KUA akauta atu a Iosepha i tetai apinga ki runga i te tua o te atini. Akamanako ana i tona akara aere anga i te oire popoiri o Betelehema e te papaki anga i te atini. Papu e te manakonako ra aia i tetai tere mamao. Ki Aiphiti! E iti tangata ke, e reo ke, e e au peu ke​—akapeea tona pamiri meangiti ua me ariki atu i te reira tauianga?

Kare i te mea mama i te akakite atu i te nuti kino ki tana vaine akaperepere, ko Maria, inara kua akapapa a Iosepha iaia uaorai e kua rave i te reira. Kua akakite aia kiaia i te moemoea te oronga mai anga tetai angera i teia karere no ko mai i te Atua: Te inangaro ra te ariki, ko Heroda i te tamate i ta raua tamaiti meangitika! Te anoanoia ra ratou kia akaruke viviki. (Mataio 2:13, 14) Manamanata tikai a Maria. Eaa ra tetai tangata ka inangaro ei i te tamate i tana tamaiti varevare apa kore? Kare a Maria e Iosepha e marama ana i te reira. Inara kua irinaki raua kia Iehova, no reira kua akateateamamao raua ia ratou.

Te moe ua ra te iti tangata o Betelehema ma te kore e kite e eaa te tupu ra, kua akaruke a Iosepha, Maria, e Iesu i te oire i roto i te poiri. Ia ratou e aere ra ki te tua tonga, te iti maira te ra i te tua itinga, penei te manako ra a Iosepha eaa te ka tupu mai i te tuatau ki mua. Akapeea teia tangata kamuta i te paruru anga i tona pamiri mei te au mea kino? Ka rauka ainei iaia i te akono i tona pamiri? Ka rauka ainei iaia i te akakoromaki i te apai anga i teia apainga teimaa ta te Atua ko Iehova i oronga mai kiaia, kia akono e kia utuutu i teia tamaiti okotai nei? Kua aro atu a Iosepha i te au akaoaanga. Ia tatou e akamanako ra te autu tataki tai anga aia i te reira, ka kite mai tatou i te tumu ka anoanoia te au metua tane i teia tuatau​—e tatou pouroa—​kia aru i to Iosepha akarongo.

Kua Paruru a Iosepha i Tona Pamiri

E tai mataiti i topa, i tona enua anau i Nazareta, kua taui takiri to Iosepha oraanga i muri ake tona tapaoia anga ki te tamaine a Eli. Kua kite a Iosepha e e vaine mapu tiama e te tiratiratu a Maria. Inara kua akarongo aia e kua nui a Maria! Kua inangaro a Iosepha i te kopae muna ua iaia kia paruru iaia mei te au tuatua akakino anga. * Inara, kua tuatua tetai angera kiaia na roto i te moemoea, te akamarama anga e kua nui a Maria na roto i te vaerua tapu o Iehova. Kua akakite te angera e ko te tamaiti tana ka anau mai ka “akaora oki aia i tona au tangata i ta ratou ara.” Kua akapapu katoa atu aia kia Iosepha e: “Auraka koe e mataku i te arataki mai i to vaine ia Maria ki o ou ra.”​—Mataio 1:18-21.

Kua rave a Iosepha, e tangata tuatua tika e te akarongo i te reira. Kua rave aia i te angaanga teimaa tikai: te utuutu anga e te akono anga i tetai tamaiti kare e nana, e tamaiti akaperepere tikai ra na te Atua. Muri mai, te akarongo anga ki tetai ture a te ariki, kua apai atu a Iosepha i tana vaine tei nui ki Betelehema kia retitaia. I tera ngai i anauia ai te tamaiti. *

Kare a Iosepha i akaoki ana i tona pamiri ki Nazareta. Kua noo ra ratou ki Betelehema, kare e  mamao roa ana mei ia Ierusalema. E aronga putaua ratou, inara kua paruru a Iosepha ia Maria e Iesu kia kore e ngere me kore e mamae. I roto i tetai tuatau poto ua, kua noo ratou ki tetai kainga tau ua. Inara kare a Iesu i te pepe mari ra e tamaiti meangitika ua​—penei i runga ake i te tai mataiti—​kua taui akaou to ratou oraanga.

Kua tae mai tetai pupu tangata, e aronga akara etu no te Itinga mai, penei no Babulonia mai. Kua aru mai ratou i tetai etu ki te kainga o Iosepha e Maria i te kimi i te tamaiti te ka riro mai ei ariki no te ngati Iuda. E tu ngateitei tikai to taua aronga ra.

Me kua kite ratou e me kare, kua tuku te aronga akara etu ia Iesu ki roto i tetai turanga kino maata. Te etu ta ratou i kite ana kare i arataki ia ratou ki Betelehema na mua, mari ra ki Ierusalema. I reira kua akakite ratou ki te ariki kino ko Heroda e te kimi ra ratou i te tamaiti te ka riro mai ei ariki no te ngati Iuda. Kua akatupu teia i taua tangata ra kia riri tikai.​—Akara i te atikara “Ka Ui ta Tatou Aronga Tatau . . . Naai i Tono Mai i te ‘Etu’?” i te kapi 29.

Ka kite mai tatou e e au mana ririnui ke atu tetai tei maata atu ia Heroda. Kua apai mai te aronga turoto i te au apinga aroa, ma te kore e tapapa atu i tetai apinga. Poitirere tikai a Iosepha raua ko Maria te kite anga e kua tu raua i “te auro, te tapou kakara, e te manongi”​—e au apinga puapinga tikai! Kua parani te aronga akara etu i te akakite ki te Ariki ko Heroda i te ngai i kite ei ratou i te tamaiti ta ratou i kimi ana. Inara kua taui a Iehova i ta ratou parani. Na roto i te moemoea, kua akakite aia ki te aronga akara etu kia oki na tetai mataara ke ki to ratou kainga.​—Mataio 2:1-12.

Muri poto ake te akaruke anga te aronga akara etu, kua tae mai teia akamatakiteanga a te angera a Iehova kia Iosepha e: “Ka tu, ka rave i te tamaiti iti, e tona metua vaine, e oro ki Aiphiti; e noo i reira, e kia karangaia atu koe e au; e kimi oki a Heroda i te tamaiti iti e ta.” (Mataio 2:13) No reira, mei tei akakiteia mai i te akamataanga, kua akarongo a Iosepha i te reira. Kua tuku aia i te oraanga o tana tamaiti ei mea puapinga rava atu e kua apai i tona pamiri ki Aiphiti. No te mea e kua oronga mai taua aronga akara etu peikani ra i te au apinga memeitaki na te pamiri, e au apinga meitaki ta ratou i teianei i te tauturu ia ratou no to ratou tere.

Kua akariro tetai au evangeria ke atu e te au tua maani ua i te tere ki Aiphiti ei au tua akareka ua, te karanga anga e na Iesu meangitika i akapoto mai i te tere, i akakore i tu kino o te aronga keia, e i amingi mai i te au nu tamara ki mua i tona metua vaine kia aaki aia i te au ua. * Tikaanga tikai, e tere mamao e te ngata te reira kare ratou i matau.

 Maata atu ta te au metua ka kite mai no ko mai ia Iosepha. E akamutu ua ana aia i tana angaanga e kare e rave i tona uaorai anoano, kia rauka iaia i te paruru i tona pamiri mei te kino. Taka ua ra e, kua akamanako aia i tona pamiri ei mea tapu no ko mai ia Iehova. Te utuutu ra te au metua i teia tuatau i ta ratou tamariki i roto i tetai ao kino, e ao tei ki i te au mea ka takino, ka taviivii, me kore ka takore i te au mapu. Akaraanga meitaki tikai taua au metua ra tei iki papu mei ia Iosepha rai, te tauta anga i te paruru i ta ratou tamariki mei taua au akakeuanga kino ra!

Kua Akono a Iosepha i Tona Pamiri

I te akaraanga kare te pamiri i roa ana i Aiphiti, no te mea kua akakite te angera kia Iosepha e kua mate a Heroda. Kua akaoki akaou a Iosepha i tona pamiri ki tona enua anau. Kua akakite mai tetai totou taito e ka tiki a Iehova i tana tamaiti “i Aiphiti.” (Mataio 2:15) Na Iosepha i akatupu i te reira, inara ka arataki atu aia i tona pamiri kiea i teianei?

E tu matakite to Iosepha. Mataku tikai aia i te tangata i mono ia Heroda, ko Arekelau, e tangata kino katoa e te ta tangata. Na te aratakianga a te Atua kua taki atu a Iosepha i tona pamiri ki te tua tokerau, kare ki Ierusalema e te au mea kino i reira, mari ra ki tona oire ko Nazareta i Galilea. I te reira ngai i utuutu ei raua ko Maria i to raua pamiri.​—Mataio 2:19-23.

E oraanga tau ua to ratou​—e oraanga ngata ra. Taiku maira te Pipiria ia Iosepha e e kamuta, e tuatua te akaari maira i te au mataara tukeke me angaanga ki te rakau, mei te tipu rakau, te uuti anga i te reira, e te akamania anga i te reira no te maani anga i te are, poti, ana rikiriki, pereoo, uira, amo, e te au apinga angaanga tukeke no te pama. (Mataio 13:55) E angaanga pakari tikai te reira. E angaanga putuputu ana te kamuta i te tuatau o te Pipiria i mua i te ngutupa o tona are tau ua, me kore i roto i tetai are toa i te pae mai.

Tukeke te au apinga kamuta ta Iosepha i taangaanga ana, penei no ko mai i tona metua tane. Penei i taangaanga ana aia i tetai rura kuea, taura aite akatautau, taura tioka vaito, toki meangiti, keke, toki mamaata, amara, amara rakau, toi rikiriki, e ana taviriviri, tapou tapiripiri, e penei tetai au naero, noatu e e aka moni te reira.

Akamanako ana ia Iesu ei tamaiti meangitika e akara ua ra i tona metua angai e angaanga ra. Tei runga tona nga mata i ta Iosepha e rave ra, kare ekoko e te akara ra aia i tona nga pakuivi tumutumu e te nga rima maroiroi, te au mangamanga rima karape, e te nga mata kite karape. Penei kua akaari ana a Iosepha ki tana tamaiti mapu akapeea me rave i te au angaanga mama ua mei te akamania anga i te rakau ki te pakiri ika maro. Penei kua apii aia kia Iesu te au rakau tukeke tana i taangaanga ana​—te rakau tukamino, te oka, me kore te orive.

Kua kite a Iesu e kua rave ana taua nga rima maroiroi ra i te tipu i te au pu rakau, akapapa i te au poupou, tapiripiri i te au rakau, e kua rave katoa taua nga rima maru ra i te mirimiri, akapumaana iaia, tona metua vaine, e tona ai teina. Ae, te maata ua atura te pamiri o Iosepha raua ko Maria, ko Iesu e te ono tamariki. (Mataio 13:55, 56) Kua angaanga pakari tikai a Iosepha i te akono e te angai ia ratou katoatoa.

 Inara, kua kite a Iosepha e e puapinga maata atu te akono anga i te au anoano o tona pamiri i te pae vaerua. No reira kua akapou aia i tona taime i te apii i tana tamariki no runga i te Atua ko Iehova e Tana au ture. E apai putuputu ana raua ko Maria i te tamariki ki te tunako, i tatauia mai ei e i akamaramaia mai ei te Ture. Penei i muri ake ka ui a Iesu i te au uianga e ka tauta pakari a Iosepha i te akamerengo i te anoano pae vaerua o tana tamaiti. E apai katoa ana a Iosepha i tona pamiri ki te au oroa i Ierusalema. No runga i te Pasa o te mataiti, ka anoano a Iosepha e rua epetoma no te aere anga ki te Pasa, e 112.65 kiro mita te mamao, te akamaaraanga i te reira, e te oki mai anga ki te kainga.

Kia aru katoa te au pu ngutuare Kerititiano i teia tuatau i taua tu ra. Ka oronga ratou i to ratou taime no ta ratou tamariki, te tuku anga i te tereni anga pae vaerua na mua ake i tetai atu manamanata, kapiti mai te au anoano materia. Ka tauta ratou i te apai i ta ratou tamariki ki te au uipaanga e te au akaputuputuanga Kerititiano. Mei ia Iosepha rai, kua kite ratou e ko te mataara meitaki atu teia i te tauturu i ta ratou tamariki.

“Aue” no te Taitaia

E 12 o Iesu mataiti, kua apai a Iosepha i tona pamiri i tei matauia ki Ierusalema. E tuatau rekareka te reira no te Pasa, e manganui te au pamiri mamaata tei teretere taokotai atu na roto i te au ngai tupu ruperupe o te enua. Ia ratou e vaitata atura ki te au ngai kare e tupu ruperupe ana tei vaitata atu ki te ngai teitei o Ierusalema, e maata te ka imene i te au pee rongonui no te kake anga ki runga i te ngai teitei. (Salamo 120-134) Penei kua ki te oire i te au anere tauatini ua atu tangata. Muri mai, ka oki atu te au pamiri ki te kainga. No te maata o te au mea ka raveia, kua manako a Iosepha raua ko Maria e kua aru a Iesu i tetai ke, penei tetai au mema pamiri. E tai ra i te akaruke anga ratou ia Ierusalema i kite mai ei raua i tetai nuti taitaia​—kua ngaro a Iesu!​—Luka 2:41-44.

Ma te taitaia, kua oki atu raua ki Ierusalema i te kimi ia Iesu i te au ngai i aere ana ratou. Akamanako ana e tuke te akaraanga o te oire, e e iti ua te tangata i runga i te mataara, to raua kapikipiki anga i ta raua tamaiti. Teiea ra te tamaiti? Te toru o te ra i to raua kimi anga, kua manako  ainei a Iosepha e kua puapinga kore aia i te akono i teia mea tapu no ko mai ia Iehova? I te openga iora, kua aere atu raua ki te iero. Kua kimi raua i reira e tae ua atu ki tetai ngai e akaputuputu ra te au tangata kite, tei apiiia e te Ture​—e te tamaiti mapu ko Iesu e noo ra i rotopu ia ratou! Akamanako ana i to Iosepha e to Maria manako rekareka!​—Luka 2:45, 46.

Te akarongo ra a Iesu ki te au tangata kite e te uiui anga i te au uianga. Umere tikai te aronga i te tu kite o te tamaiti e tana au pauanga. Kua umere katoa a Maria raua ko Iosepha. I roto i te papaanga, kua muteki ua a Iosepha. Inara kua tuatua a Maria no raua roa ai e: “E tama, eaa koe i pera mai ei kia maua? i na, i kimi ua ana au ma toou metua tane ia koe ma te aue.”​—Luka 2:47, 48.

Na roto i tetai tu karape, kua akaari mai te Tuatua a te Atua i te tu tikai o te nga metua. E tu taitaia tikai te reira​—noatu me e tu apa kore to te tamaiti! Ka tupu mai te “aue” te utuutu anga i te tamariki i roto i teia ao kino, inara ka akapumaanaia te au metua i te kite anga e te akaari maira te Pipiria e ka aro atu ratou i te au akaaoanga.

Kua noo ana a Iesu ki te iero i te ngai e piri vaitata ra aia ki tona Metua i te rangi, ko Iehova, te tamou ngakau anga i te au mea tana ka kite mai. No reira, kua pau atu aia ki tona nga metua na roto i te tu ngakau tae e: “Eaa korua i kimi ei iaku? kare korua i kite e, ei roto rai au i te are o taku Metua e tau ei?”​—Luka 2:49.

Papu e kua akamanako ua ana a Iosepha i taua au tuatua ra. Penei kua rekareka aia i te reira. I te mea e kua tauta pakari aia i te apii i tana tamaiti angai kia manako akapera no runga i te Atua ko Iehova. No reira i roto i tona oraanga ei tamaiti, kua akapumaanaia to Iesu manako no runga i te tuatua “metua”​—e au manako tei akakeu maataia no tona pirianga kia Iosepha.

Me e metua tane koe, kua kite ainei koe e tei ia koe te tikaanga ngateitei i te tauturu i taau tamariki kia akamanako e mei teaa te tu o tetai metua tane aroa e te matakite? Pera katoa, me e tamariki taau kare naau uaorai me kore e mea angai, kia akamaara i to Iosepha akaraanga e kia akono ia ratou ei mea puapinga e te akaperepere. E tauturu ia ratou kia akavaitata atu ki to ratou Metua i te rangi, te Atua ko Iehova.

Kua Akakoromaki Akorongo Mou a Iosepha

Kare e maata ana ta te Pipiria au akakiteanga no runga i to Iosepha oraanga, inara e mea puapinga kia akamanako meitakiia te reira. Kua tatau ana tatou e kua ‘akarongo atura a Iesu kia raua’​—ki tona nga metua. Ka kite katoa tatou e kua “tupu aturā Iesu i te maata anga e te pakari, e te akaperepereia mai e te Atua e te tangata  katoa.” (Luka 2:51, 52) Eaa ta taua au tuatua e akakite maira no runga ia Iosepha? Maata te au mea. Kua kite tatou e kua arataki ua rai a Iosepha i tona ngutuare, no te mea kua akangateitei tana tamaiti apa kore i te mana taoonga o tona metua e kua kauraro ua rai ki te reira.

Kua kite katoa tatou e kua tupu ua atura a Iesu ma te pakari. Papu e e maata ta Iosepha i rave i meitaki ei tana tamaiti i te pae vaerua. I taua tuatau, te vai ra tetai tuatua materi akangateiteiia e te au ngati Iuda. Kua tamanakoia e ko te au tane noonoo ua ka riro mai ei aronga pakari tikai, inara ko te aronga angaanga, mei te au kamuta, te aronga tanutanu, e te aronga tupaki auri “kare e rauka ia ratou i te tuku i te tikaanga e te akavaanga; e kare e kiteaia i te ngai e tuatuaia ra te au parapore.” Muri mai, kua akakite mai a Iesu i te tu puapinga kore o taua materi ra. Ei tamaiti ua, e akarongo putuputu ana aia ki tona metua angai, noatu e kamuta aia, te apii meitaki anga i ta Iehova ‘tuku anga tika e te akavaanga’! Kare ekoko e maata te taime kua rave a Iosepha i te reira.

Ka kite katoa tatou i ta Iosepha turuturu anga ia Iesu kia tupu meitaki mai i te pae kopapa. Ei tamaiti akono meitakiia, kua tupu mai a Iesu ei tangata maroiroi e te oraora. Pera katoa, kua tereni a Iosepha i tana tamaiti kia kite karape i te angaanga. Kua kiteaia mai a Iesu ei tamaiti na te kamuta, pera katoa ei “kamuta.” (Mareko 6:3) No reira kua puapingaia ta Iosepha terenianga. Kia aru meitaki te au upoko o te pamiri ia Iosepha, te akono anga i ta ratou tamariki e te akapapu anga e ka rauka i te tamariki i te akono ia ratou uaorai.

Ka tae mai tatou ki te tuatau i akakite mai ei te Pipiria te ngai i papetitoia ai a Iesu i tona 30 mataiti anga, ka kite tatou e kare a Iosepha i taiku akaouia mai i roto i te papaanga. Te akakite maira te akapapuanga e e vaine takaua a Maria i te tuatau i akamata ai a Iesu i tana angaanga orometua. (Akara i te pia “I Naea a Iosepha i Mate Ei?” i te kapi 27.) Inara, kua akaruke mai a Iosepha i tetai akaraanga meitaki tikai no tetai metua tane tei paruru i tona pamiri, tei akono ia ratou, e tei akakoromaki akarongo mou e tae ua atu ki te openga. E meitaki no tetai metua tane, tetai upoko o te pamiri, tetai Kerititiano kia aru i to Iosepha tu akarongo.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

[Pia i te kapi 27]

I Naea a Iosepha i Mate Ei?

Kua kite tatou e 12 o Iesu mataiti e te ora ra rai a Iosepha. Taua au mataiti ra, maata te au mapu ngati Iuda tei apii i te angaanga a to ratou au metua tane e kua riro mai ei au mapu tei tereniia i te 15 mataiti. Kua ora ana a Iosepha no tetai tuatau roa i te apii ia Iesu kia riro mai ei kamuta. Te ora ra rai ainei a Iosepha te akamata anga a Iesu i tana angaanga orometua mei te 30 mataiti? Kare i papu. Te taikuia ra e te ora ra rai to Iesu mama, tona au teina, e tona au tuaine i taua tuatau ra, kare ra a Iosepha. Kua kapiki katoaia a Iesu e ko “te tamaiti a Maria,” kare e ko te tamaiti a Iosepha. (Mareko 6:3) Te tuatuaia ra e na Maria e rave ana i tana uaorai ikianga, kare e uriuri ana i te reira ki tana tane. (Ioane 2:1-5) Kare te reira e tupu ana i te tuatau o te Pipiria, me e vaine takaua aia. Mua ake ka mate ei aia, kua tuku a Iesu i tona metua vaine kia akonoia aia e te apotetoro ko Ioane. (Ioane 19:26, 27) Kare teia e umuumuia me te ora ra rai a Iosepha. Papu e kua mate a Iosepha ia Iesu e mapu ua ra. Ei tama mua, papu e kua rave ua rai a Iesu i te angaanga kamuta e te akono anga i tona pamiri e tae ua atu ki tona papetitoanga.

[Tutu i te kapi 24]

Kua iki a Iosepha i te paruru i tana tamaiti

[Tutu i te kapi 25]

Kua tauta a Iosepha i te akono i tona pamiri

[Tutu i te kapi 26]

Kua apai putuputu a Iosepha i tona pamiri kia akamori i ko i te iero i Ierusalema

[Tutu i te kapi 28]

Kua tereni a Iosepha i tana tamaiti kia riro mai ei kamuta