E Tu te ka Poitini i to Tatou Manako​—Vareae

Kua tupu te reira kia Napoleon Bonaparte, Julius Caesar, e te Tangata Maata ko Alexander. Noatu to ratou mana e te kaka, kua akatupu teia au tane i tetai tu ki roto i to ratou ngakau tei poitini i to ratou manako. Kua vareae ratou i tetai e tetai.

“Kua vareae a Napoleon ia Kaisara, kua vareae a Kaisara ia Alexander [te Tangata Maata], e kua vareae a Alexander ia Hercules, tei kare rava i ora ana,” i tata ei te tangata kimi kite o Peritane ko Bertrand Russell. Ka tupu te vareae ki tetai ua atu, noatu te maata o tana au apinga nui, tona au tu meitaki, e te puapinga o tona oraanga.

Ko te vareae, e manako kino i tetai ke no ta ratou au apinga, oraanga puapinga e te meitaki, e te vai atura. Kua akamarama mai tetai taiku anga e i roto i te Pipiria, ka inangaro te tangata vareae i tetai taime kia puapinga atu aia i tetai ke, tetai taime ra ka inangaro te reira tangata kia kore tetai ke e tu i tana i rauka mai. Kare aia e reka i ta tetai ke i rauka mai, ka inangaro aia i te rave mai i te reira mei ia ratou.

E mea tau kia akara meitaki tatou e akapeea te vareae me tupu i roto ia tatou, e te au kino ka tupu mai. E ka anoano tikaiia tatou kia kite i te au takainga ta tatou ka rave kia kore te vaerae e akatere i to tatou oraanga.

E TU TE KA AKATUPU I TE VAREAE

I te mea e tu “vareae” to te tangata apa, e tukeke te au mea te ka akatupu e ka akaketaketa i teia inangaro. (Iako. 4:5) Kua akataka mai te apotetoro ko Paulo i tetai o teia, na te tata anga e: “Eiaa tatou e akateitei puapinga kore ua, i te akaongoongo anga tetai ki tetai, e te vareae anga tetai ki tetai.” (Gala. 5:26) Ka akamaata atu te manako akarere i to tatou tu vareae. Kua kite mai tetai nga Kerititiano ko Cristina raua ko José * i teia.

Kua akakite mai tetai painia tamou ko Cristina e: “E akara putuputu ana au i tetai ke ma te vareae. E akaaite ana au i ta ratou i rauka mai ki tei kare i rauka mai iaku.” Tetai atianga, te kaikai kapiti ra a Cristina e tetai nga tokorua e tikaanga ngateitei to raua i te tavini i roto i te angaanga tutaka. Kua kite aia e aiteite to raua mataiti ko tana tane ko Eric ki te akaaere tutaka e tana vaine, e e aiteite ta ratou tuanga angaanga i mua ana, kua tuatua a Cristina e: “E tangata pakari katoa taku tane! Akapeea korua i o ei ki roto i te angaanga tutaka e kare maua i o atu?” Kua riro te tu vareae, tei akakeuia e te tu akarere kia kore aia e kite i te angaanga meitaki ta raua ko tana tane e rave ra, e kare aia e mareka ana i to raua oraanga.

Kua inangaro a José i te tavini ei tavini orometua i roto i te putuputuanga. No tei kare aia i ikiia e kua ikiia tetai pae, kua vareae aia ia ratou, e kua akamoupuku atu i te taeake tauturu o te pupu aronga pakari. “Kua akatupu te vareae iaku kia riri i teia taeake e te manako tarevake i tona akakoroanga,” i akakite ei a José. “Me akatereia toou  oraanga e te vareae, ka manako ua koe ia koe uaorai e kare koe e manako meitaki.”

AU AKARAANGA TUATUA TAPU E APII MAIRA IA TATOU

Maata te au akaraanga akamatakite anga i roto i te Pipiria. (1 Kori. 10:11) Te akaari maira tetai e akapeea me tupu te vaerae e akapeea te reira te poitini anga i te aronga tei akatika i te reira kia akatere ia ratou.

Ei akatauanga, kua riri te tamaiti mua a Adamu e Eva ko Kaina, te ariki anga a Iehova i ta Abela atinga e kare i ariki ana i tana. Ka rauka ia Kaina i te akameitaki mai i teia turanga, inara kua akapoiriia tona manako e te vareae e kua tamate aia i tona teina. (Gene. 4:4-8) No reira te Pipiria i tuatua ai ia Kaina e no te “vaerua kino” aia, no Satani!—1 Ioa. 3:12.

Kua vareae te tai ngauru tuakana o Iosepha iaia no tona pirianga takake ki to ratou metua tane. Kua kino atu to ratou tu makitakita ia Iosepha te akakite anga aia i tana au moemoea totou kia ratou. Kua inangaro ratou i te tamate iaia. I te openga, kua oko atu ratou iaia ei tuikaa e kua akavare i to ratou metua tane kia irinaki e kua mate a Iosepha. (Gene. 37:4-11, 23-28, 31-33) I te au mataiti i muri mai, kua akakite ratou i ta ratou ara i rave, te karanga anga ki tetai e tetai e: “Kua ara tatou i to tatou teina ra; kua kite oki tatou i te mamae o tona ngakau, ka kaku mai ei aia kia tatou ra, e kare tatou i akarongo atu.”—Gene. 42:21; 50:15-19.

No runga ia Kora, Datana, e Abirama, kua tupu mai te vareae te akaaiteanga ratou i ta ratou tuanga angaanga ki ta Mose raua ko Aarona. Kua akaapa ratou ia Mose no te ‘akariro anga iaia uaorai ei ariki’ e te akateiteianga iaia i runga ake i tetai ke. (Nume. 16:13) E pikikaa teia akaapaanga. (Nume. 11:14, 15) Na Iehova i iki ia Mose. Inara kua vareae teia aronga meameaau i te taoonga o Mose. I te openga, kua takoreia ratou e Iehova no te vareae.—Sala. 106:16, 17.

Kua kite te Ariki ko Solomona i te kino ta te vareae ka akatupu. Kua tauta tetai vaine kua mate tana pepe anau ou, i te akavare i tona oa e kua mate tana pepe. Te tuatau o te akavaanga, kua ariki katoa te vaine pikikaa e kia tamateia te pepe ora. Inara, kua akapapu a Solomona e kia orongaia te tamaiti ki tona metua vaine tikai.—1 Ari. 3:16-27.

E kino tikai ta te vareae ka akatupu mai. Te akaari maira te au akaraanga Tuatua Tapu i mua atu e ka akatupu te reira i te tu makitakita, tu tika kore, e te ta tangata. E i roto i teia au akaraanga kare te aronga i vareaeia i rave ana i tetai mea tarevake. Ka rauka ainei ia tatou kia akapapu e kare te tu vareae e akatere i to tatou oraanga? Eaa te au ravenga kia takore atu tatou i te tu vareae?

AU RAVENGA RIRINUI!

Akatupu i te aroa e te aroa taeake. Kua ako atu te apotetoro ko Petero i te au Kerititiano e: ‘E tenana kua tamā kotou i to kotou au vaerua i te akarongo anga i te tuatua-mou i te vaerua ra, e kua tae i te aroa taeake pikikaa kore ra, kia aroa maata  kotou ia kotou uaorai ma te ngakau kinokino kore.’ (1 Pete. 1:22) Eaa ra te aroa? Kua tata te apotetoro ko Paulo e: “E akakoromaki anga roa to te aroa, e te takinga-meitaki; kare te aroa e vareae, kare te aroa e akamaata, kare oki e akatietie, Kare e rave i te mea tau kore, kare e kimi i te meitaki nona uaorai.” (1 Kori. 13:4, 5) Kare ainei me akatupuia taua tu aroa no tetai ke i roto i to tatou ngakau, ka kopaeia te tu vareae? (1 Pete. 2:1) Kare a Ionatana i vareae ana ia Davida, ‘kua aroa ra aia iaia mei tona uaorai’ kopapa.—1 Samu. 18:1.

Taokotai ki te iti tangata o te Atua. Kua vareae te tangata tei tata ia Salamo 73 i te aronga kino e mataora ra i te oraanga puapinga kare e manamanata. Inara, kua autu aia i tona tu vareae na te aere anga ki “te ngai-tapu a te Atua ra.” (Sala. 73:3-5, 17) Kua tauturuia te tata taramo te taokotai anga aia ki te aronga akamori kia kite i tana au akameitakianga no te ‘akavaitata anga ki te Atua.’ (Sala. 73:28) Ka tupu katoa te reira kia tatou me taokotai putuputu tatou ki te au taeake irinaki i te au uipaanga Kerititiano.

Kia rave i te meitaki. Muri ake te kiteanga e kua tupu te riri e te vareae kia Kaina, kua akakite te Atua kiaia e: ‘E rave i te mea meitaki.’ (Gene. 4:7) Eaa te aiteanga no te au Kerititiano kia ‘rave i te mea meitaki’? Te akakite maira a Iesu e ‘e anoano atu tatou i to tatou Atua ia Iehova ma to tatou ngakau katoa, e to tatou vaerua katoa, e to tatou manako katoa e kia aroa atu i to tatou tangata tupu mei ia tatou uaorai.’ (Mata. 22:37-39) Ka riro te tu merengoanga mei te tavini ua anga ia Iehova e te tauturu anga i tetai ke ei ravenga i te kopae atu i te tu vareae. Tetai mataara meitaki i te tavini i te Atua e to tatou tangata tupu e kia rauka ‘te meitaki o Iehova,’ kia piri atu ki te tutuanga i te Patireia e te akariro anga i te tangata ei pipi.—Mase. 10:22.

‘Kia rekareka e te aronga e rekareka ra.’ (Roma 12:15) Kua rekareka a Iesu te puapinga anga tana au pipi, e kua akakite aia kia ratou e ka maata atu ta ratou ka rave i roto i te angaanga tutuanga i tana. (Luka 10:17, 21; Ioa. 14:12) Te taokotaiia nei tatou ei au tavini no Iehova; no reira me puapingaia tetai ia tatou, e akameitakianga te reira no te katoatoa. (1 Kori. 12:25, 26) Kare ainei tatou e rekareka me maata atu te apainga a tetai ke, e kare e vareae atu ia ratou?

NGATA I TE AKATERE!

Ka ngata ua rai ia tatou i te akatere i te tu vareae. Kua akakite mai a Cristina e: “Te pakari nei rai toku tu vareae. Noatu e te rikarika nei au i te reira, te vai nei rai taua tu ra, e ka patoi ua rai au i te reira.” E ngata katoa ana ia José i te akatere i taua tu ra. “Kua tauturu mai a Iehova iaku kia ariki i te au tu meitaki o te taeake tauturu o te pupu aronga pakari,” i tuatua mai ei aia. “Kua riro te pirianga meitaki ki te Atua ei mea puapinga tikai.”

Ko te vareae tetai o “te au angaanga a te kopapa,” ta te au Kerititiano e tauta ra i te kopae. (Gala. 5:19-21) Me kare tatou e akatika i te tu vareae kia akatere ia tatou, ka mataora atu tatou e ka akamareka tatou i to tatou Metua i te rangi, ko Iehova.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

[Tataanga i te kapi 17]

‘Kia rekareka e te aronga e rekareka ra’