Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Au Manako Maata mei te Puka o Apokalupo—I

Au Manako Maata mei te Puka o Apokalupo—I

E Mea Ora te Tuatua a Iehova

Au Manako Maata mei te Puka o Apokalupo​—⁠I

IAIA e mouauri ra i runga i te enua ko Patamo, kua tae mai e 16 orama ki te tangata ruaine ko te apotetoro ko Ioane. I roto i reira kua kite aia e eaa ta te Atua ko Iehova raua ko Iesu Karaiti ka rave i te tuatau o te ra o te Atu​—i te tuatau te kapiti maira te akanooanga i te Patireia o te Atua i te mataiti 1914 ki te openga o te Tutaraanga Tauatini Mataiti a Karaiti. Ko te puka o Apokalupo, tei tataia e Ioane mei te mataiti 96 T.N., e papaanga umere tikai te reira no teia au orama nei.

Ka akamanako ana tatou i teianei i te au manako maata o Apokalupo 1:1–12:17, tei kapiti mai i te au orama mua e itu tei tae mai kia Ioane. E mea puapinga roa teia au orama kia tatou no te mea te piri atura te reira ki te au mea e tupu nei i teianei ao, e te akaari maira e eaa ta Iehova ka rave i te tuatau ki mua e vaitata mai nei. Te aronga ka tatau i te papaanga o teia au orama nei ma te akarongo ka akapumaana tikaia ratou e ka akamaroiroiia.​—Ebe. 4:12.

VAVAI “TE PUNUA-MAMOE” E ONO O TE AU AKAIRO E ITU

(Apo. 1:1–7:17)

Mea mua, kua kite a Ioane ia Iesu Karaiti tei akakakaia, e kua orongaia mai tetai au karere kiaia, kia “tata ki roto i tetai buka, e akau atu ei ki nga ekalesia e itu.” (Apo. 1:10, 11) Aru mai ko te orama no tetai terono tei akatuia ki runga i te rangi. I roto i te rima katau o Tei noo i runga i te terono koia oki e puka tei topiriia ki te au akairo e itu. Ko tei karangaia e kua “tau kia eeu i teianei buka” kare atu mari ra ko “te Liona o te kopu o Iuda,” me kore ko ‘te Punua-mamoe, e itu ona tara e itu oki mata.’​—Apo. 4:2; 5:1, 2, 5, 6.

Te toru o te orama te akaari maira e eaa tei tupu i te vavai tataki tai anga ‘te Punua-mamoe’ i te au akairo mua e ono. I te vavai anga i te ono o te akairo kua tupu maira tetai ngaruerue enua maata e kua tae maira te ra maata o tona riri. (Apo. 6:1, 12, 17) Inara te akaari maira te orama tei aru mai e ‘e toko a puke angela e tāpu ra i nga matangi e a o te ao nei’ e oti ua atu te akairoanga o te aronga e 144,000. Kua kiteaia tetai “aronga maata rava” kare i akairoia i te “tu ua anga ki mua i te terono.”​—Apo. 7:1, 9.

Pauia te Au Uianga Tuatua Tapu:

1:4; 3:1; 4:5; 5:6—Eaa te akaariia maira e te tuatua ‘te au vaerua toko itu’? Ko te numero itu te akatutu maira te reira i te tu ki katoa mei ta te Atua e manako ra. No reira, ko te karere ki “te au ekalesia katoa e itu” no te iti tangata katoatoa rava te reira o te Atua tei akaputuputuia mai ki roto i te au putuputuanga tei tere atu i te 100,000 i te ao katoa nei. (Apo. 1:11, 20) I te mea e te oronga maira a Iehova i te vaerua tapu kia tau ki te angaanga e anoanoia ra te reira kia rave, ko te tuatua ‘te au vaerua toko itu’ te akatutu maira te reira i te katoaanga tikai o ta te reira angaanga i te oronga mai anga i te marama e te au akameitakianga ki te aronga tei akarongo ki te totou. Ko te puka o Apokalupo, i te akaraanga te aru ra te reira i te au tu manako tei akanooia ki roto i te au pupu tataki itu. I konei te akatutu maira te numero itu i te tu ki katoa, e e tika oki e, te akamanako ra te puka no runga i te “akaoti rava” anga me kore i te akaotianga katoatoa rava i “te tuatua ngaro a te Atua.”​—Apo. 10:7.

1:8, 17—Te tou ra nga taoonga “te Alepha e te Omega” e “te Muatangana e te Akaopenga” kiaai? Te taoonga “te Alepha e te Omega” no runga te reira ia Iehova, te akaketaketa maira te reira e kare e Atua mana katoatoa i mua ake iaia e kare katoa i muri ake iaia. Koia oki ‘to mua e to muri.’ (Apo. 21:6; 22:13) Noatu te tuatuaia ra e ko Iehova “te momua e te akaopenga” i roto ia Apokalupo 22:13, i roto i te tu e kare o mua me kore o muri ake iaia, te akaari maira te papaanga katoa i roto i te pene mua o Apokalupo e ko te taoonga “te Muatangana e te Akaopenga” i roto i reira, no Iesu Karaiti te reira. Koia te tangata mua tei akatuakaouia mai ki te oraanga vaerua mate kore e te openga tei akatuia mai e Iehova uaorai ki taua tu oraanga ra.​—Kolo. 1:18.

2:7—Eaa ra “te paradaiso a te Atua”? I te mea e te akakiteia ra teia au tuatua ki te au Kerititiano akatainuia, tera te aiteanga te tou ra te parataito i konei, ki te parataito i te rangi​—i mua tikai i te aroaro o te Atua uaorai. Ka akameitakiia te aronga akarongo mou i akatainuia, ki te kai anga i ‘te rakau o te ora.’ Ka rauka ia ratou te kopapa mate kore.​—1 Kori. 15:53.

3:7—Inaea i rauka ai ia Iesu “te taviri a Davida,” e i akapeea ana aia i te taangaanga anga i taua taviri ra? I tona papetitoia anga i te mataiti 29 T.N., kua riro mai a Iesu ei Ariki Ikiia no roto i te uanga o Davida. Inara, kare i rauka ana ia Iesu te taviri a Davida e tae ua atu ki te mataiti 33 T.N., i akateiteiia ai aia ki te rima katau o te Atua i runga i te rangi. I reira kua akatuangaia aia ki te au tikaanga katoatoa ki te Patireia o Davida. Mei reira mai, kua taangaanga a Iesu i te taviri ei akatuera mai i tetai au atianga e tetai au tikaanga ngateitei e piri atura ki te Patireia. I te mataiti 1919, kua tuku a Iesu i te apainga no “te taviri o te ngutuare o Davida” ki rungao i te pakuivi o “te tavini akono meitaki e te pakari,” na te iki anga i tetai pupu tavini “ei akaaere i te au apinga ravarai nana ra.”​—Isa. 22:22; Mata. 24:45, 47.

3:12—Eaa ra te “ingoa ou” o Iesu? Teia ingoa, no runga te reira i to Iesu taoonga ou e tona au tikaanga ngateitei ou. (Phili. 2:9-11) I te mea kare e tangata ke atu i kite i taua ingoa ra na roto i te tu ta Iesu i kite, kua tata ra a Iesu i te reira ki runga i tona au taeake akarongo mou i runga i te rangi, i te apainga mai ia ratou ki roto i tetai pirianga vaitata tikai kiaia. (Apo. 19:12) Kua oronga katoaia kia ratou tetai au tikaanga ngateitei ta Iehova i oronga no Iesu.

Au Apiianga no Tatou:

1:3. No te mea “kua vaitata oki te tuatau [no te rave anga i ta te Atua au akavaanga ki runga i to Satani ao],” te anoano rapurapuia nei i reira kia marama tatou i te karere o te puka o Apokalupo e kia akono i te reira.

3:17, 18. Kia apinga maataia i te pae vaerua, ka anoanoia tatou kia oko mai mei ia Iesu “i te auro tamāia ki te ai ra.” Koia oki, kia tauta tatou kia apingaia i te au angaanga memeitaki. (1 Timo. 6:17-19) Ka anoano katoaia tatou kia aao i “te kakau teatea,” tei akakite mai i to tatou akatakaanga ei au pipi na Karaiti, e kia taangaanga i te “vairakau mata,” mei te akoanga tei neneiia i roto i te makatini te Punanga Tiaki, kia rauka te utoa o te ngakau i te pae vaerua.​—Apo. 19:8.

7:13, 14. Te akatutu maira te aronga taito e 24 i te 144,000 i roto i to ratou turanga kaka i te rangi, te ngai e tavini ra ratou, kare anake ua ei ui ariki mari katoa ra ei kau taunga. Kua akatutuia mai ratou e te kau taunga o Iseraela i taito, ta te Ariki ko Davida i akanoo ki roto i te au tuanga e 24. Na tetai o te aronga taito i akakite kia Ioane i te akatakaanga o te aronga maata rava. No reira, te tau ua ra e i akamata mai te tuakaouanga o te au Kerititiano akatainuia i tetai taime i mua ake i te mataiti 1935. Peea tatou i kite ei? No te mea i taua mataiti ra kua akakiteia mai te akatakaanga tika tikai o te aronga maata rava ki te au tavini akatainuia o te Atua i te enua nei.​—Luka 22:28-30; Apo. 4:4; 7:9.

TAKI ATU TE VAVAIANGA O TE ITU O TE AKAIRO KI TE AKATANGIANGA PU E ITU

(Apo. 8:1–12:17)

Kua vavai te Punua-mamoe i te itu o te akairo. Kua orongaia e itu pu ki te au angera tokoitu. Kua akatangi e ono au angera i ta ratou au pu i te akakite anga i te au karere akavaaanga ki runga i te “te toru” o te tuanga o te tangata nei​—o Kerititome. (Apo. 8:1, 2, 7-12; 9:15, 18) Teia ta Ioane i kite i roto i te rima o te orama. Te piri anga atu ki roto i te orama e aru maira, kua kai a Ioane i te puka iti e kua vaito i te ngai tapu o te iero. Muri ake i te akatangianga i te itu o te pu, kua akakite maira te au reo mamaata e: “Ko te au basileia o teianei ao, kua riro ïa ei au basileia no to tatou Atu e no tana Mesia.”​—Apo. 10:10; 11:​1, 15.

Te akamaata maira te itu o te orama i te marama no runga i tei akakiteia i roto ia Apokalupo 11:15, 17. E akairo maata tei kiteaia i runga i te rangi. Kua anau mai te vaine i te rangi i tetai tamaiti, e tamaroa. Kua uriia te Tiaporo ki vao mei runga i te rangi. No tona riri i te vaine i te rangi, kua aere atura aia “e tamaki atu i te toenga a tona uanga.”​—Apo. 12:1, 5, 9, 17.

Pauia te Au Uianga Tuatua Tapu:

8:1-5—Eaa ra i muteki ei a runga i te rangi, eaa ra i muri ake tei titiriia mai ki runga nei te enua? Te tumu i tupu ei te muteki akatutu ua i runga i te rangi koia oki kia rongoia mai “te pure a te aronga tapu.” Kua tupu teia i te openga o te tamakianga mua o teia ao. Kare te au Kerititiano akatainuia i aere ana ki te rangi i te openga o te tuatau o te Kenitara, mei ta te manganui i tapapa mai ana. Kua na roto ratou i tetai au tuatau ngata i te tuatau o te tamaki. No reira i teianei kua pure akatenga ratou no tetai aratakianga. I te ariu mai anga ki ta ratou pure kua titiri maira te angera i tetai ai akatutu ua ki te enua nei koia oki kua akakeuia te au Kerititiano akatainuia i te pae vaerua. Noatu e tokoiti ua ratou kua akamata ratou i tetai kamupeini tutuanga i te ao katoa tei akariro i te Patireia o te Atua ei tumu manako ririia, mei te akaka anga rai i tetai ai i roto ia Kerititome. Kua akakite aereia te au akamatakiteanga mei roto i te Pipiria tei akarongo atea uaia mei te aruru rai o te mangungu e rongo pu uaia ana. Kua akakite aereia rai te marama no runga i te tikaanga tikai o te Tuatua Tapu. E kua akangaueueia te turanga o te akonoanga pikikaa e tae ua atu ki tona tango, mei te au are rai me akangaueueia e te ngaruerue enua.

8:6-12; 9:1, 13; 11:15—Inaea te au angera e itu i akateateamamao ei kia akatangi i ta ratou pu, e inaea te pu i akatangiia ai e i akapeea? Te kapiti maira te akateateamamaoanga kia akatangi i te au pu e itu i te oronga anga i tetai aratakianga ki te au mema akaoraoraia o te pupu o Ioane i runga nei i te enua mei te mataiti 1919 ki te 1922. I reira kua akamata taua aronga akatainuia ra i te akaaere akaou i te angaanga orometua e te patu aere anga i te au ngai neneianga puka. (Apo. 12:13, 14) Te akatutu maira te akatangianga i te au pu, i te au akakiteanga mataku kore a te iti tangata o te Atua, i ta Iehova au akavaanga ki runga i to Satani ao i te taokotai anga atu ki te au angera. Kua akamata teia ki te uruoaanga i Cedar Point, Ohio, i te mataiti 1922 e tae ua atu ki te mate maata.

8:13; 9:12; 11:14—I roto i teea tu i riro ei te akatangianga i nga pu e toru ei au “mate”? Ko te au akatangianga pu mua e a, e au akakiteanga te reira tei akaari pu ua mai i te turanga mate o Kerititome i te pae vaerua, kareka te au akatangianga openga e toru e au mate te reira e piri atura ki tetai au tupuanga. Te rima o te akatangianga te piri atura ki te akarangatira mai anga i te iti tangata o te Atua mei “te vaarua takere kore” o te turanga maroiroi kore i te mataiti 1919 e ki ta ratou angaanga tuku kore i te akakitekite aere, tei riro mei te maki mamae rikarika rai ki runga ia Kerititome. (Apo. 9:1) Te ono, no runga te reira i te tamakianga maata rava atu i roto i te tuatua enua e te kamupeini tutuanga i te ao katoa tei akamata mai i te mataiti 1922. Te akatangianga openga no runga te reira i te anauanga o te Patireia o te Mesia.

Au Apiianga no Tatou:

9:10, 19. Te au tuatua akatumuia ki runga i te Pipiria i roto i te au puka a “te tavini akono meitaki e te pakari” e karere tengatenga tikai to roto. (Mata. 24:45) Te aite ra teia karere ki te iku o te au tapaki “mei to te pata” rai to ratou tengatenga e te au oroenua tamaki “mei te ovi oki to ratou iku.” Eaa te tumu? No te mea te akamatakite maira teia au puka i te “rā akaoko anga na [Iehova].” (Isa. 61:2) Kia mataku kore ua atu rai tatou e kia toto mapu ua atu rai i te tua aere anga i te reira.

9:20, 21. E manganui ua atu te au tangata akaaka e noo ra i roto i te pa enua kare e irinaki ana i te akonoanga Kerititiano tei ariu meitaki ua mai ki te karere ta tatou e akakite nei. Inara, kare tatou e tapapa atu ana kia maata ua atu te tangata ka akaariuia mai mei roto i teia au pa enua nei tei karangaia e ko “te toenga o te tangata.” Noatu ra, ka tauta ua atu rai tatou i te rave i te angaanga orometua.

12:15, 16. “Te enua”​—te au tuanga i roto i to Satani uaorai akatereanga, me kore te au mana tutara i roto i te au enua tukeke​—kua turuturu ratou i te turanga rangatira o te akamorianga. Akamata mai i te mataiti 1914, ko taua au mana tutara ra “kua inu pou rava i taua vai puke ra [o te takinokinoanga] ta te taae i akapuaki atu no roto i tona vaa.” E tika rava e, me iki a Iehova kia rave i tetai mea, ka rauka iaia i te akakeu i te aronga mana o te kavamani kia akatupu i tona anoano. No reira kua tau rai a Maseli 21:1 kia karanga e: “E au matāvai te ngakau o te ariki i te rima o Iehova, te akaariu ra aia ki tana ngai i inangaro.” Tikaanga, ka riro teia ei akaketaketa i to tatou akarongo i roto i te Atua.