Inara eaa tei arataki iaku, ei tangata Communist i mua ana, kia aru i te akarongo o tetai akonoanga tei karangaia e enemi no te Kavamani? E akapeea to Iehova aroa e te terenianga te tauturu anga iaku kia akamako i toku tu i te au mataiti i angaanga ei au e ei tuikaa?

 Anauia au i te 1930, i Tabani, e oire putaua i te tua apatokerau o Moldova. Kua angaanga pakari toku nga metua i runga i te pāma te angai e ono tamariki. Kare e maata ana ta matou apinga. E aere ana toku mama ki te Russian Orthodox Church, e e Katorika toku papa. E karo ua ana raua no runga i te au tu kino o te au orometua.

 Te tere anga au i taku apii i toku 18 mataiti, kua piri au ki roto i te Komsomol, e akaaerenga mapu tei akatotoa i te au apiianga Communist. Te akakoroanga, kia akapapa i te au mema o te Communist Party no te tuatau ki mua. Kua ikiia au ei tekeretere no te pupu o te reira ngai. Reka tikai au i te au tu oaoa, papakitai kore, e te tu tika, inara i toku kite anga i te tu tika kore e te pikikaa i te reira ngai, kua puapinga kore toku oraanga.

 Ei mema no te Komsomol, kare aku mari ra kia turu i te au akaueanga a te kavamani Soviet Union a kia tapiri i te au are pure e te au pupu akonoanga. Te vaira te Au Kite o Iehova i to matou oire. Noatu kua kite au i to ratou tu tika e te ‘au, kua manako au ia ratou ei aronga neneva. Ma toku kite kore kare i roa i muri mai kua kite au i te pauanga ki taku au uianga na roto mai i tetai ia ratou.

 Toku angakara ko Dimitriy, e noo ra i toku oire, koia tetai o te Au Kite o Iehova. I tetai rā i te tuatau maana o te 1952, kua ui mai aia, “E Georgiy, eaa taau ka rave i toou oraanga?” Koia ua rai tei akara mai ana iaku e kua ui mai i teia uianga. Te tika, e maata taku au uianga kare i pauia. Ei akaraanga, e ui ana au, ‘Me te ora ra te Atua, eaa aia ka akatika ai i te mamae kia tupu?’ Kua pou e varu rā, te pau anga a Dimitriy i taku au uianga mei roto i te Pipiria. Tetai taime ka pukapuka maua no runga i te Atua e tae ua atu ki te ora toru i te popongi!

 I muri ake i teia au uriurianga, kua akamata au i te apii tikai i te Pipiria. Kua kite mai au e e Metua toku i te rangi tei akaperepere tikai iaku. (Salamo 27:10) Noatu e meangiti ua toku kite i te Pipiria, kua maroiroi toku aroa no Iehova e kua rauka iaku i te rave i taku i inangaro. Kua akaruke au i te Communist Party noatu te tamataku anga a te tiamana o te reira ngai. E ā marama i muri ake i toku apiianga i te Pipiria, ia Tepetema 1952, kua akatapu au iaku uaorai kia Iehova e kua papetitoia.

 I te reira taime, kua araiia te angaanga a te Au Kite o Iehova. Inara, kua inangaro au i te akaari i toku aroa no Iehova, no reira kua aere au i te apai i te au puka Pipiria ki te au taeake Au Kite i to ratou au oire. E ngata rai teia no te mea ka tarotokaka te tangata o te oire e ka ripoti i tetai ua atu ki te kavamani. Kua tarotokaka tetai pae Au Kite iaku, penei ko au tetai o te au akava muna tei tomo mai ki roto i te putuputuanga. Inara kare i roa kua papu kare au i te tangata aroro. E rua marama i muri ake i toku papetito anga, kua tapekaia au e kua akaapaia no tei apai i te au puka tei araiia.

 Iaku i roto i te are tapeka anga, no tetai mataiti, kua uiui mai te au akava ma te takinokino kia takore i toku tu tiratiratu. Inara kua tupu takere toku aroa oonu no te Atua ko Iehova. Kare i roa i muri mai, kua akanooia tetai akavaanga i te oire ko Odessa, i Ukraine. Kua patiia toku nga metua e toku tuakana e te ai teina, kare i te Au Kite o Iehova, ki te akavaanga.

 Kua akavaia au ei tangata tei akavareia kia piri ki roto i tetai pupu kino. Kua inangaro te aronga mana i toku nga metua e toku tuakana e te ai teina kia irinaki e kua nenevaia au. Kua mataku toku nga metua. Kua aue raua e kua pati mai kia tataraara au. Inara kua noo maru ua au. Kua akakite au ki toku māmā: “Auraka e manamanata. Kare au i akavareia. Kua kitea e au taku i kimi ana i toku oraanga, e kare rava au e akaruke i te reira.” (Maseli 23:23) Kare e maata ana toku kite Pipiria, inara kua rava taku i kite no Iehova kia piri vaitata kiaia. Mei te ono mataiti i muri mai, kua āriki toku nga metua i toku irinakianga, e kua riro katoa mai raua ei Au Kite no Iehova.

 Kua akautungaia au e 15 mataiti angaanga tuikaa e kua tukuia na runga i te rerue ki Kolyma, te ngai tei reira tikai te au puakapa angaanga tuikaa i Siberia. Kia akatere i te au mouauri, kua pāpā te aronga tiaki e te au akava ia matou e kua akaonge ia matou. Te akamata anga, kare rava au i manako ana e ka ora au.

 Kare i roa i muri ake i toku tae anga, kua ui mai tetai o te 34 Au Kite i roto i te puakapa ma te matakite e: “E au Ionadaba ainei tetai i roto i toou pupu?” Kite mai au e au taeake pae vaerua ratou noku. Ko ratou ua rai te ka taangaanga i te reira tuatua Pipiria! Kua apii mai teia au taeake karape iaku akapeea me taangaanga i te au kaveinga Pipiria i te au tuatau timata anga e kia akatupu i te au tu pae vaerua mei te tu kite karape.

 Kua tangaanga au i tetai matini i roto i te puakapa. I tetai rā, kua akapaapaa mai tetai oa angaanga ko Matphey e kua kite aia i te ingoa o te 50 aronga tapu. Te tuatua anga au i tetai tuatua kino no runga i te aronga tapu, kua tamata a Matphey i te moto mai iaku, inara kua oro au. I muri mai, kua riri au te kite anga i te au taeake e kata ra. Kapiki atu au: “Eaa kotou i kata ei? Inangaro au i te tutu aere!” Kua akamaara maru mai ratou i to tatou akakoroanga kia tutu aere, kare kia akariri i te tangata. (1 Petero 3:15) E tangata patoi a Matphey i te manako poritiki, inara kua umere aia i te Au Kite no tei akangateitei i te aronga tiaki e te aronga mana. I muri mai kua reka aia i te karere a te Pipiria. Ka maara ua rai iaku te po i papetito uunaia ai aia ki roto i tetai paero vai anu.

 Kare i roa i muri mai i roto i te puakapa, kua patiia e rua nga taeake mapu e au kia aere ki te au apii poritiki. Te akamata anga, kua patoi matou i te aere ki te reira au uipaanga. Kua kite matou e me piri matou, te takino ra matou i to matou turanga takake ei Kerititiano. (Ioane 17:16) Tei tupu, kua tukuia matou ki roto i tetai pia akautunga anga no tetai rua epetoma. Te tukuia anga matou ki vao, kua akamārama mai te au taeake aroa e kare matou e takino ra i to matou turanga takake me aere matou ki te reira au uipaanga. Mari ra ka akara tatou i te reira ei tuatau no te tutu aere. Kua tauturu tikai teia au taeake aroa ia matou kia maata mai te tu pakari e te tau.

 Kua riro ta ratou terenianga ei akapapu i to Iehova aroa noku. Ei akaraanga, tetai mouauri e orometua i mua ana kua akariroia aia ei tangata maata no te akono i te moni. Me aravei ua rai maua i te tuatau kaikai, ka karanga mai aia, “Kia orana, e te tamaiti a te Tiaporo!” Kua akakite mai tetai oa mouauri e e karanga au, “Kia orana e Papa!” Ma te tangi, kua pera au, e tei tupu, kua pāpā kinoia au. Te kite anga te au taeake tei tupu, kua akamārama mai ratou e kare toku tu e tau ana. (Maseli 29:11) I muri mai kua tataraapa atu au ki te orometua.

 I mua ake i te tuku angaia ki te puakapa angaanga, e aere muna ana au ki te au uipaanga Kerititiano i te po e te popongi maiata. Inara i roto i te puakapa, kare e ngai no te pipini. No reira, i te au rā katoa ka tu kapiti matou i roto i tetai punupunu, ka kite ua mai te aronga tiaki, no te uriuri i tetai au irava ta matou i tata i mua ake ana ki runga i te au aenga pepa. To matou akakoroanga kia tamou ngakau i te au irava e te akamaara putuputu i te reira. Me tamanata tetai tangata opita i ta matou uipaanga, ka apuku viviki matou i te au aenga pepa.

 I muri ake te tuku angaia ki vao i te puakapa i te 1959, kua tuaruia au ki Karaganda i Kazakhstan. Noatu toku utunga, kua pati au e 20-rā mei te aronga mana kia tae au ki toku akaipoipo. Kua aere au ki Tomsk i Russia, te ngai kua kite au i tetai tuaine tiratiratu ko Maria. Mei taku i matau i te rave, kua tuatua tika au kiaia. Karanga au: “E Maria, kare oku taime kia aere kapiti taua. E akaipoipo koe iaku!” Kua akatika aia, e kua rave maua i tetai manga akaipoipo meangiti. Reka a Maria iaku no te mea e maata taku au timata anga i akakoromaki, e kua inangaro aia i te tauturu iaku kia tavini ua atu ia Iehova.—Maseli 19:14.

 I te au mataiti 1960, kare e rauka ia matou i te tutu aere mei tera are ki tera are, mari ra kua akakite ua matou i to matou irinakianga i te au ngai ravarai. Te patiia anga matou ei manuiri me kore ia matou e orote ra, kua tutu aere ua i to matou manakonakoanga kia noo i te enua nei e tuatau ua atu. Kua tutu aere katoa matou ki tetai ua atu. Ei akaraanga, kua atoro matou i te au are te ka okoia e kua tauta i te tuatua ki te au ona are no runga i te au mea pae vaerua. Na teia tu, kua akamata maua ko Maria e ono apii Pipiria e kua riro mai ratou ei Au Kite no Iehova.

 Tetai taime kua tutu aere maua i te tuatau iki anga. I tetai rā, kua aere mai te au akava muna ki te ngai te angaanga ra tetai o te au taeake. I mua i te 1,000 au oa angaanga, kua ui mai ratou eaa te Au Kite o Iehova kare e piri ana ki te angaanga poritiki. Kua paruru te pu angaanga matini ia matou e tetai atu aronga angaanga. Kua akakite ratou ki te au akava e aronga angaanga maroiroi ratou e te aruaru. Kua riro ta ratou paruru anga ei akamaroiroi ia matou kia akamārama i to matou turanga, te taiku anga i te au irava ta matou i tamou ngakau. Tei tupu mai mei te tutu anga ngakau toa, e ā aronga angaanga tei āriki i te tuatua mou Pipiria e kua papetitoia i raro ua ake i te mataiti.

 I te akamata anga o te au mataiti 1970, e maata te aronga ngakau tika tei riro mai ei Au Kite no Iehova i Kazakhstan, no reira kua manako matou i te akanoo i ta matou akaputuputuanga mua. Inara akapeea matou me rave i te reira ma te kore e tarotokakaia e te aronga mana? Kua manako matou i te rave okotai rā akaputuputuanga i te taime me raveia tetai akaipoipo i te ngai i te pae i te oire o Almaty. Ta matou putuputuanga e akaipoipo te reira e te akaputuputuanga Kerititiano, e 300 manuiri i te pae i te tane e te vaine akaipoipo! Kua angaanga pakari taku vaine e tetai au tuaine no te akamanea i te are e te akapapa i tetai au kai reka. Kua āriki tikai te au manuiri i te au apiianga Pipiria tei orongaia e te tatini au vaa tuatua. I te reira rā, no te taime mua i toku oraanga, kua oronga au i tetai akoanga Pipiria ki mua i tetai urupu maata.

 I tona oraanga katoa kua vai tiratiratu ua taku vaine akaperepere, ko Maria. E vaine maru aia e te akaaka, te tuku anga na mua te au inangaro o te Patireia. Noatu e vaine maroiroi aia i te pae kopapa, kua rokoia aia e te maki ivi paruparu e kua noo ua ki runga i te roi no tetai 16 mataiti. Ma te tauturu a ta maua tamaine tangi aroa, ko Lyudmila, kua akono maua iaia e mate ua atu aia i te 2014.

 I toku akaperepere ko Maria e mamae ra, kare oku marikonga. Inara, kua tatau kapiti maua i te Pipiria e te au atikara akamaroiroi e tae ua atu ki tona mate anga. E tuatua putuputu ua ana maua i te ao ou. Kua aue muteki ua au i te pae iaia i tetai au taime. Me tatau ra maua i ta Iehova au taputou manea, kua maru mai maua e kua rauka te maroiroi kia akakoromaki.—Salamo 37:18; 41:3.

 Mei te rā i kite ei au i to Iehova aroa, kua kite ua rai au i tana turuturu anga e te akono mai iaku. (Salamo 34:19) Ei mapu tane karape kore, kua kite au i tona aroa na roto mai i te aronga tei tauturu mai iaku ma te akakoromaki no te akamako mai i toku tu. Te kite anga au i te au tu ngata i roto i te puakapa angaanga e te tuikaa, kua kite au i ta Iehova turuturu anga iaku na roto i tana Tuatua. E kua akamaroiroi mai aia iaku kia akono i taku vaine akaperepere, ko Maria, e tae ua atu ki tona mate anga. I teia rā, ka rauka iaku i te tuatua e na toku aroa no Iehova i maroiroi ei au i toku oraanga katoa.