Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Au Apinga Takere

“Te Apii Nei Au i te Inangaro Maata Atu i te Angaanga Orometua Tamou i te au Ra”

“Te Apii Nei Au i te Inangaro Maata Atu i te Angaanga Orometua Tamou i te au Ra”

I TE mataiti 1886, kua tukuia atu e tai anere kopi o te au puka Millennial Dawn, Voriumu I ki Chicago, Illinois, mei te Are Pipiria i Allegheny, Pennsylvania, U.S.A. Kua inangaro a Charles Taze Russell kia tua aereia te voriumu ou ki roto i te au toa oko puka. Kua ariki mai tetai kamupani maatamaata i Marike e oko puka ana na te au akonoanga kia tukuia atu te au puka Millennial Dawn ki ko ia ratou. E rua ra epetoma i muri mai, kua akaoki akaouia mai te au puka ki te Are Pipiria.

Tei akakiteia mai, kua riri tikai tetai orometua rongo meitaki te kite anga i te puka Millennial Dawn e akaariia ra i te pae i tana au puka. Me ka vai ua rai te puka i runga i te ngai vairanga puka, i tuatua riri ei aia, ka apai aia e tona au oa orometua i ta ratou au puka​—e ta ratou pitiniti—​ki tetai ngai ke. Kua akaoki mai te tangata okooko puka i te au puka Millennial Dawn. Kua tukuna katoaia tetai au akakitekiteanga ki roto i te nuti pepa. Inara kua tauta te aronga patoitoi kia akakoreia te koreromotu no taua akakiteanga ra. Akapeea ra teia puka ou e tae ei ki te aronga te kimi ra i te tuatua mou?

Kua riro te au orometua tamou, tei kapikiia i te reira tuatau, i te rave i te reira. * I te mataiti 1881, kua pati te Zion’s Watch Tower e 1,000 aronga tutu evangeria te ka rauka i te tua aere i te puka Pipiria. Noatu e anere tuma ua au orometua tamou, kua tua aere ratou i te ua o te tuatua na roto i te puka. Tae anga ki te mataiti 1897, vaitata rai e tai mirioni au puka Millennial Dawn tei tua aereia, te maataanga na te au orometua tamou. Maataanga ia ratou ka koi mai i te moni tei rauka mai ia ratou no te Punanga Tiaki i orongaia me kore te puka ta ratou i oronga.

Koai ma teia au orometua tamou mataku kore? Kua akamata tetai ia ratou i to ratou mapuanga, tetai i muri roa mai. Maataanga e aronga kare i akaipoipo me kore kare a ratou tamariki, maata rai tetai au pamiri tei piri mai. E angaanga roa ana te au orometua tamou i te au ra, e ka angaanga te au orometua tauturu e tai me kore e rua ora i te ra. Kare e meitaki ana te oraanga kopapa me kore te turanga o te katoatoa i te rave i te angaanga orometua tamou. I ko i tetai uroaanga i te mataiti 1906, kua akakiteia ki te aronga te ka rauka ia ratou i te rave i te reira e kare ratou e anoanoia kia riro ei “aronga kite, me kore kia karape tikai, me kore tei ia ratou te reo o te angera.”

Vaitata rai i te au enua ravarai, kua rauka i te au tangata noa ua nei i te akatupu i tetai angaanga umere tikai. Kua tare tetai taeake e kua rauka iaia i te tua aere e 15,000 puka i roto i te itu mataiti. Inara, kua tuatua aia e, “Kare au i tomo atu ki roto i te angaanga orometua tamou ei tangata okooko puka, mari ra, kia riro mai ei kite no Iehova e tana tuatua mou.” I te au ngai e aere ana te au orometua tamou, kua akaia te au ua o te tuatua mou e kua maata mai te au pupu o te Aronga Apii Pipiria.

Kua aviri te au orometua i te au orometua tamou, te kapiki anga ia ratou ei aronga okooko puka. Kua tuatua te Watch Tower o te mataiti 1892 e: “Tokoiti ua tei kite ia [ratou] ei au komono tika tikai na te Atu, me kore tei kite i taua tu ngateitei ta te Atu e kite ra i roto i to ratou tu akaaka e te akaatinga uaorai.” E tika rai, kare te oraanga o te au orometua tamou “i te mea mama ua i te rave,” i karanga ai tetai ia ratou. Te au tamaka meitaki e te au patikara takatakai te ravenga meitaki no te aere anga. Me kare e rava te moni, ka oronga te au orometua tamou i te au puka no te kai. Muri ake te tutuanga, kua oki te aronga tutu aere ma te roiroi e te mataora ki to ratou puakapa e te au pia tarau. Muri mai, kua rauka mai tetai Pereoo Tutuanga, e are mei te motoka rai kare e kaimoumou i te taime e te moni. *

Akamata mai i ko i te Uruoaanga i Chicago i te mataiti 1893 no te Taokotaianga Aronga Apiipii Pipiria o te Pa Enua, kua kapitiia mai ki te porokaramu tetai au tuanga takake no te angaanga orometua tamou. Kua akaari mai teia i te au uriurianga oraora no te au tupuanga, te au ravenga tutuanga, e te akoanga tau. Kua akamaroiroi te Taeake Russell i te aronga angaanga tutu maroiroi kia kaikai meitaki i te popongi, kia inu i te karati u i taua popongi ra, e me e ra vera tikai, e inu i te aiti kirimi vai venevene.

Kua aao te au orometua tamou te kimi ra i tetai oa angaanga me kore oa tutuanga i tetai ripine rengarenga. Ka angaanga kapiti te au orometua tamou ou ki te aronga tukatau. Te anoanoia ra taua terenianga, no te mea kua oronga ruketekete atu tetai orometua tamou ou i te au puka na te tuatua anga e, “Kare ainei koe e inangaro i teia?” Ma te mataora, kua ariki mai te tangata ngutuare, e i muri mai kua riro mai aia ei tuaine.

Kua manako tetai taeake e, ‘Ka mou ua ainei au ki toku turanga puapinga e ka oronga atu e $1,000 (U.S.) i te mataiti ki te angaanga, me kore ka riro mai ainei au ei orometua tamou?’ Tei akakiteia kiaia, ka ariki ua te Atu i nga mea roa ai, inara te oronga anga tikai i tona taime ki te Atu ka apai mai i te au akameitakianga maata kiaia. Kua kite mai a Mary Hinds i te angaanga orometua ei “ravenga meitaki rava atu no te rave anga i te meitaki no te maataanga o te au tangata.” E kua akakite a Alberta Crosby e tu matakutaku tona e, “Te apii nei au i te inangaro maata atu i te angaanga orometua tamou i te au ra.”

I teia tuatau, te mou nei rai te uanga a te au orometua maroiroi i ta ratou tuanga pae vaerua. Me kare tetai o toou pamiri i riro ake ei orometua tamou me kore ei painia, eaa ka kore ei e akamata i te reira i roto i toou uaorai pamiri? Ka kite katoa koe i te inangaro maata atu i te angaanga tutuanga tamou i te au ra.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

^ para. 5 Muri ake i te mataiti 1931, kua tauiia te tuatua “orometua tamou” e ko te “painia.”

^ para. 8 Tetai au akataka anga no runga i te are mei te motoka rai ka tukuia mai ki roto i tetai itiu ki mua.

[Tataanga i te kapi 32]

Kare ratou e anoanoia kia riro ei “aronga kite, me kore kia karape tikai, me kore tei ia ratou te reo o te angera”

[Tutu i te kapi 31]

Orometua tamou ko A. W. Osei i Kaana, mei te mataiti 1930

[Au Tutu i te kapi 32]

Runga: Nga orometua tamou ko Edith Keen e Gertrude Morris i Engarani, mei te mataiti 1918; raro: Stanley Cossaboom raua ko Henry Nonkes i Marike, ma te au pia i vai ana te au puka ta raua i tua aere