Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Iehu Turuturu i te Akamorianga Ma

Iehu Turuturu i te Akamorianga Ma

Iehu Turuturu i te Akamorianga Ma

MAROIROI tikai a Iehu i te turuturu i te akamorianga ma. Kua rave aia i teia na roto i te tu maroiroi, viviki, aruaru, toto mapu, e te ngakau toa. Kua akaari a Iehu i te au tu ka tau tatou kia aru.

Kua orongaia tetai akauenga kia Iehu te tupu anga te manamanata ki te iti tangata o Iseraela. Tei raro ake te iti tangata i te taomianga kino a Iezebela, te vaine a Ahaba tei mate, te metua vaine o te ariki ko Iorama e tutara ra. Kua akakeu aia i te iti tangata kia akamori ia Baala eiaa e akamori ia Iehova, kua tamate i te au peroveta a te Atua, e kua akaviivii i te tangata ki tana “akaturi e te purepure.” (2 Ari. 9:22; 1 Ari. 18:4, 13) Kua akaue a Iehova kia takoreia te ngutuare katoa o Ahaba, kapiti mai ia Iorama e Iezebela. Na Iehu e arataki i taua tamakianga.

Te akakite maira te au Tuatua Tapu e te noo ra a Iehu e te au rangatira o te nuku te tamaki anga te ngati Iseraela ki to Arama i Ramota-gileada. E tangata maata a Iehu, penei e rangatira maata no te nuku o Iseraela. Kua tono te peroveta ko Elisaia i tetai tamaiti a tetai peroveta kia akatainu ia Iehu ei ariki, e kua akaue ia Iehu kia tamate i te au tane o te ngutuare apoteiti o Ahaba.​—2 Ari. 8:28; 9:1-10.

Te uianga te au taeake rangatira o Iehu i te akakoroanga i aere mai ei aia, kare a Iehu i pau atu ana. Te maroia anga aia, kua akakite aia i te tika kia ratou, e kua parani aia e tona au taeake i te ta atu ia Iorama. (2 Ari. 9:11-14) I te akaraanga, penei te patoi ra rai te au mema o te nuku vaeau ia Ahaba e Iezebela. Noatu eaa te turanga, kua akamanako meitaki tikai a Iehu i te mataara meitaki atu i te rave i tei akaueia kiaia.

Kua kino te Ariki ko Iorama i roto i te tamaki e kua oro atu aia ki te oire o Iezereela, kia meitaki mai aia. Kua kite a Iehu e e puapingaia ai tana parani, eiaa tetai tuatua e tae ki Iezereela. “Auraka rava ei tangata kia riro ki vao mai i teianei oire, kia aere e akakite i teianei tuatua i Iezereela,” i tuatua ai a Iehu. (2 Ari. 9:14, 15) Penei te tapapa ra aia e ka tupu mai tetai patoi anga mei te pupu tiratiratu o Iorama. Kua inangaro a Iehu i te akapapu e kare ratou e patoi mai iaia.

VIVIKI ATU TE AKAORO ANGA!

Kia tae viviki aia ki reira, kua na runga a Iehu i tona kariota te aere anga e 72 kiro mita te mamao mei ia Ramota-gileada ki Iezereela. Te vaitata anga aia ki tana ngai i akakoro, kua kite mai te tangata tiaki i runga i te punanga “i te pouou tangata o Iehu i te aere anga mai.” (2 Ari. 9:17) Papu e, kua apai a Iehu i tetai nuku maata kia akatupu i tana i akakoro.

Te kite anga te tangata tiaki e ko Iehu tetai i roto i te kariota, kua tuatua aia e: ‘Te oro viviki maira aia.’ (2 Ari. 9:20) Me e akapera ana a Iehu me akaoro, kua viviki atu tana akaoro anga i teianei no tona inangaro rapurapu i te rave i teia angaanga.

Kare aia i tuatua ana ki te nga tangata apai karere tei tonoia mai kiaia, kua aravei ra a Iehu i te Ariki ko Iorama e tona tangata turuturu ko Ahazia, te ariki o Iuda, i roto i to raua uaorai kariota. Te uianga a Iorama e, “E tere au toou, e Iehu?” kua pau riri mai a Iehu e: “Eaa tena au, te maata rava ra te akaturi e te purepure o to metua vaine ra o Iezebela?” Kua poitirere a Iorama i teia pauanga, e kua oro ke atu. Inara, e viviki atu a Iehu iaia! Kua mou mai aia i tana ana e kua ana atura i te kakao na roto i te pukuatu o Iorama, mate atura te ariki i roto i tona kariota. Noatu kua oro a Ahazia, kua kitea mai aia e Iehu i muri mai e kua tamateia atu.​—2 Ari. 9:22-24, 27

Aru mai kua tamateia te ariki vaine kino ko Iezebela o te ngutuare o Ahaba. Kua tau rai a Iehu i te tuatua iaia e ko “taua vaine taumaaia nei.” Te akaoro anga a Iehu ki Iezereela, kua kite atu aia ia Iezebela e akara maira mei te maramarama o te are ariki. Kua akaue atu a Iehu i te aronga akataongaia kia pei mai ia Iezebela ki raro. E kua takatakai atu te au oroenua o Iehu ia Iezebela, tei takino ana ia Iseraela. Muri mai, kua tamate atu a Iehu i te a ngauru tuma mema o te ngutuare o te tangata kino ko Ahaba.​—2 Ari. 9:30-34; 10:1-14.

Noatu kare tatou e mareka ana i te kino tei tupu, kia kite tatou e i taua tuatau ra, kua taangaanga a Iehova i tona au tavini kia rave i tana au akavaanga. Te akakite maira te au Tuatua Tapu e: “Ko to Ahazia ïa mate i akonoia e te Atua, koia i aere kia Iorama: tae atura oki aia, kua aere katoa iora aia e Iorama katoa e tamaki ia Iehu te tamaiti a Nimesi, tei akatainuia e Iehova e tipu ke i te ngutuare o Ahaba.” (2 Para. 22:7) Iaia e pei ra i te kopapa o Iorama mei te kariota, kua kite mai a Iehu e te akatupu ra teia i ta Iehova taputou kia tutakiia te mate o Nabota tei tamateia e Ahaba. Pera katoa, kua akaueia a Iehu ‘kia tutaki i te toto o te au tavini o te Atua’ tei akamaringiia e Iezebela.​—2 Ari. 9:7, 25, 26; 1 Ari. 21:17-19.

Teia tuatau, kare tetai tavini o Iehova e tamaki atu ana i te aronga e patoi ra i te akamorianga ma. “Tei iaku te akaoko,” i karanga ai te Atua. (Ebe. 10:30) Inara kia paruru atu i te putuputuanga mei te au kino ka tupu mai, penei kia ngakau toa te aronga pakari Kerititiano mei ia Iehu rai. (1 Kori. 5:9-13) E kia tauta pakari te au mema o te putuputuanga kia kore e piri atu ki te aronga kua akaateaia ki vao.​—2 Ioa. 9-11.

TURUTURU MAROIROI A IEHU IA IEHOVA

Te kite papuia ra to Iehu akakoroanga no te rave anga i tana angaanga mei tana au tuatua ki te tangata tiratiratu ko Iehonadaba e: “E aere mai ana kia kite koe i toku nei maroiroi ia Iehova.” Kua ariki a Iehonadaba i taua patianga, kua tomo atu ki roto i te kariota o Iehu, e kua aru atu iaia ki Samaria. I reira, kua ‘pikikaa a Iehu, kia pou takiri te aronga i araara ia Baala.’​—2 Ari. 10:15-17, 19.

Kua akakite a Iehu e te akakoro ra aia i te rave i te “atinga maata” na Baala. (2 Ari. 10:18, 19) “E tuatua akavare anga teia na Iehu,” i karanga ai tetai tangata kite. Noatu te taangaangaia ra te tuatua “‘atinga,’ te taangaanga katoaia ra te reira ki te ‘tamate anga’ i te au apoteiti.” No te mea te inangaro ra a Iehu i te aronga akamori ia Baala kia tae mai ki teia tamate anga, kua akaputuputu mai aia ia ratou pouroa ki roto i te are o Baala e kua oronga i te kakau aiteite kia aao ratou. “E oti akera taua atinga karakaratio ra i te apaiia,” kua akaue a Iehu e 80 tangata kia tamate atu i te aronga akamori o Baala. Kua takore aia i te are o Baala e kua akariro atu i te reira ei ngai titiri anga teita, kare e tau akaou no te akamorianga.​—2 Ari. 10:20-27.

E tika e e maata ta Iehu toto i akamaringi. Inara te akaari maira te au Tuatua Tapu e e tangata ngakau toa aia tei akamatara mai ia Iseraela mei te taomianga kino a Iezebela e tona pamiri. Kia puapingaia tetai ua atu arataki o Iseraela i te rave anga i teia, ka anoanoia aia kia ngakau toa, aruaru, e kia maroiroi. “E angaanga ngata tikai te reira e kua raveia ma te tapupu kore tikai,” i akakite ei tetai tikitinari Pipiria. “Naringa kare aia i aru i te reira tu, kare e takoreia te akamorianga ia Baala i Iseraela.”

Kare ekoko e te kite ra koe i te au turanga ta te au Kerititiano e aro atura i teia tuatau, e ka anoanoia ratou kia akaari i te au tu mei to Iehu rai. Ei akatauanga, eaa ta tatou ka rave me timataia mai kia rave i tetai ua atu angaanga ta Iehova e patoi ra? Kia viviki tatou ma te ngakau toa e kia patoi maroiroi atu i te reira. No runga i te akamorianga i te Atua, kia turuturu maroiroi tatou ia Iehova.

KIA AERE MEI TEI TAU KI TE TURE A IEHOVA

Te oronga maira teia tua i tetai akamatakite anga. Kare a Iehu ‘i akaruke ana i te nga punua puakatoro auro i Betela e i Dana.’ (2 Ari. 10:29) Akapeea ra tetai tei rave toto mapu tikai ana i te akamorianga ma i akamori ei i te itoro?

Penei kua irinaki a Iehu e kia akaaere takake te patireia o Iseraela mei ia Iuda, ka anoanoia te nga patireia kia akamori takake. No reira, mei te au ariki o Iseraela o mua ana, kua tauta aia i te akatakake ia raua na te akatinamou anga i te akamorianga punua puakatoro. Inara ka akaari mai teia i te akarongo kore kia Iehova, tei akatainu iaia ei ariki.

Kua akameitaki a Iehova ia Iehu no te ‘meitaki tana i rave, tei tika ki mua i te mata o te Atua.’ Tera ra, ‘kare akerā Iehu i akono kia aere mei tei tau ki te ture a te Atua o Iseraela ko Iehova ma tona ngakau katoa.’ (2 Ari. 10:30, 31) Na te akamanako anga i te au mea ta Iehu i rave i mua ana, ka poitirere e ka mii koe i teia. Inara e apiianga te reira no tatou. Eiaa rava tatou e manako kore i to tatou pirianga kia Iehova. I te au ra ravarai, ka anoanoia tatou kia tiratiratu ki te Atua na roto i te apiianga i tana Tuatua, te akamanako oonu anga i te reira, e te pure ngakau tae anga ki to tatou Metua i te rangi. No reira, kia matakite tikai tatou e kia akono ngakau katoa ua rai i ta Iehova ture.​—1 Kori. 10:12.

[Pia i te kapi 4]

Tuatua Enua o Iehu

Kua ekoko te aronga akaapa e me i ora ana rai te au tangata tei taikuia mai i roto i te au Tuatua Tapu. No reira, e au akapapuanga ke atu ainei tetai i roto i te Pipiria no runga ia Iehu?

E toru au apinga i Asura i taito tei akakite mai i te ingoa o teia ariki no Iseraela. Te akaari maira tetai o teia ia Iehu, me kore tetai o tona komono, e tupou ra ki mua i te ariki o Asura ko Salamanesera III te oronga anga i te au apinga nana ra. Te tatau ra te tataanga e: “Te au apinga a Iehu (Ia-ú-a), te tamaiti a Omeri (Hu-um-ri); kua oronga mai aia i te au ario, auro, pouru-saplu auro, tia auro keokeo a raro, au kapu roroa auro, au pakete auro, punu, tokotoko no te ariki, (e te) rakau puruhtu [kare i kiteaia te aiteanga o te tuatua openga].” Kare a Iehu i te ‘tamaiti tikai na Omeri,’ inara kua taangaangaia teia tuatua ei akakite i te au ariki o Iseraela ka aru mai, penei no to Omeri rongonui e tona patu anga i te oire maata o Iseraela, ko Samaria.

Kare e rauka i te akapapu i te tuatua a te ariki o Asura no runga i te au apinga ta Iehu i oronga. Noatu rai, e toru ona taime te taiku anga ia Iehu​—runga i te toka akamaaraanga, te tiki o Salamanesera, e i roto i te au papaanga no te ui ariki o Asura. Te tika ua ra teia au akakiteanga o te tuatua enua no teia tangata i roto i te Pipiria.