Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

E te Au Mapu​—E Akaari i te Tupuanga o to Kotou Kite

E te Au Mapu​—E Akaari i te Tupuanga o to Kotou Kite

E te Au Mapu​—E Akaari i te Tupuanga o to Kotou Kite

“Ka akamanako tikai i teianei au tuatua; ko taau ïa e rave auraka e tivata; kia kite te tangata katoa i te tupu anga o toou kite.”​—1 TIMO. 4:15.

1. Eaa ta te Atua e inangaro ra no te aronga mapu?

“KA REKAREKA, e tenana tangata ou, i toou na ou anga, e kia rekareka oki to ngakau i te au rā o toou na ou anga.” (Kohe. 11:9) I tata ei te ariki pakari ko Solomona o Iseraela i taito. Te inangaro nei Tei Akamata i teia karere, ko te Atua ko Iehova, ia kotou e te au mapu kia mataora i to kotou mapu anga e pera katoa e pakari ua atu kotou. Inara, i taua au tuatau ra o te mapu anga e rave putuputu ana te au mapu i te au tarevake te ka takino i to ratou mataora no te oraanga ki mua. Kua tataraara katoa a Iobu tiratiratu e kua ‘uri maira te au ara a tona ou anga ki runga iaia.’ (Iobu 13:26) Mei te tamariki anga mai e te mapu anga mai, e rave putuputu ana tetai Kerititiano i te au ikianga pakari. I te rave anga i te ikianga tarevake ka akatupu mai i te au mamae ngakau e te au manamanata te ka akakino i te katoaanga o tona oraanga.​—Kohe. 11:10.

2. Na te taangaanga anga i teea akoanga Pipiria e tauturu ei i te au mapu kia kopae i te au tarevake kino?

2 Te anoanoia ra kia taangaanga te aronga mapu i te ikianga meitaki. E akamanako ana i te akoanga ta te apotetoro ko Paulo i oronga ki to Korinetia. Kua tata aia e: “Auraka kotou ei tamariki i te kite . . . i te kite ra, ei tangata pakari.” (1 Kori. 14:20) Na te akarongo anga ki te akoanga kia rauka te kite karape i te manako e te akamanako meitaki mei tetai tangata mamaata rai, e tauturu ei i te aronga mapu kia kopae i te rave i te au tarevake kino.

3. Eaa taau ka rave kia pakari mai koe?

3 Me e tangata mapu koe, kia maara e te pakari mai anga te umuumuia ra te tauta anga. Kua akakite a Paulo kia Timoteo e: “Ei akaraanga ra koe na tei akarongo ra, i te tuatua, i te aerenga, i te aroa, i te tu o te ngakau ra, i te akarongo ra, i te viivii kore. . . . E akamaroiroi rai i te tatau i te tuatua, e te ako, e te apii . . . Ka akamanako tikai i teianei au tuatua; ko taau ïa e rave auraka e tivata; kia kite te tangata katoa i te tupu anga o toou kite.” (1 Timo. 4:12-15) Ka anoanoia te au mapu Kerititiano kia tere ki mua e kia akaari i te tupuanga o to ratou kite ki tetai ke.

Eaa te Tupuanga o te Kite?

4. Eaa te o maira i te tupuanga o te kite i te pae vaerua?

4 Ko te tupuanga o te kite “kia tere ki mua, kia taui kia meitaki atu.” Te raurau maira a Paulo ia Timoteo kia akamaroiroi ua rai iaia kia rauka te tere meitaki anga ki mua i te tuatua, te aerenga, te aroa, te akarongo, e te viivii kore, pera katoa kia rave tamou aia i tana angaanga orometua. Kia aruaru aia kia riro tona tu oraanga ei akaraanga meitaki. No reira, te anoanoia ra a Timoteo kia tupu ua atu tona kite i te pae vaerua.

5, 6. (a) I naea i akamata ai te tupuanga o to Timoteo kite i te akaariia anga mai? (e) No runga i te tupuanga o te kite, akapeea te au mapu i teia tuatau i te aru anga ia Timoteo?

5 I te tataanga a Paulo i teia akoanga i tetai tuatau i rotopu i te mataiti 61 e te mataiti 64 T.N., kua riro ke ana a Timoteo ei tangata pakari tukatau. Kare aia i akamata ua atura i te tupuanga o te kite i te pae vaerua. I te mataiti 49 me kore 50 T.N. penei e 20 tuma mataiti o Timoteo, i riro mai ei aia ‘ei tangata rongo meitaki i te au taeake i Lusetera e Ikonio,’ tei kite mai i tona tere anga ki mua i te pae vaerua. (Anga. 16:1-5) I taua tuatau ra, kua apai a Paulo ia Timoteo ki runga i tona tere mitinari. I muri ake i te akara anga i to Timoteo tere meitaki anga ki mua no tetai au marama, kua tuku atu a Paulo iaia ki Tesalonia kia akapumaana e kia akatinamou i te au Kerititiano i roto i taua oire ra. (E tatau ia 1 Tesalonia 3:1-3, 6.) Te taka meitaki ra, e kua akamata a Timoteo i te akaari i te tupuanga o tona kite ki tetai ke i tona mapu anga.

6 Ko kotou e te aronga mapu i roto i te putuputuanga, e angaanga kia akatupu i te au tu pae vaerua te ka anoanoia i teianei, kia kitea meitakiia to kotou tupuanga o te kite i roto i te oraanga Kerititiano, i roto i to kotou tu kite karape i te apiianga i te tuatua mou Pipiria. Mei te 12 mataiti anga, kua “tupu aturā Iesu i te maata anga e te pakari.” (Luka 2:52) Ka akara matatio ana tatou i reira e akapeea koe i te akaari anga i te tupuanga o toou kite i roto i teia au ngai e toru o toou oraanga: (1) me aro atu koe i te au manamanata, (2) ia koe e akapapa ra no te akaipoipo, e te (3) ia koe e tauta ra kia riro mai “ei tavini meitaki.”​—1 Timo. 4:6.

Aro Anga i te Au Manamanata ma te “Ngakau Akono Meitaki”

7. Akapeea ra te au manamanata i te akakino anga i te aronga mapu?

7 Kua karanga tetai Kerititiano e 17 mataiti ko tona ingoa ko Carol e, “I tetai au taime, e taitaia ana au i te pae manako ngakau, i te pae kopapa, i te pae manako, e kare rava au e inangaro ana i te ara mai i te popongi.” * Eaa ra aia i taitaia pakari rava ai? I to Carol tai ngauru mataiti anga, kua takake tona nga metua, e kua noo aia i ko i tona metua vaine, tei patoi i te au turanga akono tau o te Pipiria. Mei ia Carol rai, penei te aro atura koe i tetai au turanga taitaia pakari tikai e kare e rauka i te akameitaki mai.

8. Eaa te au manamanata ta Timoteo i putoto ana?

8 Iaia e tere meitaki ra i te pae vaerua, kua putoto katoa a Timoteo i te au turanga manamanata. Ei akatauanga, kua tupu kiaia te “maki putuputu” no tona maki kopu. (1 Timo. 5:23) I te tono anga a Paulo iaia ki Korinetia kia akatikatika i tetai au manamanata tei akatupuia e tetai aronga tei akakoko i te mana akaaere o te au apotetoro, kua raurau atu a Paulo i te putuputuanga kia taokotai, kia noo a Timoteo i rotopu ia ratou “ma te mataku kore.” (1 Kori. 4:17; 16:10, 11) I te akaraanga, e tangata akama ua a Timoteo.

9. Eaa te ngakau akono meitaki, e akapeea te reira i tuke ei mei te ngakau kope?

9 E tauturu ei ia Timoteo, kua akamaara atu a Paulo kiaia i muri mai e: “Kare oki i te ngakau kopē ta te Atua i oronga mai no tatou; te ngakau maroiroi ra, e te aroa, e te ngakau akono meitaki.” (2 Timo. 1:7) Te “ngakau akono meitaki” te o maira te rauka anga te manako e te akamanako anga tau. Te kapiti maira te reira i te kite karape i te aro atu i te au mea tikai​—kare i te tu taau e inangaro ra kia tupu mai. Kua akaari mai tetai au mapu i te ngakau kope e kua tauta ana i te akakore i te au turanga taitaia na te moe roaroa anga me kore te akarakara tivi, te kai i te apinga akakona me kore te inu maata i te kava, te tamataora putuputu anga, me kore te au peu ainga tau kore. Kua akoia te au Kerititiano e kia ‘kopae ratou i te akono kore i te Atua, e te anoano o teianei ao, kia noo ratou ma te tau meitaki, te tuatua-tika, e te akono i te Atua, i teianei ao.’​—Tito 2:12.

10, 11. Akapeea te ngakau akono meitaki i te tauturu anga ia tatou kia akatupu i te maroiroi i te pae vaerua?

10 Te ako maira te Pipiria i “te au tangata ou, ei ngakau auouo kore to ratou.” (Tito 2:6) Te akorongo anga ki teia akoanga koia oki, kia pure koe e kia irinaki ki runga i te maroiroi ta te Atua ka oronga mai me tupu mai te au manamanata. (E tatau ia 1 Petero 4:7.) No reira, ka rauka ia koe i te irinaki ngakau tae “kia tau i ta te Atua i oronga maira.”​—1 Pete. 4:11.

11 Ko te ngakau akono meitaki e te pure tei tauturu ia Carol. “Te patoi anga i te tu oraanga tau kore o toku metua vaine ko tetai mea ngata rava atuia taku i rave,” i karanga ai aia. “Kua tauturu mai tikai te pure. Kua kite au e tei iaku a Iehova, no reira kare au e mataku akaou ana.” E akamaara, ka rauka te tu manamanata i te akameitaki mai e te akamaroiroi mai ia koe. (Sala. 105:17-19; Aue 3:27) Noatu e eaa taau e aro atura, kare rava te Atua e akaruke ia koe. Ka “tauturu [aia] ia koe.”​—Isa. 41:10.

Akapapa no Tetai Akaipoipo Puapinga

12. Eaa ra tetai Kerititiano e inangaro ra i te akaipoipo ka taangaanga ai i te kaveinga tei kiteaia i roto ia Maseli 20:25?

12 Kua rapurapu tetai au mapu i te akaipoipo, i te irinaki anga e ko te ravenga teia i te akakore i te tu mataora kore, te manako koia anake ua, te maromaroa, e te au manamanata i te kainga. Inara, e puapinga maata tikai te tia no te akaipoipo. I te tuatau Pipiria kua rapurapu ana tetai pae i te tia ma te kore e akamanako meitaki ana eaa te o maira ki roto i te akaipoipo. (E tatau ia Maseli 20:25.) I tetai au taime, kare te au mapu e akamanako meitaki ana e eaa te umuumuia ra no ratou i muri ake i te akaipoipo anga. I muri mai, kua kite mai ratou e e maata te o maira tei kare rava ratou i manako ana.

13. Eaa te au uianga ta te aronga e manako ra i te akaipoipo ka akamanako, e eaa te akoanga puapinga tei orongaia mai kia ratou?

13 No reira i mua ake ka akainangaro ei, e ui kia koe uaorai e: ‘Eaa ra au i inangaro ei i te akaipoipo? Eaa ra taku au tapapaanga? Te tano ra ainei teia tangata naku? Kua papa ainei au i te apai i teia au apainga ei tangata akaipoipo?’ E tauturu ei ia koe i te rave i tetai apiianga oonu tikai, kua nenei “te tavini akono meitaki e te pakari” i tetai au atikara taka meitaki no runga i teia au tumu manako. * (Mata. 24:45-47) E akara i taua tumu manako ra ei akoanga ta Iehova i oronga mai kia koe. E akamanako meitaki e eaa te akakiteia ra i roto i reira e e taangaanga i te reira. Auraka rava e akatika ia koe uaorai ‘kia akaaiteia ki te oroenua, e te mule, kare o ratou kite.’ (Sala. 32:8, 9) Kia riro ei tangata pakari kite kia marama koe i te au mea e umuumuia ra i roto i te akaipoipo. Me te manako ra koe e kua papa koe no tetai akainangaro anga, kia maara ua rai e kia riro koe “ei akaraanga . . . viivii kore.”​—1 Timo. 4:12.

14. Akapeea te tupuanga o te kite i te pae vaerua i te tauturu anga ia koe me akaipoipo koe?

14 Ka oronga katoa mai te tu pakari mou pae vaerua i te puapinga i muri ake i te akaipoipo. Ka aruaru tetai Kerititiano tu pakari mou ‘kia taea te ki o te Mesia ki te maata.’ (Ephe. 4:11-14) Ka angaanga pakari aia kia akatupu i tetai tu mei to Karaiti rai. Ei Akaraanga no tatou, “kare katoa oki te Mesia i akarekareka iaia uaorai.” (Roma 15:3) Me kimi ua atu rai nga tokorua kare i to raua uaorai inangaro, inara i to tetai ke, ka riro te oraanga ngutuare ei ngai nooanga au e te pumaana. (1 Kori. 10:24) Ka akaari tetai tane i te aroa akaatinga uaorai, e ka tauta tetai vaine kia kauraro ki tana tane mei ia Iesu ki tona Upoko.​—1 Kori. 11:3; Ephe. 5:25.

“E Rave Tamou i Taau Angaanga Orometua”

15, 16. Akapeea koe i te akaari anga i te tupuanga o toou kite i roto i te angaanga orometua?

15 I te taiku meitaki anga ki ta Timoteo tukuanga angaanga puapinga, kua tata a Paulo e: “E teianei te akaue ua atu nei au ia koe ki mua i te aroaro o te Atua ra e Karaiti ra ko Iesu, . . . e tutu aere i te tuatua, kia rave rapurapu i te reira.” Kua tuatua katoa aia e: “E rave i te angaanga a tetai tangata evangeria ra, e rave tamou i taau angaanga orometua.” (2 Timo. 4:1, 2, 5NW) E akatupu ei i teia tukuanga angaanga, kia “angaiia [a Timoteo ki] te tuatua i akarongoia nei.”​—E tatau ia 1 Timoteo 4:6.

16 Akapeea koe me ‘angaiia ki te tuatua i akarongoia nei’? Kua tata a Paulo e: “E akamaroiroi rai i te tatau i te tuatua, e te ako, e te apii . . . Ka akamanako tikai i teianei au tuatua; ko taau ïa e rave auraka e tivata.” (1 Timo. 4:13, 15) Te umuumuia ra te akameitaki atu na te apii maroiroi anga naau uaorai. Ko te tuatua “e rave auraka e tivata” te akakite maira i te manako no te piri maroiroi atu anga ki roto i tetai angaanga. Akapeea taau au peu no te apiianga? Te akapou ra ainei koe i toou taime i roto i ‘te au mea oonu a te Atua’? (1 Kori. 2:10) E meangiti ua ainei taau tauta anga e oronga ra koe? Na te akamanako oonu anga i taau e apii ra ka rauka i te akakeu i toou ngakau.​—E tatau ia Maseli 2:1-5.

17, 18. (a) Eaa te au kite karape taau ka tauta i te akatupu? (e) Akapeea te akatupuanga i taua tu mei to Timoteo rai i te tauturu anga ia koe i roto i te angaanga orometua?

17 Kua karanga tetai painia mapu ko Michelle tona ingoa e: “Kia tukatau tikai i roto i te angaanga orometua, e papaanga meitaki taku no taku uaorai apii, e e aere putuputu ana au ki te au uipaanga. Tei tupu mai no teia, te tere ua atu nei au ki mua i te pae vaerua.” Te tavini anga ei painia ka tauturu tikai te reira ia koe kia meitaki mai toou kite karape i te taangaanga i te Pipiria i roto i te angaanga orometua e te tupuanga te kite i te pae vaerua. E tauta kia riro ei tangata kite meitaki i te tatau e te oronga i te au pauanga puapinga i ko i te au uipaanga Kerititiano. Ei mapu i te pae vaerua, ka inangaro koe i te akapapa i te au akoanga ikuikuanga ei tangata apii i roto i te Apii Orometua Teokaratiki, i te aru anga i te au apii tei akatuangaia.

18 ‘Te rave anga i te angaanga a tetai tangata evangeria’ ko te aiteanga kia akameitaki maata mai i taau angaanga orometua e te tauturu anga i tetai ke kia rauka te ora. Te umuumu ra teia kia akatupu i te “rave karape anga i te apiianga.” (2 Timo. 4:2, NW) Na te piri atu anga ki roto i teia angaanga orometua ma te aronga tukatau, ka kite mai koe i reira i ta ratou au ravenga no te apiianga, mei ta Timoteo rai i kite mai i tona angaanga anga kia Paulo. (1 Kori. 4:17) Na te taikuanga ki te aronga tana i tauturu, kua karanga a Paulo e kare aia i oronga anake ua i te tuatua meitaki kia ratou kua oronga katoa ra aia ‘iaia uaorai,’ me kore kua taangaanga i tona uaorai oraanga i te tauturu anga ia ratou, no te mea kua riro ratou ei akaperepere anga nana. (1 Tesa. 2:8) Kia aru i te akaraanga o Paulo i roto i tana angaanga orometua, kia aiteite katoa toou tu mei to Timoteo rai, te manako tikai ra i tetai ke e te ‘akono anga i te angaanga evangelia.’ (E tatau ia Philipi 2:19-23.) Te akaari ra ainei koe i teia tu akaatinga uaorai i roto i taau angaanga orometua?

Te Apai Mai nei te Tupuanga o te Kite i te Merengo Anga Tika Tikai

19, 20. Eaa ra te tupuanga o te kite i te pae vaerua ka oronga mai ei i te rekareka?

19 Te anoanoia ra te tupuanga o te kite i te pae vaerua. Inara na te akatupu marie anga i toou kite karape i te apiianga, kare e roa atu, ka rauka ia koe teia akameitakianga no te ‘akariro i te manganui ei tangata apinga’ i te pae vaerua, e ka riro mai ratou ei “rekareka anga [noou], e te korona rekareka anga.” (2 Kori. 6:10; 1 Tesa. 2:19) “Tei maata roa atu, te akapou nei au i toku taime i te tauturu anga i tetai ke,” i akamarama mai ei tetai orometua tamou, ko Fred. “E tika rai e e maata atu te mataora i te oronga anga i te rave mai.”

20 No runga i te rekareka e te tu marekaanga tana i kite mai mei te tere anga ki mua i te pae vaerua, kua karanga tetai mapu painia ko Daphne tona ingoa e: “Iaku e apii atura no runga ia Iehova, kua akatupu au i tetai pirianga vaitata tikai kiaia. Me akamareka koe ia Iehova te rauka tikai ra i toou tu kite karape, ka kite mai koe i te meitaki​—e te tu merengo anga tikai!” Noatu e kare te tangata e kite mai ana i te tupuanga o toou kite, te kite ua maira ra a Iehova e te akaperepere maira i te reira. (Ebe. 4:13) Papu tikai e, ka rauka ia kotou e te au mapu Kerititiano i te apai mai i te kaka e te akapaapaa ki to tatou Metua i te rangi. E akarekareka ua atu rai i tona ngakau, ia kotou e akaari tikai ra i te tupuanga o to kotou kite.​—Mase. 27:11.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

^ para. 7 Kua tauiia te au ingoa.

^ para. 13 “Is This Person Right for Me?” i roto i te puka Questions Young People Ask​—Answers That Work, Voriumu 2; “Arataki Anga Tu-Atua no te Ikianga i Tetai Tokorua Akaipoipo,” i roto i Te Punanga Tiaki o Me 15, 2001; e te “How Wise Is a Teenage Marriage?” i roto i te Awake! o Tepetema 22, 1983.

Eaa Taau i Kite?

• Eaa te o maira i te tupuanga o te kite i te pae vaerua?

• Akapeea koe me akaari i te tupuanga o toou kite . . .

me aro atu i te au manamanata?

me akapapa no te akaipoipo?

i roto i te angaanga orometua?

[Au Uianga Apii]

[Tutu i te kapi 15]

Ka rauka te pure i te tauturu ia koe i te akakoromaki i te au manamanata

[Tutu i te kapi 16]

Akapeea te au papuritia mapu i te akatupu anga i te au ravenga no te apiianga meitaki?