Akamaroiroi i Toou Pamiri ma te ‘Au Tuatua Arikiia’

I TE miniti takitai e pati ra, kua maata atu to David riri. Iaia e tiaki ra i tana vaine i roto i te motoka, kua akara ua aia i tona uati. I te aere anga mai a Diane, tana vaine, mei roto mai i te are, kare i rauka iaia te akakoromaki i tona riri.

“Eaa koe i maani ai kia tiaki ua atu au ia koe?” i ava atu ei aia. “E roa ua koe! Kore ua atu ana koe e papa e okotai ua ake taime?”

Kua taitaia tikai a Diane. Aue aia e oti, oro atu ki roto i te are. I tera taime tikai, kite mai a David i tona tarevake. Kua riro tona ririanga i te akakino atu i tei tupu. Ka akapeea aia i reira? Kua tamate aia i te motoka, pupui i tona akaea, e kua aru marie atu i tana vaine ki roto i te are.

Te akaari maira teia akatutuanga i tetai tupuanga tikai, kare ainei? Inangaro ana ainei koe e kare koe i tuatua ana i tetai au tuatua? Me tuatua tatou ma te kore e akamanako i ta tatou ka tuatua, e tataraara ua ana tatou i muri ake. Ko te tumu meitaki ia i karanga ai te Pipiria e: “Te kimi ra te ngakau o te aronga tuatua-tika ra i tana e tuatua atu.”​—Maseli 15:28.

E ngata ra oki, i te akamanako meitaki i mua ake ka tuatua ai, me e riri, e mataku me kore e mamae tikai to tatou. Ki te mema tikai o to tatou pamiri, ko tetai ua atu ravenga i te komunikeiti i to tatou au manako ngakau ka riro i te akakino atu na te akaapaanga me kore i te akakinoanga atu i tetai tangata. Te openga i reira, ka tupu te au mamae ngakau me kore te karo.

Eaa ta tatou ka rave kia puapinga atu te au tupuanga? Akapeea e rauka ai ia tatou i te akaaere meitaki i to tatou au manako? Ka rauka tetai au akoanga tauturu mei te tangata tata Pipiria ko Solomona.

Akamanako i te ka Tuatua e Akapeea i te Tuatua Atu

Ia Solomona, te tangata tata i te puka Pipiria o Koheleta, e tata ra i tana tuatua akakiteanga tika no runga i te tu puapinga kore o te oraanga, kitea ngoie uaia tona manako pakari tikai no tana tumu tuatua. “Mainaina atura au i teianei ora anga,” i tuatua ai aia. I tetai ngai, kua kapiki aia i te reira e “e mea puapinga kore.” (Koheleta 2:17; 12:8) Inara, kare a Koheleta i te papaanga no te au tu apiapi o Solomona. Kare aia i manako ana e e mea tau kia akakite tika ua i te au mea. I te openga o te puka, kua akaari a Solomona e kua kimi aia “kia kitea te tuatua te ka ārikiia ra: e ko tei tataia ra, e mea tiratiratu ïa, e te tuatua-mou.” (Koheleta 12:10) Te karanga ra tetai urianga e kua “tauta [aia] i te akamarama i teia au apinga i roto i tetai mataara meitaki rava e te tu tika tikai.”​—Contemporary English Version.

I te akaraanga kua kite mai a Solomona e ka anoanoia aia kia akaaere meitaki i tona manako ngakau. No reira aia i ui putuputu ei kiaia uaorai e: ‘Taku e parani nei ka tuatua e tuatua mou ainei me kore e tika tikai ainei? Me taangaanga au i teia au tuatua, ka kite mai ainei etai ke i te reira ei mea  arikiia, akonoia?’ Na te kimianga i te ‘au tuatua arikiia’ o te tuatua mou, kua rauka iaia i te paruru i tona uaorai au manako ngakau kia kore e akaaveave i tona au manako.

Te openga i reira kare i te tataanga puapinga maata rava ua inara e tumu maata katoa no te tuatua pakari tei akauruia e te Atua no runga i te aiteanga o te oraanga. (2 Timoteo 3:16, 17) Ka rauka ainei i te akatauanga a Solomona no te uriurianga i tetai tumu tuatua manako pakari i te tauturu ia tatou kia komunikeiti meitaki atu ki te aronga e akaperepereia ra e tatou? Ka akamanako ana i tetai akaraanga.

Apii i te Akatere i Toou Au Manako Ngakau

Ei akatutuanga, ka karanga tatou e kua oki mai tetai tamaiti ki te kainga no te apii mai ma tona ripoti e kua akaraanga maromaroa ra. Kua akara tona papa i te papaanga apii e kua kite mai i tetai maka kino i roto i tetai o te au apii. Kua riri viviki te papa, ma te akamanako i te au taime i muao kare te tamaiti e rave ana i tana apii ngutuare. Inangaro tikai te papa i te karanga atu e: “E kope tikai koe! Me akapera ua rai koe, ka puapinga kore koe!”

I mua ake ka akatika ai i te au manako riri kia akaaere i tana pauanga, ka meitaki atu te papa i te ui kiaia uaorai e, ‘Te tano ra ainei tikai me kore e tika tikai ainei taku e manako nei?’ Ka rauka i teia uianga te tauturu iaia kia akatakake i tona au manako mei te au tikaanga. (Maseli 17:27) Ka puapinga kore tikai ainei te tamaiti no te kino tana maka i roto i tetai apii okotai? E tamaiti kope ainei aia me e ngata ainei iaia tetai au apii no reira aia i kore ei i rave i tana apii ngutuare? E akakite putuputu ua ana rai te Pipiria i te puapinga o te akonoanga i tetai manako tau e te tu tika o te au mea. (Tito 3:2; Iakobo 3:17) Ko te akamaroiroi i tetai tamaiti, ka anoanoia te metua kia tuatua i te ‘mea tiratiratu e te tuatua-mou.’

Kimi i te Au Tuatua Tau

Me kite te papa i tana ka tuatua, penei ka ui aia kiaia uaorai e, ‘Akapeea au i te tuatua atu anga kia kite mai taku tamaiti i te au tuatua arikiia, akonoia?’ Tika rai, te kimianga i te au tuatua tau kare e mama ana. Inara ka anoanoia te au metua kia akamaara e e putuputu ua ana te au mapu ou i te manako e me kare ratou e tau ana e tu puapinga kore tikai to ratou. Penei ka apai ratou e okotai maka kino me kore tu paruparu e ka akarava atu i to te reira puapinga, e te openga ka akamata i te akaaite i ta ratou e kite atura kia ratou uaorai. Me tuatua riri vave te metua, penei ka akapapu atu aia i te manako riri ki tana tamaiti. Te akakite ra a Kolosa 3:21 e: “Auraka e akariri atu i ta kotou tamariki, ko te taitaia aea ratou.”

Te au tuatua mei te rave “ua ana rai” e te “kare rava” e akamaata ua ana me kore e akarava ua atu ana i te au tikaanga. Me karanga te metua e, “Kare rava koe e riro mai ei tangata puapinga,” eaa atu ta te tamaiti ravenga e rauka ai tetai tu ngateitei? Naringa te manganui o te au turanga i roto i te oraanga i akatakaia i roto i te reo akaapa ua, penei ka akamata te tamaiti i te akara iaia uaorai ei tamaiti puapinga kore tikai. Ko tera i reira, kare i te akaparuparu ua kare katoa ra oki i te tika.

E meitaki rava atu i te akateimaa ki runga i te au tuanga meitaki o tetai turanga. Penei ka rauka i te papa i roto i ta tatou akatutuanga i te tuatua i tetai apinga mei teia e: “E tama, te kite nei au e kua maromaroa koe i teia maka kino. Kua kite ra oki au e e angaanga pakari ana koe i taau au tukuanga apii. No reira, ka pukapuka taua no runga i teia apii, e ka kimi i tetai ravenga i te akamama mai i tetai ua atu manamanata taau e aro atura.” I te tautaanga kia rauka te ravenga meitaki rava i te tauturu i tana tamaiti, penei ka ui katoa te papa i tetai au uianga taka meitaki kia kitea mai te au manamanata e tupu ra.

Ko teia tu pukapukaanga maru e te manako meitakiia penei ka puapinga maata atu i tetai tu tuatuaanga orongaia i roto i te riri. “Te tuatua meitaki,” i akapapu mai ei te Pipiria kia tatou, “e vene i te vaerua nei, e ora oki to te ivi.” (Maseli 16:24) Ko te tamariki​—e tikai, te mema katoatoa o te pamiri—​e ruperupe ana i roto i te tu au e te aroa.

“No te Ki oki o te Ngakau”

E akamanako ana i te tane tei taikuia i roto i te akatutuanga i te akamataanga. Kare ainei e ka meitaki atu naringa aia i akapou te taime i te kimi i te ‘au tuatua arikiia’ o te tuatua mou eiaa i te akakite ua mai i tona riri i te tuatua anga ki tana  vaine? Ko te tane i roto i tera turanga ka tau aia kia ui kiaia uaorai e: ‘Noatu e ka anoanoia taku vaine kia tauta i te aere vave mai auraka e taroaroa, e tika ainei e e taroaroa ua ana aia? Ko teia ainei te taime ka tano i te akakite i tona tarevake? Ka riro ainei te tuatua riri, te au tuatua akaapa i te akakeu iaia kia inangaro i te akameitaki atu?’ Te tapuanga i te ui kia tatou uaorai i taua au uianga ra ka tauturu ia tatou i te kopae i te tamamae akakoro koreia i tei akaperepereia e tatou.​—Maseli 29:11.

Akapeea i reira, me ka taopenga putuputu ua rai ta tatou au uriurianga pamiri ki te karo? Penei ka anoanoia tatou kia akara oonu atu, ma te akamanako atu i te au manako ngakau no te ikianga i ta tatou ka tuatua atu. Ta tatou ka tuatua, me taitaia me kore tei raro ake i tetai taomianga, penei ka akaari mai i to tatou tu tikai i roto. Kua tuatua a Iesu e: “No te ki oki o te ngakau ra e tuatuaʼi te vaa.” (Mataio 12:34) Te aiteanga, ko ta tatou e tuatua ra te akaata putuputu maira i to tatou au manako ngakau, te au anoano, e te au tu.

Ta tatou akaraanga i te oraanga e tika, e papu, e e manakonakoanga ainei? Te tikaanga, ko te tangianga e te tu o ta tatou au pukapukaanga ka akaata mai i te reira. E tu marokiakia, manako ekoko, me kore e tu akaapaapa ainei to tatou? Me koia ia, penei ka akamaromaroa tatou i etai ke ki ta tatou ka tuatua atu me kore ki te tu e tuatua atura tatou. Penei kare tatou e kite ana e kua kino to tatou manakoanga me kore ta tatou tuatuaanga. Penei kua irinaki tatou e ko ta tatou akaraanga i te au apinga ko te mea tika ia. Inara ka tau tatou kia matakite i te tu pikikaa uaorai.​—Maseli 14:12.

Te mea meitaki, tei a tatou te Tuatua a te Atua. Ka rauka i te Pipiria i te tauturu ia tatou i te akara matatio i to tatou au manako e kia iki meitaki i te au mea tika e te au mea ka tau kia akatikatikaia. (Ebera 4:12; Iakobo 1:25) Noatu e eaa to tatou tu ara ua nei me kore te tu o to tatou utuutuangaia mai, ka rauka katoatoa ia tatou i te iki kia taui i ta tatou tamanakoanga e te raveanga me te inangaro tikai ra tatou.​—Ephesia 4:23, 24.

I te pae mai i te taangaanga anga i te Pipiria, ka rauka katoa ia tatou i te rave i tetai apinga ke atu i te akara meitaki i ta tatou mataara no te komunikeiti atu. Mama ua, e ui ua atu ki etai. Ei akaraanga, e ui ki toou tokorua me kore ki taau tamaiti kia akakite tika mai e peea toou turanga i teia tu. Tuatua atu ki tetai oa pakari tei kite meitaki ia koe. Ka inangaroia te tu akaaka i te ariki i ta ratou ka tuatua mai e te akatikatika i te au ngai ka anoanoia.

Akamanako i Mua Ake ka Tuatua ai Koe!

I te openga ra, me inangaro tikai tatou i te kopae i te tamamae atu i etai ke ki ta tatou tuatuaanga, ka rave tatou i ta Maseli 16:23 e karanga ra e: “Te aronga kite [koia oki, e pakari] e akamanako ana i mua ake ka tuatua ai ratou; ta ratou e tuatua ra i reira ka riro i te akakeu maata atu.” (Today’s English Version) Kare e ngoie ua i te akaaere i to tatou au manako. Inara, me kimi tatou kia marama ia etai ke auraka kia akaapa me kore kia taakama, i reira ko te kimianga i te au tuatua tau i te akakite i to tatou au manako penei ka tupu ngoie ua.

E tika rai, kua ara tatou katoatoa. (Iakobo 3:2) I tetai taime, e tuatua manako kore pouroa ana tatou. (Maseli 12:18) Inara ma te tauturu a te Tuatua a te Atua, ka rauka ia tatou i te akamanako i mua ake ka tuatua ai tatou e te akamanako atu i te au anoano e te au manako o etai ke i mua ake i to tatou. (Philipi 2:4) Ka tauta tatou i reira i te kimi i te ‘au tuatua arikiia’ o te tuatua mou, ia tatou tikai e tuatua ra ki te au mema pamiri. Kare i reira ta tatou tuatuaanga e tamamae me kore e akakino, inara ka akaora e ka akamaroiroi i te aronga e akaperepereia ra e tatou.​—Roma 14:19.

[Tutu i te kapi 12]

Akapeea koe i te kopae anga i te tuatua i tetai apinga ka tataraara koe a muri ake?