Aru i to Ratou Akarongo

Kite Aia i te Tu Akakoreanga Ara mei te Pu

KARE rava e ngaropoina ia Petero te atianga i akara atu ei raua i tetai e tetai. E tu taitaia ainei e te riri tana i kite i roto i te mata o Iesu? Kare e rauka ia tatou te akapapu; ta te rekoti ua rai tei akauruia mai i akakite, koia oki “kua ariu maira te Atu, kua akara maira kia Petero.” (Luka 22:61) Kareka ra i taua akaraanga okotai ua ra, kua kite a Petero e e aka tarevake tikai tana i rave. Kua kite aia i reira e kua rave aia i te mea tikai ta Iesu i akakite, te apinga okotai ta Petero i akakite e kare rava aia e rave​—kua uuna aia i tona Pu akaperepere. E taime kino tikai te reira no Petero, penei e ko te atianga kino roa atu, o te ra kino roa atu o tona oraanga.

Inara te vai ra te manakonakoanga nona. No te mea e akarongo maata to Petero, te vai ra te tuatau nona kia akatano i tona au tarevake e kia kite i tetai o te au apiianga puapinga maata roa atu a Iesu. No runga te reira i te akakoreanga ara. Ka anoanoia tatou ravarai kia kite i taua apiianga ra, no reira ka akamanako tatou e akapeea a Petero i kite ei i teia apiianga ngata.

E Maata Tei Anoanoia Teia Tangata kia Kite

Mei te ono marama i muao i roto i tona oire i Kaperenauma, kua aravei atu a Petero ia Iesu e kua ui atu e: “E te Atu, kia putuputu taku taeake i te takinga-kino anga mai kiaku, kia takiia toku akakore anga i tana ara? kia taki itu aina?” Kare e kore e te manako ra a Petero e te tauturu atura aia. Ina e, kua apii te au arataki akonoanga o taua taime ra e e toru rai taime ka inangaroia kia akakore atu i te ara a tetai! Kua pau atura a Iesu e: “Kare au e karanga atu kia koe e, Kia taki itu ua, Kia itu ra ngauru i te taki itu anga.”​—Mataio 18:21, 22.

Te karanga ra ainei a Iesu e kia akono a Petero i tetai rekoti no te au tarevake o te tangata i ara? Kare; mari ra, na te taui anga i te numero itu a Petero ki te numero 77, te karanga ra aia e kare i takotingaia te apa te ka anoanoia te akakoreanga ara. Kua akaari a Iesu e kua akakeuia a Petero e te tu marokiakia e te tangi kore tei totoa ua i taua tuatau ra, tei akaari i te akakoreanga ara mei te mea e kua rekotiia ki roto i te puka kaiou a te tangata tare moni. Kareka te akakoreanga ara a te Atua, e mea pararauare ua e te mauruuru.

Kare a Petero i taumaro atu ana kia Iesu. Inara, kua taeria tikai ainei tona ngakau e te apiianga a Iesu? Tetai au taime e maata atu ta tatou ka kite no runga i te akakoreanga ara me kite tatou e te anoano pakariia ra te reira e tatou uaorai. No reira ka akara akaou ana tatou i te au mea i tupu e tae atu ki te matenga o Iesu. I roto i taua au taime ngata ra, e maata tikai te au mea ta Petero i rave tei anoanoia te akakoreanga ara a tona Pu.

Maata Ua Atu te Anoano no te Akakoreanga Ara

E aiai puapinga maata tikai​—ko te po openga o to Iesu oraanga i te enua nei. E maata ua atu ta Iesu e inangaro ra kia apii ki tana au apotetoro​—ei akatauanga, no runga i te tu akaaka. Kua akanoo a Iesu i te akaraanga na te oroi anga i to ratou vaevae ma te tu akaaka, e angaanga tei matauia e na te au tavini akaaka roa atu e rave ana. I te akamataanga, kare a Petero i papu roa ana i ta Iesu i rave. E oti kua patoi atu aia i te reira. Aru mai kua akakite aia kia Iesu kia oroi i tona vaevae, e tona nga rima katoa e te upoko! Kare a Iesu i riri ana, mari ra kua  akamarama maru ua atu a Iesu i te puapinga e te aiteanga o tana e rave ra.​—Ioane 13:1-17.

Inara i muri poto ua ake, kua akamata akaou te au apotetoro i te taumaro e koai tei maata atu ia ratou. Papu roa e ko Petero tetai i o atu ki roto i taua tu ngakau parau akangateitei kore ra o te tangata. Noatu ra, kua akatikatika atu a Iesu ia ratou ma te takinga meitaki, e kua akameitaki katoa atu ia ratou no to ratou tu meitaki​—no tei vai tiratiratu ua ki to ratou Pu. Inara, kua akakite aia e ka akaruke ratou pouroa iaia. Ina kua patoi mai a Petero e ka vai tiratiratu aia kia Iesu noatu e ka aro atu i te mate. Kua totou a Iesu e, ka uuna a Petero i tona Pu e toru taime i taua po tikai ra, i mua ake ka kakaoa ai te moa e rua taime. I reira kua patoi mai a Petero ia Iesu e kua tuatua akaparau mai e, koia ua rai te ka vai tiratiratu roa atu i te au apotetoro katoa!​—Mataio 26:31-35; Mareko 14:27-31; Luka 22:24-28.

I kore ana ra to Iesu akakoromaki ia Petero? Kare, inara i roto i teia tuatau ngata, kua kimi ua rai a Iesu i te meitaki i roto i tana au apotetoro apa ua. Kua kite aia e ka akakore a Petero iaia e oti akera kua tuatua atu aia e: “I pure ana ra au ia koe, kia kore e ope toou akarongo: e kia akaariuia mai koe ra, ka akatinamou atu i to au taeake.” (Luka 22:32) Te akaari ra a Iesu e kua irinaki aia e ka oki akaou a Petero ki tona turanga matutu i te pae vaerua, e ka akatikatika akaou i tona tarevake. E tu aroa ua tikai i te akakore ua i te apa!

I muri mai, i roto i te aua i Getesemane, e maata to Petero taime i anoanoia ana kia akatikatikaia. Kua pati a Iesu kiaia, e kia Iakoba raua ko Ioane, kia ara ua, Iaia e pure ra. Kua rokoia a Iesu e te mamae maata e te anoano ra i tetai akapumaana, inara kua varea uaia a Petero ma e te moe. Kua akakite a Iesu i teia tuatua tei akaari mai i tona tu tangi e te marama i to ratou tu i te na ko anga e: “kua tika oki i te vaerua, te parukaua nei ra te kopapa.”​—Mareko 14:32-38.

Kare i roa, kua tae mai tetai urupu tangata e ta ratou au mori ma te koke e te rakau. E taime tikai teia no te akaari i te tu matakite e te pakari. Kareka ra, kua rere mai a Petero ma te akaata atu i tana koke ki te mimiti o Malako, e tavini no te taunga maata, e kua tipu atura i tona taringa. Kua ako maru ua atu a Iesu ia Petero, kua akaora atu i te taringa, e kua akamarama atu i te kaveinga eiaa kia ta ua, ta tana au pipi e aru ana e tae mai ki teia tuatau. (Mataio 26:47-55; Luka 22:47-51; Ioane 18:10, 11) E maata ua atu ta Petero au tarevake i rave ana tei anoanoia kia akakore tona Pu. Penei ka riro tona tu ei akamaara mai kia tatou e “te apa anake nei tatou i te au mea katoa e manganui.” (Iakobo 3:2) Koai ia tatou tei kore e anoanoia ta te Atua akakoreanga ara i te au ra ravarai? No Petero ra, e maata te ka tupu kiaia i taua po ra. E tarevake kino roa atu te vai maira i mua.

To Petero Tarevake Kino Roa Atu

Ina kua tuatua a Iesu ki te urupu maata e me te kimi ra ratou iaia, e tuku i tana au pipi kia aere. Kua akara ua atura a Petero i taua urupu tangata e tapeka ra ia Iesu. I reira kua oro iora a Petero e pera katoa tona au oa apotetoro.

Ia Petero raua ko Ioane e oro ra kua tapu raua penei vaitata atu ki te are o te Taunga Maata ko Ana, te ngai mua i apaiia ai a Iesu kia ui taeeia. Ia Iesu e aratakiia ra mei reira, kua aru atu a Petero raua ko Ioane inara i na “muri roa.” (Mataio 26:58; Ioane 18:​12, 13) Kare a Petero i te tangata ngakau paruparu. Ei ngakau toa ua i te aru aere atu. E au taoonga tamaki ta ratou, e kua kino takere tetai o ratou ia Petero. Inara, kare tatou e kite ana i te tu inangaro tiratiratu i roto i te akaraanga a Petero mei tana uaorai i akakite​—kia mate puareinga ua i te turu i tona Pu me anoanoia.​—Mareko 14:⁠31.

Mei ia Petero, e maata te umuumu nei i te aru ia Karaiti “i muri roa”​—na roto i te tu e eiaa kia kiteaia mai e tetai tangata. Inara mei ta Petero uaorai i tata i muri mai, ko te mataara okotai ua rai i te aru meitaki ia Karaiti koia oki kia akapiri vaitata rava atu kiaia, te aru anga i tana akaraanga i roto i te au mea ravarai, noatu eaa te ka tupu.​—1 Petero 2:21.

Kua aru a Petero ia Iesu ma te matakite e tae  ua atu aia ki te ngutupa o tetai o te au are manea roa atu. Ko te kainga o Kaiapha, te taunga maata apinga nui e te mana maata. E akatuia ana tetai paepae i roto i taua tu kainga ra, e tetai ngutupa i mua i te aua. Kua tae a Petero ki te ngutupa e kare i akatikaia ki roto. Tei roto ke ana a Ioane, e kua aravei atu i te tiaki ngutupa kia tuku ia Petero ki roto. I te akaraanga, kare a Petero i aru vaitata ana ia Ioane; e kare katoa aia i titau ana kia aere ki roto i te are ki te pae i tona Pu. Kua noo ua aia ki roto i te paepae, te ngai e noo ra tetai au tuikaa e te au tavini i mua i te ai e ka ua ra i taua po anu ra, i te akarakara i te au kite pikikaa ia Iesu e aere maira ki te kimianga e raveia ra i roto.​—Mareko 14:54-57; Ioane 18:15, 16, 18.

I roto i te marama o te ai, kua kite meitaki atu te tamaine i tuku mai ei ia Petero ki roto. Kua kite aia ia Petero. Kua tuatua atu aia e: “I reira katoa koe ia Iesu i Galilea ra.” No tona poitirere, kua uuna a Petero e kare aia i kite ia Iesu​—e kare katoa aia e marama ana i ta taua tamaine e tuatua ra. Kua tu ua aia i te pae i te ngutupa, i te pipini, kua kite atu ra tetai mai tamaine iaia e kua tuatua mai i taua mea rai e: “Ia Iesu o Nazareta katoa teianei tangata.” Kua taputou a Petero e: “Kare takiri au i kite i tenana tangata.” (Mataio 26:69-72) Penei e no muri ake i teia uunaanga no te rua o te taime, i akarongo ei a Petero i te kakaoa anga te moa, inara kua ngaro takiri tona manako e kare i maara ana i te totou ta Iesu i akakite i nga mea ora ua i muao.

Tetai manga taime ua i muri mai, te tauta pakari ra rai a Petero kia kore aia e kiteaia mai. Inara kua aere mai tetai pupu tangata i roto i te paepae. Tetai ia ratou e kopu tangata no Malako, te tavini ta Petero i tipu i te taringa. Kua karanga atura aia kia Petero e: “Kare aina au i kite ia koe i roto i te koro?” Ina kua titau a Petero i te akapapu kia ratou e kua tarevake ratou. Kua tao iora aia ma te taputou no runga i taua mea ra i te karanga anga e, kia taumaaia aia mei te mea e te pikikaa ra aia. Ka topao te tuatua mei tona vaa, kua kakaoa iora te moa​—te rua o te moa ta Petero i akarongo i taua po ra.​—Ioane 18:26, 27; Mareko 14:71, 72.

Koi aere ua maira a Iesu ki vao i runga i te porotito i runga ake i te paepae. I taua atianga rai, tei akatakaia mai i te akamataanga, kua akara atura tona mata i to Iesu. Kua kite iora Petero i taua atianga rai i te kino tana i rave ki tona Pu. Kua aere atura a Petero mei te paepae, ma te taitaia maata no tana i rave. Kua aere tika atu aia ki te au arataa o te oire, te marama ua maira te inapo tea ki runga i te mataara. Aveave ua te au mea ravarai i mua iaia. E akamata iora tona mata i te ki i te roimata. Kua matemate iora aia i te aue.​—Mareko 14:72; Luka 22:​61, 62.

Muri ake i te kite anga i te kino pakari o tetai tarevake mei teia te tu, ngoie ua i tetai tangata kia manako e kare tana ara e akakoreia mai. Penei kua manako a Petero e mei te reira rai aia. E tika ainei tera?

 Ka Rauka Ainei te Akakoreanga Ara no Petero?

E ngata kia kite i te oonuanga o to Petero mamae i te popongi ake anga, e te au mea tei tupu mai i taua ra ra. Kare e kore e, kua akaapa aia iaia uaorai i te mate anga a Iesu i taua avatea ra i muri ake i te tamamaeia anga no tetai au ora! Kare e kore e e taitaia ua ana a Petero i te au taime ravarai ka akamanako aia i te mamae tana i akatupu ki tona Pu, i te ra openga tikai o Tona oraanga ei tangata. Noatu te pakari o tona taitaia, kare a Petero i tuku ua atu ana ki te reira. Kua kite tatou i teia no te mea, te karanga ra te papaanga e kare i roa i muri mai kua akamata akaou aia i te kapiti atu ki tona au taeake. (Luka 24:33) Kare e ekoko e kua taitaia pouroa te au apotetoro i ta ratou i rave i taua po poiri tangotango ra, e kua akapumaana iora ratou i tetai e tetai.

Te kite nei tatou ia Petero e rave nei i tetai o tana au ikianga meitaki roa atu. Me inga tetai tavini o te Atua, ko te mea puapinga roa atu kare e ko te pakari o tona ingaanga mari ra, ko te pakari o tona inangaro kia akamaroiroi akaou, kia akatikatika i te au mea ravarai. (Maseli 24:16) Kua akaari a Petero i te akarongo mou tikai na te akaputuputu mai anga i tona au taeake noatu tona ngakau taitaia. Me rokoia tetai e te taitaia me kore e te mii, e mea kino kia akatakake iaia uaorai. (Maseli 18:1) Ko te arataa pakari kia aru koia oki kia noo vaitata ua ki te au oa akarongo, e kia rauka akaou te maroiroi tei anoanoia i te tavini anga i te Atua.​—Ebera 10:24, 25.

No te mea tei ko aia i tona au taeake pae vaerua, i akarongo ei a Petero i te ripoti kino e kare te kopapa o Iesu i roto i te ngai tanumanga. Kua oro atu a Petero raua ko Ioane ki ko i te ngai tanumanga i tanuia ai a Iesu i na kua topiriia te ngutupa. Kare e kore ko Ioane tei mapu ake e koia tei tae mua. Kua emiemi aia i te kite anga i te ngutupa e ngaa ua ra. Kare ra a Petero i pera ana. Noatu te potopoto i tona ao, kua aere tika atu aia ki roto. Kare ua rai e apinga i roto!​—Ioane 20:3-9.

I irinaki ana ainei a Petero e kua akatu akaouia mai a Iesu? I te akamataanga kare, noatu kua ripoti atu te au vaine akarongo mou e kua mama mai ana te au  angera kia ratou i te akakite e kua tu akaou mai a Iesu mei te mate. (Luka 23:55–24:11) Inara i te openga o taua ra ra, kua kore takiri te taitaia e te ekoko i roto i te ngakau o Petero. Te ora nei a Iesu, e vaerua ririnui aia i teianei! Kua mama atu aia ki tana au apotetoro pouroa. Inara kua rave aia i tetai mea ke atu na mua, tetai mea koia rai tei kite. I taua ra ra kua akakite te au apotetoro e: “Papu tikai e kua akatuia mai te Atu e kua mama atu aia kia Simona!” (Luka 24:34, NW) Kua tata katoa rai te apotetoro ko Paulo no runga i taua ra umere ra e kua “mama atura aia [Iesu] kia Kepha.” (1 Korinetia 15:5, NW) Ko Kepha e Simona tetai nga ingoa ke mai o Petero. Kua mama mai a Iesu kiaia i taua ra ra​—te akaraanga ko Petero anake ua.

I roto i te Pipiria, kare i akakiteia mai e eaa tei tupu i taua araveianga o Iesu raua ko Petero. Ka rauka ua ra ia tatou kia akamanako e mei teaa ra to Petero manako, i te kite anga e kua ora akaou mai tona Atu akaperepere, e kia rauka tetai atianga i te akakite i tona taitaia e i te tataraara. Tei maata roa atu i tetai ua atu mea koia oki, kia akakoreia mai tana au ara. Koai ia te ka ekoko e kua pera rai a Iesu, e kua rave maoraora ua aia i te reira? I teia tuatau ka anoanoia te au Kerititiano tei ara, kia akamaara i tei tupu kia Petero. Auraka rava tatou kia manako e kare te Atua e akakore mai i ta tatou ara. Kua akaata meitaki mai a Iesu i te tu o tona Metua, te ‘ka akakore mai i te ara na roto i tetai mataara maata roa atu.’​—Isaia 55:7, NW.

Akapapuanga Ke Atu no te Akakoreanga Ara

Kua akakite a Iesu ki tana au apotetoro kia aere ki Galilea, te ngai ka aravei akaou ratou. To ratou tae atu anga, kua aere a Petero i te tautai i roto i te Tai o Galilea. Kua aru atu rai tetai papaki iaia. Ina, kua tae akaou a Petero ki ko i te roto, te ngai tana i noo ana i te maataanga o tona oraanga i mua ana. Kare e kore e kua riro te parara o te poti, te pakipaki o te ngaru, e te matorutoru o te kupenga i roto i tona rima i te akamaara mai kiaia i tana i matau ana i te rave. I taua po ra, i manako ana ainei aia e eaa te kaveinga o tona oraanga, ina e kua oti rai ta Iesu angaanga orometua i te enua nei? Te inangaro ra ainei aia i te tu oraanga ngoie ua o te aronga tautai? Noatu ra, kare a ratou ika i mou mai ana i taua po katoa.​—Mataio 26:32; Ioane 21:1-3.

I te akirata ra, kua kapiki mai tetai tangata mei uta e kua raurau mai ia ratou kia tuku i te kupenga ki tetai tua o te poti. Kua akapera rai ratou e kua mou mai e 153 ika! Kua kite a Petero e koai taua tangata ra. Kua rere aia mei runga i te poti e kua kau atu ki uta. Kua angai a Iesu ia ratou ki te ika tei tunuia ki runga i te ngarau i taatai. Kua uri atu aia kia Petero.

Kua ui atura a Iesu kia Petero e me ‘te maata na tona anoano’ i tona Atu ‘i teia’​—te taka ua ra e te tou ra aia ki te kupenga ika tei mou mai. I roto i te ngakau o Petero, e maata atu ainei tona anoano i te pitiniti tautai, i tona anoano ia Iesu? Mei a Petero rai i uuna i tona Atu e toru taime, i teianei kua oronga a Iesu e toru atianga nona kia akapapu mai i tona anoano no Iesu i mua i tona au taeake.

Te akapera anga a Petero, kua akakite a Iesu kiaia e ka akapeea me akaari i taua aroa ra: na te tuku anga i te angaanga tapu na mua i te au mea ravarai, te angai anga e te tiaki anga i te anana a Karaiti, tana au pipi akarongo mou.​—Ioane 21:​4-17.

I reira kua akapapu atu a Iesu e te inangaro nei rai raua ko tona Metua ia Petero. E tuanga puapinga tikai a Petero i roto i te putuputuanga i  raro ake i te aratakianga a Karaiti. E akapapuanga ririnui tikai no ta Iesu akakoreanga ara! Papu roa e kua riro taua tu aroa ra ei akatukia i te ngakau o Petero.

No te au mataiti e manganui kua rave tiratiratu rai a Petero i tana tuanga angaanga. Kua akamatutu aia i tona au taeake, mei ta Iesu i akaue mai i te aiai i mate ei aia. Kua angaanga a Petero ma te takinga meitaki e te akakoromaki i te tiaki anga e te angai anga i te au pipi a Karaiti. Kua noo rai a Simona i tona oraanga kia tau ki te ingoa ta Iesu i tapa iaia​—ko Petero, me kore ko te Mato​—na te riro mai anga ei akakeuanga ngaueue kore, ketaketa, e te tiratiratu mou i roto i te putuputuanga. E maata ua atu te akapapuanga o taua tu ra ka kiteaia i roto i nga reta akaperepere ta Petero uaorai i tata, tei riro mai ei nga puka puapinga maata i roto i te Pipiria. Te akaari katoa maira taua nga reta e, kare rava e ngaropoina ana ia Petero te apiianga tana i mou mai mei ia Iesu no runga i te akakoreanga ara.​—1 Petero 3:8, 9; 4:⁠8.

Kia tamou katoa tatou i taua apiianga ra. Te pati ra ainei tatou kia akakore mai te Atua i ta tatou ara i te au ra ravarai? Te ariki ra ainei tatou i taua akakoreanga ara ra e te irinaki ra i to te reira mana kia tama ia tatou? E te akakore ra ainei tatou i te ara a etai ke? Me te akapera ra tatou, te aru ra tatou i to Petero akarongo​—e te aroa ua o tona Pu.

[Tataanga i te kapi 22]

E maata ta Petero tarevake i rave tei anoanoia kia akakore tona Pu, inara koai ia tatou kare e anoanoia kia akakoreia tana ara i te au ra ravarai?

[Tutu i te kapi 23]

“Kua ariu maira te Atu, kua akara maira kia Petero.”

[Tutu i te kapi 24]

“Kua akatuia mai te Atu . . . kua mama atu aia kia Simona!”