1, 2. Eaa ta te au akaaere kotinga i kite mai i roto i te au putuputuanga?

KUA tae ki te openga o te uipaanga a te akaaere kotinga e te aronga pakari. Kua akara te akaaere kotinga i te au taeake, tetai ia ratou e aiteite ua to ratou mataiti ki tona papa, e kua tupu tona inangaro no ta ratou angaanga maroiroi. Noatu ra, kua manata aia no runga i tetai mea puapinga. Kua ui aia kia ratou e, “E te au taeake, eaa ta kotou i rave ei tereni i te au taeake kia akono i te au apainga i roto i te putuputuanga?” Kua kite te au taeake e i tona atoro anga openga, kua akamaroiroi te akaaere kotinga ia ratou kia tereni i te au taeake. Kua akakite tetai tangata pakari e, “Kare matou i rave ana i te reira.” E kua manako akapera rai te katoatoa.

² Me ko koe tetai tangata pakari, penei ka manako akapera rai koe. Kua kite mai te au akaaere kotinga e e maata te aronga pakari te ka anoanoia kia tereni i te au taeake mapu e te pakarikari kia tauturu i te akono i te putuputuanga. Inara, penei e ngata te reira i te rave. Eaa te tumu?

3. (a) Akapeea te Pipiria te akaari anga e e puapinga kia tereni i te au taeake, e eaa te tumu i puapinga ai no tatou pouroa kia kite no runga i teia terenianga? (Akara i te tataanga rikiriki i raro.) (e) Eaa ra i ngata ai no tetai aronga pakari kia tereni i te au taeake?

 ³ Ei tangata pakari, kua kite koe e e puapinga kia tereni i te au taeake. * (Akara i te tataanga rikiriki i raro.) Kua kite katoa koe e e maata te au taeake tei inangaroia kia akaketaketa i te au putuputuanga i teia tuatau e kia turuturu i te au putuputuanga ou a te tuatua ki mua. (E tatau ia Isaia 60:22.) Te akakite maira te Pipiria e ka tau koe “kia apii atu ia etai ke.” (E tatau ia 2 Timoteo 2:2.) Inara, penei e ngata i te akanoo i tetai taime i te rave i teia. Penei ka anoanoia koe kia akono i toou ngutuare tangata e kia angaanga. Me kore i te akono i te au anoano o te putuputuanga e kia rave i tetai atu au angaanga puapinga. I te mea e maata te angaanga ka rave, ka uriuri tatou i te tumu i puapinga ai noou kia akanoo i tetai taime kia tereni i te au taeake.

4. Eaa te tumu e tavarevare ana tetai aronga pakari i te tereni i te au taeake?

⁴ Eaa ra i ngata ai kia akanoo i tetai taime kia tereni i te au taeake i roto i te putuputuanga? Penei ka manako tetai pae e: ‘E puapinga atu tetai au angaanga i roto i te putuputuanga e ka anoanoia kia akono i te reira. Ka meitaki te au angaanga a te putuputuanga me kare au e tereni i te au taeake i teia taime tikai.’ E tika ainei teia? E mea puapinga i te akono i te au angaanga a te putuputuanga. Tera ra, me tavarevare koe i te tereni i te au taeake, penei ka akakinoia te putuputuanga.

5, 6. Eaa ta tatou ka tamou mai mei te akatutuanga o te tangata akaoro e te tu e akono ra aia i tona motoka? Akapeea te reira i aite ei ki te tereni anga i te au taeake?

⁵ Akamanako ana i teia akatutuanga. E rauka ai i tetai tangata i te akono i tona motoka, kua kite aia e ka anoanoia kia tuku i te inu ou ki roto. Noatu ra, penei ka manako aia e e puapinga atu kia pikao i te motoka ki te penitini no te mea me kare e penitini, kare te motoka e tere. Penei ka manako katoa aia e kare ona taime i te tieni i te inu, e ka taporo ua aia i te reira no tetai rā ke mai. E tika, ka tere ua rai te motoka, inara ka tupu te kino. Me kare aia e tieni i te inu me umuumuia, kare e roa atu ka kino te motoka. I te openga, ka maata tana moni ka tutaki e te taime ka akapou i te ripea i te motoka. Eaa te apiianga no tatou?

⁶ Ka anoanoia te aronga pakari kia akono i te au angaanga puapinga. Me kare, ka tupu te kino ki te putuputuanga. Mei te tangata rai tei akaki i tona motoka ki te penitini, ka anoanoia te aronga pakari ‘kia timata i te au mea e maata ua atu te meitaki.’ (Philipi 1:10) Inara, penei e maata te angaanga a tetai aronga pakari e kare o ratou taime i te tereni i etai ke. Aite rai teia ki te kopae anga i te tieni i te inu o te motoka. Me tavarevare te aronga pakari i te tereni i te au taeake, aere ua rai kare e rava te au taeake i tereniia kia rave i te angaanga i roto i te putuputuanga.

7. Eaa ta tatou ka manako no runga i te aronga pakari tei akanoo i te taime no te terenianga?

⁷ Auraka e manako e kare te terenianga i te mea puapinga. Ko te aronga pakari tei  akamanako i te turanga o te putuputuanga no te tuatau ki mua e tei tereni i etai ke, e aronga kite pakari ratou e te puapinga ki te putuputuanga. (E tatau ia 1 Petero 4:10.) No reira, eaa te puapinga ka rauka mai no te putuputuanga?

8. (a) Eaa tetai au tumu ka tereni te aronga pakari i te au taeake? (e) Te aronga pakari e tavini ra i te au enua e anoano maataia te tauturu, eaa ta ratou apainga rapurapu? (Akara i te pia “Tetai Angaanga Rapurapu.”)

⁸ Te aronga pakari tei tukatau, ka tau ratou kia mārama e me pakari atu ratou, kare e rauka ia ratou i te tauturu i te au taeake mei to mua ana. (Mika 6:8) Pera katoa, kua kite te aronga pakari e e ‘tuatau, e te manuia ua to te tangata katoa ra,’ no reira penei ka tupu tetai mea poitirere te ka arai ia ratou mei te akono anga i ta ratou apainga. (Koheleta 9:11, 12; Iakobo 4:13, 14) No reira, no to ratou inangaro i te iti tangata o Iehova, e angaanga pakari ana te aronga pakari i te apii atu i te au taeake mapu i ta ratou i mou mai i te au mataiti i topa.​—E tatau ia Salamo 71:17, 18

9. Eaa te tupuanga a te tuatau ki mua tei akariro i te terenianga ei mea puapinga?

⁹ E puapinga katoa te aronga pakari tei tereni i te au taeake no te mea ka riro ta ratou tauta anga ei akaketaketa i te putuputuanga. Ka tauturu teia terenianga i te au taeake kia papa ua i te tauturu i te putuputuanga kia taokotai e kia vai akarongo i mua i te Atua. E meitaki tera tu i teia tuatau openga e ka meitaki katoa i te tuatau o te mate maata e vaitata mai nei. (Ezekiela 38:10-12; Mika 5:5, 6) No reira e te aronga pakari, akamata i teia rā i te akanoo i te taime kia tereni i te au taeake.

10. Ei akanoo i te tuatau no te tereni i te au taeake, eaa ta tetai tangata pakari ka rave?

¹⁰ Te mārama nei matou e e maata ta  kotou angaanga i te akono i te au apainga a te putuputuanga. No reira, penei ka anoanoia kotou kia akanoo i tetai tuatau ta kotou i akapou i te rave i teia au angaanga no te tereni anga i te au taeake. (Koheleta 3:1) Me akapera kotou, te taangaanga meitaki ra kotou i to kotou taime e ka puapingaia te putuputuanga a te tuatau ki mua.

11. (a) Eaa ta tatou i kite mai no runga i te manako tauturu ta te aronga pakari i roto i te au enua tukeke i oronga? (e) Kia tau kia Maseli 15:22, eaa ra i puapinga ai kia uriuri i te au manako tauturu a te aronga pakari?

¹¹ Kua uiia ki te aronga pakari tei puapingaia i te tereni i te au taeake e akapeea ratou i te rave anga i te reira. * (Akara i te tataanga rikiriki i raro.) Noatu e no roto mai teia aronga pakari i te au enua e te au turanga tukeke, aiteite ua to ratou manako tauturu i oronga mai. Eaa ta teia e akaari maira? Te akaari maira e e puapinga te terenianga tei akatumuia ki runga i te Pipiria no te aronga apii “i te au ngai katoa, i te au ekalesia katoa.” (1 Korinetia 4:17) I roto i teia atikara e te atikara ka aru mai, ka uriuri tatou i tetai au manako tauturu o teia aronga pakari. (Maseli 15:22) Ka kapiki tatou i te aronga tei tereni i te au taeake e ko te au puapii, e te aronga tei tereniia ka kapikiia e ko te aronga apii.

12. Eaa ta tetai puapii ka anoanoia kia rave, e eaa te tumu?

¹² Te mea mua, ka anoanoia te puapii kia akakeu i te au taeake no te terenianga. Eaa ra teia i puapinga ai? Mei tetai tangata tanutanu rai tei akapapa i te one i mua ake ka tanu ei i te ua rakau, ka anoanoia tetai puapii kia akakeu i te ngakau o te tangata apii i mua ake ka apii atu ei aia i te au mea ou kiaia. No reira, ka akapeea tetai puapii me akakeu i tetai taeake no te terenianga? Ka rauka iaia i te aru i te akaraanga o tetai puapii meitaki o te tuatau i taito, ko te peroveta ko Samuela.

13-15. (a) Eaa ta Iehova i akakite kia Samuela kia rave? (e) Akapeea a Samuela i te akapapa anga ia Saula no tana tukuanga angaanga ou? (Akara i te tutu mua o teia atikara.) (ng) Eaa ra teia tua Pipiria no runga ia Samuela i puapinga ai ki te aronga pakari i teia tuatau?

¹³ Tere atu i te 3,000 mataiti i topa, kua akakite a Iehova ki te peroveta ruaine ko Samuela e: “Penei apopo ka tono mai ei au i tetai tangata no ko i te tapere o Beniamina ki ko nei kia koe nei, e ka akatainu koe iaia ei tutara ki rungao i toku iti-tangata ia Iseraela.” (1 Samuela 9:15, 16) Kua mārama a Samuela e kare aia e arataki akaou i te ngati Iseraela e kua inangaro a Iehova iaia kia akatainu i tetai tutara ou. No reira ei akapapa i taua tangata ra no teia tukuanga angaanga ou, kua akanoo a Samuela i tetai parani.

¹⁴ I tera mai rā, kua aravei a Samuela ia Saula e kua akakite a Iehova ki te peroveta e: “I na, te tangata!” I reira, kua rave a Samuela i tana i parani. Kua akanoo aia i tetai atianga meitaki kia tuatua kia Saula. Kua pati a Samuela ia Saula raua ko tona tavini ki tetai kaikai e kua akanoo aia ia raua i te ngai meitaki roa atu e kua oronga katoa i te manga meitaki. Karanga a Samuela e: “Ka kai, i vaooia oki naau tikai.” I muri ake i ta ratou kaikaianga, kua pati a Samuela ia Saula kia aere raua ki tona kainga. Ia raua e aere ra, kua pukapuka mataora raua. Te tae anga raua  ki te kainga o Samuela, kua aere raua ki runga i te tauu, “kua karangaranga iorā Samuela raua ko Saula ki rungao i te are” e oti kua moe atura. I tera mai rā, kua akatainu a Samuela ia Saula, kua ongi atura, e kua akakite atu i te au ikuikuanga kiaia. Muri mai, kua oki a Saula ki tona ngai e kua papa ua aia no te ka tupu.​—1 Samuela 9:17-27; 10:1.

¹⁵ Kua akatainu a Samuela ia Saula ei tutara no te iti tangata. E tika, e tuke rai teia mei te tereni anga i tetai taeake kia riro mai ei tangata pakari me kore ei tavini tauturu i roto i te putuputuanga. Noatu ra, e maata te au apiianga puapinga ta te aronga pakari ka tamou mai mei te tu i akakeu ei a Samuela i te ngakau o Saula. Ka uriuri tatou e rua apiianga.

16. (a) Eaa to Samuela manako i te pati anga te ngati Iseraela no tetai ariki? (e) Eaa ta Samuela i rave te akakite anga a Iehova kiaia kia akatainu ia Saula?

¹⁶ Kia puareinga ua i te tereni i te au taeake, eiaa e emiemi. Te akarongo anga a Samuela e kua inangaro te ngati Iseraela i tetai tangata kia tutara i rungao ia ratou, kua riri aia. (1 Samuela 8:4-8) E toru taime, kua akakite a Iehova kiaia kia akarongo ki te iti tangata, no te mea kare a Samuela i inangaro i te iki i tetai ariki no ratou. (1 Samuela 8:7, 9, 22) Noatu e kua manako akapera a Samuela, kare aia i vareae me kore i makitakita i te tangata te ka mono iaia ei arataki. Te akakite anga a Iehova kiaia kia akatainu ia Saula, kare a Samuela i emiemi ana. Kua puareinga ua aia i te akarongo kia Iehova, kare no te mea kua anoanoia aia kia pera, mari ra, no tona inangaro ia Iehova.

17. Akapeea te aronga pakari me aru i te akaraanga o Samuela i teia tuatau, e mei teaa rai to ratou tu rekareka?

¹⁷ I teia tuatau, e maata te aronga pakari tei aru i te akaraanga o Samuela e kua tereni i te au taeake ma te aroa. (1 Petero 5:2) Te puareinga ua ra teia aronga pakari i te apii i etai ke e kare ratou e emiemi ana i te oronga i te au apainga ki te aronga apii i roto i te putuputuanga. Kua kite ratou e e au oa rave angaanga teia au taeake akaperepere te ka tauturu i te akono i te putuputuanga. (2 Korinetia 1:24; Ebera 13:16) E te mataora nei teia aronga pakari i te  kite i te aronga apii e taangaanga ra i to ratou tu karape ei tauturu i te iti tangata o Iehova.​—Angaanga 20:35.

18, 19 Akapeea tetai tangata pakari me akakeu i te ngakau o te tangata apii no te terenianga, e eaa ra i puapinga ai kia rave i teia?

¹⁸ Kia riro ei oa, e ei puapii. Te aravei anga a Samuela ia Saula, kua rauka ua i te peroveta i te akatainu viviki ia Saula ei ariki na te riringi anga i te manongi ki runga i tona upoko. Ka akatainuia i reira te ariki ou, tera ra kare aia i papa i te arataki i te iti tangata o te Atua. Mari ra, kua akapou a Samuela i tona taime kia akakeu i te ngakau o Saula no teia tukuanga angaanga ou. I mua ake i te akatainu anga aia ia Saula, kua kaikai kapiti raua, kua aaere kapiti, kua pukapuka raua, e kua akangaroi raua. Kua tiaki a Samuela no te taime tau kia akatainu i te ariki ou.

¹⁹ Pera katoa i teia tuatau. I mua ake ka tereni ei tetai tangata pakari i tetai taeake, ka tau aia kia tauta kia riro mai ei oa no te tangata apii. Ko ta tetai tangata pakari ka rave kia tauturu i te tangata apii kia maoraora ua, tei runga te reira i to raua turanga e te au peu matauia. Inara, noatu teiea te ngai e noo ra koe, me akanoo koe i te taime i te kapiti atu ki te tangata apii noatu e maata taau angaanga ka rave, ka kite mai aia e e puapinga aia kia koe. (E tatau ia Roma 12:10.) Papu e, ka āriki rekareka te aronga apii i te tu aroa e te takinga meitaki taau i akaari kia ratou.

20, 21 (a) Akapeea koe me akataka i tetai puapii tukatau? (e) Eaa ta tatou ka uriuri i roto i te atikara ka aru mai?

²⁰ E tika, e rekareka ana tetai puapii tukatau i te tereni i te au taeake. Tera ra, ka anoano katoaia te puapii kia inangaro i te tangata e tereni ra aia. (Akaaite ia Ioane 5:20.) Eaa ra teia i puapinga ai? No te mea me kite te tangata apii e te manako tikai ra koe iaia, ka inangaro ua aia kia tereniia e koe. No reira e te aronga pakari, tauta i te tereni i te au taeake e kia riro ei oa meitaki no ratou.​—Maseli 17:17; Ioane 15:15.

²¹ Me kua akakeuia te ngakau o te tangata apii, ka rauka i te puapii i te akamata i te tereni iaia. Eaa te au ravenga ta te tangata pakari ka aru? Ka uriuriia teia i roto i te atikara ka aru mai.