1, 2. Eaa te au tumatetenga ta te manganui i na roto ana, inara eaa ta te au tavini o te Atua e anoano ra?

TE NOO nei tatou i tetai tuatau kino. Kua ki te enua i te au tumatetenga. Kua akatupu te au ngaruerue enua, tunami, ai ka, vaipuke, maunga ka, te puaioio, e te au uriia i te mamae ki runga i te au tangata. Pera katoa, kua apai mai te au manamanata o te pamiri e te au turanga ngata i te mataku e te mii. E tika rai, e tupu ana te au mea kino “kite koreia” kia tatou katoatoa.​—Kohe. 9:11, NW.

² Kua akakoromaki meitaki te au tavini o te Atua i taua au turanga taitaia ra. Noatu rai, ka inangaro tatou kia papa ua no te akakoromaki atu i te au turanga ngata te ka tupu mai e vaitata maira te openga o teia akatereanga. Akapeea tatou me akakoromaki i teia au akaaoanga e kia kore e taitaia? Eaa te ka tauturu ia tatou kia autu mataku kore atu i te au tumatetenga i teia tuatau?

3. Mei tei akaariia mai i roto ia Roma 15:4, akapeea tatou me akapumaanaia me aro atu tatou i te au turanga taitaia?

³ I te mea e te takino ra te au turanga ngata i te maataanga o te tangata, e tupu ua ana te au manamanata taitaia ki te au tangata. Ka akara ana tatou eaa ta tatou ka apii mai mei tetai o te au tavini o te Atua i mua ana tei akaari mai i te tu mataku kore.​—Roma 15:4.

4. Eaa te au tumatetenga ta Davida i akakoromaki atu, e eaa tei tauturu iaia?

⁴ Akamanako ana i te turanga o Davida. Kua akakoromaki aia i te tu riri o tetai ariki, te tamaki mai anga te au enemi, te keiaia anga tana au vaine, te pikikaaia anga aia e tona pupu vaeau, e te ngakau taitaia. (1 Samu. 18:8, 9; 30:1-5; 2 Samu. 17:1-3; 24:15, 17; Sala. 38:4-8) Te akataka meitaki maira te papaanga Pipiria no runga i to Davida oraanga, i te mamae ta teia au tumatetenga i akatupu kiaia.  Inara, kare i ngaro ana tona turanga pae vaerua. No te mea e maata tona akarongo, kua karanga aia e: “Ko Iehova te maroiroi o toku ora; e mataku oki au iaai?”​—Sala. 27:1; e tatau ia Salamo 27:5, 10.

5. Eaa tei tauturu ia Aberahama raua ko Sara kia akakoromaki i tetai oraanga ngata?

⁵ Kua roa to Aberahama raua ko Sara noo anga i roto i te au puakapa ei tuitarere i tetai au enua ke. Kare to raua oraanga i te oraanga mama ua. Noatu rai, kua akakoromaki raua i te au tu mei te onge e te au kino ka tupu mai mei te iti tangata takapini ia raua. (Gene. 12:10; 14:14-16) Akapeea i rauka ai ia raua i te rave i teia? Te akakite maira te Tuatua a te Atua kia tatou e ‘te maara ra ia Aberahama te oire tumu mou, ko te akatu e te tutara o taua oire ra, ko te Atua ïa.’ (Ebe. 11:8-10) Kua akara ua rai a Aberahama raua ko Sara i te au mea i mua ia raua, kare raua i akatika ana i tetai oraanga ngata kia akamaromaroa ia raua.

6. Akapeea tatou me aru ia Iobu?

⁶ Kua na roto ana a Iobu i te taomianga pakari. Akamanako ana i tona manako te tarevake anga te au mea i roto i tona oraanga. (Iobu 3:3, 11) Kapiti mai ki teia, kare aia i marama meitaki ana i te tumu i tupu ei teia au mea kiaia. Noatu rai, kare aia e tuku i te au. Kua vai tiratiratu e kua irinaki aia ki te Atua. (E tatau ia Iobu 27:5.) E akaraanga meitaki te reira no tatou kia aru!

7. Eaa ta Paulo i na roto ana, e eaa tei tauturu iaia kia tavini mataku kore i te Atua?

⁷ E akamanako katoa i te akaraanga o te apotetoro ko Paulo. Kua na roto ana aia i ‘te mate i roto i te oire, te medebara, e te tai.’ Kua tuatua aia no runga i ‘te pongi e te kaki vai, te anu e te putaua.’ Kua taiku katoa a Paulo e kua pou iaia e ‘okotai po, okotai ao, i roto i te moana,’ penei no te ngaa anga o te pai. (2 Kori. 11:23-27) Noatu te reira, akara ana i tana i akakite mai i muri ake te vaitata anga aia i te mate no te tavini anga i te Atua e: “Kia kore matou e irinaki kia matou uaorai, ki te Atua ra, i tei akatu i tei mate ra: Ko tei akaora ia matou i taua mate maata ra, e te akaora ua nei rai oki.” (2 Kori. 1:8-10) Kare te maataanga o te tangata i na roto ana i te au mea kino ta Paulo i na roto ana. Tera ra, e manganui ia tatou ka marama i tona manako ngakau e ka akapumaanaia mei tona akaraanga mataku kore.

8. Akapeea te au manamanata o teia tuatau i te akataitaia anga ia tatou? Akatutu mai.

⁸ I teia tuatau, e manganui te tangata kua taitaia maata no te mea kua ki teia ao i te au tumatetenga, au akaaoanga, e te au taomianga. I manako ana tetai au Kerititiano mei te reira rai. Kua karanga a Lani, * tei mataora ana i te tavini tamou anga raua ko tana tane i Autireria, tei tuia e te maki cancer o te u, kua poitirere aia kua taitaia. Kua karanga aia e, “Kua kinokino au te rapakauia anga toku maki, e kua manako puapinga kore au.” I taua taime rai, ka anoanoia aia kia akono i tana tane no tei vaiia tona ivi mokotua. Me ka na roto tatou i tetai turanga mei te reira rai, eaa ta tatou ka rave?

9, 10. (a) Eaa ta tatou kare e akatika ia Satani kia rave? (e) Akapeea tatou me akakoromaki i te au mea tei taikuia i roto ia Angaanga 14:22?

⁹ Kia akamaara tatou e te inangaro ra a Satani kia akaparuparu i to tatou akarongo na roto i te au tumatetenga. Tera ra, auraka tatou e akatika iaia kia apai ke i to tatou tu rekareka na roto i teia mataara. Te tuatua ra a Maseli 24:10 e: “Te akaparuparu ra ainei koe i te ra taitaia? Ka iti rava toou maroiroi.” Na te akamanako oonu anga ki runga i te au akaraanga Pipiria, mei tei uriuriia i mua ana, ka tauturu te reira ia tatou kia akatupu i te tu mataku kore me aro atu tatou i te au tumatetenga.

¹⁰ E mea meitaki katoa kia maara ua rai e kare e rauka ia tatou i te takore i te au manamanata pouroa. E tika, ka tapapa atu tatou i te reira. (2 Timo. 3:12) Te akakite maira a Angaanga 14:22 kia tatou e: “Kia  na roto tatou i te mate maata e tikaʼi ka o atu ei ki te basileia o te Atua ra.” Ma te kore e manako taitaia, eaa ka kore ei e akamanako i te reira ei atianga kia akaari i te tu mataku kore tei akatumuia ki runga i toou akarongo i te Atua kia tauturu mai ia koe?

11. Akapeea tatou e kore ei e taitaia i te au tumatetenga o te oraanga?

¹¹ Kia akamou i to tatou manako ki runga i te au mea papu. Te akakite maira te Tuatua a te Atua kia tatou e: “Tei te rekareka o te ngakau e mareka ei te mata kia aue ra te ngakau ra e kinokino ei te vaerua.” (Mase. 15:13) Kua kite te au taote i tetai mea te ka tauturu i te tangata maki kia meitaki mai, me manako papu aia e ka meitaki aia. Maata te taime, me kai tetai tangata i te ua kare i te vairakau tikai e kua irinaki aia e ka tauturu te ua iaia kia meitaki mai, ka meitaki rai aia. Inara me manako tetai tangata maki e ka akatupu te ua tana e kai ra i te au manamanata i te pae kopapa, ka kino atu tona maki. Te akaari maira teia e me akamanako ua rai tatou ki runga i te au mea kare e rauka ia tatou i te taui i roto i to tatou oraanga, ka taitaia atu tatou. Te akameitaki nei tatou ia Iehova no te mea te oronga maira aia i te tauturu tika tikai. I roto katoa i te tuatau tumatetenga, ka oronga mai aia i te tauturu tika tikai na roto i te akamaroiroianga mei tana Tuatua, to tatou au taeake, e tona vaerua tapu. Ka akamaroiroiia tatou me akamanako tatou i teia au mea. Eiaa e akamanako ki runga i te au mea kino, rave i te mea tau kia akakoromaki i te au manamanata e kia akamanako ki runga i te au mea papu i roto i to tatou oraanga.​—Mase. 17:22.

12, 13. (a) Eaa tei tauturu i te au tavini o te Atua kia akakoromaki i te au tumatetenga? Akatutu mai. (e) I te tuatau tumatetenga, eaa ta te reira e akapapu maira kia tatou eaa te mea puapinga atu i roto i te oraanga?

¹² I teia tuatau, kua na roto ana tetai au enua i te au tumatetenga. Te mea puapinga ra, maata te au taeake i roto i teia au enua tei akakoromaki i te au turanga ngata. Kare ra te aiteanga e e mea mama i te rave i teia. I te mataiti 2010, kua takore te ngaruerue enua maata e te tunami i Chile i te au are e te au apinga o to tatou au taeake, pera katoa ta ratou ngai angaanga. Noatu rai te reira, te tere ra te au taeake ki mua i te pae vaerua. Kua karanga a Samuel tei takoreia tona are e: “I roto katoa i teia au turanga ngata, kare maua ko taku vaine i akamutu ana i te aere ki te au uipaanga e te angaanga tutuanga. Kua irinaki au e kua tauturu teia ia maua kia kore e manako apiapi.” Kare raua e tetai au taeake i akatika ana i taua tumatetenga ra kia akaparuparu ia ratou, mari ra kua tavini maroiroi ua rai ratou ia Iehova.

¹³ I roto ia Tepetema 2009, e 80 patene te oire o Manila, i Piripine tei tapokiia e te vai no te ua maata. Kua karanga tetai tangata apinga nui kua ngaro tana au apinga e kua takino te vai puke i te katoatoa e kua akatupu i te “au turanga ngata e te mamae ki te aronga apinga nui e te aronga putaua.” Te akamaara maira te reira ia tatou i ta Iesu akoanga e: “Ka akaputu ra i te apinga na kotou ki runga i te rangi, i te ngai e kore ei e pou i te uu e te pe, kare oki te keia e tomo i reira ka keiaʼi.” (Mata. 6:20) E tupu ana te taitaia me tuku tetai tangata i te au apinga materia te ka ngaro viviki atu, ei mea mua i roto i tona oraanga. E mea meitaki kia tuku ia Iehova na mua i roto i to tatou oraanga no te mea ka riro ua rai tatou ei oa no Iehova noatu eaa te tupu ra takapini ia tatou!​—E tatau ia Ebera 13:5, 6.

14. Eaa te au tumu ka akaari ei tatou i te tu mataku kore?

¹⁴ Kua kite a Iesu e ka tupu te au manamanata i te tuatau o tona parutia, inara kua tuatua aia e: “Auraka e mataku.” (Luka 21:9) E tumuanga meitaki to tatou  kia akaari i te tu mataku kore no te mea te tauturu maira a Iesu to tatou Ariki, e Iehova Tei Anga i te ao katoa e pini ua ake ia tatou. Kua akamaroiroi a Paulo ia Timoteo na te tuatua anga e: “Kare oki i te ngakau kopē ta te Atua i oronga mai no tatou; te ngakau maroiroi ra, e te aroa, e te ngakau akono meitaki.”​—2 Timo. 1:7.

15. Oronga mai i te au akaraanga no te irinaki papu anga o te au tavini o te Atua, e e akamarama mai akapeea e rauka ai ia tatou taua tu mataku kore ra.

¹⁵ Te akakite maira te Pipiria eaa ta tetai au tavini o te Atua i tuatua no runga i to ratou irinakianga kiaia. Kua tuatua a Davida e: “Ko Iehova toku maroiroi e toku paruru; te irinaki nei toku ngakau iaia, e kua turuia mai au: i maataʼi te rekareka o toku nei ngakau.” (Sala. 28:7) Kua akakite mai a Paulo i tona irinakianga papu tikai, na te tuatua anga e: “Ka riro ra te re i taua au mea katoa nei ia tatou i tei aroa mai ia tatou nei.” (Roma 8:37) Te kite anga a Iesu e ka opuia e ka tamateia aia, kua tuatua aia i tetai mea te akaari maira e e pirianga ketaketa tona ki te Atua na te tuatua anga e: “Kare ra ko au anake ua, te vaitata katoa ra oki te Metua iaku.” (Ioa. 16:32) Eaa ta teia au tuatua e akaari maira? Te akaari maira te reira i te irinakianga papu tikai kia Iehova. Me irinaki papu tatou i te Atua, ka oronga mai te reira i te tu mataku kore me aro atu tatou i tetai au tumatetenga i teia tuatau.​—E tatau ia Salamo 46:1-3.

16. Eaa ra i puapinga ai no tatou kia apii i te Tuatua a te Atua?

¹⁶ Kare te tu mataku kore e kia irinaki tetai Kerititiano iaia uaorai. Mari ra, ka rauka ia tatou te tu mataku kore na te kite anga i te Atua e te irinaki anga kiaia. Ka rauka ia tatou i te rave i teia na te apiianga i tana Tuatua, te Pipiria. Kua akamarama mai tetai tuaine te taitaia maata ra eaa tei tauturu iaia, “E tatau ua ana au i te au irava akapumaanaanga.” Kua taangaanga ainei tatou i te aratakianga kia akanoo i te tuatau no te akamorianga a te ngutuare? Me rave tatou i teia, ka tauturu te reira ia tatou kia aiteite to tatou tu ki te tu o te tata taramo tei tuatua e: “Te maata rava nei toku inangaro i taau ra ture! ko toku ïa maaraara anga i te au rā katoa nei.”​—Sala. 119:97.

17. (a) Eaa te au mataara te ka tauturu ia tatou kia mataku kore ua rai? (e) Oronga mai i tetai akaraanga e akapeea tetai tua oraanga te tauturu anga ia koe.

¹⁷ Tei roto katoa i ta tatou au puka akatumuia ki runga i te Pipiria te au manako te ka akaketaketa i to tatou irinaki papu ia Iehova. Kua riro te au tua oraanga i roto i ta tatou au makatini ei tauturu i to tatou au taeake e manganui. Ko tetai tuaine i Asia tei tuia e te maki manako bipolar, kua mataora aia i te tatau anga i tetai tua oraanga no runga i tetai taeake tei tavini ana ei mitinari i mua ana, e kua akakoromaki i taua maki ra. Kua tata aia e, “Kua tauturu te reira iaku kia marama i  toku uaorai manamanata e kua oronga mai te reira i te manakonakoanga.”

18. Eaa ra tatou ka pure putuputu ei?

¹⁸ Ka tauturu te pure ia tatou i roto i te au turanga tukeke. Kua tuatua te apotetoro ko Paulo no runga i te puapinga o te pure, te na ko anga e: “Auraka rava kotou e apiapi i te au mea katoa nei; e akakite ua ra ki te Atua i to kotou anoano i te au mea katoa ra i te pure, e te pati anga atu ma te akameitaki. E na te au o te Atua, ko tei maata ua atu i te kite tangata, e akamaroiroi mai i to kotou ngakau e to kotou manako i te Mesia nei ia Iesu.” (Phili. 4:6, 7) E pure putuputu ana ainei tatou no te tauturu kia maroiroi tatou i te autu atu i te au tumatetenga? Kua tuatua mai a Alex, tetai taeake i Peritane tei akakoromaki i te tu taitaia e: “Te tuatua anga kia Iehova na roto i te pure e te akarongo anga kiaia na te tatau anga i tana Tuatua, kua riro ei tauturu anga iaku.”

19. Eaa to tatou manako no runga i te aere anga ki te au uipaanga Kerititiano?

¹⁹ Ko te a o te mataara te ka tauturu ia tatou, ko te kapitianga ki te au taeake i ko i te au uipaanga. Kua tata te tata taramo e: “Te anoano nei toku ngakau, e te noinoi nei i te au paepae o Iehova.” (Sala. 84:2) Te manako akapera ra ainei tatou? Kua akamarama mai a Lani, tei taikuia i mua ana e puapinga tikai nona kia aere ki te au uipaanga ravarai e kia kapiti atu ki te au taeake e te au tuaine. Kua karanga aia e: “Kua kite au e ka anoanoia au kia aere ki reira me ka inangaro au ia Iehova kia tauturu mai iaku.”

20. Akapeea te piri atu anga ki roto i te angaanga tutuanga me tauturu ia tatou?

²⁰ Ka tauturu katoaia tatou na te tutu maroiroi anga i te Patireia. (1 Timo. 4:16) Kua tuatua tetai tuaine i Autireria tei na roto ana i te au manamanata e: “Kare au e inangaro ana i te aere i te tutu aere, inara kua pati mai tetai tangata pakari iaku kia aru iaia. E kua aru atu au. Papu e te tauturu maira a Iehova iaku; e e mataora ana au i te au taime e piri ana au ki roto i te angaanga orometua.” (Mase. 16:20) Maata tei kite mai e na te tauturu anga i tetai ke kia tuku i to ratou irinaki ki roto ia Iehova, kua akaketaketa te reira i to ratou uaorai akarongo. Na te rave anga i te reira, kare ratou e manako ana i to ratou au manamanata, mari ra i te au mea puapinga.​—Phili. 1:10, 11.

21. Eaa te akapapuanga kia tatou me aro atu tatou i te au turanga ngata?

²¹ E maata te tauturu ta Iehova i oronga mai kia tatou kia autu atu i te au tumatetenga ma te tu mataku kore. Me aru tatou i teia au mataara e me akamanako oonu tatou i te au akaraanga meitaki no te tu mataku kore o te au tavini o te Atua, papu ia tatou e ka autu meitaki tatou i te au turanga ngata. Noatu ka tupu mai te au mea kino e vaitata atura teia akatereanga ki te openga, ka manako tatou mei ia Paulo rai, tei tuatua e: “Kua uriia ki raro kare ra i mate rava. . . . I kore ei matou i roiroi.” (2 Kori. 4:9, 16) Ma te tauturu a Iehova, ka rauka ia tatou i te autu atu i te au tumatetenga ma te tu mataku kore.​—E tatau ia 2 Korinetia 4:17, 18.