Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Akaari i te Tupu Anga o Toou Kite

Akaari i te Tupu Anga o Toou Kite

Akaari i te Tupu Anga o Toou Kite

“Ka akamanako tikai i teianei au tuatua; ko taau ïa e rave auraka e tivata; kia kite te tangata katoa i te tupu anga o toou kite.”​—1 TIMO. 4:15.

1, 2. Eaa ta tatou i kite mai no runga i te oraanga mua o Timoteo e te taui anga tei tupu te vaitata anga tona mataiti ki te 20?

KUA riro te oire maata ko Galatia o Roma, ko Tureki i teianei, ei kainga no te tamaiti ko Timoteo. E tai ngauru mataiti i muri ake i to Iesu mate anga kua akanooia tetai au putuputuanga Kerititiano ki reira. I tetai tuatau i muri mai, kua ariki te mapu a Timoteo, tona mama, e tona mama ruau i te Akonoanga Kerititiano e kua angaanga maroiroi ratou i roto i tetai o te au putuputuanga. (2 Timo. 1:5; 3:​14, 15) Kua mataora tikai a Timoteo i tona oraanga ei Kerititiano mapu i roto i te au ngai kua matau aia. Inara, ma te poitirere, kua taui te au mea.

2 Kua akamata pouroa mai te reira ki te rua o te atoro anga a te apotetoro ko Paulo i te reira ngai. I taua taime rai, penei e mapu ua me kore e 20 tuma rai o Timoteo mataiti. I te tuatau o ta Paulo atoro anga, penei i Lusetera, kua akarongo ana aia e “e tangata rongo meitaki [a Timoteo] i te au taeake” i roto i te au putuputuanga o te reira ngai. (Anga. 16:2) Papu e kua akaari te mapu a Timoteo te tu pakari atu i tona mataiti. I raro ake i te aratakianga a te vaerua tapu, kua tuku a Paulo e te pupu o te aronga pakari o te reira ngai i to ratou au rima ki rungao ia Timoteo, te ikianga iaia kia rave i te angaanga puapinga i roto i te putuputuanga.​—1 Timo. 4:14; 2 Timo. 1:6.

3. Eaa te angaanga umere tei rauka mai ia Timoteo?

3 Kua orongaia kia Timoteo tetai pati anga umere​—kia riro mai ei oa tutaka no te apotetoro ko Paulo! (Anga. 16:3) E akamanako ana i te poitirere e te mataora o Timoteo! No te au mataiti ka aereia, ka aru a Timoteo ia Paulo, e tetai au taime ka aru aia i tetai ke no te rave anga i te au angaanga tukeke a te au apotetoro e te aronga pakari. Kua piri atu a Paulo raua ko Timoteo ki roto i te angaanga tutaka i te akamaroiroi maataanga i te au taeake i te pae vaerua. (E tatau ia Angaanga 16:​4, 5.) No reira, kua kite meitakiia a Timoteo e te au Kerititiano e manganui no tona tupu anga pae vaerua. I muri ake i to raua angaanga anga ko Timoteo mei tetai tai ngauru mataiti, kua tata te apotetoro ko Paulo ki to Philipi e: “Kare oki oku e tangata mei [ia Timoteo] nei te tu i te ngakau, i te akono tikai i ta kotou na. . . . Kua kite ra kotou iaia, e mei ta te tamaiti akono anga i te metua ra, ko tana ïa akono anga iaku i te angaanga i te evangelia nei.”​—Phili. 2:​20-22.

4. (a) Eaa te apainga teiaa tei orongaia kia Timoteo? (e) Eaa te au uianga ka uiia no te au tuatua a Paulo tei kiteaia i roto ia 1 Timoteo 4:15?

4 Mei te taime i tata atu ei a Paulo ki to Philipi, kua oronga aia i tetai apainga teiaa kia Timoteo​—te ikianga i te aronga pakari e te au tavini orometua. (1 Timo. 3:1; 5:22) Te taka ua ra e, kua riro mai a Timoteo ei akaaere irinaki tikaiia. Inara, i roto i taua reta rai, kua akamaroiroi atu a Paulo ia Timoteo ‘kia kite te tangata katoa i te tupu anga o tona kite.’ (1 Timo. 4:15) Kare ainei e kua akaari takere mai a Timoteo i te tupu anga tikai o tona kite? No reira, eaa te aiteanga o teia au tuatua a Paulo, e akapeea tatou e puapinga ai mei tana akoanga?

Kiteaia te Au Tu Pae Vaerua

5, 6. Akapeea te turanga ma pae vaerua o te putuputuanga o Ephesia i te takinoia anga, e akapeea a Timoteo i te paruru anga i te putuputuanga?

5 Ka akara ana tatou i te aiteanga o te manako o 1 Timoteo 4:15. (E tatau ia 1 Timoteo 4:​11-16.) I mua ake ka tata ei i taua au tuatua ra, kua aere atu a Paulo ki Makedonia e kua pati atu ia Timoteo kia noo ua ki Ephesia. No teaa ra? E aronga tetai i roto i taua oire ra te akakeu ra i te tu akatakake anga i roto i te putuputuanga na te apii anga i te au apiianga pikikaa. No reira tei runga ia Timoteo i te paruru i te turanga ma pae vaerua o te putuputuanga. Akapeea aia i te rave anga i teia? Tetai ravenga, na te akanoo anga i tetai akaraanga meitaki no tetai ke kia aru.

6 Kua tata a Paulo kia Timoteo e: “Ei akaraanga ra koe na tei akarongo ra, i te tuatua, i te aerenga, i te aroa, i te tu o te ngakau ra, i te akarongo ra, i te viivii kore.” Kua kapiti katoa mai a Paulo e: “Ka akamanako tikai i teianei au tuatua; ko taau ïa e rave auraka e tivata; kia kite te tangata katoa i te tupu anga o toou kite.” (1 Timo. 4:​12, 15) Kare teia tupu anga e no runga i tetai taoonga akaaere, mari ra no runga i te au tu pae vaerua o Timoteo. Ko teia te tupu anga ta te au Kerititiano ravarai ka inangaro i te akaari.

7. Eaa te umuumuia ra no te katoatoa i roto i te putuputuanga?

7 I teia tuatau mei to Timoteo tuatau rai, tukeke te au apainga taoonga i roto i te putuputuanga. Te tavini ra tetai ei aronga pakari me kore ei au tavini orometua. Te piri ra tetai ki roto i te angaanga painia. Te rekareka ra tetai i te au tukuanga angaanga i roto i te angaanga tutaka, te tavini anga i Betela, me kore i roto i te angaanga mitinari. E rave ana te aronga pakari i te au porokaramu apiianga tukeke, mei tei raveia i ko i te au akaputuputuanga e te au uruoaanga. Inara, ka rauka i te au Kerititiano katoatoa​—te tane, te vaine, e te au mapu​—i te akaari i to ratou tupu anga pae vaerua. (Mata. 5:16) Mei to Timoteo turanga rai, te umuumu katoaia ra te au Kerititiano e au apainga taoonga puapinga ta ratou, kia akaari i to ratou au tu pae vaerua ki te katoatoa.

Kia Riro ei Akaraanga no te Tuatuaanga

8. Eaa te puapinga ta tatou tuatua ka akatupu ki rungao i ta tatou akamorianga?

8 Ko tetai au ngai ta Timoteo i akanoo ei akaraanga koia oki, tana tuatuaanga. Akapeea tatou me akaari i te tupu anga o to tatou kite i roto i taua ngai ra? Te akaari maira ta tatou tuatua i to tatou tu. Kua akataka meitaki mai a Iesu e: “No te ki oki o te ngakau ra e tuatuaʼi te vaa.” (Mata. 12:34) Kua kite katoa te teina o Iesu ko Iakobo i te puapinga o ta tatou tuatua ka akatupu ki runga i ta tatou akamorianga. Kua tata aia e: “Te manako ra tetai tangata ia kotou e, e akono tona i te Atua, e kare i tapeka i tona arero, te pikikaa ra i tona uaorai ngakau; e akono pikikaa tona i te Atua.”​—Iako. 1:26.

9. Na roto i teea au tu e riro ei ta tatou tuatua ei akaraanga meitaki?

9 Te akaari maira ta tatou tuatua ki tetai ke i roto i te putuputuanga i te maata o to tatou tere anga ki mua i te pae vaerua. No reira, auraka e taangaanga i te au tuatua akangateitei kore, papu kore, akakino, me kore tamamae anga, e tauta ra te au Kerititiano tu pakari i te akamaroiroi e te akapumaana atu. (Mase. 12:18; Ephe. 4:29; 1 Timo. 6:​3-5, 20) To tatou papa ua anga i te uriuri i to tatou irinakianga tau ki tetai ke e te tuatua anga i te paruru i te au turanga teitei o te Atua, te akaari maira te reira i to tatou aroa maata no te Atua. (Roma 1:​15, 16) Ka akara mai te aronga ngakau tika akapeea tatou e taangaanga ra i te vaa, penei ka aru mai i to tatou akaraanga.​—Phili. 4:​8, 9.

Ei Akaraanga Meitaki to Tatou Tu e te Akono Meitaki

10. Eaa te akarongo pikikaa kore i puapinga ai ki to tatou tupu anga pae vaerua?

10 Kare ko te tuatua akamaroiroi anga te anoano uaia ra e tetai Kerititiano kia akaari i te akaraanga meitaki. Te tuatuaanga i te au mea tika ma te kore e rave i te reira te akariro ra i tetai ei pikikaa. Kua kite meitaki a Paulo i te tu pikikaa o te au Pharisea e te kino no ta ratou i rave. E maata te taime, kua akamatakite aia ia Timoteo no taua tu ngakau tika kore ra e te akamea ua. (1 Timo. 1:5; 4:​1, 2) Inara kare a Timoteo i te tangata pikikaa. I roto i te rua o tana reta kia Timoteo, kua tata a Paulo e: “Te manako nei oki au i te akarongo pikikaa kore i roto ia koe na.” (2 Timo. 1:5) Noatu ra, te anoanoia ra a Timoteo kia akaari i tona tu tika tikai mei ta tetai Kerititiano e akaari ra ki tetai ke. Kia riro tona tu ei akaraanga.

11. Eaa ta Paulo i tata kia Timoteo no runga i te au apinga nui?

11 I roto i tana nga reta kia Timoteo, kua oronga atu a Paulo i te akamaroiroi anga no runga i tetai atu au tu. Ei akatauanga, kia kopae a Timoteo i te aruaru anga i te au apinga nui. Kua tata a Paulo e: “Ko te anoano maata oki i te moni te tumu o te au kino katoa nei; kua taka ke rava oki tetai aronga i te akarongo nei, i te umuumu anga i te reira, e kua ko mama rava ia ratou uaorai i te iriea e manganui.” (1 Timo. 6:10) Te anoano anga i te au apinga nui e akairo ia no te tu paruparu i te pae vaerua. Ei tuke anga, ko te au Kerititiano te mareka ua ra i tetai oraanga mama ua, te rauka anga te ‘kai e te kakau,’ te akaari ra i te tupu anga pae vaerua.​—1 Timo. 6:​6-8; Phili. 4:​11-13.

12. Akapeea tatou i te akaari anga i te tupu anga o to tatou kite i roto i to tatou uaorai oraanga?

12 Kua taiku a Paulo kia Timoteo te puapinga no te au vaine Kerititiano “kia rakei ia ratou uaorai i te kakau tau, ma te tu mako e te manako tau.” (1 Timo. 2:9, NW) Ko te au vaine e tu mako e te manako tau to ratou i te iki anga i to ratou kakau e te akamanea anga, e i roto katoa i tetai atu ngai o to ratou uaorai oraanga, te akanoo ra i te au akaraanga meitaki tikai. (1 Timo. 3:11) Te tau katoa ra teia kaveinga ki te au tane Kerititiano. Kua ako atu a Paulo i te au akaaere ‘kia maroiroi, kia akono meitaki, e kia noo marie.’ (1 Timo. 3:2) Me akaari tatou i teia au tu i roto i ta tatou au angaanga i te au ra, ka kiteaia e te katoatoa te tupu anga o to tatou kite.

13. Mei ia Timoteo rai, akapeea tatou e riro ei ei akaraanga no runga i te tu akono meitaki?

13 E akaraanga meitaki katoa to Timoteo no te tu akono meitaki. Te taangaanga anga i teia tuatua, te taiku ra a Paulo i tetai tu tikai koia oki, te tu akono tau i te pae ainga. To Timoteo tu tikai i te akono anga i te au vaine, kia riro ei tu mako. Kia akono aia i “te au vaine pakari ra, mei te metua vaine, e te au vaine ou ra, ei tuaine ïa, ma te akono meitaki.” (1 Timo. 4:12; 5:2) Noatu e te rave uunaia ra te tu ainga tau kore, te kite ua maira te Atua i te reira, papu e ka kiteaia te reira e te au tangata. Inara e tika katoa e ka kitea uaia te au angaanga memeitaki a tetai Kerititiano. (1 Timo. 5:​24, 25) Ka rauka i te katoatoa i roto i te putuputuanga i te akaari i te tupu anga o to ratou kite no runga i te tu e te akono meitaki.

Puapinga te Aroa e te Akarongo

14. Akapeea te au Tuatua Tapu te akamaroiroi mai anga i te anoano kia akatupu i te aroa i rotopu ia tatou uaorai?

14 Tetai tu maata atu o te Akonoanga Kerititiano mou koia oki, te aroa. Kua akakite a Iesu ki tana au pipi e: “Ko te mea teia e kite ei te tangata katoa e e pipi kotou naku, kia aroa kotou ia kotou uaorai.” (Ioa. 13:35) Akapeea tatou te akaari anga i taua aroa ra? Te pati maira te Tuatua a te Atua ia tatou kia akakoromaki “tetai i tetai ma te aroa,” e “kia takinga-meitaki kotou ia kotou uaorai, ma te ngakau maru aroa ua ra, ma te akakore oki i te ara tetai e tetai,” e kia akono atu i te tangata ke ke. (Ephe. 4:​2, 32; Ebe. 13:​1, 2) “Ei kapiti anga aroa mou to kotou ia kotou uaorai, i te aroa taeake ra,” i tata ei te apotetoro ko Paulo.​—Roma 12:10.

15. Eaa ra te aroa i riro ei ei mea puapinga no te katoatoa, ki te au akaaere Kerititiano tikai?

15 Naringa e e tangata kino a Timoteo e kare i aroa atu i tona au taeake Kerititiano, ka puapinga kore ua te au mea meitaki tana i rave ana ei puapii e ei akaaere. (E tatau ia 1 Korinetia 13:​1-3.) I tetai tua ra, kua akaari a Timoteo i te aroa ngakau tae no tona au taeake, kapiti mai te akono anga i te au tangata ke ke e te angaanga meitaki anga no ratou, te akakite papu ra i tona tupu anga pae vaerua. E mea tau i reira, i roto i tana reta kia Timoteo, kua taiku taka meitaki mai te apotetoro ko Paulo i te aroa e ko tetai ia o te au tu kia riro a Timoteo ei akaraanga meitaki.

16. Eaa ra a Timoteo i anoanoia ai kia akaari i te akarongo ketaketa?

16 I tona noo anga i Ephesia, kua timataia to Timoteo akarongo. Te akamaroiroi ra tetai aronga i te au apiianga kare e rotai ana ki te tuatua mou Kerititiano. “Te tuatua taeke ua” ra tetai pae me kore te kimikimi ra i te au manako kare e tauturu ana i te tu pae vaerua o te putuputuanga. (E tatau ia 1 Timoteo 1:​3, 4.) Kua akataka mai a Paulo i taua aronga ra ei aronga “nengonengo ïa, e te kite kore, kua auouo ua i te ui e te māro anga tuatua.” (1 Timo. 6:​3, 4) Ka aru ainei a Timoteo i te au manako kino te tupu ra i roto i te putuputuanga? Kare, kua raurau atu a Paulo kia Timoteo e kia “kukumi ua ïa i te kukumianga meitaki ra i te akarongo” e kia anga ke mai mei “te tuatua rikiriki mako kore kare e puapinga ra, e te tuatua taumāroia ra i tapikipikiia e e kite.” (1 Timo. 6:​12, 20, 21) Kare ekokoanga e kua aru a Timoteo i te akoanga pakari a Paulo.​—1 Kori. 10:12.

17. Akapeea to tatou akarongo i te timataia anga i teia tuatau?

17 Ma te umere, kua akakiteia kia Timoteo e, “kia tae ki te au tuatau a muri atu e akaruke ei tetai papaki i tei akarongoia nei, i te akono anga atu i te au vaerua pikikaa, e te tuatua o te au demoni ra.” (1 Timo. 4:1) Pouroa te katoatoa i roto i te putuputuanga, kapiti mai te aronga e apainga ta ratou kia aru ia Timoteo i te akaari anga i te akarongo ketaketa e te tu ngaueue kore. Na te patoi pakari anga i te apiianga apoteiti, ka rauka ia tatou i te akaari i te tupu anga o to tatou kite e te akaari anga i te akaraanga no te akarongo.

Tauta i te Akaari i te Tupu Anga o Toou Kite

18, 19. (a) Akapeea koe me akaari kia kiteaia mai e te katoatoa te tupu anga o toou kite? (e) Eaa te ka uriuriia i muri mai?

18 Te taka ua ra e, kare te tupu anga pae vaerua o tetai Kerititiano mou e piri atu ana ki tona uaorai tu akara anga, te au tu kite natura, me kore te turanga teitei. E kare e akaariia maira e te au mataiti tavini anga i roto i te putuputuanga. Inara, ka akaariia mai te tupu anga mou pae vaerua mei to tatou akarongo anga kia Iehova na roto i te manako, te tuatua, e te tu. (Roma 16:19) E akarongo tatou ki te akauenga kia aroa i tetai e tetai e kia akatupu i te akarongo ketaketa. Ae, kia akamanako tatou i te au tuatua a Paulo kia Timoteo e kia akamou i te manako ki runga i te reira, kia kiteaia mai e te katoatoa te tupu anga o to tatou kite.

19 Ko tetai tu te akaariia maira i roto i to tatou tupu anga pae vaerua e te tu pakari ei Kerititiano koia oki, te rekareka, e tuanga ia no te ua o te vaerua tapu o te Atua. (Gala. 5:​22, 23) Ka uriuri te atikara ka aru mai e akapeea tatou i te akatupu anga e te akono tamou anga i te rekareka i te au tuatau manamanata.

Akapeea Koe me Pau?

• Eaa ta tetai ke ka kite mai no runga ia tatou no ta tatou au tuatua?

• Akapeea tatou i te akaari anga i te tupu anga o to tatou kite no runga i to tatou tu e te akono meitaki?

• Eaa ra te au Kerititiano ka akaari ei i te akaraanga meitaki no te aroa e te akarongo?

[Au Uianga Apii]

[Tutu i te kapi 11]

Kua akaari te mapu a Timoteo i te tu pakari atu i tona mataiti

[Au Tutu i te kapi 13]

Te kite maira ainei tetai ke i te tupu anga o toou kite?