1-3. (a) Eaa ta tatou i apii mai mei ia Maseli 13:20? (e) Eaa tatou ka iki meitaki ei i to tatou au oa?

 KUA kite ana ainei koe i te tu o tetai pepe me akara i tona nga metua? I mua roa ake ka kite ei aia i te tuatua, te tamou ra aia i te au mea pouroa tana e kite ra e tana e akarongo ra. Me maata mai aia, ka viviki ua aia i te aru i te tu o tona nga metua. Kare i te mea poitirere me aru te aronga mamaata i te aerenga manako o te aronga e piri ua ana ratou.

² Karanga a Maseli 13:20: “Ko tei kapiti katoa i tona aerenga ki to te aronga pakari ra, ka pakari katoa ïa.” Ko te “kapiti katoa i tona aerenga” ki tetai, e maata te taime ka pou kiaia. Maata atu te ō maira i to te aru ua anga iaia. Karanga tetai tangata kite Pipiria e, ko te aere kapiti e tetai tangata,  te ō maira te inangaro iaia e te piri tikai kiaia. Te aronga e piri ua ana tatou, pakari to ratou akakeuanga ki runga ia tatou.

³ Ka riro to tatou au oa ei akakeu ia tatou kia rave i te meitaki me kore i te kino. Taopenga i reira a Maseli 13:20 e: “Ko tei kapiti ra ki te aronga neneva ra, e mate ïa.” I te reo Epera, ko te “kapiti” ki tetai tangata, te aiteanga, kia “akataunga atu” koia oki kia akaoa atu kiaia. (Maseli 22:24; Te Au Akava 14:20) Te au oa tei inangaro i te Atua ka akamaroiroi ratou ia tatou kia vai tiratiratu kiaia. Ei tauturu ia tatou kia iki meitaki i to tatou oa, ka uriuri tatou no runga i te tu tangata ta Iehova e iki ana ei oa nona.

4. Eaa i riro ei ei mea ngateitei kia riro ei oa no te Atua? Eaa a Iehova i kapiki ei ia Aberahama e, ko “toku oa”?

⁴ Kua oronga mai te Tutara Ngateitei o te ao katoa ko Iehova, i te tikaanga kia riro tatou ei oa nona. E mea ngateitei tikai teia. E iki meitaki ana Iehova i tona au oa, te aronga tei inangaro e tei irinaki iaia. Akamanako ana ia Aberahama. Kua papa ua aia i te rave i to Iehova anoano. I te au taime ravarai, kua akaari Aberahama i te tu tiratiratu e te akarongo. Inangaro katoa aia i te akaatinga puareinga ua i tana tamaiti ia Isaaka.  Irinaki tikai a Aberahama e kua “tika i te Atua kia akatu mai iaia mei te mate.” (Ebera 11:17-19; Genese 22:1, 2, 9-13) No tona tu akarongo mou e te akono, kua kapiki a Iehova iaia e, ko “toku oa.”—Isaia 41:8; Iakobo 2:21-23.

5. Eaa to Iehova manako no runga i te aronga tei vai tiratiratu kiaia?

⁵ Mea akaperepere na Iehova tona au oa. Maata atu to ratou inangaro kia vai tiratiratu kiaia. (E tatau ia 2 Samuela 22:26) No to ratou inangaro i pera ai ratou. No runga i te Atua, karanga te Pipiria e “tei te aronga tuatua-tika ra tana muna,” koia oki te aronga tei akarongo kiaia. (Maseli 3:32) Te pati maira Iehova i tona au oa kia riro ei manuiri nana i roto i tona “puakapa.” Pati aia ia ratou kia akamori iaia e kia pure kiaia i te au taime ravarai.—Salamo 15:1-5.

6. Akapeea tatou me akaari i to tatou inangaro no Iesu?

⁶ Karanga a Iesu e: “Kia anoano mai te tangata iaku ra, ka akono ïa i taku tuatua: e ka akaperepere mai oki taku Metua iaia.” (Ioane 14:23) Kia riro ei oa no Iehova, ka anoanoia tatou kia inangaro ia Iesu e kia rave i tana i apii mai. Ka akarongo tatou ki ta Iesu akauenga kia tutu aere i te nuti meitaki e kia akariro i te tangata ei pipi. (Mataio 28:19, 20; Ioane 14:15, 21) No to tatou inangaro ia Iesu, ka “aru [tatou] i tona takainga  vaevae.” (1 Petero 2:21) Ka mataora a Iehova me aru tatou ia Iesu na roto i ta tatou ka tuatua e ka rave.

7. Eaa tatou ka akapapu ei e ko to tatou au oa, e au oa rai ratou no Iehova?

⁷ To Iehova au oa, e tiratiratu, akono, akarongo, e te inangaro i tana Tamaiti. Te aite ra ainei ta tatou ikianga i to tatou au oa mei ta Iehova rai? Me aru toou au oa i to Iesu akaraanga, e te maroiroi i te apii i etai ke no runga i te Patireia o te Atua, ka rauka ia ratou i te tauturu ia koe kia riro ei tangata meitaki e kia vai tiratiratu kia Iehova.

8. Eaa taau mea reka no runga i te pirianga oa o Ruta raua ko Naomi?

⁸ Maata te pirianga oa ta tatou ka kite i roto i te Pipiria mei to Ruta raua ko Naomi. Tuke ke to raua enua anau e te turanga o te oraanga, e i pakari atu a Naomi ia Ruta. Inara kua riro mai raua ei nga oa piri tikai no to raua inangaro ia Iehova. Te oki anga a Naomi mei Moapi ki Iseraela, ‘kua piri tikai a Ruta kiaia.’ Karanga aia kia Naomi e: “Ko toou iti-tangata, ko toku katoa ïa iti-tangata; e toou ra Atua, ko toku ïa Atua.” (Ruta 1:14, 16) Takinga meitaki tikai a Ruta ia Naomi. Tae anga raua ki Iseraela, angaanga pakari a Ruta i te  akono i tona oa. Akaperepere maata a Naomi ia Ruta i te apii meitaki iaia. Akarongo a Ruta kiaia e kua riro ei akameitakianga maata no raua.—Ruta 3:6.

9. Eaa taau mea umere roa atu no runga i te pirianga oa o Davida raua ko Ionatana?

⁹ Ko Davida e Ionatana tetai akaraanga tau o nga oa piri mou e te tiratiratu kia Iehova. Mei te 30 mataiti o Ionatana i mua ake ia Davida, koia te ka aru mai ei ariki no Iseraela. (1 Samuela 17:33; 31:2; 2 Samuela 5:4) E oti akera, i tona kite anga e ko Davida ta Iehova i iki ei ariki, kare roa aia i vareae e i patoi. Kua turuturu ra aia ia Davida. Ei akaraanga, te rokoia anga a Davida e te tumatetenga, aere atura a Ionatana e kua “akamaroiroi atura iaia i te Atua.” Kare aia i moumou i tona oraanga i te paruru ia Davida. (1 Samuela 23:16, 17) E oa tiratiratu katoa a Davida. Taputou aia e ka akono aia i te uanga o Ionatana; ko tana rai ïa i rave i te mate anga a Ionatana.—1 Samuela 18:1; 20:15-17, 30-34; 2 Samuela 9:1-7.

10. Mei te akaraanga o te au mapu Epera toko toru, eaa taau i kite no runga i teia mea e pirianga oa?

¹⁰ Ko Sadaraka, Meseka e Abedenigo te au oa mapu Epera e toru tei apaiia mei to ratou ngutuare i te tamarikianga. Noatu te mamao mei to ratou kopu tangata, tauturu ratou i tetai e tetai kia vai tiratiratu ua rai kia Iehova. Te mamaata  mai anga, kua timataia to ratou akarongo i te akaue anga te Ariki Nebukaneza kia akamori ratou i tetai tiki auro. Kua patoi ratou e kua karanga atu e: “Kare rai matou e araara i toou ra au atua, kia kite mai koe, e te ariki, kare oki e akamori i te tiki auro i akatuia e koe.” Kua vai tiratiratu rai teia au oa tokotoru ki to ratou Atua.—Daniela 1:1-17; 3:12, 16-28.

11. Akapeea tatou i kite ei e, e nga oa piri mou tikai a Paulo raua ko Timoteo?

¹¹ To Paulo aravei anga i te mapu tane ia Timoteo, kua kite aia e e inangaro tikai to Timoteo ia Iehova e te putuputuanga. I na kua tereni aia ia Timoteo ei tauturu i te au taeake e te au tuaine i te au ngai ke ke. (Angaanga 16:1-8; 17:10-14) Angaanga pakari tikai a Timoteo no reira a Paulo i karanga ai e kua tavini maroiroi aia, e au, i roto i te angaanga evangeria. Kua kite a Paulo e ka “akono tikai” a Timoteo i te au taeake e te au tuaine. Ia raua e tavini ra ia Iehova, kua riro mai raua ei nga oa piri mou tikai.—Philipi 2:20-22; 1 Korinetia 4:17.

12, 13. (a) No teaa tatou ka matakite ei e koai ta tatou ka iki ei oa no tatou i roto i te putuputuanga? (e) Eaa te tumu i oronga mai ei te apotetoro a Paulo i te akamatakiteanga i roto ia 1 Korinetia 15:33?

¹² Ka rauka ia tatou te aru i te akaraanga o te  au taeake e te au tuaine i roto i te putuputuanga, e te tauturu i tetai e tetai kia vai tiratiratu. (E tatau ia Roma 1:11, 12.) Inara ka anoanoia tatou kia matakite e koai ta tatou ka iki ei au oa piri mou i roto i te putuputuanga. E maata to tatou au taeake e te au tuaine meitaki no te au tu oraanga e te au peu ke ke. Tetai papaki e aronga  ou ua i roto i te putuputuanga, ko etai kua roa i te tavini anga ia Iehova. Mei te ua rakau rai ka pou tetai tuatau e para ai, ka pou katoa tetai tuatau e tupu ei to tetai pirianga kia Iehova. No reira kia akakoromaki tatou, kia aroa i tetai e tetai e kia iki meitaki i to tatou au oa.—Roma 14:1; 15:1; Ebera 5:12–6:3.

¹³ Tetai taime penei ka tupu tetai mea i roto i te putuputuanga e ka anoanoia tatou kia matakite. Penei te rave ra tetai taeake me kore tuaine i tetai mea e akakite ra te Pipiria e e tarevake. Me kore i te tu akaapaapa te ka riro ei takino i te putuputuanga. Kare tatou e poitirere no te mea kua tupu ana tetai au manamanata i roto i te putuputuanga i te anere mataiti mua. Kua akamatakite ana te apotetoro a Paulo i te au Kerititiano i taua tuatau ra e: “Auraka e vavare; e kino te tuatua meitaki i te kapiti anga kikino.” (1 Korinetia 15:12, 33) Kua akamatakite katoa a Paulo ia Timoteo no runga i te aronga tana ka iki ei au oa piri nona. Kia pera katoa tatou i teia tuatau.—E tatau ia 2 Timoteo 2:20-22.

14. Eaa te ka tupu ki to tatou pirianga oa kia Iehova no ta tatou ikianga?

¹⁴ Kia paruru pakari tatou i to tatou pirianga kia Iehova. Ko ta tatou apinga akaperepere  maata roa atu teia. Kia kopae tatou i te piri ki tetai ua atu te ka akaparuparu i to tatou akarongo e te takino i to tatou pirianga kia Iehova. Me tuku tatou i te vavai ki roto i te vai repo, e vai repo rai ta te reira ka ngote mai. Mei tera katoa me piri tatou ki te aronga angaanga kino, ka piri mai rai to ratou tu kino. Kia matakite e koai ta tatou ka iki ei oa piri mou tikai.—1 Korinetia 5:6; 2 Tesalonia 3:6, 7, 14.

15. Eaa taau ka rave kia rauka te au oa meitaki i roto i te putuputuanga?

¹⁵ I roto i te putuputuanga, e maata te au tangata inangaro tikai ia Iehova. Ka rauka ia koe kia akariro ia ratou ei au oa noou. (Salamo 133:1) Eiaa e iki ua i te au oa aiteite to kotou uki e te tu o te oraanga. E akamaara e i pakari atu a Ionatana ia Davida, e i mapu atu a Ruta ia Naomi. Kia aru tatou i te ako a te Pipiria: “Kia maora katoa oki kotou.” (2 Korinetia 6:13; e tatau ia 1 Petero 2:17.) Me aru koe i to Iehova tu, ka inangaro rai te tangata kia riro ei oa noou.

16, 17. Me akariri mai tetai i roto i te putuputuanga ia tatou, eaa ta tatou ka kopae?

¹⁶ I roto i te ngutuare, tuke tuke te aerenga manako e te rave anga i tetai au mea. Pera katoa i roto i te putuputuanga. Mea meitaki teia no te  mea e maata ta tatou ka kite mai mei tetai e tetai. Inara e riro ana to tatou tu ei akatupu i te ekoko e te riri i to tatou au taeake e te au tuaine. Penei ka kinokino e ka mamae to tatou ngakau. (Maseli 12:18) Ka tuku ainei tatou i teia au tu kia akaparuparu e kia akatakake ia tatou mei te putuputuanga?

¹⁷ Kare. Noatu ka akariri mai tetai tangata ia tatou, kare tatou e akaruke i te putuputuanga. Kare na Iehova i tamamae ia tatou. Nana ra i oronga mai i te ora e te au mea ravarai, e kua tau rai kia inangaro e kia vai tiratiratu tatou kiaia. (Apokalupo 4:11) E apinga aroa te putuputuanga na Iehova ei akamatutu i to tatou akarongo. (Ebera 13:17) Kare roa tatou e kopae i tana apinga aroa no te mea ua nei e kua akaririia mai tatou.—E tatau ia Salamo 119:165.

18. (a) Eaa te ka tauturu ia tatou kia noo ‘au ua ma to tatou au taeake e te au tuaine? (e) Eaa te tumu ka akakore ei tatou i te apa o etai ke?

¹⁸ Inangaro tatou i to tatou au taeake e te au tuaine kia noo ‘au ua e ratou. Kare a Iehova e umuumu maira ia tatou kia tika tika ua, e eiaa katoa tatou e akapera. (Maseli 17:9; 1 Petero 4:8) E tarevake ana tatou pouroa inara na te aroa e tauturu ia tatou kia “akakore tetai i ta tetai ara.” (Kolosa 3:13) Ka riro te aroa ei tāpu ia tatou kia kore e akariro i tetai manga tarevake ua ei  ākā manamanata. Me akariri mai tetai ia taua, ka ngatā rai te akangaropoina atu i te reira. Māmā ua i te riri atu e te akamoupuku inara ka maata roa atu to tatou taitaia. Kareka me akakore ua tatou i te apa, ka akatupu teia i te ngakau ‘au, ka taokotai i te putuputuanga e ka rauka te pirianga mou kia Iehova.—Mataio 6:14, 15; Luka 17:3, 4; Roma 14:19.

19. Aea tatou ka akamutu ei te kapiti atu ki tetai tei akaateaia ki vao i te putuputuanga?

¹⁹ I roto i te ngutuare tangata aroa, ka tauta ua rai ratou kia mataora tetai e tetai. Akamanako ana ra e okotai mea patoitoi ia ratou. Tauta te katoatoa i te tauturu iaia kare rai aia e akarongo. Penei ka iki aia kia akaatea mei te kainga me kore ka akakite te metua kia aere aia. Mei tera katoa i roto i te putuputuanga. Penei ka māro rai aia i te rave i tetai au mea kare a Iehova e mareka e ka takino i te putuputuanga. Ka kopae aia i te tauturu e ka akaari pu ua mai e kare aia e inangaro kia piri akaou ki te putuputuanga. Penei nana uaorai e iki kia akaruke i te putuputuanga me kore ka akaateaia aia ki vao. Me tupu teia, te akakite taka ua maira te Pipiria e “auraka kotou e kapiti atu” kiaia. (E tatau ia 1 Korinetia 5:11-13;  2 Ioane 9-11) Mea ngatā teia me e oa aia no tatou e me koia tetai o te ngutuare tangata. I roto i teia turanga, kia ngaueue kore to tatou tu tiratiratu kia Iehova, kare ki tetai ua atu.—Akara i te Au Manako Poto 8.

20, 21. (a) Akapeea te akanoonooanga no te akaatea i tetai ki vao i te putuputuanga, i riro ei ei mea takinga meitaki? (e) No teaa i puapinga ai kia iki meitaki i to tatou au oa?

²⁰ Te akanoonooanga no te akaatea i tetai ki vao i te putuputuanga, e ravenga takinga meitaki teia na Iehova no tona aroa. Ei paruru i te putuputuanga mei te aronga patoitoi i to Iehova au turanga. (1 Korinetia 5:7; Ebera 12:15, 16) Tauturu te reira ia tatou kia akaari i to tatou inangaro no Iehova uaorai, tona ingoa tapu, e tona au turanga ngateitei. (1 Petero 1:15, 16) Akaari katoa mai teia i te aroa no te aronga tei akaateaia ki vao. Penei na teia e tauturu iaia kia kite i tona tarevake e kia taui. Manganui tei akaateaia ki vao tei oki mai kia Iehova e kua āriki rekareka akaouia ratou ki roto i te putuputuanga.—Ebera 12:11.

²¹ Noatu eaa, ka piri mai rai te tu o to tatou au oa ki runga ia tatou. No reira e mea puapinga kia iki meitaki i to tatou au oa. Me inangaro tatou i te aronga ta Iehova e inangaro ra, ka riro ratou ei tauturu ia tatou kia vai tiratiratu kiaia e tuatau ua atu.