Ko Iehova Taku nei Tuanga

“Ko au taau ra tuanga e toou ra kainga i roto i te tamariki a Iseraela.”​—NUME. 18:20.

1, 2. (a) Eaa te turanga o te ngati Levi no te tuanga enua? (e) Eaa te akapapuanga ta Iehova i oronga ki te ngati Levi?

MURI ake te autu anga a Iseraela i te maataanga o te Enua Taputouia, kua tua kerero a Iosua i te enua. Kua angaanga kapiti aia kia Eleazara te Taunga Maata e te au mataiapo tutara o te au kopu i te rave anga i teia. (Nume. 34:13-29) Ko te ngati Levi ra, kare a ratou tuanga enua mei ta tetai au kopu rai. (Iosu. 14:1-5) Eaa ra e kare a te ngati Levi tuanga enua o te Enua Taputouia? Kua kopaeia ainei ratou?

² Ka kite tatou i te pauanga i ta Iehova i akakite ki te ngati Levi. Te akakiteanga i te tumu e kare ratou i kopaeia, kua akakite a Iehova kia ratou e: “Ko au taau ra tuanga e toou ra kainga i roto i te tamariki a Iseraela.” (Nume. 18:20) E akapapuanga tikai teia e: “Ko au taau ra tuanga”! Eaa toou manako me tuatua mai a Iehova i taua tuatua ra kia koe? Penei ka manako koe e, ‘Ka tau ainei kiaku taua akapapuanga ra no ko mai i te Mana Katoatoa?’ Penei ka manako katoa koe e, ‘Ka riro tikai ainei a Iehova ei tuanga no tetai ua atu Kerititiano apa ua i teia tuatau?’ E nga uianga puapinga te reira noou e no toou aronga akaperepere. No reira ka akara tatou i te aiteanga o taua tuatua ra a te Atua. Na te reira e tauturu ia tatou kia marama akapeea a Iehova te riro anga ei tuanga no te au Kerititiano i teia tuatau. Kia koe tikai, ka riro aia ei tuanga noou, me e manakonakoanga toou no te rangi me kore no te enua parataito.

Akono a Iehova i te Ngati Levi

3. Eaa te tumu i iki ei te Atua i te ngati Levi kia rave i tana angaanga?

³ I mua ake ka oronga ai a Iehova i te Ture ki to Iseraela, te tavini ra te au upoko o te pamiri ei kau taunga. Te oronga anga te Atua i te Ture, kua iki aia i tetai kau taunga e tetai aronga tauturu mei roto mai i te kopu o Levi. Akapeea teia i tupu ei? Te tamate anga te Atua i te au tama mua o Aiphiti, kua akataka aia i te au tama mua o Iseraela nana. I akakite ei te Atua i teia tauianga puapinga e: “Kua raveia e au te ngati Levi . . . ei paʼu ïa i te au tama mua katoa a te tamariki a Iseraela ra.” No te mea e maata atu te au tama mua o Iseraela i to te ngati Levi, kua orongaia tetai oko ei akaaiteite i te numero o te nga kopu. (Nume. 3:11-13, 41, 46, 47) I rauka ai i te ngati Levi i te rave i ta ratou angaanga te tavini anga i te Atua o Iseraela.

4, 5. (a) Eaa ra te aiteanga ki te ngati Levi e kia riro te Atua ei tuanga no ratou? (e) Akapeea te Atua te akono anga i te ngati Levi?

⁴ Eaa te puapinga o taua angaanga ra ki te ngati Levi? Kua akakite a  Iehova e koia to ratou tuanga no te mea kare o ratou tuanga enua, e ka orongaia tetai angaanga ngateitei tikai kia ratou. Ta ratou tuanga ko ‘te taoonga taunga no Iehova.’ (Iosu. 18:7) Te akaari maira te aerenga tuatua i roto ia Numero 18:20 e kare ratou e ngere i te au apinga materia. (E tatau ia Numero 18:19, 21, 24.) Ka orongaia ki te ngati Levi ‘te ngauru o te au mea katoa i Iseraela, ei tuanga ïa no ta ratou angaanga e rave ra.’ Ka orongaia kia ratou e 10 patene o te kai enua o Iseraela e ka akamaataia ta ratou au manu rarata. E ka oronga atu te ngati Levi i te ngauruanga o ta ratou i rauka mai, “tei meitaki ra,” ei turuturu i te taoonga taunga. (Nume. 18:25-29) Ka oronga katoaia ki te kau taunga ‘te au atinga tapu’ ta te tamariki o Iseraela i apai mai ki te Atua ki tona ngai akamorianga. Ka rauka i reira i te au mema o te kau taunga i te irinaki e ka akono mai a Iehova ia ratou.

⁵ Raro ake i te Ture a Mose, kua orongaia te rua o te ngauruanga ei tauturu i te pamiri kia mataora e kia rekareka i te tuatau o te au uruoaanga tapu i te au mataiti. (Deu. 14:22-27) Inara, i te openga o te toru e te ono mataiti o te itu mataiti sabati, kua akanooia teia ngauruanga ei tauturu i te putaua e te ngati Levi. Eaa ra i kapitiia mai ei te ngati Levi ki roto i teia ture? No te mea ‘kare a ratou tuanga e te kainga’ i Iseraela.—Deu. 14:28, 29

6. Noatu kare a ratou tuanga enua i Iseraela, ka noo te ngati Levi kiea?

⁶ Penei ka manako koe e, ‘Me kare o te ngati Levi tuanga enua, ka noo ratou kiea?’ Na te Atua e akono ia ratou. Kua oronga aia e 48 oire kia ratou e te au ngai ruperupe. E ono oire akapuanga i roto i teia au oire. (Nume. 35:6-8) No reira, e ngai nooanga to te ngati Levi me kare ratou e tavini ra i ko i te iero o te Atua. Kua akono meitaki a Iehova i te aronga tei oronga ia ratou uaorai no tana angaanga. Taka ua ra e, ka akaari te ngati Levi e ko Iehova to ratou tuanga na te irinakianga e e mana tona i te akono ia ratou.

7. Eaa te umuumuia ra no te ngati Levi kia riro a Iehova ei tuanga no ratou?

⁷ I roto i te Ture kare tetai ngati Iseraela e akautungaia me kare aia e oronga i te ngauruanga. Me ngaropoina i te iti tangata i te oronga i te ngauruanga, kare te kau taunga e te ngati Levi e akonoia. Kua tupu te reira i to Nehemia tuatau. Tei tupu mai, kua angaanga te ngati Levi i roto i te au koro, e kare e rauka i te rave i ta ratou angaanga orometua. (E tatau ia Nehemia 13:10.) No reira, e akonoia ai te ngati Levi, ka anoanoia te iti tangata kia akarongo ki ta Iehova Ture. Pera katoa, ka anoanoia te kau taunga e te ngati Levi kia irinaki kia Iehova e tana au ravenga no te akono anga ia ratou.

Ko Iehova to Raua Tuanga

8. Akataka mai i te manamanata o Asapha te ngati Levi.

⁸ Kua riro a Iehova ei tuanga no te kopu tangata o te ngati Levi. No reira, kua tuatua tetai au ngati Levi i te takiato tuatua e “ko Iehova taku nei tuanga” ei akakite i to ratou pirianga e te irinakianga i te Atua. (Aue 3:24) Tetai o taua ngati Levi ra, e tangata imene e te atu imene. Ka kapiki tatou iaia e ko Asapha, penei e mema aia no te ngutuare o Asapha, e tangata tumu imene ngati Levi no te aronga imene i te tuatau o te Ariki ko Davida. (1 Para. 6:31-43) Kua tatau ana  tatou i roto ia Salamo 73 e kua manamanata tikai a Asapha (me kore tetai o tona uanga). Kua vareae aia i te aronga kino te puapinga ra te oraanga, i tuatua ai aia e: “E tamā anga puapinga kore tikai toku e toku nei ngakau, e te orei anga oki i toku rima i te apa kore.” Ngaropoina iaia tana tavinianga; e kare aia i ariki ana e ko Iehova tana tuanga. “Kia aere ra [aia] ki roto i te ngai-tapu a te Atua ra,” kare aia e manamanata akaou ana.​—Sala. 73:2, 3, 12, 13, 17.

9, 10. Eaa ra a Asapha i tuatua ai e ka riro te Atua ‘ei tuanga nana e tuatau ua atu’?

⁹ I ko i te ngai tapu, kua taui a Asapha i tona manako kia aru ki to te Atua manako. Penei kua tupu ana te reira kia koe. Kua ngaropoina katoa ia koe te puapinga o taau angaanga pae vaerua e kua akamata koe i te akamanako i te au apinga materia e ngere ra koe. Na te apiianga i te Tuatua a te Atua e te aere anga ki te au uipaanga Kerititiano, kua akamata koe i te manako mei ia Iehova rai. Kua marama a Asapha e eaa te ka tupu ki te aronga kino i te openga. Kua manako aia i te au mea meitaki tei rauka mai iaia e kua kite mai e ka mou a Iehova i tona rima katau e ka arataki iaia. No reira kua rauka ia Asapha i te tuatua kia Iehova e: “Kare takiri tetai i te enua nei tei anoanoia e au, mari ra ko koe.” (Sala. 73:23, 25) E kua tuatua aia e ko te Atua tana tuanga. (E tatau ia Salamo 73:26.) Noatu ka ‘paruparu te kopapa e te ngakau’ o te tata taramo, ka riro rai te Atua ‘ei tuanga nana e tuatau ua atu.’ Kua irinaki papu te tata taramo e ka maara ua rai a Iehova iaia ei oa nona. Kare tana angaanga tiratiratu e akangaropoinaia. (Kohe. 7:1) E akapumaana anga tikai te reira kia Asapha! Kua imene aia e: “E mea meitaki ra iaku kia akavaitata atu ki te Atua: kua irinaki au i te Atu ra, ia Iehova.”​—Sala. 73:28.

¹⁰ Puapinga tikai te riro anga a Iehova ei tuanga no Asapha i to te au apinga materia tei rauka mai iaia ei ngati Levi. Tana e tuatua ra ko tona tikaanga ngateitei i te tavini anga e tona pirianga kia Iehova, tona pirianga mou ki Tei Teitei Rava. (Iako. 2:21-23) Kia vai ua rai taua pirianga ra, ka akono tamou te tata taramo i tona tu tiratiratu kia Iehova, te irinakianga iaia. Kia irinaki papu a Asapha e ka akameitakiia tona oraanga me aru ua rai aia i te au turanga a te Atua. Papu e ka akameitaki katoa mai te Mana Katoatoa ia koe.

11. Eaa ta Ieremia uianga, e akapeea te reira te pauia anga?

¹¹ Ko te peroveta ko Ieremia tetai ngati Levi tei akakite e ko Iehova tana tuanga. Ka akamanako ana tatou e eaa te aiteanga o tana e tuatua ra. E noo ana a Ieremia i Anatota, tetai oire o te ngati Levi vaitata atu ki Ierusalema. (Iere. 1:1) Tetai atianga, kare a Ieremia i marama ana e: Eaa i puapingaia ai te aronga kino e te mamae ua ra te aronga tuatua tika? (Iere. 12:1) Te kite anga eaa te tupu ra i Ierusalema e Iuda, kua ‘tuatua akaapa’ aia i tana i kite mai. Kua kite a Ieremia e e Atua tuatua tika a Iehova. Ta Iehova i akauru ia Ieremia kia totou e te akatupu anga  Aia i taua au tuatua totou ra, i pauia atu ei te uianga a te peroveta. Kia rotai ki te au totou a te Atua, te aronga tei aru i ta Iehova aratakianga, kua ‘riro to ratou ora ei apinga nana,’ te aronga kino e puapinga ra, kua kopae i te akamatakiteanga e kua mate atu.​—Iere. 21:9.

12, 13. (a) Eaa tei akakeu ia Ieremia kia tuatua e: “Ko Iehova taku nei tuanga,” e eaa ra tona tu? (e) Eaa ra te au kopu o Iseraela i anoano ei i te akaari i te tu tapapaanga?

¹² Te akara anga a Ieremia i tona enua tei akataneaia, kua manako aia e te aaere ra aia na roto i te poiri. Mei te mea rai e kua tuku a Iehova iaia kia noo “mei te aronga i mate takere ana.” (Aue 1:1, 16; 3:6) Kua akakite ana a Ieremia ki te iti tangata kino kia oki ki to ratou Metua i te rangi, inara kua kino takiri ratou i takore atu ei te Atua ia Ierusalema e ia Iuda. Mamae tikai a Ieremia no te reira, noatu e kare nona te tarevake. Noatu tona mamae, kua maara i te peroveta te tu tangi aroa o te Atua. Kua tuatua aia e: ‘Kare tatou i pou.’ Ae, e mea ou i te au popongi ravarai te tu tangi aroa o Iehova! I reira i akakite ei a Ieremia e: “Ko Iehova taku nei tuanga.” Kua rauka ua rai iaia te tikaanga ngateitei i te tavini ia Iehova ei peroveta.​—E tatau i Te Aue o Ieremia 3:22-24.

¹³ No tetai 70 mataiti, kare o te ngati Iseraela enua no te mea kua akataneaia taua enua ra. (Iere. 25:11) Inara kua akaari mai ta Ieremia tuatua e “ko Iehova taku nei tuanga” i tona irinaki anga i te tu tangi aroa o te Atua, e kua akaari aia i te tu tapapaanga. Kua ngere te au kopu o Iseraela i ta ratou tuanga, no reira ka akaari ratou i taua tu mei to te peroveta rai. Ko Iehova anake to ratou manakonakoanga. Muri ake i te 70 mataiti, kua oki akaou te iti tangata o te Atua ki to ratou enua e kua rauka ia ratou te tikaanga ngateitei kia tavini iaia.—2 Para. 36:20-23.

E Tuanga a Iehova no Tetai Pae

14, 15. I te pae mai i te ngati Levi, koai tetai tei akariro ia Iehova ei tuanga nona, e no teaa ra?

¹⁴ No roto mai a Asapha e Ieremia i te kopu o Levi, inara ko te ngati Levi anake ainei te ka tavini ia Iehova? Kare! Kua kapiki te mapu ko Davida, te ka tu mai ei ariki no Iseraela, e ko te Atua ‘tana ra tuanga i te enua o te aronga e ora nei.’ (E tatau ia Salamo 142:1, 5.) Te tuatau i tata ai a Davida i teia taramo, kare aia i roto i tetai are ariki me kore i tetai are. Tei roto aia i tetai ana, e pipini ra mei tona au enemi. E rua taime te pipini anga a Davida ki roto i te ana​—tetai, vaitata atu ki Adulama e tetai, i te metepara i Eni-gedi. Penei nana i tata ia Salamo 142 i roto i tetai o taua nga ana ra.

¹⁵ Me koia ia, te kimi ra te Ariki ko Saula ia Davida i te tamate atu iaia. Kua oro a Davida ki roto i tetai ana kare e rauka i tetai tangata i te tomo atu. (1 Samu. 22:1, 4) I teia ngai mamao, penei kua manako a Davida e kare rava ona taeake i te paruru iaia. (Sala. 142:4) Ko te tuatau te reira i kapiki ei a Davida i te Atua.

16, 17. (a) Eaa ra a Davida i taitaia roa ai? (e) Koai ta Davida i kapiki no te tauturu?

¹⁶ Mua ake ka tata ei a Davida ia Salamo 142, penei kua akarongo ana aia e kua tamateia te Taunga Maata ko Ahimeleka, tei tauturu ana iaia tona oro anga mei ia Saula. Kua tamate atu te ariki vareae ko Saula ia Ahimeleka e tona ngutuare. (1 Samu. 22:11, 18, 19) Kua akaapa a Davida iaia uaorai no tei mate ratou mei te mea rai e nana i tamate i te taunga tei tauturu ana iaia. Me ko koe a  Davida, ka akaapa ainei koe ia koe uaorai? Ei akamaata atu i to Davida taitaia, kare aia i akangaroi ana no te mea te arumaki maira a Saula iaia.

¹⁷ Kare i roa ana i muri mai, kua mate te peroveta ko Samuela, tei akatainu ia Davida kia riro mai ei ariki. (1 Samu. 25:1) Penei no reira a Davida i taitaia roa ai. Inara, kua kite a Davida e ko Iehova te ka tauturu mai iaia. Kare ta Davida angaanga ngateitei i aite ana ki ta te ngati Levi, inara kua akatainuia aia no tetai angaanga ke mai, kia riro mai ei ariki no te iti tangata o te Atua. (1 Samu. 16:1, 13) No reira, kua pure akatenga a Davida kia Iehova e kua irinaki ua rai ki te Atua. Ka rauka e ka tau rai koe kia akariro ia Iehova ei tuanga e ei punanga noou, ia koe e rave maroiroi ra i tana angaanga.

18. Akapeea te aronga ta tatou i uriuri mai ana i roto i teia atikara te akaari anga e ko Iehova to ratou tuanga?

¹⁸ Kua riro a Iehova ei tuanga no te aronga ta tatou i uriuri mai ana, kua orongaia kia ratou tetai angaanga ngateitei kia tavini iaia. Kua irinaki ratou i te Atua kia akono mai ia ratou, ia ratou e tavini ra iaia. Ka rauka i te ngati Levi e te aronga o te au kopu ke mai o Iseraela, mei ia Davida rai, kia akariro i te Atua ei tuanga no ratou. Akapeea koe te akariro anga ia Iehova ei tuanga naau? Ka uriuri tatou i te reira i roto i ta tatou atikara ka aru mai.

Akapeea Koe me Pau?

• I teea tu i riro ei a Iehova ei tuanga no te ngati Levi?

• Eaa ta Asapha, Ieremia, e Davida i rave, te akaari anga e ko Iehova to ratou tuanga?

• Eaa te tu taau ka anoano kia akariro i te Atua ei tuanga naau?

[Au Uianga Apii]

[Tataanga i te kapi 8]

Kare a te ngati Levi tuanga enua. Ko Iehova to ratou tuanga, no te mea tei ia ratou te tikaanga ngateitei i te tavini iaia

[Tutu i te kapi 7]

Akapeea a Iehova te riro anga ei tuanga no te kau taunga e te ngati Levi?

[Tutu i te kapi 9]

Eaa tei tauturu ia Asapha kia akariro ua rai ia Iehova ei tuanga nona?