ratou au mema ngutuare akarongo kore.

3:31-35. I tona papetito angaia, riro mai a Iesu ei Tamaiti vaerua na te Atua, e riro mai a “Ierusalema i runga ra” ei metua vaine nona. (Gala. 4:26) Mei reira mai, e pirianga vaitata e te akaperepere to Iesu ki te au pipi kare ki tona kopu tangata i te pae kopapa. Te apii maira teia kia tatou e e tuku tatou i te au anoano pae vaerua ko te mea mua ia i roto i to tatou oraanga.​—Mata. 12:46-50; Luka 8:19-21.

8:32-34. Kia viviki ua tatou i te kite e kia kopae i tetai ua atu aroa pikikaa a tetai ke e akaari maira. E mea tau kia papa ua tetai pipi a Karaiti i te ‘akaruke iaia uaorai,’ koia oki, kia akakore iaia uaorai e kia karanga ra e kare ki te au anoano e te au akakoroanga karapii. E ‘rave puareinga ua aia i tana rakau tamamae anga’​—kia mamae, kia taakamaia, kia takinga kinoia, me kore kia tamate katoaia ei Kerititiano, me te anoanoia ra. E kia “aru tamou marie” aia ia Iesu, na te aruanga i Tona akaraanga no te oraanga. Te umuumu maira te aerenga no te riro anga ei pipi e kia akatupu e kia akono tamou tatou i tetai tu akaatinga uaorai mei ta te Karaiti ko Iesu i rave.​—Mata. 16:21-25; Luka 9:22, 23NW.

9:24. Auraka tatou e akama i te akakite ki tetai ke i to tatou akarongo me kore kia pure kia maata atu te akarongo.​—Luka 17:5.

TE MARAMA OPENGA

(Mare. 10:1–16:8)

Tae anga ki te openga o te mataiti 32 T.N., kua aere atu a Iesu ki “te pae i Iudea ra, i na tera pae i Ioridana,” e kua aere akaou atu te urupu tangata kiaia. (Mare. 10:1) I muri ake te tutu aere anga i reira, aere atu aia ki Ierusalema.

Ia Nisana 8, tei Betania a Iesu. Te noo ra aia i te kaingakai te aere mai anga tetai vaine ki roto e te riringi anga i te manongi kakara ki runga i tona upoko. Te au tupuanga i te tomo autu anga a Iesu ki roto ia Ierusalema ki tona akatuakaouia anga mai kua akatakaia mai i roto i tetai papaanga tau.

Pauia te Au Uianga Tuatua Tapu:

10:17, 18—Eaa ra a Iesu i akatano ei i ta tetai tangata kapiki anga Iaia ra e ko te “Orometua meitaki”? No reira na te kopae anga i te ariki atu i teia taoonga meitaki, kua arataki atu a Iesu i te kaka kia Iehova e kua akakite atura e ko te Atua mou te tumu no te au mea meitaki ravarai. Pera katoa, kua arataki atu a Iesu i te manako ki te tuatua mou puapinga maata e ko Tei Anga mai i te au mea ravarai, te Atua ko Iehova ra, tei iaia anake ua te tikaanga kia akanoo i te au turanga no te meitaki e te kino.​—Mata. 19:16, 17; Luka 18:18, 19.

14:25—Eaa ta Iesu e karanga ra i te tuatua anga aia ki tana au apotetoro akarongo mou e: “Kare rava au e inu akaou i to roto i te ua vine nei, e tae ua atu ki te rā e inu ei au i te wina ou i te basileia o te Atua ra”? Kare a Iesu e karanga ra e e uaina tika tikai tetai i te rangi. I te mea e te akatutuia maira te rekareka anga i tetai taime no runga i te uaina ra, te taiku maira ra a Iesu ki te rekarekaanga no te taokotaianga ma tana au pipi akatainuia tei akatuakaouia mai ki te Patireia.​—Sala. 104:15; Mata. 26:29.

14:51, 52—Koai te tangata ou tei “oro ua atura ma te kakau kore”? Ko Mareko anake ua tei taikuia mai ki teia tupuanga, no reira ka rauka ia tatou i te taopenga ma te tau e te tuatua ra aia no runga iaia uaorai.

15:34—Ta Iesu au tuatua “e taku Atua, e taku Atua, eaa koe i akaruke mai ei iaku?” te akaari maira ainei e kua ngere aia i te akarongo? Kare. Kare i papu ia tatou i to Iesu au akakoroanga no te tuatua anga i teia, penei te akakite maira tana au tuatua e kua kite a Iesu e kua akaatea a Iehova i Tana paruruanga kia timata pu tikaiia te tu tiratiratu o Tana Tamaiti. Penei te karanga katoa ra a Iesu i teia no te mea te inangaro ra aia i te akatupu i ta Salamo 22:1 i totou mai ana no runga iaia.​—Mata. 27:46.

Au Apiianga no Tatou:

10:6-9. To te Atua akakoroanga koia oki kia noo taokotai ua rai te au tokorua akaipoipo. No reira, kare e kia kimi viviki i te kopae anga, kia tauta ra te au tane e te au vaine i te akono i te au kaveinga Pipiria kia autu i tetai ua atu au turanga ngata te ka tupu mai i roto i te akaipoipo.​—Mata. 19:4-6.

12:41-44. Te apii maira te akaraanga o te vaine apinga kore kia tatou e e turu karapii kore ua rai tatou i te akamorianga mou.

[Tutu i te kapi 29]

Eaa a Iesu i akakite ei ki teia tangata e e akakite aia ki tona kopu tangata i te au mea ravarai tei tupu kiaia?