E RUA mataiti i mua ake i teia tupuanga, kua rauka to maua pepa apii ko Evelyn Trabert mei te pupu a o te Watchtower Bible School of Gilead i Ithaca i New York. Kua tukuia maua kia tavini i Santa Ana. Inara i mua ake ka akakite atu ei au i teia tua poto no taku angaanga mitinari no tetai 29 mataiti, ka akakite atu au i te tumu i iki ei au i teia angaanga.

Te noo ra toku nga metua ko John e Eva Olson i Spokane, Washington, i Marike, i te mataiti 1923, te mataiti i anau ei au. E akonoanga Luther ta raua, inara kare raua e āriki ana i te apiianga no runga i te aʼi era, no te mea kare e rotai ana te reira ki ta raua irinakianga i roto i tetai Atua aroa. (1 Ioa. 4:8) E tangata tunu varaoa a Papa, e i tetai po kua akapapu tetai oa angaanga kiaia e kare te Pipiria e apii ana e e ngai tamamaeanga a era. Kare i roa ana kua apii toku nga metua ki te Au Kite o Iehova e kua kite e eaa tikai ta te Pipiria e apii maira no runga i te oraanga i muri ake i te mate anga.

Noatu e e iva oku mataiti, kua maara iaku toku nga metua i te akakite maoraora anga i te au tuatua mou ta raua i apii i roto i te Pipiria. Kua mataora atu raua i te kite anga i te ingoa o te Atua mou ko Iehova, e kua rangatira mei te apiianga tarevake  o te Toru Tai. Kua akamata au i te tamou mai i teia au apiianga Pipiria umere, te apii i te ‘tuatua mou tei akarangatira’ i te tangata. (Ioa. 8:32) No reira, kare roa au i manako ana e e maromaroa te apii Pipiria, inara e mataora ua ana au i te akara meitaki i te Tuatua a te Atua. Noatu toku tu akama, kua aru au i toku nga metua ki roto i te angaanga orometua. Kua papetitoia raua i te mataiti 1934. I te mataiti 1939, e 16 oku mataiti, kua piri atu au kia raua ei tavini papetitoia no Iehova.

I roto ia Tiurai 1940, kua oko toku nga metua i to raua are, e kua akamata matou tokotoru i te angaanga orometua tamou ei au painia i Coeur d’Alene, i Idaho. Kua noo matou ki roto i tetai are taraʼuia i runga ake i tetai ngai maani motoka. Kua riro katoa to matou kainga ei ngai uipaanga. I taua tuatau ra, kare e maata ana te putuputuanga e Are Uipaanga Patireia to ratou, no reira ratou i uipa ei i roto i te kainga o te au taeake me kore i te au ngai taraʼuia.

I te mataiti 1941, kua aere au e toku nga metua ki te akaputuputuanga i St. Louis, i Missouri. I te Tapati e “Rā no te Tamariki,” kua noo te tamariki mei te 5 ki te 18 mataiti ki mua ua ake i te paata. I te tuanga puapinga roa atu o tana akoanga, kua tuatua mai te Taeake Joseph F. Rutherford kia matou, te tamariki e: “E te au tamariki pouroa. . . tei akarongo ki te Atua e tona Ariki, e tu ki runga!” Kua tu pouroa matou ki runga. I reira, kua akakite mai te Taeake Rutherford e: “Ka akara ana, tere atu i te 15,000 kite ou no te Patireia!” Na teia i tauturu iaku kia akapapu i taku ikianga kia akariro i te angaanga painia ei angaanga tinamou naku.

I nga marama i muri ake i te akaputuputuanga i St. Louis, kua neke matou ki te tua tonga o California. I roto i te oire ko Oxnard, ta matou angaanga koia oki kia akamata i tetai putuputuanga. Kua noo matou ki roto i tetai pereoo meangiti ua, okotai ua roi. E tukuia ana toku “roi” ki runga i te kaingakai kaikai me moe au i te po—e tauianga maata mei toku pia moe!

I mua ake ka tae ei matou ki California, kua pomu a Tiapani ia Pearl Harbor i Vaiʼi, i te rā 7 o Titema, mataiti 1941. I tera mai rā, kua o atu a Marike ki te Tamaki II o te Ao. Kua akaueia te tangata kia tamate i to ratou mori i te po. Te tumu no te mea te tere aere ra te au pa’ī ruku o te Tiapani i roto i te ava o California e kare e rauka ia ratou i te pupui i te au oire.

Tetai au marama i muri mai, ia Tepetema mataiti 1942, kua aere atu matou ki te New World Theocratic Assembly i Cleveland, Ohio. Kua akarongo matou ki te Taeake Nathan H. Knorr tei oronga i te ako “Au—Ka Vai Ainei?” Kua uriuri aia no runga ia Apokalupo pene 17, e akataka maira i te “puaka taae i vai ana, e kare nei, e kua vaitata i te kake ki runga mei raro mai i te vaarua takere kore.” (Apo. 17:8, 11) Kua akamārama mai te Taeake Knorr e ko te League of Nations te “puaka taae” tei kare i turuturuia ana i te tuatau o te tamaki. Kua totou te Pipiria e ka monoia te puaka taae koia oki, te League of Nations e ka tupu te au i tera tuatau. No reira i te mataiti 1945, kua ope te Tamaki II o te Ao. I muri ake i te reira, kua mama akaou mai te “puaka taae” e ko te United Nations. Kua akamaata atu te Au Kite o Iehova i ta ratou angaanga tutu aere e kua tupu maata atu te reira e tae ua mai ki teia rā!

Kua tauturu teia totou iaku kia kite e eaa te ka tupu no te tuatau ki mua. Te akakiteia anga e ka akamata te Apii Gileada i tera mai mataiti, kua  inangaro au kia riro mai ei mitinari. I te mataiti 1943, kua tukuia au ei painia i Portland, i Oregon. I taua tuatau ra e taangaanga ana matou i te ponikarapa kia akatangi i te au ako ki te pu ngutuare i ko i to ratou ngutupa, e oti ka oronga matou i tetai puka Pipiria no runga i te Patireia o te Atua. No te toenga o te reira mataiti, e manakonako ua ana au no te tavini anga ei mitinari.

I te mataiti 1944, mataora tikai au i taku patianga kia aere ki Gileada ma toku oa piri mou ko Evelyn Trabert. No tetai rima marama, kua akaari mai to matou au puapii kia matou e akapeea e rauka ai te mataora no ta matou apii i te Pipiria. Kua umere matou i to ratou tu akaaka. I tetai taime, ia matou e kaikai ra, kua tavini taua au taeake ra ei tuati. Kua oti ta matou apii i te rā 22 o Tianuare, mataiti 1945.

Kua tae matou ko Evelyn, ko Leo raua ko Esther Mahan ki El Salvador i roto ia Tiunu 1946 i te rave i ta matou angaanga. Kua akara matou i te koro e kua “teatea ïa i teianei kua mou.” (Ioa. 4:35) Ko te tupuanga i te akamataanga o teia tua, kua akaari mai e kua riri tikai te au orometua. I te epetoma i mua ua ake, kua raveia te akaputuputuanga kotinga mua i Santa Ana. Kua akakiteia te ako a te katoatoa e kua mataora matou i te kite e 500 tuma tangata tei tae mai. Kare matou i akaruke ana i te oire, kua mānono ra kia noo i te tauturu i te aronga tei tae te ngakau. Noatu e kua akamatakite te au orometua i te tangata kia kore e tatau i te Pipiria e kare te maataanga e rauka i te oko i tetai kopi na ratou, maata ua atu te tangata tei inangaro i te tuatua mou. Kua mareka tikai te tangata i ta matou tauta anga kia apii i te reo Paniora ei apii ia ratou no runga i te Atua mou ko Iehova e tana au taputou no te enua Parataito.

Ko Rosa Ascencio tetai o taku tangata apii Pipiria mua. Muri ake i te apii anga i te Pipiria, kua akaruke aia i te tangata tana i noo ana. Inara kua akamata taua tangata ra i te apii Pipiria. Kua akaipoipo raua, e oti kua papetitoia e kua riro mai ei nga Kite no Iehova. Ko Rosa te painia mua o Santa Ana. *

E manga toa oko kai to Rosa. Me aere aia ki te angaanga orometua, ka topiri aia i tona toa e ka irinaki kia Iehova kia oronga mai i tana ka anoano. Me vaʼi akaou aia i te toa i muri ake i tetai nga ora, e maata te tangata e aere mai ana i te okooko. Kua kite tikai aia i te tuatua mou i roto ia Mataio 6:33 e kua vai tiratiratu e tae ua atu ki tona mate anga.

I tetai atianga, kua atoro mai te orometua i te tangata nona te are e noo ra matou te au mitinari e ono e kua akamatakite i taua tangata ra e me oronga ua mai i te ngai nooanga no matou, ka akaateaia raua ko tana vaine mei roto i te akonoanga. Kua akavaavaa takere te tangata nona te are i te tu tau kore o te au orometua e kare aia i akarongo atu ana. Kua akakite aia ki te orometua e kare ona manata me akaateaia aia mei roto i te akonoanga. Kua akapapu mai aia kia matou e ka rauka ia matou i te noo ki reira noatu e eaa te roa.

I roto i te oire maata ko San Salvador, te apii ra tetai mitinari ki te vaine a tetai tangata maani matini ko Baltasar Perla tona ingoa. Kare taua tangata ngakau meitaki ra i irinaki akaou i te Atua no te tu pikikaa o te au arataki akonoanga. I te tae anga te tuatau no te patu i tetai opati manga, kua akakite a Baltasar, kare aia i roto ake i te tuatua mou, e nana e torō e e patu i taua opati ra kare e tutaki.

Muri ake i tona piri atu anga ki te iti tangata o Iehova no te angaanga patu are, kua irinaki a Baltasar e kua kitea e ia te akonoanga mou. Kua papetitoia aia i roto ia Tiurai 22, 1955, e i muri mai kua papetito katoaia tana vaine ko Paulina. Te tavini tiratiratu nei ta raua nga tamariki ia Iehova. Ko tana tamaiti ko Baltasar, Jr., kua tavini i ko i te Betela i Brooklyn no te 49 mataiti, i te turuturu i te angaanga tutu aere i te ao katoa, e te tavini ra i teianei i runga i te Kumiti Manga o Marike. *

I te akamata anga matou i te rave i te uruoaanga i San Salvador, na te Taeake Perla i tauturu ia matou kia taangaanga i tetai are tipoti maatamaata. Te akamata anga, kua taangaanga matou i tetai manga tuanga ua o te au nooanga; inara te akameitaki anga a Iehova i ta matou angaanga i tera mataiti e i tera mataiti, kua rauka ia matou i te akaki i taua are ra e kua maata roa atu te tangata i teianei! I ko i teia au tupuanga mataora, kua aravei au i tetai aronga taku i apii ana i te Pipiria. Akamanako ana i toku mataora i teia aronga apii naku i mua ana i te akaaravei anga iaku ki taku au “mokopuna”—te aronga ou i papetitoia ta ratou i apii!

I ko i tetai akaputuputuanga, kua aere mai tetai taeake i te akakite mai e ka inangaro aia i te tuatua kiaku. Kare au i maara ana e koai aia, inara kua inangaro au i te kite. Karanga aia e: “Ko au tetai o te au tamariki tamaroa tei pei ia koe ki te toka i Santa Ana.” Teianei te tavini nei maua ia Iehova! Rekareka tikai toku ngakau. Na taua pukapuka anga ra i akapapu kiaku e ko te angaanga orometua tamou, e angaanga puapinga roa atu na tetai tangata kia iki.

Vaitata e 29 mataiti, kua rave au i te angaanga mitinari i El Salvador, te akamata anga i roto i te oire  o Santa Ana, e oti i Sonsonate, aru mai i Santa Tecla, e i te openga i San Salvador. I te mataiti 1975, muri ake i te akamanako anga na roto i te pure, kua akaruke au i taku angaanga mitinari e kua oki atu ki Spokane i Washington. Kua inangaro au i te akono i toku nga metua ruaine e vai tiratiratu ra rai.

Muri ake i te mate anga a Papa i te mataiti 1979, kua akono au ia Mama no tona turanga paruparu. E varu mataiti i muri mai, kua mate aia e 94 ona mataiti. I taua tuatau ngata ra, kare toku maroiroi i te pae kopapa e te pae manako e meitaki roa ana e kua tuia au e te maki āʼei. Inara na roto i te pure e te rima aroa o Iehova tei mou mai iaku, kua rauka iaku te akakoromaki i taua tuatau timataanga ra. Kua tau teia ki ta Iehova i tuatua i te na ko anga e, “e tae ua atu ki te inaina anga o to kotou upoko . . . , naku ra oki kotou e apai, e naku e akaora.”—Isa. 46:4.

I te mataiti 1990, kua neke au ki Omak, i Washington. Kua taangaanga akaouia au i roto i te ngai tutuanga reo Paniora, e kua papetitoia tetai aronga taku i apii i te Pipiria. I roto ia Noema 2007, kare i rauka iaku i te akono i toku kainga i Omak, no reira kua neke au ki roto i tetai are i Chelan i Washington. Te akono meitaki nei te putuputuanga Paniora iaku i teia ngai e kua mareka tikai au i te reira. No te mea ko au anake ua te Kite ruaine i konei, kua “ariki” te au taeake e te au tuaine iaku ei “mama ruau” no ratou.

Noatu e kua iki au kia kore e akaipoipo e kia tavini pu tikai i roto i te angaanga orometua, e maata taku au tamariki pae vaerua. (1 Kori. 7:34, 35) Kua akamanako au e i roto i teia oraanga, kare e rauka iaku te au mea ravarai. No reira kua tuku au i te au mea puapinga ei mea mua—toku akatapuanga kia tavini ia Iehova ma toku ngakau katoa. I roto i te ao ou, e maata te tuatau no te rave i te au angaanga memeitaki. Taku irava reka roa atu tei roto ia Salamo 145:16, tei akapapu mai kiaku e “te akamerengo nei [a Iehova] i te kaki o te au mea ora katoa nei.”

E 91 oku mataiti e te maroiroi nei au i te pae kopapa, no reira te painia nei rai au. Te tauturu nei te angaanga painia iaku kia vai ou ua toku ngakau e kia oronga mai i te akakoroanga noku. I toku tae anga ki El Salvador no te taime mua, te akamata ra te angaanga tutuanga. Noatu te patoi anga putuputu a Satani, e 39,000 papuritia i roto i teia enua i teianei. Kua riro tikai teia ei akaketaketa i toku irinakianga. Taka meitaki ua e te turuturu nei te vaerua tapu o Iehova i te angaanga a tona iti tangata!