1. Eaa te manako o teianei ao no runga i teia mea e tavini?

MEI tetai 2500 mataiti i topa, kua akakite mai tetai tangata Ereni tata e kare rava tetai tangata e inangaro ana kia riro mai ei tavini. Manganui te au tangata te ariki ra i taua manako ra. Me akamanako te au tangata i teia mea e tavini, te manako ra ratou i te au tane e te au vaine tei maroia kia tavini i tetai ke e te takinokinoia ra. Kare ta ratou angaanga e akapuapinga ana ia ratou uaorai, mari ra i te aronga e akatere ra ia ratou.

2, 3. (a) Eaa te turanga tei rauka mai i te au tavini o Karaiti? (e) Eaa te au uianga ta tatou ka uriuri no runga i te turanga akaaere?

² Inara, kua akakite mai a Iesu e ka riro tana au pipi ei au tavini akaaka. Kare teia tuatua tavini i te mea kino no te au Kerititiano mou. E mataora ana teia au tavini i tetai turanga teitei, irinakiia, e te akangateitei. Ei akaraanga, akamanako ana i te au tuatua a Iesu no runga i tetai “tavini” i mua ua ake i Tona mate anga. Kua akakite a Karaiti e ka oronga aia i tetai au angaanga ki te “tavini akono meitaki e te pakari.”​—Mata. 24:45-47.

³ E mea puapinga i te akamanako e i roto i tetai papaanga ke mai, kua kapikiia taua tavini ra e e “akaaere.” (E tatau ia Luka 12:42-44.) Te maataanga o te au Kerititiano akarongo mou e ora nei rai, kare ratou i te au mema no taua pupu akaaere pikikaa kore ra. Inara, te akaari maira te au Tuatua Tapu e e au akaaere me kore e au tavini te au Kerititiano ravarai no te Atua. Eaa ta tatou au apainga i roto i ta te Atua angaanga? Eaa to tatou manako no runga i te reira? E kite ei tatou, ka akara tatou i te tuanga angaanga a te au akaaere i te tuatau taito.

4, 5. Eaa te au apainga tei rauka mai i te au akaaere i te tuatau taito? Oronga mai i te au akaraanga.

⁴ I te tuatau taito, e tavini irinakiia te akaaere e kua  orongaia kiaia te apainga kia akono i te ngutuare me kore te au mea a tona pu. Tei matauia, kua orongaia ki te au akaaere te apainga maata e kua akamanaia ratou kia akono i te au apinga, te moni, e tetai au tavini i roto i te ngutuare. Ko Eliezera tetai akaraanga, kua orongaia kiaia kia akono i te au apinga a Aberahama. Penei ko Eliezera ta Aberahama i tono ki Mesopotamia kia kimi i tetai vaine na tana tamaiti ko Isaaka. E angaanga puapinga maata tikai te reira!​—Gene. 13:2; 15:2; 24:2-4.

⁵ Kua akono te inarere a Aberahama ko Iosepha i te ngutuare o Potiphara. (Gene. 39:1, 2) I muri mai, kua rauka mai ia Iosepha tetai akaaere nona uaorai, tei ikiia ei ‘akaaere i te ngutuare o Iosepha.’ Kua akono taua tangata akaaere ra o i to Iosepha au tuakana e tai ngauru. Na te akarongo anga ki ta Iosepha akaueanga, kua parani aia kia “keiaia” te kapu ario. Taka ua ra e, te irinaki maataia ra te au akaaere kia rave i ta ratou au apainga.​—Gene. 43:19-25; 44:1-12.

6. Eaa te au apainga tukeke a te aronga pakari?

⁶ I te au anere mataiti i muri mai, kua tata te apotetoro ko Paulo e ka riro mai te aronga pakari ei ‘au akaaere na te Atua.’ (Tito 1:7) Kua ikiia te aronga pakari kia tiaki “i te anana a te Atua” na te oronga anga i te tauturu e te aratakianga i roto i te putuputuanga. (1 Pete. 5:1, 2) E tika, tukeke te au apainga. Ei akaraanga, e tavini ana te maataanga o te aronga pakari i teia tuatau e tai putuputuanga. E tavini ana te au akaaere tutaka i te au putuputuanga e manganui. E te akono ra te au mema o te Kumiti Manga i te au putuputuanga i tetai au enua. Noatu rai, te umuumuia ra ratou katoatoa kia rave meitaki tikai i ta ratou angaanga; e kia ‘akakite ratou i ta ratou tuatua’ ki te Atua.​—Ebe. 13:17.

7. Akapeea tatou e kite ei e e au akaaere me kore e au tavini te au Kerititiano ravarai?

⁷ Akapeea ra te maataanga o te au Kerititiano tiratiratu kare ratou i te aronga pakari? Kua tata te apotetoro ko Petero i tetai reta ki te au Kerititiano e: “Ka oronga te tangata katoa i te meitaki no tetai, mei tei rauka mai iaia ra, mei te tiaki meitaki i te aroa ua tumatatini a te Atua ra.” (1 Pete. 1:1; 4:10) Kua oronga mai te Atua aroa takinga meitaki i te au apinga aroa, apinga materia, te kite karape, me kore te au tareni kia tatou katoatoa kia taangaanga i te reira kia puapingaia to tatou au taeake irinaki. No reira, e au akaaere me kore e au tavini tatou no te Atua. Te irinaki maira aia, te akangateitei maira, e te umuumu maira aia ia tatou kia taangaanga meitaki i tana i oronga mai kia tatou.

8. Eaa tetai kaveinga puapinga ta tatou ka akamaara?

⁸ Ka akara ana tatou i teianei e toru au kaveinga ta te au akaaere ka anoanoia kia akamanako. Mea mua: No te Atua tatou e e apainga ta tatou kiaia. Kua tata a Paulo e: ‘Kare oki kotou no kotou uaorai, kua okoia kotou i te oko,’ koia oki te toto atinga o Karaiti. (1 Kori. 6:19, 20) I te mea e no Iehova tatou, e apainga ta tatou kia akono i tana au akaueanga e kare te reira i te mea teiaa. (Roma 14:8; 1 Ioa. 5:3) E au tavini katoa tatou na Karaiti. Mei te au akaaere rai i te tuatau taito, kua orongaia mai te turanga rangatira maata kia tatou​—inara kare tatou e rave i ta tatou e inangaro ra i te rave. E rave ra tatou i ta tatou apainga mei tei akaueia mai. Noatu eaa te au apainga tei orongaia mai kia tatou, e au tavini tatou no te Atua e no Karaiti.

9. Akapeea a Iesu te akatutu mai anga i te pirianga i rotopu i te pu e te tavini?

⁹ Te tauturu maira a Iesu ia tatou kia marama tatou i te pirianga i rotopu i te pu e te tavini. Kua tuatua ana aia ki tana au pipi no runga i tetai tavini tei oki ki te kainga i muri ake i te angaanga anga e tai ra. Kua tuatua ainei te pu e: “Ka aere koe, ka takoto i te kaingakai”? Kare. Kua tuatua aia e: “E akanoonoo  i te kaingakai naku, tatuaia to kakau ka rave mai ei i te kai, kia kai au, e kia inu oki! e akonei ake koe ka kai ei, e inu oki.” Eaa te apiianga ta Iesu e apii ra ki tana au pipi? “Koia katoa kotou, kia raveia e kotou te au mea katoa i akaueia atu, e na ko atu kotou, E au tavini puapinga kore matou nei: ko tei tau tikai ia matou ra, ko ta matou ïa i rave io nei.”​—Luka 17:7-10.

10. Eaa te akaari maira e te ariki rekareka maira a Iehova i ta tatou au tauta anga i te tavini iaia?

¹⁰ E tika rai, te ariki rekareka maira a Iehova i ta tatou tauta anga kia tavini iaia. Te akapapu maira te Pipiria kia tatou e: “Kare te Atua i te Atua tuatua-tika kore, ka akangaro atu ei aia i ta kotou angaanga i rave, e to kotou anoano, i tona ingoa i akakite puia e kotou na.” (Ebe. 6:10) Kare rava a Iehova e pati mai ana ia tatou kia rave i tetai apinga kare e rauka ia tatou i te rave. Pera katoa, ko te au mea tana ka pati mai, e au mea meitaki ia no tatou e kare rava te reira e teiaa ana. Noatu rai, kia tau ki ta Iesu parapore, kare tetai tavini e akamareka iaia uaorai, na te tuku anga i tona uaorai anoano ei mea mua. Ko te aiteanga ra, me akatapu tatou ia tatou uaorai ki te Atua, te iki ra tatou i te tuku i tona au anoano ei mea mua i roto i to tatou oraanga. Kare ainei koe e ariki i te reira?

11, 12. Ei au akaaere me kore ei au tavini ko teea tu ta tatou ka akaari, e eaa ta tatou ka kopae?

¹¹ Te rua o te kaveinga koia oki: Ei au akaaere me kore ei au tavini, aiteite ua te au ture ta tatou katoatoa ka aru. Tika rai, kua orongaia tetai au apainga ki tetai pae i roto i te putuputuanga Kerititiano. Inara, aiteite ua te maataanga o te au apainga a te katoatoa. Ei akaraanga, kua akaueia mai tatou ei au pipi na Karaiti e ei Au Kite no Iehova kia aroa i tetai e tetai. Kua tuatua a Iesu e ko te aroa te akairo te akataka ra i te au Kerititiano mou. (Ioa. 13:35) Inara, kare tatou e aroa ua i te au taeake Kerititiano. Ka tauta ra tatou i te akaari i te aroa ki te aronga kare i roto i te akarongo. Ka rauka ia tatou katoatoa i te rave i teia e kia rave tatou i te reira.

¹² Te umuumu katoaia ra kia akaari tatou i te tu meitaki. Ka anoanoia tatou kia kopae i te tu e te au peu te patoi ra i te Tuatua a te Atua. Kua tata a Paulo e: “Kare te kanga, e te akamori idolo, e te akaturi, e te akavaine, e te aronga sodoma, E te keia, e te noinoi apinga, e te konā kava, e te akakino, e te āru, kare anake ïa e noo i te basileia o te Atua.” (1 Kori. 6:9, 10) E tika, ka anoanoia te tautaanga kia aru i te au turanga tuatua tika a te Atua. Noatu rai, ka paunaia te taime no te reira tautaanga, te rauka mai anga te akameitakianga maata, kapiti mai tetai oraanga meitaki i te pae kopapa, tetai pirianga meitaki ki tetai ke, e tetai turanga marekaia e te Atua.​—E tatau ia Isaia 48:17, 18

13, 14. Eaa te apainga tei orongaia ki te au Kerititiano ravarai, e eaa to tatou manako no te reira?

¹³ Akamaara katoa e e angaanga ta te akaaere ka rave. Pera katoa tatou. Kua orongaia mai kia tatou tetai apinga aroa akaperepere​—te kite no runga i te tuatua mou. Te umuumu maira te Atua ia tatou kia akakitekite aere i te reira kite ki tetai ke. (Mata. 28:19, 20) Kua tata a Paulo e: “Kia manako te tangata ia matou nei e, e tavini anake no te Mesia, e e akaaere no te tuatua ngaro a te Atua ra.” (1 Kori. 4:1) Kua kite a Paulo e ko te aiteanga o teia turanga ei akaaere, ko te akono meitaki anga i te “tuatua ngaro” e te oronga tiratiratu anga i te reira ki tetai ke mei tei akaueia mai e te Pu, ko Iesu Karaiti.​—1 Kori. 9:16.

¹⁴ Te akaari ra tatou i te aroa na te akakitekiteanga i te tuatua mou. Tika rai, tukeke te au turanga o te au Kerititiano. Kare e aiteite ana ta te katoatoa ka rauka i te rave i roto i te angaanga orometua. Te marama maira a Iehova i te reira. Ko te mea puapinga rava atu, kia rave i ta tatou ka rauka i te rave. Te akaari ra tatou i reira i te aroa karapii kore no te Atua e no to tatou tangata tupu.

15-17. (a) Eaa ra i puapinga ai e kia akaari tetai akaaere i te tu akono meitaki tikai? (e) Akapeea a Iesu te akatutu mai anga i te tupuanga kino no te tu tiratiratu kore?

¹⁵ Te toru o te kaveinga, te piri vaitata ra ki te nga kaveinga e rua i mua akenei, koia oki: Kia akaari tatou i te tu akono meitaki tikai, e kia irinakiia mai tatou. Penei e maata te au tu meitaki e te kite karape o tetai akaaere, inara kare te reira e puapingaia me kua manako kore aia me kore kua akarongo kore aia ki tona pu. Puapinga tikai te tu akono meitaki tikai kia riro mai ei akaaere tukatau e te puapinga. Akamaara i ta Paulo i tata mai e: “E mea umuumuia oki i te akaaere nei, ei tangata akono tikai aia.”​—1 Kori. 4:2.

¹⁶ Me e tu akono meitaki tikai to tatou, papu e ka tutakiia mai tatou. Me kare tatou e akaari i te tu akono meitaki tikai, kare tatou e puapingaia. Kua kite tatou i teia kaveinga i roto i ta Iesu akatutuanga no te au tareni. Ko te nga tavini tei taangaanga i te moni a te pu no te “oko aere,” kua akameitakiia raua e kua puapinga maataia. Ko te tavini tei kare i taangaanga i tana tareni tei orongaia mai e te pu, kua akavaia aia ei tavini ‘kino e te akatau,’ e te “puapinga kore.” Kua apai keia te tareni tei orongaia kiaia, e kua peiia atu aia ki vao.​—E tatau ia Mataio 25:14-18, 23, 26, 28-30.

¹⁷ I roto i tetai atianga ke mai, kua akakite atu a Iesu i te ka tupu no te tu tiratiratu kore. Kua tuatua aia e: “E akaaere to tetai tangata apinga nui; i tapepeia mai aia e, kua kaimoumou aia i tona apinga. Kua tiki atura aia iaia, e kua na ko atura, Eaa teia taku i akarongo ia koe nei? ka akakite mai i te tuatua i taau na taoonga; oti ra ua koe i te akaaere.” (Luka 16:1, 2) No te mea kua kaimoumou te akaaere i te apinga a te pu, kua akaateaia aia e te pu. E apiianga pakari tikai teia no tatou! Kare rava tatou e inangaro kia tiratiratu kore tatou  ki te angaanga tei orongaia mai kia tatou kia rave.

18. Eaa ra tatou kare e e akaaite atu ia tatou uaorai ki tetai ke?

¹⁸ E ui tatou tataki tai e, ‘Eaa toku manako no runga i toku turanga ei akaaere me kore ei tavini?’ Ka tupu mai te au manamanata me akaaite tatou ia tatou uaorai ki tetai ke. Te ako maira te Pipiria ia tatou e: “Ka timata te tangata ravarai i tana uaorai angaanga, ei reira aia e rekarekaʼi iaia uaorai, eiaa [“no te akaaite anga ki,” NW] tetai ke.” (Gala. 6:4) Kare tatou e akaaite i ta tatou e rave ra ki tetai ke, mari ra ka akamanako tatou i ta tatou ka rauka i te rave. Ka paruru teia ia tatou mei te tu ngakau parau e kia kore katoa tatou e akaparuparu. Na te akara anga ia tatou uaorai, ka ariki tatou e e taui ana te au turanga. Penei no te maki, no te ruaine, me kore no tetai au apainga ke, kare e rauka ia tatou i te rave i ta tatou i rave ana i mua ana. I tetai tua, penei ka rauka ia tatou i te rave maata atu i ta tatou e rave nei i teianei. Me koia ia, eaa ka kore ei e tauta i te akameitaki atu i te reira?

19. Me kare e orongaia mai tetai apainga kia tatou, eaa ra tatou kare e maromaroa?

¹⁹ Tetai tuanga ke ta tatou ka akamanako, ko te au apainga tei rauka mai ia tatou me kore ta tatou e inangaro ra kia rauka mai. Ei akaraanga, penei ka inangaro tetai taeake i te tavini ei tangata pakari i roto i te putuputuanga me kore kia orongaia mai tetai tuanga nana i ko i te au akaputuputuanga e te au uruoaanga. E mea meitaki kia angaanga pakari kia rauka mai taua au apainga ra, auraka ra tatou e maromaroa me kare te reira e orongaia mai kia tatou me te tapapa ra tatou i te reira. Penei, te vai ra te au tumu kare tatou e marama ana, e ka roa atu to tatou tiaki anga kia orongaia mai te reira apainga kia tatou. Akamaara e kua manako ana a Mose e kua papa aia i te arataki i te ngati Iseraela ki vao ia Aiphiti, inara kua tiaki aia no tetai 40 mataiti i mua ake ka rave ei aia i te reira. Kua oronga mai teia i tetai tuatau nona kia akatupu i te au tu te anoanoia ra aia kia arataki i tetai iti tangata kaki ketaketa e te meameaau.​—Anga. 7:22-25, 30-34.

20. Eaa te apiianga ta tatou ka kite mai mei tei tupu kia Ionatana?

²⁰ Tetai taime kare rava e orongaia mai tetai apainga na tatou. Kua tupu te reira kia Ionatana. E tamaiti aia na Saula, e koia te ka mono ia Saula ei ariki no Iseraela katoa. Inara, kua iki te Atua ia Davida, e tangata mapu ake, kia riro mai ei ariki. Eaa to Ionatana manako no runga i te reira? Kua ariki aia i te reira e kua turuturu aia ia Davida noatu e ka kino tona oraanga. Kua tuatua aia kia Davida e: “Ka riro oki koe ei ariki ki runga ia Iseraela, e ei raro iti ake au ia koe.” (1 Samu. 23:17) Te marama ra ainei koe eaa te manako i konei? Kua ariki a Ionatana i tona turanga, e kare aia i vareae ana ia Davida mei tona metua tane rai. Kare tatou e vareae me orongaia tetai apainga na tetai ke, ka akamanako ra tatou e akapeea tatou me akono i te au apainga tei orongaia mai kia tatou. Papu ia tatou e i roto i te ao ou, ka akapapu mai a Iehova e ka akamerengoia te au anoano o tona au tavini ravarai.

21. Eaa to tatou manako no runga i to tatou turanga ei au akaaere me kore ei au tavini?

²¹ Kia akamaara tatou e noatu e au akaaere me kore e au tavini irinakiia tatou, kare tatou i na roto ana i te au turanga kino o te tuikaa tei akatupu mai i te takinokino anga e te aue. Mari ra, te mataora nei tatou no to tatou turanga ngateitei, e kua orongaia mai kia tatou te angaanga kare e rave akaouia, te akakiteanga i te tuatua meitaki i te tuatau openga o te akatereanga o te au mea nei. Ia tatou e rave ra i te reira, ka mataora tatou i te tu rangatira maata e akapeea tatou me rave i ta tatou au apainga. No reira, kia riro tatou ei au akaaere me kore ei au tavini akono meitaki tikai. E kia akaperepere tatou i ta tatou apainga ia tatou e tavini ra i Tei maata rava atu i te ao katoa e pini ua ake.