KUA anauia au i roto i tetai oire ko Namkumba, i Malawi, ia Mati 1930. E ngutuare tangata akarongo mou toku tei tavini i te Atua. I te mataiti 1942, kua akatapu au i toku oraanga kia Iehova na te papetito anga i roto i tetai kauvai manea. I te 70 mataiti i topa, kua tauta ua au i te rave i ta te apotetoro ko Paulo i akamaroiroi ia Timoteo kia rave koia oki, kia “akakite ua koe i te tuatua; kia tamou marie rai, i te atianga tau, e te atianga tau kore.”​—2 Timoteo 4:2.

I te mataiti 1948, kua aere mai a Nathan H. Knorr raua ko Milton G. Henschel ki Malawi, e kua akamaroiroi mai raua iaku kia tavini tamou ia Iehova. I muri mai, kua aravei au i tetai tuaine ko Lidasi, tei akanoo i te akakoroanga kia tavini tamou ia Iehova. Kua akaipoipo maua i te mataiti 1950, e tae atu ei ki te mataiti 1953, e rua a maua tamariki. Noatu e maata ta maua au apainga, kua akamata au i te painia tamou. E rua mataiti i muri mai, kua patiia au kia tavini ei painia takake.

I muri poto ake, kua rauka iaku te tikaanga ngateitei kia atoro i te au putuputuanga ei akaaere kotinga. No te turuturuanga a Lidasi, kua rauka iaku i te akono i te au anoano a toku ngutuare tangata e kia angaanga tavini tamou. * (Akara i te tataanga rikiriki i raro.) Tera ra, kua inangaro tikai maua kia tavini ia Iehova i roto i te angaanga tavinianga tamou. No reira kua akanoo meitaki maua i to maua oraanga, e kua akamata a Lidasi i te angaanga tavinianga tamou i te mataiti 1960 ma te tauturu a ta maua tamariki.

I te mataiti 1962, kua mataora maua i te aere ki te Uruoaanga Tapere, te ingoa “Courageous Ministers.” E tai mataiti i muri mai, kua aere mai te Taeake Henschel ki Malawi no tetai uruoaanga takake vaitata ki te oire ko Blantyre. Tere atu i te 10,000 tangata tei tae mai. Me akamanako au i te au akoanga tei orongaia mai, kite tikai au e akapeea te reira i te akapapa e te akaketaketa ia matou i Malawi no te au tuatau ngata te ka tupu.

I te mataiti 1964, kua takinokinoia te Au Kite o Iehova no tei patoi i te akao atu ki roto i te au angaanga poritiki. Tei tupu, tere atu i te 100 Are  Uipaanga Patireia e te 1,000 are o te au taeake tei tutungiia. Kua rave ua rai maua ko Lidasi i te angaanga tutaka ei akaaere kotinga, tae atu ei ki te taime i arai ei te kavamani i te Au Kite o Iehova i te mataiti 1967. Na te kavamani i akaaere i te ngai o te opati manga, kua tuaru ratou i te au mitinari ki vao ake ia Malawi, e kua tuku ratou i te Au Kite ki roto i te are auri, pera katoa ia maua ko Lidasi. Te tukuia anga matou mei te are auri, kua rave muteki ua maua i ta maua angaanga tutaka.

Tetai rā ia Okotopa 1972, kua aere mai tetai aronga ki to matou kainga, no roto mai ratou i tetai pupu o te kavamani koia oki, ko te Malawi Youth League. Inara kua oro viviki mai tetai tangata i roto i tera pupu ki to matou kainga e kua akakite mai kiaku kia pipini au no te mea te aere maira tera pupu i te ta iaku. Kua akakite au ki toku tokorua e ta maua nga tamariki kia pipini ratou i ko i te au pu meika i te pae mai. E oti kua kake au ki runga i tetai pu vi, e kua akara au i tera pupu e tutungi ra i to matou kainga e te au apinga.

Te kino ua atura te takinokinoanga, e tauatini Au Kite o Iehova tei aere ki tetai enua ke. Tae atu ei kia Tiunu 1974, kua noo matou ki roto i tetai ngai puakapa i Mozambique. I tera taime, kua patiia maua ko Lidasi kia tavini ei painia takake i Dómue, Mozambique. Kua painia maua tae atu ei ki te mataiti 1975 te tuaru anga ia maua kia akaruke ia Mozambique e kia oki ki Malawi te enua e takinokinoia ra te Au Kite o Iehova.

Te oki anga maua ki Malawi, kua patiia au kia atoro i te au putuputuanga i roto i te oire maata ko Lilongwe. Noatu te takinokinoanga, kua tupu te numero o te au putuputuanga i roto i tera kotinga.

I tetai rā, kua aere maua ki tetai oire e raveia ra tetai uipaanga na te aronga poritiki. Kite mai tetai aronga e e Kite maua no Iehova e kua pati ia maua kia noo ki raro i rotopu i tetai pupu koia oki, te Malawi Young Pioneers. Kua pure akatenga maua kia Iehova no te tauturu e te aratakianga. I te openga o te uipaanga, kua pāpā ratou ia maua. Poitirere ua ake, kua oro mai tetai vaine ruau ki ko ia maua e kua ava e: “Auraka e pāpā ia raua! Ko te tamaiti teia a toku tungane. E tuku ia raua kia aere!” I reira, kua karanga te akaaere o te uipaanga e: “E tuku iaia kia aere!” Kare maua i kite eaa ra teia vaine ruau i tuatua akapera no te mea kare aia i te kopu tangata noku. Irinaki pu tikai maua e kua akarongo mai a Iehova i ta maua pure.

I te mataiti 1981, kua kite akaou mai teia pupu ia maua. Kua apai ratou i to maua patikara takatakai, te kiri kakau, e te au puka, pera katoa te au  pepa puapinga no runga i te au taeake i roto i tera kotinga. Kua oro maua ki te kainga o tetai tangata pakari. Tera ra, kua manata maua no te au akakiteanga i runga i te au pepa. Te akara anga teia pupu i te au pepa, kua kite mai ratou i te au reta tei tukuia kiaku mei te au taeake i Malawi. Kua mataku teia pupu no te mea kua manako ratou e e tangata teitei au i roto i te kavamani. No reira, kua akaoki ratou i te au pepa ki te aronga pakari o tera ngai.

Tetai tuatau ke, te tikoti nei maua i tetai kauvai i runga i te poti. Ko te tangata nona te poti, e tangata arataki aia no te angaanga poritiki, e kua inangaro aia i te akara i te au kāti poritiki o te katoatoa i runga i te poti. Te vaitata anga mai kia maua, kua kite aia i tetai tangata keikeia e kimi ra te au akava. Kua akamutu aia i te akara i te au kāti o te katoatoa. Kua kite akaou maua i te turuturuanga aroa a Iehova.

Ia Peperuare 1984, te aere ra au ki Lilongwe i te apai i te au ripoti no te opati manga i Zambia. Kua tāpu tetai akava iaku e kua akara aia ki roto i taku kiri. Kua kite mai aia i te au puka Pipiria, no reira kua apai aia iaku ki te are akava e kua pāpā iaku. E oti kua tapeka aia iaku ki te taura e kua tuku iaku ki roto i tetai pia e maata te aronga keikeia.

Tera mai rā, kua apai te akava teitei iaku ki tetai pia ke kia taina i te au pepa i te karanga anga e: “Ko au, ko Trophim R. Nsomba, kare au i te Kite akaou no Iehova, e tuku iaku kia aere.” Kare roa au i taina i tera pepa e kua karanga au e: “Kua papa au kia tuku iaku ki roto i te are auri e kia mate. Kare au e akamutu i te akamori ia Iehova.” Kua riri tikai te akava teitei, kua rutu ririnui aia i tona kaingakai e kua rongo tetai akava i te pia i te pae mai e kua oro mai aia ki ko ia maua i te kite e eaa te tupu nei. Kua akakite te akava teitei kiaia e: “Kare teia tangata e inangaro i te taina i teia pepa. No reira e akatika iaia kia taina e e Kite aia no Iehova, e ka tuku tatou iaia kia aere ki Lilongwe.” I teia taime katoa, kare toku tokorua i kite e teiea au. E a rā i muri mai, kua akakite tetai au taeake kiaia e eaa tei tupu.

I ko i te opati o te akava i Lilongwe, kua akono meitaki te au akava iaku. Kua karanga te akava teitei e: “Te oronga nei au i teia mereki raiti naau no te mea kua takinokinoia koe no te aru anga i te Tuatua a te Atua. Ko te toenga o te aronga i konei, e aronga keikeia ratou.” E oti kua tuku aia iaku ki te are auri o Kachere, e kua noo au i reira no tetai rima marama.

Kua mataora tetai tangata angaanga i roto i teia  are auri no te mea kua inangaro aia iaku kia riro ei “orometua” no te are auri. Kua akaatea aia i te orometua mua, e kua akakite kiaia e: “Kare au e inangaro ia koe kia apii i te Tuatua a te Atua ki te tangata, kua tukuia koe ki roto i te are auri no te mea kua keia koe mei toou are pure!” No reira i te au epetoma ravarai kua apii atu au i te Pipiria i ko i tetai uipaanga no te au mouauri.

Muri mai, kua ngata akaou toku oraanga. Kua inangaro te aronga angaanga i roto i te are auri i te kite e eia Kite o Iehova i Malawi. Kare au i akakite kia ratou, no reira kua pāpā ratou iaku e kua vaitata au i te mate. Tetai taime ke, kua inangaro ratou i te kite e teiea te opati maata. Kua karanga au e, “E uianga māmā ua tena i te pau, ka akakite atu au kia kotou.” Akakite au kia ratou e kua taikuia te opati maata i roto i te Pipiria. Poitirere ua ake ratou e kua ui mai e, “Iea ngai i roto i te Pipiria?”

“I roto ia Isaia 43:12” i karanga ai au. Kua akara ratou i teia irava e kua tatau ratou e: “‘Ko kotou toku kite e, ko au te Atua, te tuatua mairā Iehova.’” Kua tatau ratou i tera irava e toru taime. E kua ui mai ratou e: “Eaa te tumu e tei roto te opati maata o te Au Kite o Iehova i te Pipiria e kare i Marike?” Akakite au kia ratou e: “Ko te Au Kite o Iehova i Marike, kite ratou e te tuatua katoa ra teia irava no to ratou opati maata.” No te mea kare au i akakite kia ratou i ta ratou e inangaro i te kite, kua tukuia au ki te are auri o Dzaleka, i te tua tokerau o Lilongwe.

Te tae anga au ki te are auri o Dzaleka ia Tiurai 1984, e 81 Au Kite o Iehova i reira. Kua ki tera are auri i te au mouauri e mei te 300 ia ratou tei moe ki runga i te taʼua. I muri roa mai, kua rauka i te Au Kite o Iehova i te uipa ei pupu meangiti i te uriuri i te tia i te au rā, e kua riro te reira ei akamaroiroianga no matou.

Ia Okotopa 1984, kua apaiia matou ki mua i te akavanui e kua tukuia matou ki roto i te are auri no te rua mataiti. Mei to mua ana, kua tukuia matou ki roto i tetai are auri kare e Au Kite o Iehova. Inara kua karanga tetai tangata angaanga ki te katoatoa i roto i te are auri e: “Kare te Au Kite o Iehova e kai i te avaava. No reira e te au tiaki mouauri, auraka e tamanamanata ia ratou i te pati no te avaava e auraka e tuku ia ratou kia tiki i te ngaraʼu no ta kotou avaava. E iti tangata ratou no te Atua! E oronga i te kai ki te Au Kite o Iehova e rua taime i te rā no te mea kare ratou i te aronga kino mari ra kua tukuia ratou ki roto i te are auri no to ratou irinakianga.”

Kua puapingaia matou no to matou tu meitaki. I te tuatau poiri e te ua, kare e akatikaia te au mouauri i te aere ki vao. Kua akatika ra ratou ia  matou kia aere no te mea kua kite ratou e kare matou e oro. Ei akaraanga, i tetai ra te angaanga ra matou i vao i roto i te aua e kua makiia tetai tiaki mouauri. No reira kua apai matou iaia ki roto i te are auri. No to matou tu meitaki, kua akapaapaa te au tiaki mouauri i te ingoa o Iehova.​—1 Petero 2:12. * (Akara i te tataanga rikiriki i raro.)

Ia Me 11, 1985, kua tukuia au mei te are auri o Dzaleka e kua mataora au i te oki ki toku ngutuare tangata! Te akameitaki nei matou ia Iehova no te tauturu anga ia matou kia vai akarongo mou i mua iaia i tera tuatau ngata. Kua manako matou mei te apotetoro ko Paulo rai tei tata e: “Kare oki matou i inangaro, e te au taeake, e kia kore kotou e kite i to matou mate, . . . e kare rava matou i manako e e ora: E manako mate to matou i roto ia matou uaorai, kia kore matou e irinaki kia matou uaorai, ki te Atua ra, i tei akatu i tei mate ra: Ko tei akaora ia matou i taua mate maata ra, e te akaora ua nei rai oki; ko ta matou oki e irinaki nei e nana rai e akaora ia matou.”​—2 Korinetia 1:8-10.

Tetai au taime kua manako matou e ka mate rai matou. Inara kua pati ua rai matou kia Iehova kia oronga mai i te tu ngakau toa, te tu pakari, e te akaaka e rauka ai ia matou i te akapaapaa i tona ingoa.

Kua akameitaki mai a Iehova i ta matou angaanga i te tavini iaia “i te atianga tau, e te atianga tau kore.” I teia tuatau, e mataora tikai matou i te kite i tetai opati maata ou e te manea i Lilongwe e te 1,000 tuma Are Uipaanga Patireia i Malawi! E mea umere tikai teia au akameitakianga no ko mai ia Iehova kia maua ko Lidasi, mei te mea rai e e moemoea teia! *​—Akara i te tataanga rikiriki i raro.