Au Tupuanga tei Totouia no to Tatou Tuatau

TE TOTOU maira te Pipiria e ka apai mai te Patireia o te Atua i te au e te mataora tinamou ki te enua nei. (Daniela 2:44) I roto i te Pure a te Atu, kua apii a Iesu i tana au pipi kia pure e: “Kia tae toou basileia. Kia akonoia toou anoano i te enua nei, mei tei te ao katoa na.” (Mataio 6:10) I roto i tana totou rongonui tei orongaia ki tana au pipi i runga i te Maunga i Oliveta, kua totou a Iesu i te au tupuanga taka meitaki e te au turanga te ka tupu viviki i mua ake ka tae mai ei taua Patireia ra. Me kapitiia teia au tupuanga, ka riro mai ratou ei akairo te ka kite meitakiia atu e te au tangata ngakau tika ravarai. Eia tuanga o taua akairo ra e aru mai nei taau uaorai i kite ana?

Au Tamaki Pa Enua. Kua totou a Iesu e: “E tu mai tetai enua e tamaki mai ki tetai enua, e tetai basileia e tamaki mai ki tetai basileia.” (Mataio 24:7) I mua ake i te tamaki mua o te ao i te mataiti 1914, e tupu ana te au tamaki i roto i te au enua tataki tai. Kare oki e ko te Tamaki I o te Ao ua tei akao mai i tetai tuanga mamaata o te ao, inara kua akamaata atu ra i te maani anga i te au apinga tamaki kino roa atu, kare rava i kitea ana e te tangata i mua ana. Ei akaraanga, kua taangaangaia te au pairere maani ouia ei tiritiri i te au pomu ki runga i te au tangata noa ua. Kua riro te maani maataanga i te apinga tamaki i te akamaata atu i te tangata tei tamateia i roto i te tamaki kare i kiteaia e eia, mei tetai apa o te 65 mirioni vaeau tei o atu ki te tamaki  anga tei mate me kore kua kino. Inara, e tere ra atura te 20 anere mataiti ki mua, kua maata atu te tangata tei tamateia. I roto i te au tuatua a tetai tangata tata enua, “kare e rauka i te tare e eia aronga i mate ” o te vaeau e te tangata noa ua i roto i te Tamaki II o te Ao. E te tupu ua atu nei rai te au tamaki i teia tuatau.

Totoa Anga te Onge. Kua totou a Iesu e ka tupu “te onge.” (Mataio 24:7) I te mataiti 2005, kua akakite te makatini Science e: “E 854 mirioni tangata i roto i teianei ao (mei te 14% o to tatou tareanga tangata) te onge ra no tetai tuatau roa me kore te matepongi ra no tetai tuatau poto ua.” I te mataiti 2007, kua akakiteia mai e te United Nations e e 33 enua e ngere kino ra i te kai ei angai i to ratou iti tangata. Eaa ra teia i tupu ei, me te maata atura rai te akatupuanga o te kai i teianei ao? Ko tetai tumu, te taangaangaia nei te enua e te kai no te maani i te ethanol, e apinga mei te kava rai, kare e no te angai anga i te tangata. “Te maata o te ethanol e inangaroia ra ei akaki i tetai toroka maatamaata okotai ua taime, ka rava ei angai okotai tangata i te mataiti katoa,” i ripoti mai ei te nuti pepa The Witness no Aperika Tonga. I roto i te au enua puapinga katoa, no te kake anga te moni o te kai te maroia nei te au tangata kia iki me ka oko i te kai me kore ka tutaki i tetai apinga ka inangaroia, mei te vairakau me kore te apinga tamaana anga.

Au Ngaruerue Enua Mamaata. Ka tupu “te ngaruerue maata i te enua,” i karanga ai a Iesu. (Luka 21:11) Me te manako ra koe e e maata ua atu te tangata tei akakinoia e te ngaruerue enua i teianei i to mua ana, e tika rai taau. “I te tu poitirere, te kite nei tatou e te maata atura te ngaruerue anga i te ao katoa,” i karanga ai tetai tangata apii ngaruerue enua no Initia, ko R. K. Chadha i te mataiti 2007. “Kare e tangata i kite e eaa te tumu.” Pera katoa, te tupu viviki anga no te maata o te tangata e noo ra i roto i te au ngai ngaruerue enua te akamaata atura i te aronga e mate ra i roto i teia au tumatetenga. Ko te ngaruerue enua tei tupu ki te Moana i Initia i te mataiti 2004 e te tunami tei aru mai, kua akariro e ko te mataiti “tumatetenga rava atu ia e vaitata atu e 500 mataiti no te ngaruerue enua” e “ko te rua ia o te tamate maataanga i te tangata i roto i te papaanga tuatua enua,” i tata ei te U.S. Geological Survey.

Au Maki Kare e Rapakau Anga.Kua totou a Iesu e ka tupu “te maki-mate.” (Luka 21:11) Takapini i te ao katoa, te maata atura te aronga e tuia nei e te au maki taito pera katoa te au maki ou, e kare e rauka mai ana te rapakau anga. Ei akatauanga, te akakoroanga a te pa enua kia takore i te maki mariri kua akaiti putuputuia mai no te mea kare e rauka i te tangata i te rapakau i teia au maki. Pera katoa, e mirioni ua atu te tangata e mate nei no te au maki taito, te kapitiia maira te maki maro, te tupu kapiti nei i teianei ma te AIDS e tetai atu au maki ou. “E tai toru o te tareanga tangata o teianei ao kua tuia i teianei e te manumanu maki maro,” i ripoti mai ei te World Health Organization. Te kite katoa maira te akatereanga e te kapiti atura te HIV i te akatotoa anga i te maki maro ki te au pa enua e manganui. I te au tekoni katoatoa, ka tuia tetai tangata e te maki maro, e kare e rauka teia maki maro kia rapakauia e te vairakau. I te mataiti 2007 kua kiteaia mai tetai tangata maki i Europa tei tuia e te maki maro “kare rava i rauka i te rapakauia ki tetai ua atu o ta matou vairakau,” i ripoti mai ei te makatini New Scientist.

Kino te Tu Akono Tau e te Turanga Tangata. “No te mea e maata te kino i te tupu anga, ka riro te rai o te tangata i te mea ngiti te anoano,” i karanga ai a Iesu. (Mataio 24:12) Kapiti atu ki tei totouia e Iesu, te tou maira te apotetoro ko Paulo ki mua, te kino anga te tu akono tau e te turanga tangata. Kua akataka mai aia i te  “tuatau openga” te ka tae mai i mua ua ake ka akakore ei te Patireia o te Atua i teia akatereanga o teianei ao. “E riro te tangata nei ei akaperepere ia ratou uaorai, ei noinoi, ei akatietie, ei nengonengo, ei akakino, ei akarongo kore ki te metua, ei mareka kore, ei viivii, Ei aroa kore, ei akaatikau koreromotu ra, ei tapepe pikikaa, ei mako kore, ei rotoriri, ei akavaavaa i te tangata memeitaki ra, Ei pikikaa, ei māro, ei ngakau akateitei, ei anoano i te au mea e navenave ei ra, kare i anoano i te Atua; E tutu akono i te Atua to ratou, kareka te mana ra, kua akakore ratou i te reira.” (2 Timoteo 3:1-5) Kare ainei koe i kite ana i te au tangata te akaari maata maira i taua au tu kino ra, i tei matauia i mua ana?

Kare a Iesu e Paulo i tata pouroa mai ana i te au tumu no te tuatua enua, te turanga tangata, e te poritiki te ka akaapaia no teia au turanga o teianei ao. Inara, te akakite tika maira ta raua au totou i te au tupuanga e te au tu ta tatou e kite nei i teia tuatau. Akapeea ra te tuatau ki mua? Te totou a Isaia tei akakite papu mai i te aerenga mai o te Mesia, te akataka katoa maira i te au tauianga puapinga ta te Patireia o te Atua ka apai mai ki runga nei i te enua. Ka akamanako tatou i teia i roto i te atikara e aru maira.

[Tutu i te kapi 6]

“E tu mai tetai enua e tamaki mai ki tetai enua”

[Tutu i te kapi 7]

Ka tupu “te maki-mate”

[Akameitakianga]

© WHO/P. Virot