I te mea e ko Iehova te Atua * tei anga mai i te au mea ravarai, e koia te Atua mana katoatoa, te akaapa nei te tangata iaia no te au mea ravarai e tupu nei, pera katoa te kino. Tera ra, akamanako ana i ta te Pipiria e tuatua ra no runga i te Atua mou:

• “E tuatua-tika ta Iehova i tona katoa ra au aerenga.”—Salamo 145:17.

• “Ko tei tau katoa tona au aerenga; e Atua tuatua-mou, e te kino kore ra, e tuatua-tika tana, e te tiratiratu!”—Deuteronomi 32:4.

•  “Kua ki te Atu i te aroa e te takinga-meitaki maata.”—Iakobo 5:11.

Kare te Atua e akatupu ana i te kino. Tera ra, penei ka karanga tetai pae e te akanauru nei aia i etai ke kia rave i te au angaanga kino. E tika ainei te reira? Kare. Akakite te au Tuatua Tapu e: “Eiaa rava e tangata pikikaaia e karanga e, Kua pikikaaia au e te Atua.” Eaa te tumu? No te mea “kare rava te Atua e vavare i te kino, kare rava oki aia e pikikaa i te tangata.” (Iakobo 1:13) Kare te Atua e pikikaa ana me kore e timata ana i te tangata kia rave i te kino. Kare katoa te Atua e akatupu i te au mea kino me kore e akanauru i etai ke kia rave i te kino. Koai te ka akaapaia me tupu te au mea kino, me kore eaa te tumu i tupu ei te kino?

Te akataka maira te Pipiria i tetai tumu i tupu ei te kino ki te tangata i te na ko anga e: “E tuatau ra, e te manuia ua, to te tangata katoa ra.” (Koheleta 9:11) Te aiteanga, me tupu poitirere tetai tumatetenga, ka rokoia tetai tangata e te kino me tei ko aia i te ngai tarevake i te ora manako koreia. Mei te 2,000 mataiti i topa, kua tuatua a Iesu Mesia no runga i tetai tumatetenga tei tupu, e kua mate e 18 tangata i te inga anga tetai are maata ki runga ia ratou. (Luka 13:1-5) Kare teia i tupu kia ratou no te mea e aronga kino ratou; mari ra tei raro ratou i taua are maata ra i te taime tikai i inga ai. I teia tuatau, kua tupu tetai ngaruerue enua kino i Haiti i roto ia Tianuare 2010; kua akakite te kavamani o Haiti e kua mate e 300,000 tuma tangata. Kua mate pouroa teia aronga noatu e eaa to ratou tu. Pera katoa, ka rokoia tetai ua atu tangata e te maki i tetai ua atu taime.

Penei ka ui tetai pae e: ‘Kare ainei e rauka i te Atua kia tāpu i teia au tumatetenga kia kore e tupu? Kare ainei e rauka iaia te paruru i te aronga meitaki mei te tumatetenga?’ Me ka rave te Atua i te reira, ka akaari teia e kua kite takere aia i te kino ka tupu i mua ake ka tupu ei te reira. Noatu e ka rauka i te Atua te kite i te ka tupu i te tuatau ki mua, ka anoanoia tatou kia akamanako i teia uianga: Te iki ra ainei te Atua kia taangaanga i tona mana mutu kore kia kite i teia au mea i mua ake ka tupu ei?—Isaia 42:9.

Te karanga ra te Pipiria e: “Tei te rangi ra to matou Atua, i te rave anga i tana i anoano ra.” (Salamo  115:3) No reira, te rave ra a Iehova i tei tau iaia kia rave—kare i te au mea ravarai tana ka rauka i te rave. Te tau katoa ra teia ki te au mea tana i iki kia kite i te tuatau ki mua. Ei akaraanga, i te tupu maata anga te kino i roto i te nga oire o Sodoma e Gomora i taito, kua akakite te Atua ki te pateriareka ko Aberahama e: “E aere ana au ki raro, kia kite i te rave tika anga ratou, mei tei tae roa mai i te reo kiaku nei: e kare ra, ka kite rai au.” (Genese 18:20, 21) No tetai tuatau, kua iki a Iehova kia kore e kite i te maata o te kino i roto i taua nga oire ra. Mei te reira katoa, ka rauka ia Iehova te iki kia kore e kite i te au mea ravarai ka tupu i te tuatau ki mua. (Genese 22:12) Kare roa teia e tau kia akaari e e Atua apa ua e te paruparu aia. No te mea e “tika rava tana angaanga,” te akatika ra te Atua i tona kite no te tuatau ki mua kia tau ki tona akakoroanga; kare roa aia e maro i te tangata kia aru i tetai arataa. * (Deuteronomi 32:4) Eaa i reira ta tatou ka kite mai? Ko teia: E tumu tau meitaki to te Atua me iki aia i te taangaanga i tona kite no te tuatau ki mua, e kare aia e rave i te reira i te au taime ravarai.

Ka tau katoa te tangata kia akaapaia no tetai au tu kino. Akara e akapeea te Pipiria i te akataka mai anga i tetai ravenga e taki atura ki te angaanga kino. “Kia akatatipakeia tetai, e kia riro ua atu i te kino, kua pikikaaia te reira tangata i tona uaorai anoano tika kore. E kua to ta te anoano tika kore ra, anau maira tana ko te ara; e kia rave akaopeia te ara ra, anau maira tana ko te mate.” (Iakobo 1:14, 15) Me akatika tetai tangata i tona anoano tika kore kia taki atu iaia kia rave i te kino, ka rokoia aia e te mamae. (Roma 7:21-23) Te akaari maira te tuatua enua o te tangata e kua rave tetai au tangata i tetai au angaanga rikarika e kua akatupu i te mamaeanga maata. Tetai katoa, ka rauka i te aronga kino i te akanauru i etai ke kia rave i te kino, e ka totoa atu te tupu anga o te kino.—Maseli 1:10-16.

Ka tau ainei te Atua kia tāpu i te tangata kia kore e rave i te au mea kino? Akamanako ana i te angaia mai anga te tangata. Akakite te Pipiria e kua anga te Atua i te tangata i tona uaorai tu. No reira, ka rauka i te tangata i te akaata i te au tu o te Atua. (Genese 1:26) Kua orongaia te tu rangatira ki te tangata, e ka rauka ia ratou te iki me ka inangaro ratou i te Atua e kia akavaitata atu kiaia na te rave anga i te mea tika i roto i Tona mata. (Deuteronomi 30:19, 20) Naringa te Atua i māro i te tangata kia aru i tetai arataa, kare ainei e te akakore ra aia i te tu rangatira tana i oronga no ratou? Me koia ïa, ka riro te tangata mei te matini rai i te rave anga i tana i porokaramuia kia rave! Kua aite rai te reira mei te irinakianga Kismet, koia oki kua porokaramu takereia ta tatou ka rave e te ka tupu kia tatou. Rekareka tikai tatou e kua akangateitei te Atua ia tatou na te akatika anga kia rave rai tatou i ta tatou uaorai  ikianga! Tera ra, kare te aiteanga e ka takino ua atu rai te tangata i etai ke.

Me aravei koe i tetai tangata akonoanga Initu me kore Buda e me ui kiaia i te uianga i te kapi mua o teia makatini, penei ko teia tana pauanga: “E tupu ana te au mea kino ki te aronga meitaki no te ture o Karma. Te kokoti nei ratou i ta ratou i ruru i roto i to ratou oraanga i mua ana.” *

No runga i te apiianga Karma, e puapinga i te akamanako i ta te Pipiria e akakite ra no runga i te mate. I roto i te aua o Edene, te ngai i angaia ai te tangata, kua akakite te Atua ki te tangata mua ko Adamu e: “E kai ua koe i to te au rakau katoa o te kainga nei: Kareka i to te rakau e kite ei i te meitaki e te kino, auraka koe e kai i to reira; i te rā e kai ei koe i to reira, ka mate ïa koe.” (Genese 2:16, 17) Naringa a Adamu i akarongo ki te Atua, ka ora aia e mutu kore ua atu. Kua tupu te mate ei utunga no te akarongo kore o Adamu ki te akauenga a te Atua. No reira, i te anau anga te tamariki, “kua taea katoaia oki te tangata ravarai e te mate.” (Roma 5:12) Ka tau kia karangaia e “e utunga te mate no te ara.” (Roma 6:23) Te akataka ra te Pipiria e: “Ko te tangata oki i mate ra, kua matara ïa aia i te kino” me kore i tana ara. (Roma 6:7) Tera te aiteanga, kare te tangata e tutaki ua atu i ta ratou ara i muri ake ka mate ei.

I teia tuatau, e mirioni ua atu tangata e akamarama maira i te tumu i tupu ei te kino ki te tangata, no te Karma. Ka akatika ua te tangata irinaki Karma i tona mamae e to etai ke, e kare aia e manamanata roa i te reira. Ko te tika ra, kare teia irinakianga e oronga i te manakonakoanga e ka ope te kino e tupu nei. Te irinakiia nei e ko te ravenga anake no tetai tangata kia akarangatiraia mei te au kino, koia oki kia akaanau akaouia na te au peu tei arikiia e te katoatoa e te kite takake. E tuke roa teia au manako ki ta te Pipiria e apii maira. *

Kare e no te tangata te tumu maata i tupu ei te kino. Mari ra, no Satani te Tiaporo. I te akamataanga, e angera tiratiratu aia na te Atua, tera ra kare aia “i mou i te tuatua-mou” e kua apai mai i te ara ki to te ao nei. (Ioane 8:44) Nana i akamata ei te meameaau i roto i te aua i Edene. (Genese 3:1-5) Kua kapiki a Iesu Mesia iaia e ko “te ariki o teianei ao.” (Ioane 14:30) Te aru nei te maataanga o te tangata ia Satani na te akarongo anga ki tana au raurauanga kia kopae i te au aerenga meitaki o Iehova. (1 Ioane 2:15, 16) Te na ko ra a 1 Ioane 5:19 e: “Te vai ua nei rai to te ao ravarai i raro ake i taua vaerua kino ra.” Kua riro katoa tetai au angera ei temoni e kua aru ia Satani. Te akaari maira te Pipiria e ko Satani e tana au temoni “tei pikikaa i to te ao katoatoa nei,” e na ratou i akatupu i te “mate” ki to te enua. (Apokalupo 12:9, 12) No reira, ko Satani te Tiaporo te tumu maata i tupu ei te au mea kino.

Taka meitaki tikai e kare te Atua e akatupu i te au mea kino ki te tangata; kare katoa aia e tamamae ana ia ratou. Mari ra, kua taputou mai aia kia akakore i te kino, mei ta tatou ka kite i roto i te atikara ka aru mai.