1. Eaa ta te maata anga o te tangata i manako no runga i to ratou turanga?

I AKARONGO ana koe i te tangata e tuatua ra e, “Kare koe e mii i tetai apinga kia ngaro roa te reira”? Penei i manako akapera ana koe. Ei akaraanga, tetai tangata tei utuutuia i roto i tetai ngutuare tangata puapinga, penei kare aia e akaperepere i tona turanga meitaki. Me kore no tona tu kamakura, penei kare tetai mapu e mārama ana e eaa tei puapinga tikai i roto i te oraanga.

2, 3. (a) Eaa te tu manako ta te au mapu Kerititiano ka tau kia kopae? (e) Eaa te ka tauturu ia tatou kia akaperepere i tei orongaia kia tatou?

² Me e mapu koe, eaa te mea puapinga i roto i toou oraanga? Te akariro nei te au mapu o teianei ao i te au apinga pae kopapa ei mea puapinga atu i te pirianga tangata. Penei ka inangaro ratou i te ngai angaanga meitaki, te are manea, me kore te au apinga tekinoroti ou. Me ko teia te au mea puapinga kia ratou, te ngere ra ratou i te apinga puapinga maata roa atu, koia oki ko te pirianga vaitata ki te Atua. Me kua utuutuia koe e te nga metua Kerititiano, kua orongaia kia koe tetai apinga akaperepere i te pae vaerua. (Mata. 5:3)  Me kare koe e akono meitaki i te reira, penei ka akakinoia toou oraanga.

³ Auraka e akatika i teia kia tupu kia koe. Ka uriuri tatou i tetai au akaraanga Pipiria te ka tauturu ia koe kia akaperepere i taau tuanga i te pae vaerua. Ka tauturu teia au akaraanga i te katoatoa, te au mapu tikai kia akaperepere i ta Iehova i oronga mai kia tatou.

4. Akapeea a 1 Samuela 8:1-5 i te akataka anga i te nga tamariki a Samuela?

⁴ Kua taiku te Pipiria i tetai aronga e tuanga akaperepereia ta ratou i te pae vaerua, inara kare ratou i akaperepere i te reira. Kua akamata te peroveta ko Samuela i te tavini ia Iehova mei tona tamariki anga mai e kua vai tiratiratu ua rai aia ki te Atua. (1 Samu. 12:1-5) Kua akanoo a Samuela i tetai akaraanga meitaki no tana nga tamariki ko Ioela e Abia, inara kare raua i aru ana iaia. Kua rave raua i te tu pikikaa e te kino.—E tatau ia 1 Samuela 8:1-5.

5, 6. Eaa tei tupu ki te tamariki e te mokopuna a Iosia?

⁵ Kua aite rai teia ki te nga tamariki a te Ariki ko Iosia. E ariki tiratiratu a Iosia tei inangaro e tei akamori ia Iehova. I te kiteaia anga te puka Ture a te Atua e kua tatauia kia Iosia, kua taangaanga aia i te au ikuikuanga a Iehova. Kua akaatea aia i te akamori itoro e te angaanga purepure mei te enua, e kua raurau i te tangata kia akarongo ia Iehova. (2 Ari. 22:8; 23:2, 3, 12-15, 24, 25) Kua orongaia tetai tuanga meitaki tikai i te pae vaerua ki tana tamariki! Inara i te riro anga tana tamariki e toru e tana mokopuna ei ariki, kare roa okotai ia ratou i akaperepere i tei orongaia kia ratou tataki tai.

⁶ Te riro anga te tamaiti a Iosia ko Iehoahaza ei ariki, “kua rave aia i te kino i mua i te aroaro o Iehova.” E toru rai ona marama i te tutara anga ei ariki e i muri mai kua tiria aia e te ariki o Aiphiti ko Pharao ki roto i te are auri. Mate atura aia ei mouauri i tetai ngai mamao mei tona kainga. (2 Ari. 23:31-34) Aru mai, kua tutara tona teina ei ariki no tetai 11 mataiti. Kare katoa aia i akaperepere i tei orongaia kiaia mei tona metua rai. No te mea e ariki kino tikai aia, kua totou a Ieremia no runga iaia e: “Mei te tanu anga i te asini tona tanumanga.” (Iere. 22:17-19) E ariki kino katoa te tamaiti a Iosia ko Zedekia, e te mokopuna ko Iehoiakina, kare raua i aru i te akaraanga tiratiratu o Iosia.—2 Ari. 24:8, 9, 18, 19.

7, 8. (a) Akapeea a Solomona i te kaimoumou anga i tana tuanga pae vaerua? (e) Eaa ta tatou ka tamou mai mei te au akaraanga Pipiria no te aronga i kaimoumou i ta ratou tuanga i te pae vaerua?

⁷ Kua apiiia te Ariki ko Solomona e tona metua ko Davida kia tavini ia Iehova, inara i muri mai kare aia i akaperepere i tana tuanga i te pae vaerua. “Tangata metua akera oki a Solomona, kua akaanga keia iora tona ngakau e te au vaine nana ki te au atua ke: kare akenei tona ngakau i tau ki tona Atua kia Iehova, mei te ngakau o tona metua ra ko Davida.” (1 Ari. 11:4) Tei tupu mai kua ngere a Solomona i te akaperepere anga a Iehova.

⁸ Kua rauka i teia aronga pouroa i te kite ia Iehova e te rave i te tika. Te mea mii ra kua kaimoumou ratou i ta ratou tuanga i te pae vaerua. Kare ra te au mapu pouroa i kaimoumou ana i to ratou tuanga pae vaerua. I teianei ka uriuri tatou i te au akaraanga meitaki o te au mapu te ka rauka ia tatou kia aru.

9. Akapeea te tamariki a Noa i te akanoo anga i te akaraanga meitaki? (Akara i te tutu mua o teia atikara.)

⁹ Ko te tamariki a Noa tetai akaraanga meitaki tikai. Tei ia ratou te tikaanga ngateitei kia tauturu ia Noa i te maani i te araka ei akaora i te tangata. Kua kite ratou e ka anoanoia ratou kia akarongo kia Iehova, no reira kua tomo ratou ki roto i te araka i mua ake ka tae mai ei te Vaipuke. (Gene. 7:1, 7) Eaa tei tupu? Te na ko ra a Genese 7:3 e kua arataki ratou i te au manu ki roto i te araka “kia ora to ratou anaunga ki runga i te enua katoa nei.” Kua ora katoa te tangata. No te mea kua akaperepere te tamariki a Noa i ta ratou tuanga pae vaerua, kua orongaia kia ratou te tikaanga ngateitei kia akaora i te tangata e kia akamata akaou i te akamorianga mou i te enua nei.—Gene. 8:20; 9:18, 19.

10. Akapeea te au mapu Epera tokoa i Babulonia i te akaperepere anga i ta ratou tuanga i te pae vaerua?

¹⁰ I te au anere mataiti i muri mai, kua kopae e tokoa au mapu Epera i te aru i te tu oraanga o Babulonia. Kua opuia a Hanania, Misaela, Azaria e Daniela e kua apaiia ki Babulonia i te mataiti 617 M.T.N. E au mapu taurekareka e te kite pakari ratou te ka rauka kia puapinga maataia i Babulonia. Inara kare roa ratou i ngaropoina e koai ratou e eaa ta ratou i apiiia, no reira kua akameitaki maata a Iehova ia ratou.—E tatau ia Daniela 1:8, 11-15, 20.

11. Akapeea te tangata i puapinga ai mei ta Iesu tuanga i te pae vaerua?

¹¹ Ko Iesu te akaraanga meitaki roa atu no te akaperepere i tana tuanga i te pae vaerua. Kua inangaro tikai a Iesu i te apiianga a tona Metua. Taka meitaki teia mei tana i tuatua e: “Ko ta taku Metua ra i apii mai iaku ra, ko taku ïa e tuatua nei.” (Ioa. 8:28) Kua mataora aia i te akakite i tana i apiiia ki etai ke kia puapinga katoa ia ratou. Kua na ko aia e: “E tutu aere rai au i te evangelia o te basileia o te Atua i te au oire ke atu e tikaʼi; i tonokia mai ei oki au.” (Luka 4:18, 43) Kare to teianei ao e akaperepere ana i te tuatua mou no ko i te Atua, no reira rai a Iesu i akamatakite ei i tana au pipi e “kare kotou i to teianei ao.”—Ioa. 15:19.

12. (a) Akapeea a 2 Timoteo 3:14-17 me taangaangaia ki te au mapu i teia tuatau? (e) Eaa ta te au mapu Kerititiano ka ui kia ratou uaorai?

¹² Me e nga metua toou tei inangaro ia Iehova, kua orongaia tetai tuanga akaperepereia kia koe i te pae vaerua. Penei ka tau ta te Pipiria i akakite mai no runga ia Timoteo kia koe. (E tatau ia 2 Timoteo 3:14-17.) Kua apii toou nga metua ia koe no runga ia Iehova e akapeea me akamareka Iaia. Penei kua apii raua ia koe mei toou pepe varevare anga mai. Tauturu teia ia koe kia “pakari ei koe e tae ua atu ki te ora i te akarongo i te Mesia ra ia Iesu” e kia “tau tikai” i te tavini i te Atua. Inara te akaperepere ra ainei koe i tei orongaia kia koe? Ui kia koe uaorai e: ‘Eaa toku manako no te au Kite tiratiratu tei ora i mua ana? E mataora ainei au e e Kite au no Iehova? Eaa toku manako i te riro mai anga ei tuanga no te pupu meangiti ta te Atua i kite? Te kite ra ainei au e e tikaanga ngateitei e te umere tikai teia noku?’

13, 14. E timataia ana tetai pae kua utuutuia i roto i te tuatua mou kia rave i teaa, inara eaa te tumu i riro ei teia ei mea neneva roa? Oronga mai i tetai akaraanga.

 ¹³ Penei kare tetai au mapu tei utuutuia e te au metua Kerititiano e kite i te tuke i rotopu i te tuatua mou meitaki e te ao viivii o Satani. Kua timataia tetai pae kia rave i te au peu o teianei ao. Inara ka oro ainei koe ki mua i tetai motoka akaoro vivikiia kia kite e me ka ū koe me kore ka mate? E neneva tikai tera! No reira kare tatou e inangaro kia rave i te au peu kino a to teianei ao kia kite e mei teaa te tu o te mamae ka tupu.—1 Pete. 4:4.

¹⁴ Tetai mapu ko Gener, kua utuutuia i roto i te tuatua mou i Asia. E 12 ona mataiti, kua papetitoia aia. Inara i tona mapu anga, kua timataia aia kia rave i te au peu i roto i teianei ao, kia rauka iaia te tu rangatira. Kua akamata a Gener i te pikikaa ki tona ngutuare tangata e kua uuna i tana i rave mei ia ratou. E 15 ona mataiti, kua aru aia i te akaraanga kino a tona au oa e kua akamata i te kai kava e te tuatua viivii. Kua taroaroa a Gener i te oki ki te kainga i muri ake i te kanga koko poro e te au vitio kangakanga tā tangata ma tona au oa. I te openga kua kite mai aia e kare tana e rave ra i te mea meitaki, e kua manako puapinga kore aia. Teianei ra kua oki aia ki roto i te tuatua mou. Karanga aia e i tetai au taime e timataia ana aia e teianei ao inara ko te akameitakianga a Iehova te mea puapinga atu kiaia.

15. Eaa ta tatou pouroa ka akamanako me kua utuutuia tatou e te au metua Kerititiano me kare?

¹⁵ Noatu e kare toou nga metua i roto i te tuatua mou, akamanako ana i toou tikaanga ngateitei kia kite i Tei Anga mai ia tatou e kia tavini Iaia! I roto i te au pirioni tangata i te enua nei, kua akakite a Iehova iaia uaorai kia koe. E akameitakianga tikai ïa! (Ioa. 6:44, 45) Noatu e kua apii tatou i te tuatua mou mei to tatou au metua e me kare, ka mataora tikai tatou i te kite i te reira. (E tatau ia 1 Korinetia 2:12.) Karanga a Gener e: “Koai oki au nei tei kiteia mai e Iehova, Tei Anga mai i te ao katoa e pini ua ake?” (Sala. 8:4) Kua karanga tetai tuaine Kerititiano e: “E ngakau parau ana te tamariki me reka te puapii ia ratou. E maata atu ra te puapinga me  marekaia tatou e te Puapii Maata roa atu, ko Iehova!”

16. Eaa te ikianga meitaki no te au mapu Kerititiano?

¹⁶ E akamanako ana i taau tuanga akaperepere i te pae vaerua e e akanoo i te akakoroanga kia tavini koe ia Iehova. Aru i te akaraanga meitaki o te au tavini tiratiratu o mua ana. Auraka e aru i te akaraanga o te au mapu i roto i teianei ao tei kaimoumou i to ratou oraanga e kare e manakonakoanga no te tuatau ki mua.—2 Kori. 4:3, 4.

17-19. Eaa i riro ei ei mea meitaki kia tuke rai mei to teianei ao?

¹⁷ Tika rai, kare i te mea mama ua kia tuke mei teianei ao. Tera ra ko teia te mea meitaki i te rave. Akamanako ana i tetai tangata taemoemo tei ikiia no te Olympics. Ka anoanoia aia kia tuke mei tona au oa kia taeria tona akakoroanga. Ka kopae aia i te au mea pouroa te ka akapou i tona taime e ka tavarenga iaia. Ka inangaro aia kia tuke mei tona au oa kia rauka iaia te tereni meitaki i te akatupu i tona akakoroanga.

¹⁸ Kare te maataanga o te tangata i teianei ao e akamanako ana i te au kino ka tupu no ta ratou e rave ra, inara kare te au tavini o Iehova e pera ana. Me tuke akerai tatou e to teianei ao, e me kopae i te au mea te ka akakino i to tatou pirianga kia Iehova mei te ainga tau kore, ka rauka ia tatou “te ora mutu kore.” (1 Timo. 6:19) Karanga te tuaine tei taikuia i mua akenei e: “Me akaari koe e kua papu tikai ia koe taau e irinaki ra, ka rekareka maata koe. Te akapapu ra koe i toou maroiroi i te patoi i te au akakeuanga kino a to Satani ao. Te mea puapinga roa atu ra, ko te kite anga e te mareka maira te Atua ko Iehova ia koe e te ariki maira i taau i rave! Ei reira koe e manako meitaki ei i taau tautaanga kia tuke!”

¹⁹ Eiaa e kaimoumou i toou oraanga i te akamanako ua i taau ka rauka i teianei. (Kohe. 9:2, 10) Kua marama koe i te akakoroanga o te oraanga e e tikaanga toou kia ora e tuatau ua atu. Na teia e tauturu ia koe kia rave i te au ikianga meitaki e kia kore koe e “aere i ta tetai papaki etene aerenga.” E oraanga puapinga i reira toou.—Ephe. 4:17; Mala. 3:18.

20, 21. Me rave tatou i te au ikianga meitaki, eaa te ka tupu kia tatou i te tuatau ki mua? Inara eaa ta Iehova e umuumu maira mei ia tatou?

²⁰ Me rave tatou i te au ikianga meitaki, ka rauka ia tatou te oraanga mataora i teianei e kia ora atu i roto i to te Atua ao ou e tuatau ua atu. Kare e rauka ia tatou kia kite pu tikai i ta Iehova au akameitakianga no tatou. (Mata. 5:5; 19:29; 25:34) Tera ra kare aia e oronga i teia akameitakianga ki tetai ua atu tangata. Te umuumu maira aia kia akarongo tatou kiaia. (E tatau ia 1 Ioane 5:3, 4.) Ka paunaia ra oki ta tatou tautaanga kia tavini tiratiratu ia Iehova i teianei!

²¹ E maata ta Iehova i oronga mai kia tatou. E kite tika tikai to tatou i tana Tuatua e kua marama meitaki tatou i te tuatua mou no runga iaia e tona au akakoroanga. Ei Au Kite no Iehova, e tikaanga ngateitei to tatou kia kapikiia i tona ingoa. Kua taputou mai te Atua e ka turu aia e ka tauturu ia tatou. (Sala. 118:7) Ka tau tatou pouroa, te au mapu e te au ruaine kia akaperepere i ta tatou tuanga i te pae vaerua e kia inangaro i te oronga kia Iehova te “kakā mutu kore.”—Roma 11:33-36; Sala. 33:12.