1, 2. (a) Eaa ta tetai au metua e manata ana? (e) Akapeea ta tatou tamariki e puapinga ai mei to ratou mapu ou anga?

TETAI tuatau mataora roa atu no te au metua koia oki me papetitoia ta ratou tamariki. Kua papetitoia ta Berenice nga tamariki e ā i mua ake ka 14 mataiti ei. Karanga aia e: “E tuatau mataora tikai no matou te reira. Kua rekareka tikai maua e kua inangaro ta maua tamariki i te tavini ia Iehova. Inara kua kite katoa maua e ka aro atu ta maua mapu ou i te au akaaoanga e manganui.” Penei ka manamanata rai koe me e mapu ou taau tamaiti e te tamaine me kore ka riro mai ei mapu ou kare e roa atu ana.

² Karanga tetai tangata kite i te manako o te tamariki e ka riro te tuatau mapu ou ei mea ngata ki te nga metua e te tamariki, inara kare e tau kia manako te au metua i ta ratou au mapu ou e e neneva e te tu tamariki. Mari ra, karanga aia e e au manako ngakau oonu to te au mapu ou ma te au tareni no te maani apinga e te anoano no te akapou i tetai taime ki te au oa. No reira ia ratou e mapu ou ra, ka rauka i taau tamariki i te akatupu  i tetai pirianga oa kia Iehova, mei ta Iesu rai i rave i tona mapu ou anga. (E tatau ia Luka 2:52.) Ka rauka katoa ia ratou i te akameitaki i to ratou tu karape i roto i te angaanga tutu aere e te akatupu i te anoano maata kia tavini i te Atua. E ka rauka ia ratou i te rave i ta ratou uaorai au tukuanga tika, mei te akatapu anga i to ratou oraanga kia Iehova e kia akarongo kiaia. Inara eaa taau ka rave ei metua i te tereni i taau mapu ou kia tavini ia Iehova? Ka rauka ia koe i te apii mei ta Iesu tereni anga i tana au pipi ma te aroa, te akaaka, e te kite oonu.

3. Akapeea te au apotetoro i kite ei e oa a Iesu no ratou?

³ Kare a Iesu i te Pu anake ua no tana au apotetoro mari ra e oa katoa no ratou. (E tatau ia Ioane 15:15.) I te tuatau Pipiria, kare i te mea matau no tetai pu kia akakite i tona au manako e te au manako ngakau ki tana au tavini. Inara kare a Iesu i akapera ana i tana au apotetoro. Kua aroa aia e kua akapou i te taime kia ratou. Kua mataora aia i te akakite i tona au manako e te manako ngakau kia ratou, e kua akarongo meitaki me tuatua i to ratou manako. (Mareko 6:30-32) Kua riro teia pirianga manako i rotopu ia Iesu e tana au apotetoro ei akapiri vaitata ia ratou ei au oa e kua akapapa i te au apotetoro no te angaanga ka raveia i te tuatau ki mua.

4. E te au metua, akapeea koe te riro anga ei au oa ki taau tamariki? (Akara i te tutu mua o teia atikara.)

⁴ Noatu e mana taoonga toou ki rungao i taau tamariki, kia riro katoa koe ei oa no ratou. Ka akapou te au oa i te taime ki tetai e tetai. Penei kia akaiti mai koe i te taime no te angaanga me kore te rave atu i tetai au mea ke kia maata atu te taime ki taau tamariki. Ka tau koe kia pure e kia akamanako pakari i teia. Ka rekareka katoa te au oa i te au mea ta tetai e tetai e reka ra. No reira e kimi i te au mea e rekaia ra e taau mapu ou, mei tana imene reka, te au teata, me kore te au tipoti. E tauta kia reka i tana e reka ra. Karanga a Ilaria tei noo i Itaria e: “Kua reka toku nga metua i te au imene taku e akarongo ana. Te tika, kua riro mai toku papa ei oa piri mou noku, e kua va ua au i te tuatua kiaia no runga i te au mea ngata.” Na te riro anga mai ei oa no taau tamariki e te tauturu ia ratou kia riro mai ei au oa no Iehova, kare toou mana taoonga ei metua e kore. (Salamo 25:14) Ka kite taau tamariki te inangaro ra e te akangateitei ra koe ia ratou, e ka ngoie ake ia ratou i te tuatua mai kia koe.

5. Akapeea e rauka ai i te au pipi a Iesu te oraanga mataora i te rave i te angaanga a Iehova?

⁵ Kua kite a Iesu e me maoraora tana au pipi i te tavini ia Iehova e kia tutu ua atu rai i te nuti meitaki, ka mataora tikai ratou. No reira kua akamaroiroi aia ia ratou kia angaanga pakari i roto i te angaanga tutu aere, e kua taputou e ka tauturu aia ia ratou.​—Mataio 28:19, 20.

6, 7. Akapeea koe me akaari i te aroa ki taau tamariki me apii ia ratou kia rauka te akapapaanga matauia no te tavini ia Iehova?

⁶ Ka inangaro koe i taau tamariki kia noo vaitata kia Iehova. E ka inangaro a Iehova ia koe kia tereni e te ako ia ratou. Kua oronga mai aia i te mana taoonga kia rave koe i te reira. (Ephesia 6:4) No reira ka anoanoia koe kia akapapu kia tereni putuputu i taau tamariki. E akamanako i teia: Ka akapapu koe kia tae taau tamariki ki te apii no te mea kua kite koe e puapinga ta ratou apii e ka inangaro koe kia rekareka ratou i te au mea ou ta ratou e apii ra. Na teia tu katoa, ka akapapu koe kia  tae ratou ki te au uipaanga, te au akaputuputuanga, e te akamorianga a te ngutuare. Mei tera te tu, ka riro ta ratou apiianga mei ko mai ia Iehova ei ora no ratou. No reira e tauturu ia ratou kia rekareka i te apii no runga ia Iehova e kia kite e ka rauka iaia i te apii ia ratou kia pakari tikai. (Maseli 24:14) Pera katoa, e tereni i taau tamariki kia aere putuputu i te tutu aere. E aru i te akaraanga o Iesu na te tauturu anga ia ratou kia rekareka i te apii i te Tuatua na te Atua ki tetai ke.

⁷ Akapeea tetai akapapaanga matauia no te tavini ia Iehova, mei te apii, te au uipaanga, e te tutu aere, te tauturu anga i te au mapu ou? Karanga a Erin, tei noo i Aperika Tonga: “E putuputu ana matou tamariki i te akapeupeu e te kopekope i te apii Pipiria, te au uipaanga, e te tutu aere. Tetai taime ka tamanamanata matou i te apii a te ngutuare kia kore te reira e raveia. Inara kare toku nga metua i tuku i te au.” E rekareka tikai aia i tona nga metua no tei tauturu iaia kia kite i te puapinga o teia au mea. I teianei, me ka topa ake aia i te uipaanga e te tutu aere, ka aruaru aia kia oki viviki akaou ki tana akapapaanga matauia.

8. (a) Akapeea a Iesu te akaari anga i tona tu akaaka? (e) Akapeea to Iesu tu akaaka te tauturu anga i tana au pipi?

⁸ Noatu e tu apa kore to Iesu, e akaaka aia i te akakite ki tana au pipi e ka anoano aia i te tauturu o Iehova. (E tatau ia Ioane 5:19.) Kua riro ainei teia ei akaiti i te tu akangateitei o te au pipi no Iesu? Kare. Ko te maata atu ta ratou e kite ra iaia e irinaki ra ki rungao ia Iehova, ko te maata atu to ratou irinaki iaia. I muri mai, kua aru ratou i tona akaraanga no te tu akaaka.​—Angaanga 3:12, 13, 16.

9. Me akakite koe i toou tarevake e kia tuatua tataraapa, akapeea teia te tauturu anga i taau mapu ou?

⁹ Kare tatou mei ia Iesu rai, e aronga apa ua tatou e te rave tarevake. No reira ka anoanoia te tu akaaka. Kia āriki e manganui te au mea kare e rauka ia koe i te rave, e e akakite i toou au tarevake. (1 Ioane 1:8) Ka kite i reira taau mapu ou i te akakite i tona uaorai au tarevake, e ka akangateitei maata atu aia ia koe. Mei tera te tu, koai taau ka akangateitei atu? E pu ainei tei akakite i tona tarevake me e pu tei kore i tataraapa? Karanga a Rosemary, e toru ana tamariki e kua puareinga ua raua ko tana tane i te akakite i to raua tarevake. Akamārama aia e: “Kua akakeu te reira i ta maua tamariki kia akakite va ua mai e e manamanata to ratou.” Karanga katoa aia: “Kua apii maua i ta maua tamariki te ngai meitaki roa atu e kitea ai te au pauanga ki to ratou au manamanata. Me inangaro ratou i te tauturu, ka taki ua rai maua ia ratou ki te au puka Pipiria, e kua pure kapiti matou.”

10. Akapeea a Iesu te akaari anga i te tu akaaka noatu tana akakite anga i ta te au pipi ka rave?

¹⁰ Kua rauka ia Iesu te mana taoonga kia akakite ki tana au pipi eaa ta ratou ka rave. Inara no tona tu akaaka, kua putuputu aia i te akamārama i te tumu ka rave ratou i te reira. Ei akaraanga, kare aia i akakite ua kia ratou kia kimi na mua i te Patireia e te tuatua  tika a te Atua. Kua karanga katoa aia e: “E kapiti katoaia mai taua au mea katoa ra ia kotou.” Te akakite anga a Iesu kia ratou auraka e akakino atu, kua akamārama aia e: “Kia kore kotou e akakinoia mai; Ko ta kotou oki e akakino ia etai ke ra, e akakino katoaia kotou i te reira.”​—Mataio 6:31–7:2.

11. Akapeea koe te tauturu anga i taau mapu ou na te akamārama anga te tumu no tetai arai anga me kore no tetai tukuanga manako?

¹¹ E kimi i te tuatau meitaki kia akamārama ki taau mapu ou te tumu i tuku ei koe i tetai arai anga me kore tetai tukuanga manako. Me mārama aia te tumu, papu ka inangaro aia i te akarongo. Karanga a Barry, tei utuutu mai e ā tamariki e: “Na te akakite anga i te au tumu ka tauturu te reira i te au mapu ou kia irinaki ia koe.” Ka kite te au mapu e kare koe i tuku ua i tetai arai anga me kore tetai tukuanga manako no te mea e mana taoonga toou kia pera mari ra, e tumu meitaki taau i rave ei i te reira. E akamaara katoa e kare te au mapu ou i te tamariki rikiriki. Te apii ra ratou akapeea i te manako no ratou uaorai, e ka inangaro ratou i te tuku i to ratou uaorai tukuanga manako. (Roma 12:1) Akamārama a Barry e: “Ka anoanoia te au mapu ou kia apii i te rave i te au tukuanga pakari tei akatumuia ki runga i te manako tau, kare i te manako ngakau.” (Salamo 119:34) No reira kia akaaka e kia akamārama ki taau mapu ou te tumu i tuku ei koe i tetai tukuanga manako. Na teia tu, ka apii aia i te rave i tana uaorai au tukuanga manako, e ka kite te akangateitei ra koe iaia e te kite ra koe te riro maira aia ei aronga mamaata.

12. No to Iesu kite oonu, akapeea aia te tauturu anga ia Petero?

¹² Kua rauka ia Iesu te kite oonu e kua mārama i te tauturu tei anoanoia e tana au pipi. Ei akaraanga, te akakite anga a Iesu ki tana au pipi e ka tamateia aia, kua akakite a Petero kia Iesu auraka takiri ïa. Kua kite a Iesu e te inangaro ra a Petero iaia, e kua kite katoa aia e tarevake to Petero manako. Akapeea a Iesu te tauturu anga iaia e tana au pipi? Te mea mua, kua ako aia ia Petero. E oti, kua akamārama a Iesu eaa te ka tupu ki te aronga tei kopae i te rave i to Iehova anoano me ngata te reira. Karanga katoa a Iesu e ka akameitaki a Iehova i te aronga noinoi kore. (Mataio 16:21-27) Kua tamou mai a Petero i te apiianga.​—1 Petero 2:20, 21.

13, 14. (a) Eaa te ka akaari mai e te anoanoia ra taau mapu ou kia akaketaketa i tona akarongo? (e) Akapeea e kitea ai e koe eaa tikai te tauturu te anoanoia ra e taau tamaiti me kore tamaine?

¹³ E pure kia Iehova no te kite oonu kia tauturu ia koe kia mārama i te tauturu ka anoanoia e taau mapu ou. (Salamo 32:8) Penei te kite ra koe kare aia e mataora ana mei to mua ana me kore penei te tuatua tau kore ra aia no runga i te au taeake. Penei ka manako koe e apinga tetai kare aia e akakite mai ana kia koe. Auraka e rapurapu i te manako e te rave uuna ra taau mapu ou i tetai apinga tarevake. * (Akara i te tataanga rikiriki i raro.) Inara auraka e kopae i te manamanata me kore e manako ua e ka ngaro atu te reira. Penei ka anoanoia koe kia tauturu iaia kia akaketaketa i tona akarongo.

¹⁴ E kite ei akapeea te tauturu i taau mapu, e ui i te au uianga ma te takinga meitaki e te ngateitei. Ka aiteia ki te uuti anga mai i te vai no roto i te punā vai. Me uuti viviki mai koe ki vao, kare taau vai e rava meitaki. Mei teia  katoa te tu, me e akakoromaki kore toou ia koe e ui ra i te au uianga e ka māro i taau mapu ou kia tuatua, kare rava koe e kite i tana e manako tikai ra. (E tatau ia Maseli 20:5.) Kua maara ia Ilaria i tona mapu ou anga, kua inangaro aia i te akapou maata atu i tona taime ki tona au oa apii inara kua kite aia e tarevake te reira. Kua kite mai tona nga metua e te manamanata ra aia i tetai apinga. Karanga a Ilaria e: “I tetai aiai, kua taiku ua mai raua e te akaraanga maromaroa ra au, e kua ui mai eaa te manamanata. Kua aue pu ua au ma te akamārama i te turanga, e kua pati i te tauturu. Kua takave mai raua iaku, te akakite anga mai e kua mārama ua raua ma te taputou mai kia tauturu iaku.” Kua viviki te nga metua o Ilaria i te tauturu iaia kia kimi i te au oa meitaki i roto i te putuputuanga.

15. Eaa tetai mataara i akaari ei a Iesu i te kite oonu?

¹⁵ Kua rauka katoa ia Iesu te kite oonu i tona kite anga i te au tu meitaki o tana au pipi. Ei akaraanga, te rongoanga a Natanaela e no Nazareta mai a Iesu, karanga aia: “E meitaki ainei to Nazareta mai?” (Ioane 1:46) Naringa koe i reira, ka manako tau kore ainei koe ia Natanaela e ka manako papakitai koe me kore ka manako koe kare ona akarongo? Kare a Iesu i manako akapera ana. Mari ra, e kite oonu tona ma te kite e tangata tuatua tika a Natanaela, no reira karanga aia e: “Ka akara na i te ngati Iseraela tikai, kare ua e pikikaa o roto iaia.” (Ioane 1:47) Ka rauka ia Iesu i te tatau i te ngakau, e kua taangaanga aia i te reira kia kite i te au tu meitaki o te tangata.

16. Akapeea koe te akamaroiroi anga i taau mapu ou kia meitaki atu?

¹⁶ Noatu kare e rauka ia koe i te tatau i te ngakau mei ia Iesu, ka rauka ra ia koe te kite oonu. Ka rauka ia Iehova te tauturu ia koe kia kite i te au tu meitaki o taau mapu ou. Noatu e ka mareka kore koe i taau mapu ou, auraka rava e tuatua e e tamaiti kino aia e te akatupu pekapeka. Auraka e manako iaia mei te reira rai. Mari ra, e akakite kiaia e te kite ra koe i tona au tu meitaki e te papu ra ia koe te  inangaro ra aia i te rave i te mea tika. E akara i tana ka rave kia meitaki mai e e akameitaki iaia. E tauturu iaia kia akamako mai i tona au tu meitaki na te oronga anga i tetai au apainga nana. Ko te reira ta Iesu i rave ki tana au pipi. E tai e te āpa mataiti i muri ake i te araveianga ia Natanaela (kapiki katoaia ko Baratolomea), kua oronga a Iesu i tetai apainga puapinga kiaia. Kua iki aia ia Natanaela ei apotetoro, e kua rave tiratiratu a Natanaela i te angaanga ta Iesu i oronga kiaia. (Luka 6:13, 14; Angaanga 1:13, 14) Auraka e akakeu i taau mapu ou kia manako kare tana e rave ra e meitaki roa ana, mari ra e akameitaki e te akamaroiroi iaia. E akakeu iaia kia manako e ka rauka iaia i te akamareka ia koe e Iehova e ka rauka iaia i te taangaanga i tona au tu karape ei tavini ia Iehova.

17, 18. Me tereni koe i taau mapu ou kia tavini ia Iehova, eaa te ka tupu?

¹⁷ Penei ka manako koe mei te apotetoro ko Paulo rai. Kua manata aia i te aronga tana i manako mei te tamariki rai nana. Ko teia te aronga tana i tauturu kia apii no runga ia Iehova, e kua akaperepere aia ia ratou. No reira e mamae tikai kiaia te manako penei kare tetai pae e tavini ua atu ia Iehova. (1 Korinetia 4:15; 2 Korinetia 2:4) Karanga a Victor, tei utuutu mai e toru tamariki: “Kare te tuatau mapu ou i te mea māmā ua. Inara, e maata atu te au tuatau meitaki i te au akaaoanga ta matou i aro atu. Ma te tauturu o Iehova, kua rekareka maua i tetai pirianga oa vaitata ki ta maua tamariki.”

¹⁸ E te au metua, e angaanga pakari kia tereni i ta kotou tamariki no to kotou akaperepere maata ia ratou. Auraka e tuku i te au. Ka akamanako ana mei teaa te mataora i taau ka kite me iki taau tamariki i te tukuanga manako kia tavini i te Atua e kia rave tamou i te reira ma te tiratiratu.​—3 Ioane 4.