Kua Tapapa Ratou i te Mesia

“Te tapapa ua ra te au tangata katoa, e te akaeatu anake ïa i roto i to ratou ngakau ia Ioane, ko te Mesia aina aia me kare aina?”​​—LUKA 3:15.

1. Eaa te akakiteanga puapinga ta te angera i akakite ki te au tiaki?

KUA poiri e tei vao ua te au tiaki mamoe e akono ra i ta ratou au anana. Kua poitirere ratou te tu mai anga te angera a Iehova i te pae ia ratou e kua marama mai te kaka o te Atua kako rava ake ia ratou! Akarongo ana! Kua tuatua mai te angera i teia akakiteanga puapinga e: “Eiaa e mataku: i na oki, e tuatua meitaki taku e taoi mai kia kotou na, ka riro ïa ei rekareka maata no te tangata ravarai. I nakonei oki i anau ei te Ora no kotou i te oire o Davida, koia oki te Mesia ra ko te Atu,” ko tei akapapuia mai e ko te Mesia. Ka kite te au tiaki mamoe i teia pepe i roto i te ngai vairanga kai a te au manu i tetai taoni i te pae mai. E kua akamata iora “tetai urupu maata no te rangi” i te akapaapaa ia Iehova, te na ko anga e: ‘Kia akakakāia te Atua i runga i te rangi teitei, e ei au to teianei ao, e kia kite aroaia mai te tangata nei.’​—Luka 2:8-14.

2. Eaa te aiteanga o te “Mesia,” e akapeea te akataka anga iaia?

² Kua kite ra te au tiaki mamoe ngati Iuda e ko te aiteanga o te “Mesia,” me kore te “Karaiti,” ko “Tei Akatainuia” e te Atua. (Exo. 29:5-7) Inara, akapeea ratou i te apii atu anga e te akapapuanga ki tetai ke e ko te pepe tei taikuia mai e te angera, ko te Mesia tei ikiia e Iehova? Na te apiianga i te au totou i roto i te au Tuatua Tapu Epera e te kimianga e me kua tika teia ki te au angaanga e te oraanga o teia tamaiti.

Eaa ra te Tangata i Tapapa ua Ai?

3, 4. Akapeea tatou te marama anga ia Daniela 9:24, 25?

³ Tetai au mataiti i muri mai, kua akamata a Ioane Papetito i tana angaanga orometua, e no tana au tuatua e tana i rave kua  manako tetai aronga e penei kua tae mai te Mesia. (E tatau ia Luka 3:15.) Papu e kua marama tikai tetai aronga i te totou o te Mesia no runga i te “itu ngauru anga i te ebedoma.” Me koia ia, ka rauka ia ratou i te akataka e aea te Mesia e mama mai ei. Tetai tuanga o te totou te karanga ra e: “Mei te riro anga o te tuatua, i te rave akaou e te patu ia Ierusalema e tae rava atu ki te Mesia te Ariki ra, e itu ïa ebedoma, e nga ebedoma oki e ono ngauru ma rua.” (Dani. 9:24, 25) Te akatika ra tetai aronga kite e, e au epetoma teia no te au mataiti. Ei akatauanga, te akakite maira te Revised Standard Version e: “Kua akatinamouia e itu ngauru ia epetoma o te au mataiti.”

⁴ Teia tuatau, kua kite te au tavini o Iehova e ko te 69 epetoma, me kore te 483 mataiti i roto ia Daniela 9:25 kua akamata i te mataiti 455 M.T.N. te akamana anga te Ariki ko Aretekasaseta o Peresia ia Nehemia kia akaou e kia patu akaou ia Ierusalema. (Nehe. 2:1-8) Kua ope taua au epetoma ra e 483 mataiti i muri mai, i te mataiti 29 T.N., te papetitoia anga a Iesu o Nazareta e te akatainuia anga ki te vaerua tapu, i riro mai ei aia ko te Mesia.​—Mata. 3:13-17. *

5. Eaa te au totou ta tatou ka akamanako i teianei?

⁵ Ka akamanako ana tatou i teianei i tetai atu au totou ke mai tei akatupuia no runga i te Mesia te anauia mai anga a Iesu, tona oraanga mua, e tana angaanga orometua. Na teia e akaketaketa i to tatou akarongo i roto i te tuatua totou a te Atua. Te akapapu katoa maira te reira e ko Iesu te Mesia e tapapaia ra.

Totouia Tona Oraanga Mua

6. Akamarama mai akapeea a Genese 49:10 te akatupuia anga.

⁶ Ka anauia mai te Mesia mei te kopu tangata o Iuda i Iseraela. Mua ake ka mate ei te pateriareka ko Iakoba, kua akameitaki aia i tana au tamariki tamaroa, e kua totou e: “Kare te sepeta e taka ke ia Iuda, e te akava i roto i ona vaevae, e tae ua mai te Silo ra; e koia ta te pa enua e akarongo.” (Gene. 49:10) Manganui te aronga kite ngati Iuda i te tuatau i topa tei irinaki e no runga taua au tuatua ra i te Mesia. Akamata mai mei te tutara anga o te ariki o Iudea ko Davida, kua vai te tepeta (tutaraanga ngateitei) e te akava (te mana kia akaue) i te kopu tangata o Iuda. Te aiteanga o “Silo” “Koia Nona ra Ia; Koia Nona ra te Reira.” Ka taopenga te uanga ariki o Iuda kia “Silo” te Ariki tei akatinamouia, no te mea kua akakite te Atua kia Zedekia, te ariki openga o Iuda e ka orongaia taua tutaraanga ki te tangata tei iaia te tikaanga. (Eze. 21:26, 27) Ko Iesu anake te uanga o Davida i muri ake ia Zedekia, tei taputouia te taoonga ariki kiaia. I mua ake ka anau mai ei a Iesu, kua akakite te angera ko Gaberiela kia Maria e: “Na te Atua e oronga mai i te terono o tona metua o Davida nona: Ei iaia te au i te kopu-tangata o Iakoba e tuatau ua atu, kare rava ïa e kore tona basileia.” (Luka 1:32, 33) No reira, ko Iesu Karaiti a Silo, e uanga na Iuda, e na Davida.​—Mata. 1:1-3, 6; Luka 3:23, 31-34.

7. Kua anauia te Mesia kiea, e eaa ra teia i puapinga ai?

⁷ Ka anauia mai te Mesia i Betelehema. Kua tata te peroveta ko Mika e: “E mea ngiti rai koe, e Betelehema Epharata, kia kapiti katoa ki roto i te au tausani i Iuda ra, e tae maira aia kiaku nei mei roto mai ia koe ra, ko te ka riro ei tutara i Iseraela nei; mei ito mairai oki tona au aerenga, mei tupua rava mai.” (Mika 5:2) Ka anauia mai te Mesia i roto i te taoni ko Iudea i Betelehema, ko Epharata te ingoa i mua ana. Noatu te noo ra te metua vaine o Iesu ko Maria e te metua angai ko Iosepha i Nazareta, kua aere raua ki Betelehema no te akauenga a Roma kia retitaia, e kua anauia a Iesu i reira i te mataiti 2 M.T.N. (Mata. 2:1,  5, 6) No reira, kua tupu ta te totou i akakite mai!

8, 9. Eaa tei totouia no runga i te anau mai anga o te Mesia e te ka tupu i muri mai?

⁸ Ka anau te paretenia i te Mesia. (E tatau ia Isaia 7:14.) I roto ia Isaia 7:14, kua totouia mai e ka anau “te paretenia” i tetai tamaiti. Te taangaangaia ra taua tuatua ra kia Rebeka i mua ake ka akaipoipo ei aia.​—Gene. 24:16, 43.

⁹ Ka tamateia te au tamariki i muri ake te anauia mai anga te Mesia. Aiteite teia ki tei tupu i tetai au anere mataiti i mua ana, te akaue anga te Pharao o Aiphiti e kia titiriia te au tamariki tamaroa ki roto i te kauvai. (Exo. 1:22) Te tuatua ra tetai totou i roto ia Ieremia 31:15, 16, e te aue ra e te mii ra a Rahela i tana au tamariki tei apainaia ki “te enua o te enemi.” Kua akarongoia tana aue i te enua mamao ko Rama i Beniamina, i te tua tokerau o Ierusalema. Te akaari maira a Mataio e kua akatupuia ta Ieremia au tuatua te akaue anga te Ariki ko Heroda kia tamateia atu te au tamariki tamaroa i Betelehema, e te au ngai i te pae mai. (E tatau ia Mataio 2:16-18.) Akamanako ana i te mamae ngakau o te au tangata i te reira ngai!

10. Akamarama mai akapeea a Hosea 11:1 te akatupuia anga no runga ia Iesu.

¹⁰ Mei te ngati Iseraela rai, ka tikinaia te Mesia i Aiphiti. (Hose. 11:1) Kia kore a Iesu e tamateia e te Ariki ko Heroda, kua akakite tetai angera kia aere a Iosepha, Maria, e Iesu ki Aiphiti. Kua noo ratou ki reira “e tae akera ki te matenga o Heroda; tika atura ta te Atu [Iehova] i tuatua mai i te peroveta [ko Hosea], ‘I tiki naia e au taku tamaiti i Aiphiti.’” (Mata. 2:13-15) Ae, kare na Iesu uaorai i akaaere i te au mea tei akatupuia no tona anauia anga e tona oraanga mua.

Akamata te Mesia i Tana Angaanga!

11. Akapeea te mataara te akapapaia anga no Tei Akatainuia e Iehova?

¹¹ Ka akapapaia te mataara no Tei Akatainuia e te Atua. Kua totou a Malaki e na ‘te peroveta ra na Elia’ e rave i teia angaanga, te akapapa anga i te ngakau o te au tangata no te tae mai anga o te Mesia. (E tatau ia Malaki 4:5, 6.) Na Iesu uaorai i akakite mai e ko Ioane Papetito teia “Elia.” (Mata. 11:12-14) Kua akakite katoa a Mareko e kua akatupu te angaanga orometua a Ioane i te au tuatua totou a Isaia. (Isa. 40:3; Mare. 1:1-4) Kare a Iesu i akakite ana kia Ioane kia akapapa aia i te mataara Nona. Kua raveia te angaanga a teia “Elia” tei totouia mai, kia tau ki to te Atua anoano i te akataka anga i te Mesia.

12. Eaa te angaanga tei akataka mai i te Mesia?

¹² Te angaanga ta te Atua i oronga mai kua akataka mai i te Mesia. I roto i te tunako i Nazareta, te taoni i utuutuia mai ei aia, kua tatau mai a Iesu mei te pokaikai i te au tuatua a Isaia no runga iaia e: ‘Tei rungao iaku te vaerua o Iehova, koia i akatainu mai iaku ei tutu aere i te evangelia i te tangata rikiriki; kua tono mai iaku e akanā i te aronga ngakau aue, ei tutu aere i te ora no te aronga tuikaa, kia akara akaou te matapo, e e tuku oki i te aronga i tapekaia ra, Ei tutu aere i te mataiti inangaro a Iehova.’ No te mea koia tikai te Mesia, tau rai a Iesu i te tuatua e: “Teianei tuatua i tataia nei, ta kotou i akarongo nei, kua tupu ïa i teianei rā.”​—Luka 4:16-21.

13. Akapeea ta Iesu angaanga orometua i Galilea te totouia mai anga?

¹³ Kua totouia te angaanga orometua a te Mesia i Galilea. No runga i ‘te enua o Zebuluna, e te enua o Naphatali; ko Galilea i o te etene ra,’ kua tata a Isaia e: “Te aronga i aere ua na te poiri ra, kua akara ïa i te mārama maata: te aronga i noo ki te ngai maru-mate, kua itiia ratou e te mārama.” (Isa. 8:23; 9:1) Kua akamata a Iesu i tana angaanga orometua i Galilea, te noo anga i Kaperenauma, te ngai e mataora ra te aronga no Zebuluna e Naphatali i te au akameitakianga o te au tuatua mou tana i akamarama atu kia ratou.  (Mata. 4:12-16) Kua oronga a Iesu i tana Tuatua i runga i te Maunga i Galilea, kua iki i tana au apotetoro, kua rave i tana temeio mua, e kua mama atu ki tetai 500 au pipi i muri ake i tona tuakaouanga. (Mata. 5:1–7:27; 28:16-20; Mare. 3:13, 14; Ioa. 2:8-11; 1 Kori. 15:6) Kua akatupu aia i te totou a Isaia na te tutu aere anga i roto i “te enua o Zebuluna, e te enua o Naphatali.” E kua tutu aere a Iesu i te karere o te Patireia ki te au ngai ke atu i Iseraela.

Totouia Tetai Atu Au Angaanga a te Mesia

14. Na roto i teea tu i akatupu ei a Iesu ia Salamo 78:2?

¹⁴ Ka tuatua te Mesia i te au parapore. Kua imene te tata taramo ko Asapha e: “Ka tuatua toku vaa i te maseli.” (Sala. 78:2) Akapeea tatou i kite ei e no runga ia Iesu teia totou? Na Mataio i akakite mai kia tatou. Muri ake te akakite mai anga i te parapore, kua akaaite a Iesu i te Patireia ki tetai ua tinapi e te apinga akaopue, kua akakite a Mataio e: “Kare rava e tuatua parabole kore kia tuatua aia kia ratou; I te akatika anga i te tuatua a te peroveta ra, i te na ko anga e, ‘E tuatua toku vaa i te parabole, e tuatua au i tei kore i kitea mei te akatumu angaia o te enua nei.’” (Mata. 13:31-35) Ko te au tuatua materi, me kore te au parapore, tetai ravenga ia ta Iesu e taangaanga ana kia apii i te tangata.

15. Akakite mai akapeea a Isaia 53:4 te akatupuia anga.

¹⁵ Ka rapakau te Mesia i to tatou au maki. Kua totou a Isaia e: “Kua rave tika ra aia i to tatou paruparu, e kua maranga iaia to tatou aue.” (Isa. 53:4) Muri ake te rapakau anga i te metua vaine ongai o Petero, kua akakite a Mataio e, kua rapakau atu a Iesu i tetai ke kia rauka i te ‘akatika i te tuatua a Isaia peroveta ra, te na ko anga e, Nana uaorai i rave i to tatou apikepike, e kua apai ke i to tatou au mate.’ (Mata. 8:14-17) Ko teia tetai o te au tuatua e manganui no runga ia Iesu te rapakau anga i te aronga maki.

16. Akapeea te apotetoro ko Ioane te akaari anga e kua akatupu a Iesu ia Isaia 53:1?

¹⁶ Noatu te au angaanga meitaki ta te Mesia i rave, kare te maataanga i irinaki ana iaia. (E tatau ia Isaia 53:1.) Te akaari anga e kua akatupuia teia totou, kua tata te apotetoro ko Ioane e: “Rave ua atu rai [a Iesu] i te akairo e manganui ua atu i mua i to ratou aroaro, kare akerai ratou i akarongo iaia: Tupu atura te tuatua a Isaia peroveta ra, tana i karanga ra e, E [Iehova e], ‘koai tei akarongo i ta matou tuatua? e koai tei akakiteia i te rima o [Iehova ra]?’” (Ioa. 12:37, 38) Pera katoa, i te tuatau o ta Paulo angaanga orometua, e maata rai te tangata kare e irinaki ana e ko Iesu te Mesia.​—Roma 10:16, 17.

17. Eaa ta Ioane i akakite mai no runga ia Salamo 69:4?

¹⁷ Ka makitakitaia te Mesia kare e tumuanga. (Sala. 69:4) Kua taiku mai te apotetoro ko Ioane ia Iesu te tuatua anga e: “Naringa au kare i rave i rotopu ia ratou, i te angaanga rave koreia e te tangata katoa, kare ïa a ratou ara: i teianei ra, kua kite ïa ratou, e kua riri mairai iaku e taku Metua katoa oki. Tika atura te tuatua i tataia ki roto i ta ratou ture ra e, ‘I riri ua mai ratou iaku kare e ara.’” (Ioa. 15:24, 25) Te aiteanga o te “ture” i konei, ko te au Tuatua Tapu katoa. (Ioa. 10:34; 12:34) Te akapapu maira te au Evangeria e kua makitakita tikaiia a Iesu e te au arataki akonoanga ngati Iuda. Pera katoa, kua tuatua a Karaiti e: “Kare to te ao i makitakita mai ia kotou; te riri mai nei ra iaku, i te mea kua akakite ua atu au e, e tuatua kino ta to reira.”​—Ioa. 7:7.

18. Eaa ta tatou ka apii atu, ei akaketaketa i to tatou irinaki papu e ko Iesu te Mesia?

¹⁸ Kua papu i te au pipi a Iesu i te anere mataiti mua e ko Iesu te Mesia, no te mea kua akatupu aia i te au totou no runga i te Mesia i roto i te au Tuatua Tapu Epera.  (Mata. 16:16) Mei ta tatou i kite mai, kua tupu tetai au totou i te tuatau o to Iesu oraanga mua e tana angaanga orometua i Nazareta. Ka apii tatou i tetai atu au totou no runga i te Mesia i roto i te atikara ka aru mai. Me pure tatou no runga i te reira, ka akaketaketaia to tatou irinaki papu e ko Iesu Karaiti tikai te Mesia tei ikiia e to tatou Metua i te rangi, ko Iehova.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

Akapeea Koe me Pau?

• Eaa te au totou tei akatupuia no runga i te anauia mai anga a Iesu?

• Akapeea te mataara te akapapaia anga no te Mesia?

• Akapeea te au totou a Isaia pene 53 te akatupuia anga e Iesu?

[Au Uianga Apii]