1. Eaa te ravenga te ka tauturu ia tatou kia aru ia Iehova?

KUA anga mai a Iehova ia tatou kia mārama i te manako o tetai ke, noatu e kare tatou i na roto ana i to ratou turanga. (E tatau ia Ephesia 5:1, 2.) Akapeea teia ravenga i te tauturu anga ia tatou kia aru ia Iehova? Eaa ra tatou ka anoanoia ai kia matakite me taangaanga tatou i teia ravenga?

2. Eaa to Iehova manako me mamae tatou?

² Kua taputou mai a Iehova i tetai tuatau manea ki mua kare e mamae. Ka rauka i te aronga akatainuia e te “mamoe ke atu” i te tapapa atu i te oraanga mutu kore, me no te rangi me no te enua. (Ioane 10:16; 17:3; 1 Korinetia 15:53) Inara te mārama nei a Iehova i te mamae ta tatou e kite nei me tupu te au mea kino kia tatou i teia tuatau. I te tuatau i topa, kua mamae a Iehova te takinokinoia anga tona iti tangata i Aiphiti. Kua taitaia tikai aia. (Isaia 63:9) E i muri mai, te patu akaou anga tona iti tangata i te iero ia ratou e mataku ra i te au enemi, kua mārama a Iehova i to ratou manako. Akakite aia kia ratou e: “Ko tei akatukia atu oki ia kotou ra, kua  akatukia ïa i tona koringo mata nei.” (Zekaria 2:8) Mei tetai metua vaine rai e inangaro ra i tana pepe, te inangaro ra a Iehova i tona au tavini e te inangaro ra i te tauturu ia ratou. (Isaia 49:15) Ka aru tatou i to Iehova aroa me tauta tatou i te mārama i te manako o etai ke na te tamanako anga ia tatou uaorai i to ratou turanga.​—Salamo 103:13, 14

3. Eaa to Iesu manako i te tangata?

³ Kua mārama a Iesu i te manako o te tangata ia ratou e rokoia ra e te mamae, noatu e kare aia i na roto ana i to ratou turanga. Ei akaraanga, kua kite aia e e manganui te tangata e ngata te oraanga. Kua pikikaa te au arataki akonoanga kia ratou e kua akanoo i te au ture e manganui kare no ko mai i te Atua. Kua mataku te tangata i teia au arataki. (Mataio 23:4; Mareko 7:1-5; Ioane 7:13) Kare roa a Iesu i mataku ana ia ratou e kare i vare ana i ta ratou pikikaa, kua mārama ra aia i to te tangata manako. Kua mamae tikai a Iesu i tona kite anga e mei teaa to ratou takinokinoia anga. Kare o ratou tauturu, “mei te mamoe tiaki kore ra.” (Mataio 9:36) Kua apii a Iesu mei tona Metua kia inangaro i te tangata e kia akaari i te tu “aroa e te takinga-meitaki.”​—Salamo 103:8.

4. Te kite anga a Iesu e kua rokoia te tangata e te mamae, eaa tana i rave?

⁴ Te kite anga a Iesu e kua rokoia te tangata e te mamae, kua tauturu aia ia ratou no tona inangaro maata ia ratou. Aite rai aia ki tona Metua. Ei akaraanga, i muri ake i te tere mamao anga ta Iesu au apotetoro i te tutu aere, kua roiroi ratou e kua akangaroi i tetai ngai motutaa. Inara kua kite atu a Iesu i te tangata e manganui e tiaki ra iaia. Kua mārama aia e ka anoano ratou i tana tauturu no reira, “kua apii atura aia ia ratou i te au tuatua e manganui.”​—Mareko 6:30, 31, 34

5, 6. Me ka inangaro tatou kia aroa ua mei ia Iehova rai, eaa ta tatou ka rave? Oronga mai i tetai akaraanga. (Akara i te tutu mua o teia atikara.)

⁵ Me ka inangaro tatou kia aroa ua atu mei ia Iehova rai, eaa ta tatou ka rave? Akamanako ana i teia tupuanga. Te vai ra tetai taeake mapu ko Alan tona ingoa. Te manakonako ra aia no runga i tetai taeake pakarikari kare e tau i te aere e e mata kino tona. Kua manako a Alan i ta Iesu i tuatua: “E ta kotou e inangaro ia etai ke ra, ka akapera katoa atu kotou kia ratou.” (Luka 6:31) No reira kua ui a Alan kiaia uaorai e, ‘Eaa taku ka inangaro ia etai ke ra?’ Karanga aia e, ‘Inangaro tikai au kia kanga poro maua!’ Inara kare e rauka i te taeake pakarikari i te kanga poro. No reira, ka anoanoia a Alan kia ui kiaia uaorai e, ‘Naringa ko au tera taeake, eaa taku ka inangaro i etai ke ra?’

⁶ Noatu e mapu a Alan, kua tauta aia i te akamanako e eaa te ka tupu me pakari ake aia. Kua akapou aia i te taime ki te taeake pakarikari e kua akarongo meitaki ki tana tuatua. I reira kua mārama aia e ngata no te taeake i te tatau i te Pipiria e te tutu aere mei tera are ki tera are. I kite ei a Alan e akapeea te tauturu anga i te taeake e ka inangaro i te rave i tetai ua atu mea nona. Me mārama tatou i te manako o te tangata e te aroa  atu ia ratou, ka aite rai tatou kia Iehova.​—1 Korinetia 12:26.

7. Akapeea tatou i te mārama anga i tei tupu ki to tatou au taeake?

⁷ Kare i te mea ngoie ua i te mārama i tei tupu ki tetai pae tangata me kare tikai tatou i na roto ana i to ratou turanga. Ei akaraanga, e manganui to tatou au taeake tei rokoia e te mamae no te maki me kore no te kinokino o te kopapa me kore te ruaine atura. Te mamae tikai ra tetai pae no te maki manako me kore te taitaia kino ra me kore kua takinoia ratou i mua ana. Te utuutu anake ra tetai pae i te tamariki me kore e au mema ngutuare to ratou kare e tavini ra ia Iehova. E au manamanata to te katoatoa, e te maataanga o teia au manamanata, e tuke rai ki to tatou. Inara ka inangaro tatou i te aroa ua atu i tetai ke e te tauturu ia ratou. No reira eaa ta tatou ka rave? Penei ka anoanoia tatou kia oronga i te tauturu ke ki te tangata okotai. No reira me akarongo meitaki tatou ma te tauta kia mārama i te manako o tera tangata, ka kite tatou i te ravenga meitaki i te tauturu iaia. Penei ka akamaara atu tatou kiaia e eaa to Iehova manako i tona manamanata. Me kore, penei ka rauka ia tatou i te tauturu iaia na roto i tetai mataara ke. Me akapera tatou, te aru ra tatou ia Iehova.​—E tatau ia Roma 12:15; 1 Petero 3:8.

8. Eaa tei tauturu ia Iesu kia takinga meitaki?

⁸ E takinga meitaki to Iehova ki te katoatoa. (Luka 6:35) E te aite ra a Iesu ki tona Metua. Eaa tei tauturu ia Iesu kia takinga meitaki i te tangata iaia i te enua nei? Kua akamanako aia e eaa to ratou manako i tana ka tuatua me kore ka rave. Ei akaraanga, kua aere mai tetai vaine tei rave i te kino, kia Iesu. Te aue maata ra aia e kua taʼe tona roimata ki runga i te vaevae o Iesu. Te kite ra a Iesu e kua tataraapa aia i tana au mea kino i rave e kua tataraara aia. Kua kite a Iesu e me kare aia e āriki atu iaia, ka kino rava atu aia. No reira kua akameitaki aia i te vaine no te meitaki tana i rave e kua akakore i tana ara. Kua tuatua meitaki katoa a Iesu ki te Pharisea tei kore i āriki i tana i rave no teia vaine.​—Luka 7:36-48.

9. Eaa te ka tauturu ia tatou kia takinga meitaki mei ia Iehova rai? Oronga mai i tetai akaraanga.

⁹ Akapeea tatou me takinga meitaki mei ia Iehova rai? Ka anoanoia tatou kia akamanako i mua ake ka tuatua ai e ka rave ei i tetai apinga kia maru tatou ki etai ke e kia kore to ratou ngakau  e mamae. Kua tata a Paulo e “kare oki te tavini o te Atu nei e tika kia māro; kia maru ra aia i te tangata katoa nei.” (2 Timoteo 2:24) Ei akaraanga, akamanako ana e akapeea koe me akaari i te takinga meitaki i teia au turanga: Me kare toou pu angaanga e rave meitaki i tana angaanga, eaa taau ka rave? Me aere mai tetai taeake ki te uipaanga kua roa te tuatau kare i tae mai ki te Are Uipaanga Patireia, eaa taau ka tuatua atu kiaia? Me tutu aere koe e oti akakite mai tetai tangata kia koe e kare ona taime i te pukapuka mai, akapeea koe me takinga meitaki atu iaia? Me ui mai taau vaine kia koe e eaa te tumu kare koe i akakite i taau au parani kiaia, ka takinga meitaki ainei koe iaia? Ka anoanoia tatou kia akamanako i to etai ke manako e kia kite e akapeea ta tatou tuatua me akakeu ia ratou. I reira tatou e kite ei i ta tatou ka tuatua e ka rave, kia takinga meitaki mei ia Iehova rai.​—E tatau ia Maseli 15:28.

10, 11 Akapeea tatou e apii ei mei ia Iehova e kia pakari tatou? Oronga mai i tetai akaraanga.

¹⁰ E pakari maata to Iehova, e ka rauka iaia i te iki i te kite e eaa te ka tupu a te tuatau ki mua. Noatu e kare tatou e kite eaa te ka tupu a te tuatau ki mua, ka rauka rai ia tatou te pakari. Akapeea? I mua ake ka rave ei i tetai ikianga, penei ka akamanako tatou i ta te reira ka akatupu kia tatou me kore ki etai ke. Auraka rava tatou e aite mei te ngati Iseraela rai. Kare ratou i manako ana i te ka tupu kia ratou me akarongo kore ratou kia Iehova. E kare ratou i manako ana i to ratou pirianga vaitata kia Iehova e te au mea katoa tana i rave no ratou. Kua mārama a Mose i teia, no reira kua kite aia e ka rave te ngati Iseraela i te kino. Karanga aia e: “E iti-tangata tuatua taka kore ratou, kare oki e kite o roto ia ratou. Naringa e pakari to ratou kia kite ratou i teia! e kia manako ratou i to ratou ra openga!”​—Deuteronomi 31:29, 30; 32:28, 29

¹¹ Ei akaraanga, me te aere kapiti ra koe e tetai tamaiti me kore tamaine, e akamaara e me akainangaro koe i tetai ke, e ngata i te akatere i toou manako e te anoano no te ainga. No reira auraka e rave i tetai ua atu angaanga te ka takinokino i toou pirianga akaperepere kia Iehova! Mari ra, kia pakari e kia kopae i te kino. Akarongo ki ta Iehova ako meitaki: “E kite mamao te tangata pakari i te kino, e kua pipini iora; te aere ua atura te kite kore, e mate atura.”​—Maseli 22:3.

12. Akapeea te au mea ta tatou e manako ra me tamamae ia tatou?

¹² Ka akatere tetai tangata pakari i tana e manako ra. Ka riro to tatou manako ei tauturu me kore ei tamamae ia tatou, mei te ai rai te ka tauturu me kore ka tamamae ia tatou. Me taangaanga  meitakiia te ai, ka rauka ia tatou i te tunu kai. Inara me kare tatou e matakite, ka kā to tatou are e ka tamate katoa ia tatou. Aite rai te reira ki to tatou manako. Me akamanako tatou no runga i te au mea ta Iehova i apii mai ia tatou, e mea meitaki ïa kia tatou. Inara me akamanako ua tatou no runga i te ainga tau kore me kore me manako ua i te rave i te au mea kino, ka anoano tatou i teia au mea e penei ka rave i te reira. Te ka tupu, ka takoreia to tatou pirianga oa kia Iehova.​—E tatau ia Iakobo 1:14, 15

13. Eaa ta Eva i akamanako atu no runga i tona oraanga?

¹³ Ka apii mai tatou mei te akaraanga o te vaine mua ko Eva. Kua akaue a Iehova ia Adamu e Eva e auraka e kai i te ua mei “te rakau e kite ei i te meitaki e te kino.” (Genese 2:16, 17) Inara kua akakite a Satani kia Eva e: “Kare rava korua e mate: Kua kite oki te Atua e, i te rā e kai ei korua i to reira, ka puera ïa to korua mata, e ka riro korua mei te Atua ra te tu, i te kite i te meitaki e te kino.” Kua akamanako a Eva e mei teaa rai te meitaki atu i tona oraanga me iki aia uaorai e eaa te mea meitaki e eaa te mea kino. Kua manakonako ua aia i teia e “kite akera te vaine e rakau meitaki ei kai, e te taurekareka no te mata.” Eaa tei tupu mai? “Kua rave iora aia i te kai no rungao ra, kai iora, apai atura oki ki tana tane, e kua kai katoa iora oki aia.” (Genese 3:1-6) Tei tupu mai, “i o mai ei te kino i te ao nei, e no te kino oki te mate.” (Roma 5:12) Naringa kare a Eva i akamanako ua i te rave i te kino!

14. Eaa te au akamatakiteanga ta te Pipiria e oronga maira no te ainga tau kore?

¹⁴ E tika, kare te ara a Eva i te ainga tau kore. Inara te akamatakite maira te Pipiria ia tatou e auraka e akamanako ua ia tatou uaorai e rave ra i te ainga tau kore. Karanga a Iesu e: “Ko tei akara ua atu i te vaine ei akatupu i te inangaro, kua akaturi takere ïa aia i taua vaine ra i tona uaorai ngakau.” (Mataio 5:28) Tetai katoa, kua akamatakite a Paulo e: “Auraka e akamaroiroi i ta te kopapa, kia tupu to te kopapa nei anoano.”​—Roma 13:14.

15. Eaa te apinga ta tatou ka akamou ki runga, e no teaa ra?

¹⁵ Akakite katoa te Pipiria e kia akamou i te manako no te akamareka ia Iehova e auraka e akamanako ua i te apinganui. Noatu e e maata te apinga a tetai tangata, kare tana moni e paruru tikai iaia. (Maseli 18:11) Kua karanga a Iesu e te akaputuputu ra te tangata neneva i te au apinga nona uaorai, kare ra i tuku ia Iehova na mua i roto i tona oraanga. “Kare i maata tona apinga i te Atua ra.” (Luka 12:16-21) Me akaputuputu tatou i ‘te apinga ki runga i te rangi’ na te rave anga i te au angaanga te akamareka ra ia Iehova, ka rekareka tona ngakau e ka mataora katoa tatou. (Mataio 6:20; Maseli 27:11) Ae, ko te pirianga meitaki kia Iehova te mea puapinga roa atu.

16. Eaa te ka tauturu ia tatou me manamanata?

¹⁶ Me tauta tatou kia rauka te apinganui i roto i teianei ao, ka maata te apiapi. (Mataio 6:19) Akakite a Iesu e ka ngata i te aronga e manamanata ra no te moni i te tuku i te Patireia o te Atua ei mea mua i roto i to ratou oraanga. (Mataio 13:18, 19, 22) Pera katoa, te manamanata ra tetai pae i te au taime ravarai no te au  mea kino te ka tupu kia ratou. Inara me manamanata ua rai tatou, penei ka maki tatou me kore ka akaparuparuia to tatou akarongo kia Iehova. Mari ra, kia irinaki ua rai tatou e ka tauturu mai a Iehova ia tatou. Te na ko maira te Pipiria e “e aue tei te ngakau o te tangata ra, e piko ïa ki raro: okotai rava ra tuatua meitaki ra, rekareka akera ïa.” (Maseli 12:25) No reira me manamanata koe, e tuatua atu ki tetai tangata te tavini ra ia Iehova e te kite meitaki tikai ra ia koe. Ka rauka i toou metua, taau tane me kore vaine, e tetai oa meitaki i te akamaroiroi ia koe kia irinaki ia Iehova e ka tauturu i te akameangiti mai i toou manamanata.

17. Akapeea a Iehova i te tauturu anga ia tatou me manamanata?

¹⁷ Kua mārama meitaki tikai a Iehova i to tatou manako e ka tauturu aia ia tatou kia maru ua me manamanata tatou. Kua tata a Paulo e: “Auraka rava kotou e apiapi i te au mea katoa nei; e akakite ua ra ki te Atua i to kotou anoano i te au mea katoa ra i te pure, e te pati anga atu ma te akameitaki. E na te au o te Atua, ko tei maata ua atu i te kite tangata, e akamaroiroi mai i to kotou ngakau e to kotou manako i te Mesia nei ia Iesu.” (Philipi 4:6, 7) Me manamanata koe, akamanako ana i te tauturu ta Iehova e oronga ra kia koe kia akaketaketa i toou pirianga oa kiaia, mei te tauturu no ko mai i te au taeake e te au tuaine, te aronga pakari, te tavini akono meitaki, te au angera, e Iesu.

18. Akapeea te tamanako anga i te au apinga me tauturu ia tatou?

¹⁸ Mei ta tatou i apii mai, ka aru tatou ia Iehova me tauta i te mārama i te manako o etai ke. (1 Timoteo 1:11; 1 Ioane 4:8) Ka mataora tatou me akaari i te aroa e te takinga meitaki ki etai ke, me akamanako tatou i te au tupuanga no ta tatou e rave ra, e me kopae i te manamanata ua. Kia tamanako ua tatou i te oraanga i raro ake i te tutaraanga a te Patireia e kia tauta pakari i te aru ia Iehova.​—Roma 12:12.