Kia Akono Takinga Meitaki Ua Rai

“E . . . e takinga-meitaki.”​—LUKA 6:35.

1, 2. Eaa ra i riro ei ei mea ngata kia takinga meitaki atu i tetai ke?

KA RIRO ua rai ei mea ngata kia takinga meitaki i tetai ke. Penei kare te aronga e akaari ra tatou i te aroa e ariki mai ana i te aroa kia tatou. Noatu e te tauta ra tatou i te tauturu i te au tangata i te pae vaerua na te tauta anga kia oronga atu kia ratou i “te tuatua meitaki kaka a te Atua mataora ra” e tana Tamaiti, penei kare ratou e manako mai ana me kore e ariki mai ana i te reira. (1 Timo. 1:11, NW) Kua riro mai etai ke ei “au enemi [makitakita tikai] no te rakau tamamae anga no te Karaiti.” (Phili. 3:18, NW) Ei au Kerititiano, akapeea tatou i te akono anga ia ratou?

² Kua akakite a Iesu Karaiti ki tana au pipi e: “E aroa ra kotou i to kotou au enemi, e e takinga-meitaki.” (Luka 6:35) Ka akamanako meitaki ana tatou i teia akoanga i teianei. Ka puapinga katoaia tatou mei te au tumu manako ta Iesu i rave no te takinga meitaki i tetai ke.

“E Aroa Atu i to Kotou Aronga Enemi”

3. (a) I roto i taau uaorai au tuatua, e akakite poto ua mai i ta Iesu tuatua tei tataia i roto ia Mataio 5:43-45. (e) Eaa te manako no runga i te au ngati Iuda e te aronga kare i te ngati Iuda tei tupu mai i rotopu i te au arataki akonoanga ngati Iuda i te anere mataiti mua?

³ I roto i tana Tuatua rongonui i runga i te Maunga, kua akakite a Iesu ki te aronga e akarongo maira kiaia kia aroa atu i to ratou enemi e kia pure no te aronga tei takinokino mai ia ratou. (E tatau ia Mataio 5:43-45.) Ko te aronga tei tae mai i taua atianga ra, ko te ngati Iuda, tei kite i ta te Atua akauenga e: “Auraka koe e akaoko, auraka e akamoupuku i te tamariki a toou iti-tangata na, e aroa ra koe i to tangata tupu mei toou aroa ia koe uaorai na.” (Levi. 19:18) Kua manako te au arataki akonoanga ngati Iuda o te  anere mataiti mua e ko “te tamariki a toou iti-tangata na” e “to tangata tupu” ra te tou anake ua ra ki te au ngati Iuda. Te umuumu maira te Ture a Mose e kia vai takake ua te ngati Iseraela mei tetai iti tangata, inara kua tupu mai te manako e e au enemi te au tangata kare i te ngati Iuda, e kia makitakitaia ei au tangata tataki tai.

4. Akapeea te au pipi a Iesu i te akono anga i to ratou au enemi?

⁴ Ei tukeanga, kua akakite a Iesu e: ‘E aroa atu i to kotou aronga enemi, e pure oki no te aronga e akakino mai ia kotou.’ (Mata. 5:44) E aroa atu tana au pipi i te katoatoa tei akaari mai i te tu kino kia ratou. Kia tau ki te tangata tata Evangeria ko Luka, kua karanga a Iesu e: “Teia ra taku tuatua kia kotou, e akarongo mai ra, E aroa atu i to kotou au enemi; e takinga-meitaki atu i te aronga i makitakita mai ia kotou; E akaora i te aronga i tao mai ia kotou, e pure oki i te aronga i takinga-kino mai ia kotou.” (Luka 6:27, 28) Mei te au tangata tataki tai i te anere mataiti mua tei akono i ta Iesu au tuatua, “e takinga-meitaki atu [tatou] i te aronga i makitakita mai” ia tatou na te ariu anga atu na roto i te au angaanga tau ki to ratou tu kino. “E akaora [atu tatou] i te aronga i tao mai” ia tatou na te tuatua anga kia ratou na roto i tetai tu aroa. E “e pure oki [tatou] i te aronga i takinga-kino mai” ia tatou i te pae kopapa me kore no tetai atu au tu ravenga ‘akakino anga.’ E au patianga aroa taua au pure e kia taui mai te ngakau o te aronga takinga kino e kia rave i te angaanga te oronga maira i to Iehova mareka anga kia ratou.

5, 6. Eaa ra tatou ka aroa atu ei i to tatou au enemi?

⁵ Eaa ra ka aroa atu ei i to tatou au enemi? “Kia riro kotou ei tamariki na to kotou Metua i te [“rangi,” NW] ra,” i karanga ai a Iesu. (Mata. 5:45) Me akarongo tatou ki taua akoanga, ka riro mai tatou ei “tamariki” na te Atua i te mea e te aru ra tatou ia Iehova, te “akaiti nei aia i tona rā ki rungao i te kino e te meitaki, e te akatopa mai nei aia i te ua ki runga i te tangata tuatua-tika e te tangata tuatua-tika kore.” Mei ta te papaanga a Luka e akakite maira i te au tumu, “e takinga-meitaki oki [te Atua] ki te aronga mareka kore e te tangata kikino.”​—Luka 6:35.

⁶ I te akapapu anga e e mea puapinga tikai no tana au pipi kia ‘aroa ua atu i to ratou au enemi,’ kua karanga a Iesu e: “Ko tei aroa mai ia kotou, ko ta kotou e aroa atu, eaa ta kotou tutaki i reira? kare aina te aronga telona e pera katoa? E to kotou aronga taeake anake ra, ta kotou ïa e tangi atu, eaa ta kotou ngai maata atu i reira? kare aina te au etene e pera katoa?” (Mata. 5:46, 47) Me ka kotinga ua tatou i to tatou aroa ki te aronga tei ariki mai i te aroa, kare tetai ua atu “tutaki” e rauka mai, me kore te mareka anga, no ko mai i te Atua. Kua akaari katoa te aronga koi tero, tei akavaavaaia, i te aroa ki te au tangata tei aroa ia ratou.​—Luka 5:30; 7:34.

7. Eaa ra kare i te mea maata atu me ka aravei ua tatou i to tatou “aronga taeake” ra?

⁷ Te kapiti maira te akameitakianga matauia a te ngati Iuda i te tuatua “au.” (Aka. 19:20, NW; Luka 10:5) E anoano teia i akakiteia mai no te oraanga kopapa, te turanga, e te puapinga o te tangata tei araveiia atu. Kare i te mea “maata atu” me aravei tatou i te aronga ta tatou e manako ua ra e ko to tatou “aronga taeake.” Mei ta Iesu rai i tou mai, i pera katoa ana rai te “au etene.”

8. Eaa ta Iesu e akamaroiroi ra ki te aronga te akarongo maira kiaia i te tuatua anga aia e: “Kia apa kore oki kotou”?

 ⁸ Kare te ara tei akatuangaia maira i akariro i te au pipi a Karaiti ei aronga tiama, apa kore. (Roma 5:12) Inara, kua taopenga a Iesu i teia tuanga nei no tana ako na te karanga anga e: “Kia apa kore oki kotou, mei to kotou Metua i te [“rangi,” NW] ra e apa kore.” (Mata. 5:48) Te akamaroiroi ra aia i te aronga te akarongo maira kiaia kia aru i to ratou “Metua i te rangi ra,” ko Iehova, na te akono anga i to ratou aroa​—kia akatupu pu tikai i te reira na te aroa anga i to ratou au enemi. Kia akapera katoaia rai te reira kia tatou.

Eaa ka Akakore ei i te Ara?

9. Kia tau ki ta Iesu pure akaraanga, eaa te kapiti katoaia maira ki te akono takinga meitaki?

⁹ Ka akono takinga meitaki ua rai tatou me akakore tatou i te ara a tetai tangata tei ara mai ia tatou. Ko te tika, i roto i tetai tuanga o ta Iesu pure akaraanga te vai ra te au tuatua e: “E akakore mai i ta matou ara, mei ia matou i akakore i ta tei ara ia matou nei.”​—Mata. 6:12.

10. Kia tau ki te akakoreanga i te ara, akapeea tatou i te aru anga i te Atua?

¹⁰ Te anoanoia ra tatou kia aru i te Atua, tei akakore ua mai i te ara a te aronga tataraara. Kua tata te apotetoro ko Paulo e: “Kia takinga-meitaki kotou ia kotou uaorai, ma te ngakau maru aroa ua ra, ma te akakore oki i te ara tetai e tetai, mei ta te Atua i akakore mai i ta kotou i te Mesia ra.” (Ephe. 4:32) Kua imene te tata taramo ko Davida e: “E aroa e te takinga-meitaki to Iehova; kare e riri vave, te maata ra te aroa. . . . Kare akenei aia i akaoko mai ia tatou e kia aite ki ta tatou au ara; kare oki i tutaki mai ia tatou e kia aite ki to tatou au kino. . . . Mei te itinga o te rā e taka ke i te opunga o te rā ra, ko tana ïa akataka ke anga i ta tatou au ara ia tatou nei. Mei te aroa o te metua ki tana ra au tamariki, ko to Iehova ïa aroa ki te aronga i mataku iaia ra. Kua kite oki aia i to tatou tu; te manako ra aia e, e one tatou nei.”​—Sala. 103:8-14.

11. Kiaai ma e akakoreia ai te ara e te Atua?

¹¹ Ka akakore uaia rai e te Atua te ara a te tangata me kua akakore ke ana ratou i te ara a te aronga tei ara mai ia ratou. (Mare. 11:25) I te akapapu anga mai i teia tumu manako, kua karanga katoa a Iesu e: “Kia akakore oki kotou i ta etai ke ra ara, e akakore katoa to kotou Metua i te ao ra i ta kotou; Kia kore ra kotou e akakore i ta etai ke ra ara, kare katoa oki to kotou Metua i te ao ra e akakore mai i ta kotou ara.” ( Mata. 6:14, 15) Ae, ka akakore mai te Atua i te ara a te aronga tei akakore i te ara a tetai ke. E ko tetai mataara kia akono takinga meitaki ua rai koia oki kia aru i ta Paulo akoanga e: “Mei ia Iehova i akakore ua maira i ta kotou ara, kia pera katoa oki kotou.”​—Kolo. 3:13, NW.

“Auraka e Akakino Atu”

12. Eaa te akoanga ta Iesu i oronga mai no runga i te akakino atu i tetai ke?

¹² I roto i te Tuatua i runga i te Maunga kua akanooia tetai mataara akaou kia takinga meitaki atu i to Iesu akakite anga ki te aronga te akarongo maira kiaia e auraka e akakino atu i tetai ke e oti kua taangaanga i tetai akatutuanga ririnui kia akaketaketa i teia tumu manako. (E tatau ia Mataio 7:1-5.) E akamanako ana tatou e eaa te aiteanga o ta Iesu tuatua i te karanga anga aia e: “Auraka e akakino atu.”

13. Akapeea te aronga te akarongo maira kia Iesu i te ‘akakore ua atu anga i te ara’?

¹³ Kua taiku mai te Evangeria a Mataio i ta Iesu tuatua anga e: “Auraka e akakino atu, kia kore kotou e akakinoia mai.” (Mata. 7:1) Kia tau kia Luka, kua karanga a Iesu e: “Auraka e akakino atu, e kare kotou e akakinoia mai: auraka e akaapa atu, e kare kotou e akaapaia mai: e akakore atu i te ara, e ka akakoreia mai ta kotou.” (Luka 6:37) Kua akakino pakari te au Pharisea o te anere mataiti mua i tetai ke, tei akatumuia ki runga i te au peu kare i roto i te irava. Ko tetai ua atu aronga te akarongo maira kia Iesu e te rave ra i te reira “auraka [ratou] e akakino atu.” Inara, kia ‘akakore ua atu ratou i te ara,’ koia oki, na te akakore anga i te au apa o tetai ke. Aiteite ua ta te apotetoro ko Paulo akoanga i oronga mai no runga i te akakore anga i te ara, mei tei akakiteia i runga akenei.

14. Na te oronga anga i te akakore atu i te ara, te akakeu ra te au pipi a Iesu i te au tangata kia rave i teaa?

¹⁴ Na te oronga anga i te akakore atu i te ara, te akakeu ra te au pipi a Iesu i te au tangata kia akakore katoa i te ara. “Ko ta kotou oki e akakino  ia etai ke ra, e akakino katoaia kotou i te reira,” i karanga ai a Iesu, “ko te aite ta kotou e aite atu, ko ta kotou rai ïa kia akaaiteia mai.” (Mata. 7:2) No runga i ta tatou akono anga i tetai ke, ka kokoti tatou i ta tatou e ruru ra.​—Gala. 6:7.

15. Akapeea a Iesu i te akaari anga mai e e mea tarevake i te akaapa atu?

¹⁵ Kia maara ra e e rauka ai i te akaari mai e e tarevake tikai i te akaapa atu, kua ui a Iesu e: “E eaa koe i akaraʼi i te tanga iti i roto i te mata o to taeake ra, e kare koe i kite e tei roto i toou uaorai mata te rakau maata? E eaa oki koe e tikaʼi kia karanga atu ki to taeake, O mai, naku e kiriti i te tanga iti i roto i toou mata, e i na, tei roto i toou uaorai mata te rakau maata?” (Mata. 7:3, 4) Ko te tangata te akaapa ra i tetai tangata te akara ra i te au apa rikiriki i roto i te “mata” o tona taeake. Te karanga tikai ra tei akaapa e e iki anga tau kore ta tona taeake i rave. Noatu e e meangiti ua te apa​—mei tetai tanga iti rai​—te oronga ra tei akaapa e nana e “kiriti i te tanga iti.” Te oronga pikikaa ua maira aia i te tauturu i te taeake kia kite meitaki i te au mea ra.

16. Eaa ra ka karangaia ai e e “rakau maata” to te au Pharisea i roto i to ratou mata?

¹⁶ Ko te au arataki akonoanga ngati Iuda tikai tei akaapa pakari atu i tetai ke. Ei akatutuanga: Te akakite anga tetai tangata matapo ta te Karaiti i rapakau ana e no ko mai a Iesu i te Atua, kua pau riri atu te au Pharisea e: “I anau rava mai koe ma te ara, e ka apii mai koe ia matou?” (Ioa. 9:30-34) No runga i te marama i te pae vaerua e te kite i te akava ma te tau, ko te au Pharisea ra e “rakau maata” to roto i to ratou uaorai mata e kua matapo takiriia. No reira a Iesu i karanga ai e: “E tera ra pikikaa e, e timata ana i te kiriti i te rakau maata i roto i toou uaorai mata; ei reira koe e kite meitaki ei, kia kiriti i te tanga iti i roto i te mata o to taeake.” (Mata. 7:5; Luka 6:42) Me ka tauta ua rai tatou kia takinga meitaki e kia akono meitaki i tetai ke, kare tatou e riro ei aronga akaapa, i te kimi ua anga i tetai tanga iti akatutu i roto i te mata o to tatou taeake. Inara, ka akaari tatou e e aronga apa tatou e no reira auraka e akakino atu e e akaapa atu i to tatou au taeake irinaki.

Te Akono Anga Tatou i Tetai Ke

17. I te akamanako anga ia Mataio 7:12, akapeea tatou i te akono anga i tetai ke?

¹⁷ I roto i te Tuatua i runga i te Maunga, kua tou mai a Iesu e kua akaari mai te Atua i te tu mei tetai metua rai ki Tona au tavini na te pau  anga mai i ta ratou au pure. (E tatau ia Mataio 7:7-12.) E mea meitaki i te akara e kua akanoo mai a Iesu i teia akauenga e: “E te au mea katoa ta kotou i anoano ia etai ke ra, na reira katoa kotou ia ratou.” (Mata. 7:12) Me akono ua rai tatou i te au taeake irinaki na roto i teia tu ka rauka ia tatou i te akapapu e e au pipi mou tatou na Iesu Karaiti.

18. Akapeea “te ture” i te akaari anga mai e kia akono tatou i tetai ke mei ta tatou e anoano ra kia akonoia mai tatou?

¹⁸ I muri ake i te tuatua anga e kia akono tatou i tetai ke i ta tatou e anoano ra kia akonoia mai tatou, kua tuatua katoa a Iesu e: “Ko ta te ture ïa, e ta te au peroveta.” Me akono tatou i tetai ke na roto i te tu ta Iesu i akakite mai, te aru rotai ra tatou i te akakoroanga tei akanooia mai ki ta “te ture”​—te au tataanga no te au puka Pipiria o Genese kia Deuteronomi. I te pae mai i te akaari anga mai i to Iehova akakoroanga kia akatupu mai i tetai uanga te ka akakore atu i te kino, kua akanoo katoa mai teia au puka i te Ture ta te Atua i oronga ki te iti tangata o Iseraela na roto ia Mose i te mataiti 1513 M.T.N. (Gene. 3:15) I rotopu i tetai au mea, kua akataka meitaki mai te Ture e kia akono te ngati Iuda i te tuatua tau, kare e akaari i te tu papakitai, e kia takinga meitaki i te putaua e te tangata ke i roto i te enua.​—Levi. 19:9, 10, 15, 34.

19. Akapeea “te au peroveta” i te akaari anga mai e kia takinga meitaki ua rai tatou?

¹⁹ Na te taiku anga ki “te au peroveta,” te manako ra a Iesu i te au puka totou o te au Tuatua Tapu Epera. Te vai ra i roto i reira te au totou Mesia tei akatupuia i roto ia Karaiti uaorai. Te akaari katoa maira taua au tataanga e kua akameitaki te Atua i tona iti tangata i to ratou rave anga i te mea tika i roto i tona nga mata e kua akono i tetai ke na roto i tetai tu tau. Ei akatauanga, kua oronga te totou a Isaia i teia akoanga ki te ngati Iseraela e: “Te na ko mairā Iehova, E akono i te tuatua-tau, e rave i te tuatua-tika. . . . E ao to te tangata e rave i teia, e te tamaiti a te tangata kia tāpu tikai i te reira . . . tei tāpu i tona rima auraka takiri e rave i te kino.” (Isa. 56:1, 2) Ae, te inangaro ra te Atua kia takinga meitaki ua rai tona iti tangata.

Kia Takinga Meitaki ua rai i Tetai Ke

20, 21. Akapeea te pouou tangata i te ariu mai anga ki ta Iesu Tuatua i runga i te Maunga, e eaa koe ka akamanako marie ei i te reira?

²⁰ E tokoiti ua te au tumu manako puapinga maata tikai e manganui ta tatou i akamanako ana ta Iesu i akakite mai i roto i tana Tuatua akaaite koreia i runga i te Maunga. Noatu rai, te marama ua ra ia tatou te manako o te aronga tei akarongo ana ki tana i tuatua i tetai atianga. Te karanga ra te Pipiria e: “E kia akaoti akerā Iesu i teianei tuatua anga, kua va ua te tangata i tana tuatua: I apii oki aia ia ratou ma te mana, kare mei ta te au tata tuatua ra.”​—Mata. 7:28, 29.

²¹ Kua akapapu ekoko koreia mai e ko Iesu Karaiti te “Tumu korero” tei totouia mai. (Isa. 9:5) E akaraanga meitaki tikai te Tuatua i runga i te Maunga no to Iesu kite i te tu e manako ra tona Metua i te rangi ra i te au mea. Kapitiia mai ki te au tumu manako i uriuri ana tatou, e maata ta taua akoanga e tuatua ra no runga i te mataora tika tikai, akapeea te kopae anga i te tu tau kore, te mataara no te rave anga i te tuatua tika, eaa ta tatou ka rave kia rauka te tinamou e te rekareka no te tuatau ki mua, e tetai atu au tumu e manganui. E tatau meitaki akaou koe ia Mataio pene 5 ki te 7 e na roto katoa i te pure. E akamanako marie i te akoanga umere a Iesu tei tataia i roto i reira. E taangaanga i roto i toou oraanga ta Karaiti i tuatua i roto i tana Tuatua i runga i te Maunga. Ka rauka i reira ia koe i te akamareka ia Iehova, te akono tau i tetai ke, e kia akono takinga meitaki ua rai.

Akapeea Koe me Pau?

• Akapeea tatou i te akono anga i to tatou au enemi?

• Eaa tatou ka akakore atu ei i te ara?

• Eaa ta Iesu e karanga ra no runga i te akaapa atu anga i te tangata?

• Kia tau kia Mataio 7:12, akapeea tatou i te akono anga i tetai ke?

[Au Uianga Apii]

[Tataanga i te kapi 10]

Kua kite ainei koe e eaa a Iesu i karanga ai e: “Auraka e akakino atu”?

[Tutu i te kapi 8]

Eaa tatou ka pure ei no te aronga tei takinga kino mai ia tatou?

[Tutu i te kapi 10]

Te akono ua ra ainei koe i tetai ke mei taau e anoano ra kia akonoia mai koe?