Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

TUMU MANAKO I TE KAPI MUA: TE TUAKAOUANGA O IESU​—PUAPINGA TIKAI NOOU

Te Tuakaouanga o Iesu​—Kua Tupu Ainei te Reira?

Te Tuakaouanga o Iesu​—Kua Tupu Ainei te Reira?

KUA akakite a Herodotus, e tangata tata tuatua enua Ereni tei ora ana e 2,500 mataiti i mua ana no runga i te au tangata Aiphiti i tona tuatau. Kua tata aia e, “I muri ake i te kaikaianga a te aronga apinga nui, ka apai aere tetai tangata i tetai tangata tiki i roto i tetai pia mate e tai me kore e rua kupiti te roaroa, tei peniia e tei taraiia mei te mea tika tikai rai. Kua akaari aia i te reira ki te katoatoa, te karanga anga e ‘E inu e kia mataora no te mea me mate koe ka aite koe mei teia tiki rai.’”

Kare e ko te au tangata Aiphiti ua te manako akapera ra no runga i te ora e te mate. I teia tuatau e mea matauia te tuatua e “E kai, e inu, e kia mataora.” No reira kia tamataora tatou no te mea me mate tatou, ko te openga rai ia. Eaa ra tatou ka tauta ei i te rave i te mea tika? Me ka ope te au mea ravarai me mate te tangata, e mea tau kia rave i te au mea ravarai i teianei. Ko te reira ta te apotetoro ko Paulo i tuatua. Kua akataka mai aia i te tu o te au tangata kare e irinaki ana i te tuakaouanga, na te tuatua anga e: “Kia kore e tu akaou tei mate ra? ‘e kai tatou, e e inu oki; apopo oki tatou e mate ei.’”​—1 Korinetia 15:32.

Kare a Paulo e irinaki ana e ka akangaropoinaia te aronga i mate. Kua papu iaia e ka akaora akaouia mai te aronga i mate, e kare ratou e mate akaou. Kua akatumuia taua irinakianga ra ki runga i tetai tupuanga puapinga maata, te tuatua mou tana e manako ra e kare e rauka kia patoiia​—ko te tuakaouanga * o te Karaiti ko Iesu. Ko taua tuakaouanga ra te tupuanga puapinga rava atu tei akaketaketa i te akarongo o te au pipi mua.

Eaa te puapinga ta te tuakaouanga o Iesu e oronga maira no tatou? Akapeea tatou i kite ei e kua tupu tikai te reira? Ka akara ana tatou e akapeea a Paulo te uriuri manako anga no runga i te tuakaouanga i roto i tana tataanga ki te au Kerititiano i Korinetia.

AKAPEEA ME KARE A KARAITI I AKATUAKAOUIA MAI?

Kua ekoko tetai au Kerititiano i Korinetia no runga i te tuakaouanga, e kare tetai papaki i irinaki ana i te reira. I roto i tana reta mua ki te au Kerititiano i reira, kua tata mai te apotetoro i te au mea ka tupu me kare te tuakaouanga i te mea tika tikai. Kua tata aia e: ‘Kare e tuakaouanga to tei mate ra, kare katoa te Mesia i tu ki runga: E kare te Mesia i tu ki runga ra, e puapinga kore ta matou e ako nei, e e puapinga kore katoa to kotou akarongo. Kua riro oki matou ei kite pikikaa na te Atua e e mea puapinga kore to kotou akarongo; te vai ua na kotou ma ta kotou ara katoa: E te aronga katoa i moe i roto i te Mesia ra, kua kore ïa i reira.’​—1 Korinetia 15:13-18.

‘I kitea aia e te au taeake e rima katoa anere e ara atu, okotai rai kite anga. E muri akera oki, kitea iora aia e Iakobo; e te au aposetolo ravarai i muri ake. E te openga iora, kitea katoa iora aia e au.’​—1 Korinetia 15:6-8

Kua akamata a Paulo na te akakiteanga i tetai mea kare e rauka kia taumaroia: Me kare tei mate i akatuia mai, kare i reira a Karaiti, tei mate, i akatuakaouia mai. Me kare a Karaiti i akatuakaouia mai, eaa i reira te ka tupu? Ka riro te tutu anga i te tuatua meitaki ei mea pikikaa e te puapinga kore. E puapinga tikai te tuakaouanga o Karaiti i roto i te irinakianga Kerititiano, tei kapiti atu ki tetai au apiianga puapinga i roto i te Pipiria no runga i to te Atua turanga ngateitei, tona ingoa, tona Patireia e to tatou ora. Naringa kare te tuakaouanga i tupu, ka puapinga kore te karere ta Paulo e tetai au apotetoro i akakitekite aere.

Pera katoa me kare a Karaiti i akatuia mai mei te mate, ka riro te irinakianga o te au Kerititiano ei mea puapinga kore tei akatumuia ki runga i te pikikaa. E ka riro te tuatua a Paulo e tetai ke ei mea pikikaa no runga i te tuakaouanga o Iesu, e no runga katoa i te Atua ko Iehova, ta ratou i tuatua e nana i akatu mai ia Iesu. Ka riro katoa te tuatua e kua ‘mate te Mesia no ta tatou nei ara’ ei mea pikikaa, me kare tei Akaora mai i akatuakaouia mai mei te mate, kare e rauka iaia i te akaora i tetai ke. (1 Korinetia 15:3) Te aiteanga i reira, kua mate te au Kerititiano no to ratou akarongo ma te manakonakoanga pikikaa e ka akatuakaouia mai ratou.

Kua taopenga a Paulo e: “Tei teianei ao anake ra ta tatou e tiaki i te Mesia nei, e kino maata to tatou i to te tangata ravarai nei.” (1 Korinetia 15:19) Mei tetai au Kerititiano rai, kua tumatetenga a Paulo, kua takinokinoia, kua akakoromaki aia i te au turanga ngata, e kua aro atu aia i te mate no te mea kua irinaki aia i te tuakaouanga e ta te reira ka akatupu mai. Ka puapinga kore ua te reira me e pikikaa te tuakaouanga!

TUMU KA IRINAKI EI KOE

Kare a Paulo i irinaki ana e kua akatumuia te au irinakianga a te au Kerititiano ki runga i te pikikaa. Kua kite aia e kua akatuakaouia mai a Iesu mei te mate, e kua akakite mai aia i te au akapapuanga ki to Korinetia e, ‘i mate te Mesia no ta tatou nei ara, mei te tuatua i tataia ra: E i tanumia oki aia, e tu akaou maira i te po toru, mei te tuatua i tataia ra: E i kitea aia e Kepha, e te ngauru ma rua i muri ake.’ * Kua tuatua katoa mai a Paulo e: ‘E muri akera oki, i kitea aia e te au taeake e rima katoa anere e ara atu, okotai rai kite anga; te ora ua nei rai te maataanga o taua aronga ra, kua moe ra tetai papaki. E muri akera oki, kitea iora aia e Iakobo; e te au aposetolo ravarai i muri ake. E te openga iora, kitea katoa iora aia e au.’​—1 Korinetia 15:3-8.

Kua akakite papu mai a Paulo e kua mate a Karaiti no ta tatou au ara, kua tanuia, e kua akatuakaouia mai. Eaa ra i papu ei ia Paulo te reira? Tetai tumu, e manganui tei akakite mai no runga i te reira. Kua mama mai a Iesu tei akatuia mai ki tetai au tangata (mei ia Paulo rai), ki tetai au pupu rikiriki, pera katoa tetai au 500 tangata, te maataanga kare i irinaki ana i te nuti e kua akatuakouia mai a Iesu! (Luka 24:1-11) Maataanga o te aronga i kite, te ora ra rai ratou i to Paulo tuatau, e ka rauka i tetai ua atu i te aravei ia ratou i te akapapu e kua tupu ana te reira. (1 Korinetia 15:6) Penei e ngata i te irinaki me e tai me kore e rua kite, inara kare e ngata i te irinaki me e 500 me kore e maata atu te aronga i kite.

Akara katoa, kua taiku mai a Paulo e rua taime e te rotai ra te mateanga, tanuanga e te tuakaouanga o Iesu ki ‘te tuatua i tataia.’ Kua akapapu mai taua au tupuanga ra e kua tupu tikai te au totou i roto i te au Tuatua Tapu Epera no runga i te Mesia e te akapapu maira e ko Iesu te Mesia tei taputouia mai.

Noatu te au akakiteanga a te aronga i kite e kua akatuakouia mai a Iesu e te akapapu anga a te au Tuatua Tapu, te ekoko ra rai tetai pae. Kua karanga tetai pae e kua keia tana au pipi i tona kopapa e kua kite katoa ana ratou i tona akatuakaouanga. Inara, kare o te au pipi mana e kare katoa e rauka ia ratou i te tomo atu ki roto i te ngai tanumanga e tiakiia ra e te au vaeau o Roma. Kua karanga tetai pae e e mea tamanako ua te tuakaouanga. Te patoi ra te reira i te manako e e maata te au tangata tei kite i te tuakaouanga i te au tuatau tukeke. Ka tau katoa ainei i te irinaki e ka tunu e ka oronga tetai tangata tamanako ua i te ika, mei ta Iesu tei akatuakaouia mai i rave ana i Galilea? (Ioane 21:9-14) Ka pati ainei tetai tangata tamanako ua i te aronga e akara maira iaia kia aa i tona kopapa?​—Luka 24:36-39.

Inara te karanga ra tetai pae e e tuatua pikikaa ua teia na te au pipi no runga i te tuakaouanga. Inara eaa te puapinga ka rauka mai no te rave anga i te reira? Kua aviriia, kua tamamaeia, e kua tamateia te au pipi no te akakitekite aere anga i te tuakaouanga. Eaa ra ratou ka tuku ei i to ratou oraanga ki roto i te kino na te akakitekite anga i tetai mea pikikaa? Tei maata atu, kua akakite ratou i te reira na mua i Ierusalema, i mua tikai i te aronga patoi te kimi ra i tetai ravenga i te akaapa ia ratou.

No te tuakaouanga i akamaroiroiia ai te au pipi kia akakitekite aere no runga i to ratou Atu noatu te takinokinoanga. Kua riro te tuakaouanga ei tuanga puapinga i roto i te irinakianga a te Kerititiano. Kare te au Kerititiano mua i tuku i to ratou oraanga ki roto i te kino no te akakitekite ua anga no runga i tetai puapii meitaki tei tamateia. Kua tuku ra ratou i to ratou oraanga ki roto i te kino kia akakitekite e kua akatuakouia mai a Iesu ei akapapu anga e koia te Karaiti, te Tamaiti a te Atua, e e mana ririnui tona e te ora ra aia i te turuturu e te arataki ia ratou. Te akapapu maira tona tuakaouanga e ka akatuakaouia mai ratou mei te mate. E tika rai, me kare a Iesu i akatuakaouia mai, kare i reira e Akonoanga Kerititiano. Me kare a Iesu i akatu akaouia mai, kare rava tatou e kite iaia.

Eaa te puapinga ta te tuakaouanga o Karaiti e oronga maira no tatou i teia tuatau??

^ para. 5 Te aiteanga o te tuatua Ereni “tuakaouanga” tei uriia i roto i te Pipiria, koia oki kua akaora akaouia mai tetai tangata ma tona uaorai tu e te au mea tana i maara.

^ para. 13 Kua kapikiia ana “te ngauru ma rua” e ko “te au aposetolo,” noatu i muri ake te mate anga a Iuda Ikariota e 11 tei toe mai ia ratou. Tetai taime e 10 rai ratou, penei te komono ra ratou i te 12, no te mea kare a Toma i reira.​—Ioane 20:24.