Patoi i te Taomianga a te Manako Tangata

MEI tera ngai ki tera ngai e tuke tuke te manako no runga i tei tau me kore i tei kore i tau, te mea paapaaia me kore i te mea kino. E taui katoa ana te reira i te au tuatau ka aereia. No reira, me tatau i te au papaanga Tuatua Tapu no te au mea i tupu i te tuatau i topa, e akara mari tatou i te manako matauia pera te irinakianga o te tangata i te au tuatau Pipiria, eiaa e maro i to tatou uaorai au turanga no runga i ta tatou i tatau.

Ei akaraanga, e rua nga irinakianga tei taiku putuputuia mai i roto i te au Tuatua Tapu Ereni​—turanga ngateitei e te akama. Kia marama meitaki atu i te au irava no te turanga ngateitei e te akama, e tau kia akamanako tatou e eaa ta te tangata o taua taime ra, i marama no runga i te reira.

Au Irinakianga o te Anere Mataiti Mua

“Pouroa te Ereni, te Roma e te ngati Iuda, manako ratou e e nga irinakianga puapinga tikai te turanga ngateitei e te akama i roto i ta ratou au peu tini,” i akakite ei tetai poropeta. “Roto i to ratou oraanga, iki tetai au tangata i te mate, kia rauka te turanga ngateitei, rongo meitaki, papanunui, epaepaanga, e te akangateiteianga.” Riro taua au irinakianga ra ei akamaeu ua ia ratou ki te akakeuanga e te manako o etai ke.

Ko te au turanga papanunui, taoonga, e te ngateitei, tei puapinga maata atu i roto i tetai taiate tei kiteaia no te epaepa turanga, mei to te ui ariki ki te tuikaa. Te turanga ngateitei te mea puapinga ki te tangata, i roto i tona uaorai mata e to etai ke katoa. Te akangateitei i tetai koia oki kia akakite ki te katoatoa e e meitaki tikai tona tu mei tei tapapaia aia kia akapera. Te aiteanga katoa o te akangateitei atu i tetai koia oki, kia akapaapaa i te apinga nui, taoonga, me kore turanga papanunui o tetai e kia akaepaepa atu iaia. Rauka te akangateiteianga me rave i tetai au angaanga meitaki, me kore me tei runga rava atu koe i etai ke. I tetai tua ra, e kapitiia ana te akama me kore te tu ngateitei kore ki te taakamaia anga e te aviriia anga i mua i te tangata. Kare e no te riri ia koe uaorai me kore no tei akakeuia e to tetai uaorai akava ngakau kia akapera mai, mari ra no tei akaapaia e te taiate tangata.

To Iesu tuatua anga no runga i te tuku anga i tetai tangata ki “te ngai teitei” me kore ki “te ngai akaaka” i ko i te umu kai, no runga te reira i te turanga ngateitei e te akama, tei tau ki te peu tini o taua tuatau ra. (Luka 14:8-10) E rua nga atianga, kua taumaro te au pipi a Iesu e koai ‘ia ratou tei maata.’ (Luka 9:46; 22:24) Te akaari maira ratou i tetai manamanata maata o te taiate e noo ra ratou i roto. Taua taime ra, kua manako te au arataki akonoanga ngati Iuda akatietie e te ekaikai e, te takino ra ta Iesu angaanga tutu anga i to ratou turanga ngateitei e te mana. Ta ratou au tautaanga kia akateitei ia ratou i rungao iaia i roto i te au taumaroanga i mua i te au urupu i te ngai tangata, kua puapinga kore ua.​—Luka 13:11-17.

Tetai irinakianga ke o taua taime ra i roto i te manako o te ngati Iuda, Ereni, e te Roma i te anere mataiti mua koia oki, e mea akama tikai kia “opuia e kia akautungaia i mua i te katoatoa no te angaanga kino.” No tetai tangata tei tapekaia e tei akamouauriia, e mea akama tikai. Te akakino ra taua tu ra i tetai tangata i mua i te au taeake, pamiri, e te katoatoa rava​—noatu kua akautungaia aia no tetai apa e me kare. Te akama e piri atura ki tona rongo ka akangere te reira iaia uaorai i tona tu  akangateitei e ka takino i tona pirianga ki etai ke. Te mea akama rava atu koia oki, te tu ngateitei kore o te aaeia anga tona kakau me kore te papaia anga. Akatupu taua tu ra i te makitakita e te aviri, te akangere anga i te tangata i te tu ngateitei.

Te mate i runga i te tatauro, ka tuku te reira i te tangata ki roto i te turanga ngateitei kore kino rava atu. Taua tu mate ra e “utunga ia no te tuikaa,” i karanga ai te poropeta ko Martin Hengel. “Taua turanga ra, te akatutu maira i te tu ngateitei kore, taakamaanga e te tamamae anga kino rava atu.” Te taomianga mei te taiate kia akaruke i tetai tangata tei taakamaia na roto i teia tu, ka iri mai ki runga i tona pamiri e te au taeake. I te mea i mate a Karaiti na roto i teia tu, pouroa te aronga tei inangaro kia riro ei au Kerititiano i te anere mataiti mua T.N. kua aro atu ana i te tu aviri o te tangata. Kare kore e ka manako te maataanga e e neneva rai te tangata ka karanga e e pipi aia na tetai tangata tei akatatauroia. “Te tuatua nei ra matou i te Mesia akasatauroaia ra,” i tata ai te apotetoro ko Paulo, “ei turorianga no te ngati Iuda, e e mea neneva i te Eleni.” (1 Kori. 1:23) Eaa ta te au Kerititiano o mua ana i rave kia autu i teia akaaoanga?

Au Irinakianga Tuke

Kua akono te au Kerititiano i te anere mataiti mua i te ture e kua tauta i te kopae i te akama no te angaanga kino. “Auraka rava ra to kotou mate i te mate ta tangata, e te keia, e te rave tuatua kino, e te akamanamanata ia etai ke ra,” i tata ei te apotetoro ko Petero. (1 Pete. 4:15) Inara, kua totou a Iesu e ka takinga kinoia tana au pipi no tona ingoa. (Ioa. 15:20) Kia “mate [tetai tangata ei] Kerisitiano,” i tata ai a Petero, “auraka aia e akama: ka akameitaki ra aia i te Atua i te reira.” (1 Pete. 4:16) Te kore e akama  me takinga kinoia ei pipi na Karaiti, aite rai te reira ki te patoi anga i tei matauia i taua taime ra.

Kare te au Kerititiano e tuku ua atu i te au turanga o etai ke kia akatere mai ia ratou. Ki te taiate o te anere mataiti mua e mea neneva tikai kia manako i tetai tangata tei akatatauroia e, e Mesia. Kare kore e kua riro taua manako ra ei taomianga maata ki runga i te au Kerititiano kia aru i te aerenga manako tei arikiia. Inara, kua anoanoia ratou kia aru iaia no te mea kua akarongo tikai ratou e ko Iesu te Mesia, noatu me aviriia mai ratou. Kua tuatua a Iesu e: “Ko te akama iaku, e taku nei tuatua, i teianei uki akaturi, e te rave ara, koia katoa, ta te Tamaiti a te tangata nei e akama, kia tae mai aia ma te au angela tapu, e te kakā o tona Metua.”​—Mare. 8:38.

Teia tuatau, penei ka kite tatou i te taomianga kia akaruke i te akonoanga Kerititiano. Penei ka na roto mai i te au oa apii, te tangata tupu, me kore te au taeake e tauta ra i te akao atu ia tatou ki roto i te au peu tau kore, pikipikikaa, e te ekoko. Penei ka tauta taua aronga ra i te akakoko ia tatou kia akama no te aru i te au kaveinga tau. Ka akapeea ra tatou?

Aru i te Aronga Tei Akakore i te Akama

Kia rauka i te tamou marie i te tu tiratiratu kia Iehova kua na roto a Iesu i te mate ngateitei kore rava atu. “Ko tei akakoromaki i te satauro, [“te akakoreanga,” NW] i te akama.” (Ebe. 12:⁠2) Kua papakiia a Iesu e tona au enemi, kua tutuaia ki te uavare, kua aaeia tona kakau, kua papaia, kua akatatauroia, e kua akakinoia. (Mare. 14:65; 15:​29-32) E oti akera, kua akakore a Iesu i te akama ta ratou e titau ra i te akatupu kiaia. Akapeea? Kare aia i unui ki muri noatu taua tu ra. Kua kite a Iesu e kare aia i ngere te tu ngateitei i roto i te mata o Iehova, e kare rava aia i umuumu ana i te kaka mei te tangata. Noatu i mate a Iesu i te mate o te tuikaa, kua akangateitei a Iehova iaia na te akatu mai anga iaia, e na te oronga anga i te ngai ngateitei rava atu nona, i te pae Iaia. Roto ia Philipi 2:8-11, ka tatau tatou e: “Kua taakaaka [Iesu Karaiti] iaia uaorai i te akonoanga e tae ua atu ki te mate, ki te mate satauro ra. I akateitei rava atu ei te Atua iaia, e kua oronga mai i te ingoa i maata ua atu i te teitei i te au ingoa ravarai nei nona: Kia tuku te au turi katoa ki raro, to te rangi, to runga i te enua, e to raro ake i te enua, i te ingoa o Iesu; E kia aaki te au vaa ravarai e, ko Iesu Mesia te Atu, kia kakā te Atua Metua ra.”

Kare a Iesu i akono atu ana i te akama tei akapiriia mai ki tona mate. Ko te akangateitei kore tei apaiia mai ki tona Metua no te mea kua akaapaia a Iesu no te akakino, ko te mea puapinga ia ki te Tamaiti a te Atua. Kua pati a Iesu kia tangi mai a Iehova iaia i roto i teia turanga ngateitei kore. “E taoi ke atu i teianei kapu,” i pure ei aia. Inara kua kauraro rai a Iesu ki to te Atua anoano. (Mare. 14:36) Noatu ra, kua rauka ia Iesu i te patoi atu i te au taomianga tei tukuia mai ki runga iaia e kua akakore iora i te akama. Ina e, ko te aronga ua tei ariki pu tikai i te au irinakianga o tona tuatau, te ka kite i te akama. Taka meitaki e kare a Iesu i ariki ana i taua au tu ra.

Kua opu katoaia te au pipi a Iesu e kua papaia. Kua taakama taua tu ra ia ratou i mua i te mata o te manganui. Kua akavaavaaia ratou e kua ririia. Kare rava ra oki ratou i taitaia ana. Kua patoi te au pipi mou i te taomianga a te manako tangata e kua akakore i te akama. (Mata. 10:17; Anga. 5:40; 2 Kori. 11:23-25) Kua kite ratou e kua umuumuia ratou kia ‘rave i tana satauro, ka aru ei ia Iesu.’​—Luka 9:23, 26.

Peea tatou i teia tuatau? Te au mea ta te ao e manako ra e e mea neneva, apikepike, e te akaaka, e mea pakari ra ia ki te Atua, e mea mana e te ngateitei. (1 Kori. 1:25-28) Kare ainei i te tu neneva e te kamakura kia akatika i te manako tangata kia akakeu ia tatou?

Tetai ua atu tei umuumu i te turanga ngateitei, kia akamanako meitaki i ta teia ao e manako maira ia ratou. I tetai tua, mei ia Iesu rai e tana au pipi i te anere mataiti mua, te umuumu nei tatou kia akariro ia Iehova ei Oa no tatou. No reira, ka akangateitei tatou i te mea ngateitei i roto i tona mata, e kia akama i te mea tana i akama.

[Tutu i te kapi 4]

Kare a Iesu i akakeuia ana e te au irinakianga o teia ao no runga i te akama