1-2. Соске ваљани те пазина сави забава биринаја?

 ЗАМИСЛИН туке кај мангеа те кицине јекх пхабај, ама ко адава моменти приметинеа кај ки јекх страна тани румими. Со ка кере? Дали сепак ка ха ла? Ка фрде ла? Или ка чхине о румимо дело, а ка ха о састо дело?

² Ко несаво начин, и забава тани сар акаја пхабај. Несави забава шај те освежинел амен, ама побаро дело латар тани румими соске иси ла неморал,  насилство хем спиритизам. Кеда биринаја забава дали вакераја аменге: „Адаја тани мли бути. Ме одлучинава сави забава ка биринав“? Дали мислинаја: „Са адава со нудинела пе ко свето сар забава хем рекреација тано румимо“? Или, дали шукар пазинаја сави забава биринаја, аѓаар со ка избегина и лошно, а ка уживина ки шукар забава?

3. Со ваљани те пуча амен кеда биринаја забава хем рекреација?

³ Сариненге аменге ваљани несави забава хем рекреација. Ама ваљани мудро те бирина сар ка забавина амен. Адалеске ваљани те пуча амен, сар ка влијајнел упри амари служба е Јеховаске и забава со ка бирина ла.

4. Кова библиско начело шај те поможинел аменге кеда биринаја забава хем рекреација?

⁴ Кеда даја завет е Јеховаске, амен даја леске лафи кај најважно ко живото ка овел аменге те служина леске. (Читин Проповедник 5:4.) Амен денѓем лафи кај ка кера „са баши е Девлескири слава“ (1. Коринќаните 10:31). Адава значинела кај денѓем леске лафи кај ка служина леске на само кеда сием ко состанокија или ки служба, него хем кеда мангаја те опуштина амен хем те забавина амен.

5. Сар ваљани те служина е Јеховаске?

⁵ Са со кераја ко амаро живото влијајнела упри амари служба е Јеховаске. О Павле објаснинѓа акава кеда вакерѓа: „Ден тумаро тело сар џивди жртва, свето хем прифатливо е Девлеске“ (Римјаните 12:1). О Исус вакерѓа: „Манг е Јехова, тле Девле, са тле вилеа, хем са  тле душаја, хем са тле гоѓаја, хем са тле силаја“ (Марко 12:30). Секогаш мангаја те да е Јеховаске амаро најшукар. Ко пурано време, кеда о Израелција ваљани сине те ден е Јеховаске јекх животно сар жртва, адава животно ваљани сине те овел састо. Ако адаја жртва сине ла несави маана, о Девел на прифатинела ла сине (3. Мојсеева 22:18-20). Слично аѓаар, амари да служба шај те на овел прифатливо е Јеховаске. Сар?

6-7. Сар шај амари забава те влијајнел упри амари служба е Јеховаске?

⁶ О Јехова вакерела аменге: „Овен света, соске ме сиум свето“ (1. Петрово 1:14-16; 2. Петрово 3:11). О Јехова ка прифатинел амари служба само ако тани свето, или чисто (5. Мојсеева 15:21). Амари служба нашти те овел свето ако кераја буќа со мрзинела о Јехова, сар сој о неморал, о насилство или о спиритизам (Римјаните 6:12-14; 8:13). Ама, исто аѓаар ка повредина е Јехова ако уживинаја ки забава коте со иси асавке буќа. Акава шај те керел амари служба те на овел чисто хем о Јехова те на прифатинел ла. Освен адава, аѓаар шај те румина амаро амалипе е Јеховаја.

⁷ Тегани, сар шај мудро те бирина амари забава? Кола начелија ка поможинен аменге те дикха која забава тани прифатливо, а која на?

8-9. Сави забава избегинаја, хем соске?

⁸ Авдиве иси разна начинија сар те забавина амен. Несаве тане прифатлива е Девлескере слугенге, ама побаро дело лендар нане прифатлива. Прво, те дикха сави забава ваљани те избегина.

 ⁹ Ко бут филмија, интернет-странице, телевизиска емисие, видео игре хем гиља иси неморал, насилство или спиритизам. О лошна буќа бут пути тане сикавде сар нешто со нане опасно, хем чак смешно. Ама е Девлескере слуге избегинена забава која со нане спрема е Девлескере чиста мерилија (Дела 15:28, 29; 1. Коринќаните 6:9, 10). Аѓаар сикаваја е Јеховаске кај мрзинаја о лошнипе (Псалм 34:14; Римјаните 12:9).

10. Саве шај те овен о последице ако биринаја лошно забава?

¹⁰ Ама, несаве мислинена кај нане ништо опасно те биринен забава коте со иси насилство, неморал или спиритизам. Ола вакерена: „Со иси лошно ко адава? Ме аѓаар да никогаш нане те керав адала буќа“. Ако мислинаја аѓаар, тегани ховаваја коркори амен. И Библија вакерела: „О вило тано поховавно таро било со јавер хем спремно тано ко са“ (Еремија 17:9). Ако биринаја забава коте со иси буќа кола со о Јехова на прифатинела, тегани сар шај те вакера кај мрзинаја о лошнипе? Кобор повише забавинаја амен асавке буќенцар, добором повише ка овен аменге нормална. Сар џала о време, амари совест нане те реагиринел хем нане те предупрединел амен англедер те ана несави погрешно одлука (Псалм 119:70; 1. Тимотеј 4:1, 2).

11. Сар шај о лафија таро Галатите 6:7 те поможинен аменге те бирина амари забава?

¹¹ Е Девлескоро Лафи вакерела аменге: „О мануш со ка сејнел, адава ка кхедел“ (Галатите 6:7). Факти тано кај, ако забавинаја амен лошна буќенцар, сар со накхела о време шај те кера адала лошна буќа. На пример, упро несаве христијања влијајнѓа добором  бут и неморално забава со ола да керѓе неморал. Ама о Јехова поможинела аменге те шај мудро те бирина амари забава.

12. Со ка поможинел аменге те ана мудра одлуке кеда керела пе лафи баши забава?

¹² Баши несави забава јасно тано кај о Јехова на прифатинела ла, хем џанаја кај мора те избегина ла. Ама со те кера ако баши несави нане добором јасно? О Јехова на дела амен списако коте со иси правилија со смејнаја, а со на смејнаја те дикха, те шуна или те читина. Наместо адава, ов мангела те користина амари библиско школујми совест. (Читин Галатите 6:5.) О Јехова дела амен начелија, сој тане основна чачипа со сикавена аменге сар ов дикхела ко буќа. Акала начелија поможинена аменге те школујна амари совест. Ола поможинена аменге те хаљова „сој е Јеховаскири волја“ те шај те ана одлуке коленцар со ка кера ле бахтало (Ефешаните 5:17).

13. а) Соске е Девлескере слуге анена различна одлуке кеда керела пе лафи баши забава? б) Ко со ваљани сарине те пазина кеда биринаја забава?

¹³ Бут пути, јекх слуга е Девлескоро на биринела исто забава сар о јавер. Соске? Па, сарине мангаја различна буќа. Исто аѓаар, адава со јекхеске шај те овел прифатливо, е јавереске нане. Сепак, те шај те ана исправна одлуке сарине мора те икера амен ко библиска начелија (Филипјаните 1:9). Адава шај те поможинел амен те бирина забава сој прифатливо е Девлеске (Псалм 119:11, 129; 1. Петрово 2:16).

14. а) Соске тано важно те пазина кобор време трошинаја ки забава? б) Саво совет денѓа о Павле е христијаненге?

 ¹⁴ Јавер бути баши која со ваљани те размислина тани кобор време трошинаја ки забава. Таро адава дикхела пе кобор тани аменге важно и забава. Сар христијања, и служба е Јеховаске тани аменге најважно ко живото. (Читин Матеј 6:33.) Ама, бизо те ова свесна, и забава шај те лел амендар са повише хем повише време. О Павле денѓа акава совет е христијаненге: „Пазинен сар живинена — на сар асавке со нане мудра, него сар мудра. Шукар користинен тумаро време“ (Ефешаните 5:15, 16). Адалеске ваљани те ограничина о време со трошинаја ле ки забава, хем те пазина  и служба е Јеховаске секогаш те овел ко прво тхан ко амаро живото (Филипјаните 1:10).

15. Со ваљани те кера ако сумнинаја амен ки несави забава, хем соске?

¹⁵ Сар со дикхлем, амен ваљани те отфрлина и забава која со џанаја кај о Јехова на прифатинела ла. Ама со ако баши несави забава на сием сигурна дали о Јехова прифатинела ла? Дали тегани да ваљани те пазина? Размислин башо акава пример. Замислин кај пхиреа ко јекх планинско друмо, а тари јекх страна иси провалија. Дали ка пхире ки ивица таро акава друмо? На. Ако ценинеа тло живото ка наше подур тари опасност. Слично тано кеда биринеа и забава. Ко е Девлескоро Лафи пишинела: „Циде тло про таро лошнипа“ (Изреки 4:25-27). Значи, на само со избегинаја забава баши која со сием сигурна кај тани лошно, него цидаја амен тари секоја забава баши која со сумнинаја амен кај шај лошно те влијајнел упри аменде хем те руминел амаро амалипе е Јеховаја.

16. а) Кола тане несаве буќа со мрзинела о Јехова? б) Сар сикаваја кај амен да мрзинаја адава со мрзинела о Јехова?

¹⁶ Јекх псалмисти пишинѓа: „Тумен со мангена е Јехова, мрзинен адава сој лошно!“ (Псалм 97:10). Тари Библија дознајнаја сар о Јехова дикхела ко буќа. Пуч тут сар адава со сиклиљан шај те поможинел туке те дикхе ко буќа исто сар со дикхела о Јехова. На пример, сиклилем кај о Јехова мрзинела „и чхиб со ховавела хем васта со чхорена невино рат, вило со кројнела лошна планија хем пре со сиѓарена те керен лошнипе“ (Изреки 6:16-19). Исто аѓаар, сиклилем  кај мора те цида амен таро „блуд... идолопоклонство, спиритизам... љубомора, сикајбе холи... завист, маќојбе, распуштена забаве хем јавера слична буќа“ (Галатите 5:19-21). Дали дикхеа сар шај о библиска начелија те поможинен туке те бирине тли забава? Амен мангаја те икера е Јеховаскере мерилија ко секова аспекти таро амаро живото, бизи разлика дали сием јаверенцар или коркори (2. Коринќаните 3:18). Уствари, адава со кераја кеда сием коркори, бут пути сикавела саве мануша сием чаче (Псалм 11:4; 16:8).

17. Со ваљани те пуча амен англедер те бирина забава хем рекреација?

¹⁷ Адалеске, кеда биринеа забава, пуч тут: „Сар адава со ка биринав ка влијајнел упро мло амалипе е Јеховаја? Сар ка влијајнел упри мли совест?“ Те дикха панда несаве начелија со ка поможинен аменге кеда биринаја забава хем рекреација.

18-19. а) Саво совет денѓа о Павле е христијаненге? б) Кола начелија ка поможинен аменге кеда ваљани те бирина забава хем рекреација?

¹⁸ Кеда биринаја амари забава, амен уствари биринаја солеа ка пхера амари годи. О Павле пишинѓа: „Са сој чачутно, са сој вредно поштујбаске, са сој праведно, са сој чисто, са сој мангипаске, са сој пофално, са сој шукар, са сој вредно фалибаске, башо адава размислинен“ (Филипјаните 4:8). Кеда пхераја амари годи асавке шукар мисленцар, тегани шај те вакера: „О лафија таро мло муј хем о мисле таро мло вило нека овен туке пријатна, о Јехова“ (Псалм 19:14).

¹⁹ Пуч тут: „Солеа пхерава мли годи? Саве мисле вртинена пе манге ки годи откеда дикхава несаво  филми или несави емисија? Дали осетинава ман освежимо? Дали иси ман андруно мир хем чисто совест? (Ефешаните 5:5; 1. Тимотеј 1:5, 19). Дали осетинава ман слободно те молинав ман е Јеховаске или на? Дали адава со дикхљум теринела ман те мислинав ко насилство хем ко неморал? (Матеј 12:33; Марко 7:20-23). Дали преку и забава мукхава те обликујнел ман акава свето? (Римјаните 12:2)“. Амаре искрена одговорија ка поможинен аменге те дикха со ваљани те кера те шај понадари да те ачхова паше амала е Јеховаја. Шукар тано те молина амен е Јеховаске сар со молинѓа пе о псалмисти: „Циде ме јакхја таро буќа со на врединена“ (Псалм 119:37). *

20-21. Соске ваљани те ле ко предвид о чувствија е јаверенгере кеда биринеа забава?

²⁰ Јавер важно начело со ваљани те овел амен ки годи тано: „Са тано дозволимо, ама са на охрабринела. Никој те на родел пли корист, него и корист е јаверескири“ (1. Коринќаните 10:23, 24). Само адалеске со иси амен слобода те кера нешто, на значинела кај ваљани те кера ле. Мора шукар те размислина сар амаре одлуке ка влијајнен упро амаре пхраља хем пхења.

²¹ Секаскири совест на реагиринела исто. На пример, тли совест шај те дозволинел туке те дикхе несави  емисија ки телевизија. Ама тегани дознајнеа кај и совест несаве пхралескири или пхењакири на дозволинела ленге те дикхен адаја емисија. Со ка кере? Иако иси тут право те дикхе и емисија, шај ка одлучине те на дикхе ла кеда тане ола присутна или чак воопшто нане те дикхе ла. Соске? Адалеске со на мангеа те грешине „против тле пхраља“, а сој полошно на мангеа те грешине „против о Христос“ (1. Коринќаните 8:12). На мангаја те кера ништо со ка сопкинел амаре пхрален хем пхењен (Римјаните 14:1; 15:1; 1. Коринќаните 10:32).

22. Сар шај те сикава кај сием разумна кеда керела пе лафи башо одлуке со анена лен о јавера христијања?

²² Тари јавер страна, со ако тли совест на дозволинела туке те дикхе, те читине или те кере нешто со е јаверенге тано прифатливо? Адалеске со мангаја хем поштујнаја амаре пхрален хем пхењен нане те кера ленге притисок те дикхен ко буќа сар аменде. На пример јекх возачи џанела кај о јавера шај те возинен посигате или побавно лестар, ама сепак тане шукар возачија. Слично аѓаар, иако ту хем тло пхрал живинена спрема о библиска начелија, сепак шај џинегде различно те дикхен ко адава сави забава тани прифатливо (Проповедник 7:16; Филипјаните 4:5).

23. Со ка поможинел аменге шукар те бирина амари забава?

²³ Со ка поможинел аменге шукар те бирина амари забава? Ако шунаја амари совест која тани школујми спрема о библиска начелија хем ако мангаја амаре пхрален хем пхењен, тегани ка ана шукар одлуке. Освен адава ка ова бахтале соске кераја „са баши е Девлескири слава“.