Kua Kite Ainei Koe?

Eaa ra a Iesu i tuatua ai i roto i te pure kia Iehova e “e Aba, e taku Metua”?

Te tuatua Arama ʼab·baʼʹ ko te aiteanga ko “taku Metua.” I roto i nga tuanga e toru, ka kiteaia te reira tuatua i roto i te au Tuatua Tapu, e tuanga no tetai pure e kua taangaangaia i te taiku anga ki te Metua i te rangi, ko Iehova. Eaa te aiteanga o teia tuatua?

Te karanga ra The International Standard Bible Encyclopedia: “I roto i te au tuatua matauia o to Iesu tuatau, kua taangaanga putuputu tikai ia te tuatua ʼabbāʼ no tetai pirianga vaitata e te akangateitei anga a te tamariki i to ratou metua tane.” E tuatua aroa te reira i te tuatua tika atu anga ki te metua tane e ko te tuatua muaia a tetai tamaiti ka kite mai i te tuatua. Kua taangaanga a Iesu i te tuatua na roto tikai i tetai patianga akatenga ki tona Metua. I roto i te aua Getesemane, i tetai au ora i mua ake ka mate ei aia, kua tuatua a Iesu na roto i te pure kia Iehova ma te au tuatua e “e Aba, e taku Metua.”—Mareko 14:36.

“Ko te tuatua ʼAbbāʼ e mataara ia no te tuatua anga ki te Atua, kare i kite putuputuia ana i roto i te au puka a te ngati Iuda i te tuatau o Ereni e Roma, kare ekokoanga e e tu akangateitei kore te reira i te tuatuaanga ki te Atua na roto i teia tuatua matauia,” i taiku mai ei te tataanga i runga akenei. Inara, “kua taangaanga . . . ‘a Iesu’ i teia tuatua i roto i te pure ei akaketaketaanga i tana akapapuanga e e pirianga vaitata tikai Tona ki te Atua.” Ko tetai nga taikuanga ke o te Tuatua Tapu no te “Aba”—tei roto i nga tataanga a te apotetoro ko Paulo—te akakite maira e kua tuatua katoa te au Kerititiano o te anere mataiti mua i te reira i roto i ta ratou pure.—Roma 8:15; Galatia 4:6.

No teaa ra tetai tuanga o te Pipiria i tataia ai i roto i te reo Ereni?

“Te tuatua ra a te Atua” kua orongaia ki te ngati Iuda, i akakite mai ei te apotetoro ko Paulo. (Roma 3:1, 2) No reira, te tuanga mua o te Pipiria te maataanga kua tataia i roto i te reo Epera, te reo o te ngati Iuda. Inara, ko te au Tuatua Tapu Kerititiano kua tataia i roto i te reo Ereni. * No teaa ra?

I te a anere mataiti M.T.N., kua tuatua te au vaeau tei tavini i raro ake ia Alexander te Tangata Rongonui i te au reo tukeke o te reo taito Ereni, te akamata ra i te kairo ki te reo Koine, me kore te reo Ereni tei matauia. Na te autu anga a Alexander i tauturu atu ei i te reo Koine kia riro mai ei reo no te pa enua o taua tuatau ra. Kia tae ra ki te tuatau o taua au autu anga, kua aere atu te au ngati Iuda ki te au ngai tukeke i vao ake ia Paretaina. Kua apainaia atu te au ngati Iuda ki Babulonia ei tuikaa i te mataiti 607 M.T.N., inara i to ratou matara mai anga, e manganui kare i oki atu ki Paretaina. Tei tupu mai, e manganui te au ngati Iuda kare i kite i te tuatua i to ratou reo Epera tumu tikai, e reo Ereni ta ratou i tuatua. (Angaanga 6:1) E tauturu ei ia ratou kua uriia i reira te Septuagint, e reo Koine, me kore e reo Ereni tei matauia, e urianga no roto mai i te au Tuatua Tapu Epera.

Te akakite maira te Dictionnaire de la Bible e “e maata tikai te au tuatua tukeke i roto i te reo Ereni, e ngoie ua tikai i te akatanotano, e ko te mea mareka tikaiia e te au tangata o te pa enua tukeke.” No te maata e te tano tikai o te au tuatua, te akataka anga i te karama, e te au verepa te akakite tau maira i te au aiteanga tukeke, e “e reo ia no te komunikeitianga, no te taangaanga maataanga, e no te nakirokiro anga—ko te reo tikaiia te anoanoia ra e te Akonoanga Kerititiano.” Kare ainei e tau e ko te reo Ereni te reo i tataia ai te karere Kerititiano?

[Tataanga Rikiriki i Raro]

[Tutu i te kapi 31]

Potopotonga Tataanga no te Septuagint reo Ereni

[Akameitakianga]

Courtesy of Israel Antiquities Authority