“Kia Mate ra te Kino” na te Akatere Anga i te Riri

“E taku au akaperepere e, auraka e akaoko, . . . kia mate ra te kino ia koe i te meitaki.”​—ROMA 12:19, 21.

1, 2. Eaa te akaraanga meitaki ta tetai Au Kite e teretere ra i akaari mai?

KUA taroaroaia tetai pupu e 34 Au Kite o Iehova e aere ra ki te akatapuanga o tetai opati manga no te kinokino o te pairere. Tano tikai e tai rai ora no te akaki anga i te pairere, tei tupu mai e 44 ora te noo anga i te ngai toanga pairere i vao roa, kare e rava ana te kai, te vai, e te are meangiti. E maata te au patete tei riri e kua akakino atu i te aronga angaanga o te ngai toanga pairere. Inara kua noo maru ua te au taeake e te au tuaine.

² Kua tae atu ra te Au Kite ki te ngai ta ratou i akakoro i te tuanga openga roa o te porokaramu akatapuanga. Noatu te roiroi, kua noo atu ratou no tetai taokotaianga mataora ki te au taeake o te reira ngai. I muri mai, kua akarongo ratou e kua kiteaia mai to ratou akaraanga no te tu akakoromaki e te akatere-uaorai. Kua akakite tetai patete ki te aronga o te pairere e, “Naringa kare te au Kerititiano e 34 i runga i te pairere, kua tupu tetai manamanata i ko i te ngai toanga pairere.”

Noo Anga i Roto i Tetai Ao Riri

3, 4. (a) Akapeea e eaa te roa te tamamaeia anga te au tangata e te riri kino? (e) Ka rauka ainei ia Kaina i te akatere i tona riri? Akamarama mai.

³ Ka akariro te au taomianga o te oraanga i roto i te akatereanga kino o te au mea nei i te au tangata kia riri. (Kohe. 7:7) Te akatupu putuputu nei teia riri i te makitakita e te kino pakari. Te tupu ra te au tamaki i rotopu i te au enua e i roto katoa i te au enua, e te tupu ra te au manamanata i roto tikai i te au ngutuare. Kua roa te tupuanga o taua riri ra e te tu kino. Kua tamate atu a Kaina, te tama mua a Adamu raua ko Eva, i tona teina ko Abela no te vareae. Kua rave a Kaina i teia angaanga kino noatu e kua raurau atu a Iehova iaia kia akatere i tona ngakau riri e kua taputou atu e ka akameitaki aia iaia me taui aia i tona tu.​—E tatau ia Genese 4:6-8.

⁴ Noatu tona tu apa, e ikianga ta Kaina ka rave no runga i teia manamanata. Ka rauka iaia i te tapu i tona riri. No reira aia i apa ai no tana angaanga kino. Pera katoa, no to tatou tu apa e mea ngata ia tatou i te kopae i te riri e te au angaanga riri. E ka akamaata atu tetai au manamanata kino pakari i te taitaia i teia tuatau “kino maata.” (2 Timo. 3:1) Ei akaraanga, penei ka akateiaa te au turanga ngata i te pae moni i to tatou manako ngakau. Te akakite maira te akava e te au akaaerenga tauturu ngutuare e ko te au manamanata i roto i te akaaereanga pae moni te akatupu maata ra i te riri e te kino i roto i te ngutuare.

5, 6. Eaa te tu o teianei ao no runga i te riri te ka akakeu ia tatou?

⁵ Pera katoa, maata te au tangata ta tatou e aravei ana e aronga “akaperepere ia ratou uaorai,” “akatietie,” e te “rotoriri.” E mama ua i te aru i teia au tu kino te ka akariri mai ia tatou. (2 Timo. 3:2-5) E tika rai, e akaari putuputuia mai ana i runga i te au teata e te au porokaramu tivi te akaoko anga ei mea meitaki e te kino, ei tikaanga tau no te akatikatikaanga i te au manamanata. I roto i te au tua tei matauia e tapapa ana te aronga akarakara i te tuatau e “tukuia ai i tei tau” ki te tangata kino ra​—tei matauia ka tamateia aia e te tangata akaora i roto i te tua.

⁶ Te akamaroiroi ra taua akakitekiteanga pikikaa i ‘te vaerua o teianei ao’ e tona tutara riri, ko Satani, kare ra i to te Atua au tu. (1 Kori 2:12; Ephe 2:2; Apo. 12:12) Te akamaroiroi ra taua vaerua ra i te akamareka anga i te kopapa apa ua e te patoi pakari ra i te vaerua tapu o te Atua e ta te reira au ua. E tika rai, kare te apiianga puapinga a te Akonoanga Kerititiano e kia akaoko  atu me akaririia mai. (E tatau ia Mataio 5:39, 44, 45.) Akapeea tatou i reira me taangaanga pu tikai i te au apiianga a Iesu?

Au Akaranga Meitaki e te Kino

7. Eaa tei tupu mai no te kore anga a Simeona raua ko Levi i te akatere i to raua riri?

⁷ E maata tikai te akoanga i roto i te Pipiria no te akatere anga i te riri, e tei roto katoa i reira te au akaraanga tau eaa te ka tupu mai me akatere tatou e me kare tatou e akatere i te reira. Akamanako ana i tei tupu te aere anga te nga tamaroa a Iakoba ko Simeona raua ko Levi i te tutaki atu i te kino kia Sekema, no tei takino i to raua tuaine ko Dina. Kua “kinokino rava akera taua aronga tangata ra, makitakita roa akera.” (Gene. 34:7) Tei aru mai, kua tamaki atu tetai au tamariki tamaroa a Iakoba i te oire o Sekema e kua tairipoti i te reira e kua tari atu i te au vaine e te au tamariki ei au tuikaa. Kua rave raua i teia, kare no Dina ua penei no to raua tu ngakau parau e no te takinoia anga to ratou ingoa meitaki. Kua manako raua e kua akakino mai a Sekema ia raua e to raua metua tane ko Iakoba. Inara, eaa to Iakoba manako no to raua tu?

8. Eaa ta te papaanga o Simeona raua ko Levi e akaari maira no te rave anga i te akaokoanga?

⁸ Kua taitaia tikai a Iakoba i te kino tei tupu kia Dina; inara, kua akaapa tikai aia i tana nga tamaroa no ta raua i rave. Kua tauta rai a Simeona raua ko Levi i te akatika i ta raua i rave, te tuatua anga e: “E rave mai oki aia i to maua tuaine, mei te rave i te akaturi ra?” (Gene. 34:31) Inara kare ko te openga ia o te manamanata, kua mareka kore tikai a Iehova. I te au mataiti i muri mai, kua totou a Iakoba e no te mea kua tupu te takinga kino no te angaanga riri a Simeona raua ko Levi, ka akapueurikirikiia to raua uanga i roto i te au kopu o Iseraela. (E tatau ia Genese 49:5-7.) Ae, kare te Atua e to raua metua tane i mareka ana i to raua riri akatere koreia.

9. I teea atianga i vaitata ai a Davida i te akatupu i te riri?

⁹ E tuke tikai te tu o te Ariki ko Davida. E maata te au atianga tei rauka iaia i te akaoko  atu, kare ra aia i rave ana i te reira. (1 Samu. 24:3-7) Inara, i tetai atianga, vaitata ra aia i te riri atu. Kua akakino atu te tangata apinga nui ko Nabala i te au tangata o Davida, noatu e kua paruru ana ratou i ta Nabala anana e tana au tiaki mamoe. Penei kua riri aia no tei akakinoia mai tona au tangata, kua vaitata a Davida i te tupau atu ki te kino. E aere atura a Davida e tona au tangata i te tamaki ia Nabala e tona ngutuare tangata, kua akakite atu tetai tangata mapu kia Abigaila te vaine kite meitaki a Nabala, i tei tupu e kua raurau atu iaia kia rave i tetai apinga. I taua taime rai, kua akaputu aia i te au apinga aroa mamaata e kua aere atu i te aravei ia Davida. Kua tataraara akaaka aia no te tu akangateitei kore o Nabala e kua pati akatenga atu kia Davida ko tei mataku ia Iehova. Kua rako tangata mai a Davida e kua tuatua e: “Kia ora oki koe, ko tei tāpu mai iaku i teianei rā, kia kore e maringi iaku te toto.”​—1 Samu. 25:2-35.

Te Tu o te Kerititiano

10. Eaa te turanga ta te au Kerititiano ka akaari no runga i te akaoko anga?

¹⁰ Ko tei tupu kia Simeona raua ko Levi e i rotopu ia Davida raua ko Abigaila, te akaari papu maira e te patoi ra a Iehova i te riri e te kino akatere koreia, e e akameitaki ana aia i te au tautaanga no te akatupu i te au. “Peneiake ko te tika, ko ta kotou ïa e aruaru e, kia noo au ua kotou i roto i te tangata katoa nei,” i tata ai te apotetoro ko Paulo. “E taku au akaperepere e, auraka e akaoko, tuku ua atura i te riri; kua tataia oki e, ‘Te tuatua maira te Atu, ei iaku te akaoko, e naku e tutaki atu.’ E teianei, ‘te pongi ra to enemi, ka akaangai atu; e te kaki vai ra, ka akainu atu: te akaputu ra koe i te ai ngarau ki runga i tona upoko i reira.’ Auraka e mate i te kino, kia mate ra te kino ia koe i te meitaki.”​—Roma 12:18-21. *

11. Akapeea tetai tuaine i te akatere anga i tona riri?

¹¹ Ka rauka ia tatou i te taangaanga i taua akoanga ra. Ei akaraanga, kua kopekope atu tetai tuaine ki tetai tangata pakari no runga i tona manitia ou i te angaanga. Kua akataka aia i tera vaine ei vaine kare e meitaki ana e te aroa kore. Kua riri aia i tera vaine e kua inangaro i te akamutu i te angaanga. Kua raurau atu te tangata pakari e eiaa aia e rapurapu i te rave i te reira. Kua kite mai aia e no te tu e ariu riri atura te tuaine ra ki te tu kino o te manitia i kino atu ei te turanga. (Tito 3:1-3) Kua tou atu te tangata pakari e noatu e ka rauka mai tetai ngai angaanga ke nana, te anoano katoaia ra kia taui aia i tona tu e ariu atura aia ki te tu aroa kore. Kua tauturu aia iaia kia akono i te manitia mei te tu rai ka inangaro aia kia akonoia mai aia, mei ta Iesu rai i apii mai kia rave tatou. (E tatau ia Luka 6:31.) Kua ariki te tuaine i te rave i te reira. Eaa tei tupu mai? I tetai tuatau i muri mai, kua maru mai te tu o te manitia, e kua akameitaki katoa aia i te tuaine no tana angaanga.

12. Eaa ra te au manamanata i rotopu i te au Kerititiano i riro ei ei mea mamae tikai?

¹² Kare tatou e poitirere me tupu mai taua au manamanata ra ma tetai tangata i vao ake i te putuputuanga Kerititiano. Kua kite tatou e kare e tau ana te oraanga i roto i te akatereanga o te au mea nei o Satani, e ka anoanoia tatou kia patoi pakari atu kia kore te aronga kino e akariri mai ia tatou. (Sala. 37:1-11; Kohe. 8:12, 13; 12:13, 14) Inara, e kino tikai te mamae me tupu tetai au manamanata i rotopu i tetai taeake me kore tetai tuaine pae vaerua. Kua maara i tetai Kite e, “Ko toku arairai anga maata i te aere mai anga ki roto i te tuatua mou, ko te ariki anga e e aronga apa ua te iti tangata o Iehova.” No roto mai tatou i tetai ao aroa kore, te irinaki anga e ka akono te katoatoa i roto i te putuputuanga i tetai e tetai ma te tu aroa Kerititiano. No reira, me ka tuatua manako kore mai me kare ka rave tetai taeake Kerititiano, e apainga tikai tana i roto i te putuputuanga, i tetai au angaanga kare e tau ana ei Kerititiano, ka tamamae e ka akariri mai te reira ia tatou. Penei ka ui tatou e ‘Eaa ra taua au mea ra i tupu ei i rotopu i to Iehova iti tangata?’ E tika rai, i tupu katoa ana taua au mea ra i rotopu i te au Kerititiano akatainuia i te tuatau o te au apotetoro. (Gala. 2:11-14; 5:15; Iako. 3:14, 15) Akapeea tatou me ariu atu me tupu mai teia kia tatou?

13. Eaa ra e akapeea tatou i te autu anga i te au manamanata?

 ¹³ “Kua apii au i te pure no runga i tetai ua atu tangata tei tamamae mai iaku,” i karanga ai tetai tuaine tei taikuia akenei. “E tauturu anga tikai te reira.” Mei ta tatou i tatau takere ana, kua apii mai a Iesu ia tatou kia pure no te aronga te takinokino maira ia tatou. (Mata. 5:44) E meitaki rava atu kia pure tatou no to tatou au taeake e te au tuaine pae vaerua! Mei tetai metua tane rai te inangaro ra i tana au tamariki kia aroa atu i tetai e tetai, te inangaro katoa ra a Iehova i tona au tavini i runga nei i te enua kia aroa atu i tetai e tetai. Te tapapa atu nei tatou ki te tuatau e noo au kapiti ei tatou e te mataora e tuatau ua atu, e te apii maira a Iehova ia tatou kia akapera katoa i teianei. Te inangaro maira aia ia tatou kia taokotai i te raveanga i tana angaanga maata. No reira, kia akatikatika tatou i te au manamanata me kare kia “akakore” atu i te ara e kia noo taokotai ua. (E tatau ia Maseli 19:11.) Eiaa e akaatea mai mei to tatou au taeake me tupu mai te au manamanata, e tauturu tatou i tetai e tetai kia noo ua i rotopu i te iti tangata o te Atua, kia paruru meitakiia i roto i to Iehova “nga rima mate kore.”​—Deu. 33:27.

Kia Maru ra i te Tangata Katoa ka Rauka Mai te Tupuanga Meitaki

14. Akapeea e rauka ai ia tatou i te patoi atu i te au akakeuanga akamavete anga a Satani?

¹⁴ Kia arai ia tatou i te akatotoaanga i te tuatua meitaki, te tauta pakari nei a Satani e tana au temoni i te tamanamanata i te au ngutuare tangata e te au putuputuanga mataora. Te tauta nei ratou i te akatupu i te maveteanga, kua kite oki ratou e e kino tikai te reira me tupu mai te maveteanga no roto mai. (Mata. 12:25) I te patoi atu anga i ta ratou au akakeuanga kino tikai, ka tau tatou kia aru i ta Paulo akoanga e: “Kare oki te tavini o te Atu nei e tika kia māro; kia maru ra aia i te tangata katoa nei.” (2 Timo. 2:24) E akamaara ra e ko ta tatou tamaki anga, ‘kare oki ki te tangata ra mari ra ki te au vaerua kikino ra.’ E autu ei i teia tamaki, te anoanoia ra tatou kia taangaanga i te rakei tamaki pae vaerua, pera katoa  “[“te apinga,” NW] o te evangelia o te au ra.”​—Ephe. 6:12-18.

15. Akapeea tatou me ariu atu ki tetai takinga kino anga i vao ake i te putuputuanga?

¹⁵ I vao ake i te putuputuanga, te tuku ua maira te au enemi o Iehova i te au takinga kino anga pakari ki runga i tona iti tangata au. Te takinokino nei tetai o teia au enemi i te Au Kite o Iehova i te pae kopapa. Te tuatua akakino nei tetai pae ia tatou i roto i te nuti pepa me kore i roto i te akavaanga. Kua akakite a Iesu ki tana au pipi e e tapapa atu no runga i teia. (Mata. 5:11, 12) Akapeea tatou me ariu atu? Auraka rava tatou e ‘tutaki atu i te kino ki te kino,’ na roto i tetai tuatua me kore tetai angaanga.​—Roma 12:17; e tatau ia 1 Petero 3:16.

16, 17. Eaa tetai turanga ngata ta tetai putuputuanga i aro atu?

¹⁶ Noatu eaa ta te Tiaporo ka tuku mai ki rungao ia tatou, ka rauka ia tatou i te oronga i tetai akakiteanga meitaki na te akatupuanga ‘kia mate te kino i te meitaki.’ Ei akaraanga, i runga i tetai enua Patipika kua tarau tetai putuputuanga i tetai ngai no te Akamaaraanga. Te akarongo anga no runga i teia, kua akakite te au opita o te akonoanga ki to ratou au mema kia akaputuputu ki roto i te reira ngai no tetai pure i te taime tei akapapaia no ta tatou uipaanga. Inara, kua akaue te akaaere maata o te akava i te au opita o te akonoanga kia tuku i te reira ngai kia va ua no te Au Kite me tae ki te reira taime. Inara, te taeanga ki taua ora ra, kua ki taua ngai ra i te au mema o te akonoanga e kua akamata ta ratou pure.

¹⁷ I te au akava e maro ra i te akaatea i te aronga i roto i reira, kua aere mai te peretiteni o te akonoanga i te aravei i tetai o to tatou aronga pakari e kua ui e: “E angaanga puapinga ainei ta kotou i parani no teia aiai?” Kua akakite atu te taeake kiaia no runga i te Akamaaraanga, e kua pau mai taua tangata ra e: “Kare au i kite ana!” No runga i te reira, kua tuatua atu te akava e: “Kua akakite atu matou kia kotou i teia popongi!” Kua uri atu te tangata o te akonoanga ki te tangata pakari ma te kata pikikaa e te tuatua anga e: “Eaa taau ka rave i teianei? Kua ki teia ngai i te au tangata. Ka karanga ainei koe ki te akava kia akaatea ia matou ki vao?” Kua akanauru kikite aia i te au mea kia manakoia mai e ko te Au Kite te aronga takinokino! Akapeea to tatou au taeake i te ariu atu anga?

18. Akapeea te au taeake i te ariu atu anga ki te akakokoanga, e eaa tei tupu mai?

¹⁸ Kua tuku te Au Kite i te akonoanga kia rave i ta ratou pure no tetai apa ora, i muri ake ka rave ei te au taeake i ta ratou Akamaaraanga. Kua roa atu te pure a te akonoanga, inara i muri ake te akaruke anga te au mema o te akonoanga, kua raveia te Akamaaraanga. Tera mai ra, kua akaue te kavamani i tetai kumiti akamanaia no tetai kimikimianga. I muri ake i te akamanako anga i te au tumu, kua akaue te kumiti i te akonoanga kia akakite e ko tei akatupu i te manamanata, kare ko te Au Kite, inara ko te peretiteni o te akonoanga. Kua akameitaki katoa te kumiti i te Au Kite o Iehova no to ratou tu akakoromaki i roto i teia turanga ngata. Te au tauta anga a te Au Kite ‘kia noo au ua i roto i te tangata katoa nei’ kua akatupu mai i te au mea meitaki.

19. Eaa tetai atu mea te ka akamaroiroi i te pirianga au?

¹⁹ Ko tetai taviri no te akono tamou anga i te pirianga au ki tetai ke ko te tuatua anga i te au tuatua mako meitaki. Ka uriuri te atikara ka aru mai e eaa te tuatua mako meitaki e akapeea tatou i te akatupu anga e te taangaanga anga i te reira.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

Ka Rauka Ainei ia Koe i te Akataka?

• Eaa ra te au tangata o teianei ao i riri maata ai?

• Eaa te au akaraanga Pipiria te akaari maira i te au tupuanga no te akatere anga me kore no te akatere kore anga i te riri?

• Akapeea tatou me ariu atu me tamamaeia mai tatou e tetai taeake Kerititiano?

• Akapeea tatou me ariu atu me takinga kinoia mai tatou e tetai i vao ake i te putuputuanga?

[Au Uianga Apii]

[Tutu i te kapi 16]

Kua oki atu a Simeona raua ko Levi ki te kainga i muri ake te tupu anga te riri

[Tutu i te kapi 18]

Te akaarianga i te takinga meitaki ka akamaru mai i to tetai ke tu