“Te Patia Nei te Angela a Iehova i te Puakapa, e Pini ua Ake”

Akakiteia e Christabel Connell

Kua varenga ua maua i te pau i te au uianga Pipiria a Christopher e kare maua i kite ana e kua roa te po; kare katoa maua i kite mai ana ia Christopher e akara putuputu ra ki vao na roto i te maramarama. I te openga, kua uri mai aia kia maua e kua karanga mai e, “Ka meitaki ua i te akaruke i teianei.” Kua taki atu aia ia maua ki ko i to maua patikara e kua aere atu maua. Eaa ra te mea kino tana i kite?

KUA anauia au ko Christabel Earl i Sheffield, i Engarani, i te mataiti 1927. Kua pomuia to matou kainga i te tuatau o te Tamaki 11 o te Ao, e kua tukuia atu au kia noo ki ko i toku mama ruau, iaku e akaoti ra i taku apii. I roto i tetai apii Katorika taku i aere ana, kua ui putuputu atu au ki te au paretenia e eaa i maata rava ai te kino e te takinga kino. Kare ratou e tetai atu aronga o te akonoanga taku i uiui atu i oronga mai ana i tetai pauanga meitaki tikai.

I muri ake i te openga o te Tamaki 11 o te Ao, kua tereniia au ei neti. Kua neke atu au ki London i te angaanga i roto i te Aremaki o Paddington, inara e maata atu taku takinga kino i kite i roto i te oire. I muri ua ake i te aere anga toku tungane no mua ake iaku, ki te Tamaki i Korea, kua kite au i tetai taanga kino tikai i vao mai i te aremaki. Kare rava e tangata i tauturu ana i teia tangata, tei matapoia no tei taiaia. I teia taime, kua aru mai toku mama iaku ki tetai uipaanga purepure, inara kare rai au i marama ana i te tumu i maata ai te kino.

Akamaroiroiia kia Apii i te Pipiria

I tetai ra kua atoro mai tetai o toku au tungane no mua ake iaku, ko John, tei riro mai ei Kite no Iehova. “Kua kite koe i te tumu e eaa i tupu ei teia au apinga kino?” i ui mai ei aia. “Kare,” i pau atu ei au. Kua eeu aia i tana Pipiria e kua tatau mai ia Apokalupo 12:7-12. I teianei, kua kite au e ko Satani e tana au temoni te tumu i tupu tikai ei te au kino i roto i teianei ao. No reira i te akarongo anga kia Ioane, kua ariki au i tetai apii Pipiria i muri ua mai. Inara, i taua taime ra kua akariro au i te mataku i te tangata kia tapu iaku mei te papetitoanga.—Mase. 29:25.

Kua riro katoa mai toku tuakana a Dorothy, ei Kite. I tona oki anga mai mei te uruoaanga pa enua i New York (1953) e tana tane tei akaauia kiaia, ko Bill Roberts, kua akakite atu au kia raua e kua apii au i te Pipiria. Kua ui mai a Bill kiaku e: “Akara ana koe i te au irava katoatoa? Akairaira ana koe i te au pauanga i roto i te puka?” I toku karanga anga e kare, kua pau mai aia e: “Kare i reira koe i apii ana! Araveiia atu taua tuaine ra, e oti akamata akaou koe na mua mai!” I tera taime tikai kua akamata te au temoni i te tamanamanata mai iaku. Te maara nei iaku i te patianga kia Iehova kia paruru mai iaku e kia akamatara mai iaku mei ta ratou akakeuanga.

 Painia Anga i Tekotia e Airerani

Kua papetitoia au i roto ia Tianuare ra 16, mataiti 1954, kua akaoti i taku koreromotu neti i roto ia Me, e kua akamata i te painia i roto ia Tiunu. E varu marama i muri mai, kua tukuia atu au ei painia takake ki Grangemouth, i Tekotia. I reira kua kitea mai iaku e te patia nei te au angera a Iehova “i te puakapa e pini ua ake,” iaku e angaanga ra i roto i taua ngai mamao ra.—Sala. 34:7.

I te mataiti 1956, kua patiia mai au kia aere e tutu aere i Airerani. Kua tukuia au, e tetai nga tuaine ki te oire o Galway. I te ra mua rai, kua aravei au i tetai orometua. I muri ua ake, kua tae mai tetai akava e kua apai ia maua ko toku taeake ki ko i te ngai o te akava. I te rauka anga iaia to maua ingoa e to maua ngai nooanga, kua aere rava atu aia ki ko i te terepaoni. Kua akarongo atu maua iaia e karanga ra e, “Ae, e te Metua, kua kite meitaki au e e noo ana raua kiea.” E mea tonoia mai aia e te orometua! Kua maroia to maua pu kainga kia tuaru ia maua mei roto i te are, e no reira kua akakite mai te opati manga kia akaruke maua i taua ngai ra. Kua tureiti maua e taingauru miniti i te taeanga ki ko i te ngai tiaki rerue. Inara te reira rai te rerue, e te tiaki ra tetai tangata i te akapapu e tei runga maua i te rerue. No muri ua ake te reira i te toru epetoma ia maua i Galway!

Kua tukuia atu maua ki Limerick, e oire ke atu e pakari tikai te akakeuanga a te Akonoanga Katorika. Kua avaava putuputuia mai maua e te au pupu tangata. E manganui te tangata e mataku ana i te tuatua mai kia maua i ko i to ratou ngutupa. I tetai mataiti i mua atu ana kua papaia tetai taeake i roto i te taoni meangiti i te pae ua mai ia Cloonlara. No reira, mataora tikai maua i te aravei ia Christopher, tei taikuia i te akamataanga o teia atikara, ko tei pati mai ia maua kia oki atu kia pau atu i tana au uianga Pipiria. I to maua atoro atu anga, kua tomo mai tetai orometua e kua maro ia Christopher kia tuaru ia maua. I te patoi atu anga i te orometua, kua tuatua atu aia e: “Kua patiia teia nga vaine ki roto i toku kainga e kua topapa mai raua i mua ake ka tomo mai ei. Kare koe i patiia ana, e kare katoa koe i topapa mai ana.” Ma te riri maata, kua akaruke te orometua.

Kare maua i kite e, kua akaputuputu mai te orometua i tetai pupu tangata maata, e tiaki maira ia maua i vao i te are o Christopher. I te kiteanga e e pupu tangata riri to vao kua rave a Christopher i tei akatakaia i te akamataanga. Kua tapu aia ia maua e kia akaruke rava taua pupu tangata ra. Kua kite mai maua i muri mai e kua maroia aia e tona pamiri kia akaatea mei te reira ngai, e kua aere atu ratou ki Engarani.

Patiia ki Gileada

Kua parani takere au i te aere ki te Akaputuputuanga Pa Enua Anoano Tu-Atua i te mataiti 1958 i New York, i tae mai ei taku patianga kia aere ki te pupu 33 o Gileada. Kare au i oki mai ana ki te kainga i muri ake i te akaputuputuanga, kua tavini au i Collingwood i Ontario, i Kanata, e tae ua atu ki te akamataanga o te Apii Gileada i te mataiti 1959. Inara i te taime o te akaputuputuanga, kua aravei au ia Eric Connell. Kua apii aia i te tuatua mou i te mataiti 1957 e kua akamata i te painia i te mataiti 1958. I muri ake i te akaputuputuanga, kua tata mai aia kiaku i te au ra ravarai i toku nooanga i Kanata, e i te tuatau o te apii i Gileada. E akamanako ana au e eaa te ka tupu kia maua i muri ake me karatuati au.

E tupuanga puapinga tikai te taeanga ki Gileada i roto i toku oraanga. Ko Dorothy raua ko tana tane katoa tetai i roto i taua pupu ra. Ta raua tukuanga angaanga mitinari koia oki ko Potukara. Ma toku poitirere, kua tukuia au ki Airerani. Maromaroa tikai au no tei kore au e aere ma toku tuakana! Kua ui atu au ki tetai o te au puapii me kua rave au i tetai apinga tarevake. “Kare,” i nana ei. “Kua akatika korua ko Eileen Mahoney kia aere ki tetai ua atu ngai i roto i teianei ao,” e kua o mai a Airerani ki roto i te reira.

Okianga ki Airerani

Kua oki atu au ki Airerani i roto ia Aukute, mataiti 1959, e kua tukuia au ki te Putuputuanga o Dun Laoghaire. Ko Eric ra, kua oki aia ki Engarani e kua rekareka no tei vaitata ua au kiaia. Kua inangaro katoa aia kia riro mai aia ei mitinari. Kua manako aia e no te mea e ngai tutuanga no te au mitinari a Airerani i taua  taime ra, ka painia aia ki reira. Kua neke mai aia ki Dun Laoghaire, e kua akaipoipo maua i te mataiti 1961.

E ono marama i muri mai, kua o a Eric ki roto i tetai u anga kino i runga i te patikara matini. Kua ira ngaa tona katu, e kare te au taote i papu ana e ka rauka ia ratou i te akaora iaia. I muri mai i te pou anga iaia e toru epetoma ki roto i te aremaki, kua akono au iaia i te kainga e rima marama e meitaki ua atu aia. Kua rave ua atu au i taku angaanga orometua i te ka rauka iaku.

I te mataiti 1965 kua tukuia maua ki tetai putuputuanga e varu papuritia i Sligo, e ava i te pae tokerau opunga. E toru mataiti i muri mai, kua aere atu maua ki ko i tetai atu putuputuanga meangiti ua i Londonderry, mamao atu i te tua tokerau. I tetai ra kua oki mai maua mei te tutuanga, e kua kite i tetai aua niuniu taratara e tikoti ra i te mataara i te ngai e noo ra maua. Kua akamata te Manamanata o te Pae Tokerau o Airerani. Kua tauia te au motoka e te au pupu mapu. Kua vee takereia te oire ki roto i te tuanga Porotetani e te Katorika. E kino tikai i te aere mei tetai tuanga ki tetai tuanga o te oire.

Nooanga e te Akakitekiteanga i te Tuatau Manamanata

Inara, kua aere maua ki te au ngai ravarai i roto i ta maua angaanga orometua. Kua kite akaou mai maua, e mei te mea rai e te puakapa maira te au angera takapini ia maua. Me kite maua e tei roto maua i te au ngai e akamata maira te orureau, e akaruke viviki ana maua e e oki akaou mai ana me au ua. Te tupuanga tetai orureau vaitata ki to maua apatimani, kua to mai te au tita ka mei te toa oko peni i te pae mai, ki runga i to maua maramarama. Kare maua i varea ana e te moe ko te ka aea to maua apatimani i te ai. I muri ake i te neke anga ki Belfast, i te mataiti 1970, kua kite mai maua e kua ka te toa peni i tetai pomu penitini, e kua ka to maua apatimani i noo ana, i te reira taime.

I tetai taime ke mai ia maua ko tetai tuaine e tutu aere ra kua kite atu maua i tetai potonga paipa tuke ua ake rai i runga i te maramarama. Kua aere ua atu rai maua. I muri ua ake, kua aruru te reira. Kua manako te tangata o te reira ngai e na maua i akaaruru i taua pomu paipa ra! I reira rai kua pati mai tetai tuaine e noo ana ki reira kia aere atu maua ki roto i tona are. Kua ariki tona tangata tupu i teia, ei akapapu anga e kare maua i apa.

I te mataiti 1971 kua oki atu maua ki Londonderry i te atoro i tetai tuaine. I to maua akataka anga atu i te mataara e te araianga tei na roto mai maua, kua ui mai aia e, “Kare e tangata i ko i te ngai i araiia?” I te karanga anga maua e, “Ae, inara kare ratou i manako mai ana ia maua,” kua poitirere tikai aia. Eaa te tumu? No te mea i tetai au ra i mua ua atu ana, kua raveia te motoka o tetai taote e te akava e kua tauia ki te ai.

I te mataiti 1972 kua neke atu maua ki Cork. I muri mai, kua tutu aere maua ki Naas, e ki Arklow. I te openga, i te mataiti 1987, kua tukuia atu maua ki Castlebar, te reira maua i teianei. I konei e atianga puapinga tikai to maua i te tauturu i te akatu i tetai Are Uipaanga Patireia. Kua kino roa te maki o Eric i te mataiti 1999. Inara, ma te tauturu a Iehova e te turuturu aroa a te putuputuanga, kua rauka akaou iaku i te akono iaia kia meitaki akaou mai.

Kua tae atu ana maua ko Eric ki te Apii Tavini Anga Painia e rua taime. Te tavini nei rai aia ei tangata pakari. E mamae ana au no te rumatiki e kua pau akaouia toku nga ivi papa e te nga ivi turi. Noatu e kua aro atu ana au i te patoianga kino a te au akonoanga e kua noo ana i roto i te au tuatau manamanata o te poritiki e to te tangata, ko te akaaoanga pakari rava atu ra kiaku koia oki, kare e akaoro motoka akaou. E timataanga tikai te reira no te mea kua apai ke ia toku tikaanga kia aere ki tetai ua atu ngai taku ka inangaro. E tauturu maata tikai ta te putuputuanga, i te turuturu meitaki mai. E tokotoko aere ana au i teia taime, e e taangaanga ana au i tetai patikara toru uira, na te patiri e akataka ana kia taeria te au ngai mamao.

Kua tavini kapiti maua ko Eric, e 100 tuma mataiti te katoaanga, ei nga painia takake—e 98 o taua au mataiti ra ki Airerani nei. Kare o maua manako no te ritaea. Kare maua e irinaki ana i te au temeio, inara te irinaki nei maua e te patia nei te au angera ririnui a Iehova i te “puakapa, e pini ua ake” i te aronga tei mataku iaia e te tavini tiratiratu ra iaia.