Neke ki te tumu manako rikiriki

TUANGA 5

Te Tika no Runga i te Angaanga Manamana e te Purepure

Te Tika no Runga i te Angaanga Manamana e te Purepure

1. Mei teaa te maata o te irinakianga i te angaanga purepure e te manamana?

“I Aperika, e mea puapinga kore kia ui me e tika tikai te au vaine tautau me kare,” i karanga ai te puka African Traditional Religion, pera katoa “e mea papu tikai te angaanga purepure i te au tuanga ravarai o te iti tangata Aperika.” Te aronga tei irinaki i te angaanga purepure e te manamana, te ō maira te aronga kite kore e te aronga kite. E aronga irinaki katoa te au arataki akonoanga no Islam e Kerititome.

2. Kia tau ki te irinakianga a te manganui, noea mai te manamana me kore mana vaerua?

2 Irinaki te manganui i Aperika e te vai ra tetai manamana me kore mana vaerua. Na te Atua e akatere i te reira. Ka taangaanga te au vaerua e te ui tupuna i te reira. Ka rauka katoa i tetai au tangata i te akaaere e te taangaanga i te reira no te paruru me kore te takinokino.

3. Eaa te angaanga manamana tei taangaangaia no te kino, e eaa ta te tangata i irinaki e ka rauka te reira i te akatupu?

3 Ka taangaangaia te manamana me kore te purepure ei takinokino i te au enemi. Kua irinakiia e e mana to te aronga e taangaanga ra i te reira i te tono i te moakirikiri, te manu rere, te rango e te au manu ke ei takinokino i te tangata. Irinaki te manganui e na teia manamana i akatupu i te taumāro, te turanga pa, te maki e te mate.

4. Eaa ta te manganui e irinaki ra no te vaine tautau, e eaa ta tetai pae tei rave i te angaanga taunga i mua ana i akakite mai?

4 Kapiti mai ki teia, ko te angaanga taunga. Te karangaia ra ka akaruke te au vaine tautau i to ratou kopapa i te po e ka rere aere i te aravei i te au vaine tautau ke me kore ka akapou marie i te oraanga o te tangata. I te mea e te moe ua ra te kopapa o te au vaine tautau i runga i to ratou roʼi, kua turuia teia au tua e te aronga tei akaruke i te angaanga taunga. Ei akaraanga, kua taiku tetai makatini Aperika i te au vaine tautau o mua ana (te maataanga, e au mapu tamaine) i te na ko anga: “Kua tamate au e 150 tangata na te akaū anga i to ratou apinga akaoro.” “Kua tamate au e toko rima tamariki na te akangote i to ratou toto.” “E toru aku tane i tamate no te mea kua akaruke ratou iaku.”

5. Eaa te angaanga manamana tei taangaangaia no te meitaki, e akapeea te reira me taangaangaia?

5 Ka taangaanga katoaia te manamana no te paruruanga mei te kino. Te aronga e taangaanga ra i teia manamana, ka aao ratou i te momono rima e te tapeka rima. Ka inu ratou i te vairakau paruruanga me kore ka parai i te reira ki runga i to ratou kopapa. Ka uuna ratou i te au apinga manamana i roto i to ratou ngutuare me kore i raro i te one ei paruru ia ratou. Irinaki katoa ratou i te au ‘ei kura kua tataia te au irava no roto mai i te Koran me kore te Pipiria.

Te Pikipikikaa e te Akavare

6. Eaa ta Satani e tana au temoni i rave i mua ana, e eaa ta tatou ka tau kia manako no runga i to ratou mana?

6 E tika e au enemi kino e te ririnui a Satani e tana au temoni no te tangata. E mana to ratou i te akanauru i te manako e te oraanga o te tangata, e i mua ana kua tomo e kua uru atu ratou ki roto i te au tangata e te manu. (Mataio 12:43-​45) Kare tatou e inangaro i te manako e e iti ua to ratou mana, inara kare katoa tatou e inangaro kia manako e e mana maata tikai to ratou.

7. Eaa ta Satani ka inangaro ia tatou kia irinaki, e akapeea teia me akatutuia?

7 Ko Satani tei kite roa atu i te akavare. Ka akavare aia i te tangata kia manako e tei iaia te mana maata roa atu. Ei akatutuanga: I te tuatau tamaki i tetai enua i Aperika, kua taangaanga te au vaeau i te apinga akatangi no te tamataku i to ratou enemi. I mua ake ka tamaki atu, ka akatangi pu ua te au vaeau i te rekoti no te au pomu e te pupui. Inangaro ratou kia manako te enemi e te tamakiia ra ratou e tetai nuku vaeau ririnui e maata ta ratou apinga tamaki. Mei te reira katoa, inangaro a Satani i te tangata kia irinaki e kotinga koreia tona mana. Tona akakoroanga kia tamataku i te tangata kia rave i tona anoano e kare i te anoano o Iehova. Ka akamanako tatou e toru tuatua pikikaa ta Satani ka inangaro i te tangata kia irinaki.

8. Eaa tetai tuatua pikikaa a Satani?

8 Tetai tuatua pikikaa a Satani koia oki: Kare tetai ua atu mea kino e tupu ua mai. Me kare na tetai tangata i akatupu i te kino, kua tupu i reira na roto i te ravenga manamana. Ei akaraanga, akamanako ana e kua mate tetai tamaiti no te maki malaria. Penei kua kite tona mama e na te namu e akatotoa i teia maki. Inara penei ka irinaki katoa aia e na tetai tangata i taangaanga i te angaanga purepure kia tono mai i te namu ei kakati i tana tamaiti.

Tetai taime ka tupu ua te kino

9. Akapeea te Pipiria te akaari anga e kare na Satani i akatupu i te au manamanata pouroa?

9 I te mea e mana to Satani i te akatupu i tetai au manamanata, e mea tarevake ra i te irinaki e mana tona i te akatupu i te au manamanata pouroa. Karanga te Pipiria: “Kare tei te vaevae viviki te emo e emo ei, e kare tei te maroiroi e riro ei te re, e kare tei te aronga pakari te kai, e kare tei te aronga kite meitaki te apinga, e kare tei te karape te kiteia mai; e tuatau ra, e te manuia ua, to te tangata katoa ra.” (Koheleta 9:​11) Penei e viviki tetai tangata oro i te katoatoa, inara kare te aiteanga e ka rē aia. Penei no te “tuatau ra e te manuia,” kare aia e rē. Penei ka turori aia e ka topa ki raro me kore ka tuia e te maki me kore ka uti tona vaevae. Ka tupu teia ki tetai ua atu tangata. Kare na Satani i akatupu i te reira e kare na roto i te angaanga purepure; mari ra ka tupu ua te reira.

10. Eaa te tuatuaia ra no runga i te au vaine tautau, e akapeea tatou i kite ei e pikikaa te reira?

10 Te rua o te tuatua pikikaa a Satani koia oki: Ka akaruke te au vaine tautau i to ratou kopapa i te po e ka ori aere i te aravei i te au vaine tautau ke me kore i te akangote e te akapou i te oraanga o te tangata. E ui kia koe uaorai: ‘Me rave te au vaine tautau i te reira, eaa tikai tei akaruke i te kopapa ?’ Mei ta tatou i uriuri, ko te soul te tangata, kare i te apinga tei akaruke i te kopapa. Pera katoa ko te vaerua te aʼo ora e ora ai te kopapa, kare ra ana apinga e rauka i te rave i vao i te kopapa.

Kare te au vaine tautau e akaruke i to ratou kopapa

11. Eaa te tumu i kite ei tatou e kare te au vaine tautau i akaruke i to ratou kopapa, e te irinaki ra ainei koe i teia?

11 Kare te soul e kare katoa te vaerua e akaruke i te kopapa ei rave i tetai ua atu apinga, te meitaki me kore te kino. No reira kare te au vaine tautau e akaruke i to ratou kopapa. Kare ratou i rave ana i te au angaanga i karanga ana me kore i manako ana ratou e kua rave ratou.

12. Akapeea a Satani me akanauru i te tangata kia irinaki e kua rave ratou i te au mea kare ratou i rave ana?

12 Akapeea i reira tatou me akamārama i te au tua a te aronga tei rave i te angaanga taunga? Ka rauka ia Satani i te akanauru i te tangata kia irinaki e kua tupu ana tetai au mea kia ratou kare ra i tupu ana. Na roto i te orama, ka maani a Satani i te tangata kia tamanako e kua kite, kua akarongo, me kore kua rave ratou i te au mea kare ratou i rave ana. Na teia mataara, inangaro a Satani i te akaariu ke i te tangata mei ia Iehova e kia manako ratou e tarevake te Pipiria.

13. (a) E mea meitaki ainei te manamana paruruanga? (e) Eaa ta te au Tuatua Tapu e karanga ra no te angaanga purepure?

13 Te toru o te tuatua pikikaa koia oki: Te manamana paruruanga​—tei akakore i te manamana takinokino​—e mea meitaki ïa. Kare te Pipiria e akatuke i te manamana no te takinokino e te paruruanga. Te akaapa ra te reira i te angaanga manamana pouroa. Akamanako ana i te au ture ta Iehova i oronga ki te ngati Iseraela no te angaanga purepure e no te aronga tei taangaanga i te reira:

  • “Auraka kotou e purepure.”​—Levitiku 19:26.

  • “E teianei, ko te tane vaerua kino, e te vaine vaerua kino, e te purepure, ka mate takiri ïa.”​—Levitiku 20:27.

  • “Auraka rava tetai e kitea i rotopu ia kotou . . . ei tauraatua, e te akara tumurangi, e te purepure, e te akarakara, E te kebere, e tei kimi i te vaerua kino, e te peu purepure, e tei ui ki tei mate ra.”​—Deuteronomi 18:10-14.

14. Eaa te tumu i oronga ai a Iehova i te au ture no te angaanga purepure?

14 Taka meitaki mei teia au ture e kare te Atua i inangaro ana i tona iti tangata kia rave i te angaanga purepure. Kua oronga a Iehova i teia au ture ki tona iti tangata no tona aroa ia ratou e kare aia i inangaro ia ratou kia tuikaa ki te mataku e te angaanga purepure. Kare katoa aia i inangaro kia takinokinoia ratou e te au temoni.

15. Akapeea te Pipiria te akaari anga e e ririnui atu a Iehova ia Satani?

15 Noatu kare te Pipiria i oronga mai i te au akakiteanga pouroa no runga i te au angaanga a te au temoni e ta ratou kare e rauka i te rave, akaari mai te reira e e ririnui atu a Iehova ia Satani e tana au temoni. Akaue a Iehova kia uriia a Satani ki vao i te rangi. (Apokalupo 12:9) Akamaara katoa kua pati a Satani i te tika kia timata ia Iobu e kua akarongo aia ki te akamatakiteanga a te Atua auraka e tamate ia Iobu.​—Iobu 2:​4-6.

16. Ka akara tatou kiaai no te paruruanga?

16 Te na ko ra a Maseli 18:10: “Te ingoa o Iehova ra, e punanga ketaketa ïa: te oro nei te aronga tuatua-tika ki reira, e kua ora iora.” No reira e akara tatou kia Iehova no te paruruanga. Kare te au tavini o te Atua e taangaanga i te ‘ei kura me kore te au vairakau no te paruru ia ratou mei te au ravenga kikino a Satani e te au temoni, kare katoa ratou e mataku i te taumaa a te aronga purepure. Irinaki te au tavini o te Atua i ta te Pipiria e karanga ra: “Te akara nei nga mata o Iehova e pini ua ake te ao katoa nei, kia oronga mai aia i te maroiroi ki te aronga i tika te ngakau iaia.”​—2 Paraleipomeno 16:9.

17. Eaa ta Iakobo 4:7 e akapapu maira kia tatou, inara eaa ta tatou ka rave?

17 Ka rauka katoa ia koe te irinaki papu i teia taputou me tavini koe ia Iehova. Karanga a Iakobo 4:7 e: “E tenana e kauraro atu kotou i te Atua. E patoi atu i te diabolo, e nana e rere ke atu.” Me tavini koe i te Atua mou e me kauraro atu kiaia, e mea papu ka paruru a Iehova ia koe.