1. Сави одговорност денѓа о Јехова е родителенге?

О ЈЕХОВА створинѓа е прво мурше хем џувља желбаја те овел лен чхаве. Адалеске и Библија вакерела: „О чхаве тане наследство таро Јехова“ (Пс. 127:3). Со значинела адава? Замислин туке кај јекх паше амал дела тут бут паре хем замолинела тут те аракхе лен. Сар ка осетине тут? Веројатно ка овел туке шукар со иси ле доверба ки туте. Ама шај ка ове секиримо дали ка шај шукар те аракхе адава барвалипа. О Јехова, амаро најшукар амал, денѓа е родителенге нешто сој тано бут повредно таро паре. Ов денѓа лен одговорност те грижинен пе башо шукарипе пле чхавенгоро.

2. Башо кола пучиба ка кера лафи?

² Кој ваљани те одлучинел дали хем кеда јекх брачно пари ка овел ле чхаве? Хем со шај те керен о родителија те шај те поможинен пумаре чхавенге те овел лен бахтало живото? Те дикха некобор начелија таро е Девлескоро Лафи кола со шај те поможинен е брачна партнеренге те анен мудра одлуке.

3. а) Кој ваљани те одлучинел дали јекх брачно пари ка овел ле чхаве? б) Кола библиска начелија ваљани те применинен о амала хем и фамилија?

³ Ко несаве културе, о мануша мислинена кај о неве брачна парија ваљани со посигате те овен лен чхаве. Ленгири фамилија хем о јавера шај ка пробинен те керен ленге притисок те овен лен чхаве. Јекх пхрал тари Азија со викинела пе Џетро вакерела: „Ко собрание, несаве со иси лен чхаве керена притисок е јавере брачна паренге лен да те овен лен чхаве“. А јекх јавер пхрал тари Азија со викинела пе Џефри вакерела: „Е брачна партнеренге со нане лен чхаве несаве вакерена кај кеда  ка пхујровен нане кој те аракхел лен“. Ама, секова брачно пари ваљани коркори те одлучинел дали ка овел ле чхаве. Адаја тани ленгири одлука хем ленгири одговорност (Гал. 6:5). Џанѓола пе, о амала хем и фамилија мангена о неве брачна парија те овен бахтале. Ама исто аѓаар, на ваљани те бистрен кај секова брачно пари ваљани коркори те одлучинел дали ка овел ле чхаве или на (1. Тим. 5:13).

4-5. Башо кола дуј пучиба ваљани те керел лафи јекх пари, хем кеда тано најшукар време башо адава? Објаснин.

⁴ Ако окола сој ко брако одлучинена те овен лен чхаве, шукар ка овел те керен лафи башо акала дуј важна пучиба: 1) кеда те овен лен чхаве? хем 2) кобор чхаве те овен лен? Кеда тано најшукар о пари те керел лафи башо акала пучиба? Хем соске акала пучиба тане бут важна?

⁵ Најшукар тано те керел пе лафи башо акала пучиба англедер те кхувел пе ко брако. Соске? Адалеске сој важно е солдујен те овел лен исто стави башо акала пучиба. Исто аѓаар, ваљани те размислинен дали тане спремна баши адаја одговорност. Несаве парија одлучинѓе те аџикерен најхари јекх или дуј берш пали венчавка англедер те овен лен чхаве. Ола мислинена кај аѓаар иси лен прилика те сикљовен те прилагодинен пе ко брако. Адава поможинела ленге те овен попаше јекх јекхеа англедер те овен родителија, соске откеда ка овен лен чхаве, и грижа баши ленде ка лел лендар бут време хем сила (Еф. 5:33).

6. Адалеске со живинаја ко пхаро време, со одлучинѓе несаве парија?

⁶ Јавера пхраља хем пхења одлучинѓе те џан пало пример е Ноескере трине чхавенгоро хем бојренгоро. Акале трине брачна парен на сине лен одма чхаве (1. Мој. 6:18; 9:18, 19; 10:1; 2. Пет. 2:5). О Исус спорединѓа амаро време сар е Ноескере дивенцар, хем чаче дикхјола пе кај живинаја ко „бут пхаро време“ (Мат. 24:37; 2. Тим. 3:1). Тари адаја причина, несаве парија одлучинѓе несаво време те на овен лен чхаве те шај те керен повише ки служба башо Јехова.

7. Сар шај о начелија сој пишиме ко Лука 14:28, 29 хем ко Изреки 21:5 те поможинен е брачна паренге?

⁷ Кеда одлучинена дали хем кобор чхаве ка овен лен, о мудра брачна парија рачунинена о трошако. (Читин Лука 14:28, 29.) Окола сој искусна родителија џанена кај те шај те бајраре чхавен на само со ка ваљанен туке паре, него исто аѓаар ка ваљанен туке време хем сила. Адалеске, важно тано јекх пари те пучел пе акала пучиба: Дали о солдуј џене ка ваљани те кера бути те шај те задоволина о  основна потребе амаре фамилијакере? Дали о солдуј џене сложинаја амен кола тане амаре основна потребе? Ако ваљани о солдуј џене те кера бути, кој ка аракхел е чхавен хем кој ка влијајнел упро ленгоро размислибе хем постапке? Кеда о брачна парија сериозно размислинена башо акала пучиба, ола применинена о совет таро Изреки 21:5. (Читин.)

8. а) Саве пхарипа ваљани о брачна парија те аџикерен? б) Со ка керел јекх љубезно ром?

⁸ Секоле чхаве иси ле потреба хем заслужинела о солдуј родителија те накхавен леа доволно време хем те ден ле пло внимание. Спрема адава, ако несаве родителен иси некобор чхаве со иси лен тикни разлика ко берша, шај те овел ленге пхаро те накхавен доволно време секоле јекхеа. Несаве брачна парија со сине лен некобор тикне чхаве ко исто време вакерѓе кај осетинена пе сине бут оптовариме. О даја шај тане добором уморна со чак нане лен сила редовно те проучинен, те молинен пе хем те џан ки служба. Исто аѓаар, шај те овел ленге пхаро те концентриринен пе ко состанокија хем те овел лен корист лендар. Џанѓола пе, јекх љубезно ром ка керел адава со шај те шај те поможинел пле ромњаке околу о чхаве, хем ко состанок хем кхере. На пример, шај те поможинел лаке околу о кхерутне буќа. Ов ка дел са пестар редовно те икерен и Фамилијарно рат хем саринен те овел лен корист латар. Бут тано важно редовно те џал пле фамилијаја ки служба.

9-10. Со мора те керен о родителија те шај те поможинен пумаре чхавенге?

⁹ Кола тане несаве буќа со шај те керен о родителија те шај те поможинен пумаре чхавенге те манген е Јехова? Сар шај те заштитинен пумаре чхавен таро акава лошно свето? Те дикха несаве буќа со шај о родителија те керен.

¹⁰ Молинен е Јехова те поможинел туменге. Размислин башо Маној хем лескири ромни, е Самсонескере родителија. Кеда о Маној дознајнѓа кај ле хем лескере ромња ка овел лен чхаво, ов молинѓа е Јехова те дел лен водство башо адава сар те воспитинен пумаре чхаве.

11. Сар несаве родителија геле пало е Манојескоро пример, башо кова со читинаја ко Судиите 13:8?

¹¹ О Нихад хем и Алма, јекх брачно пари тари Босна хем Херцеговина, сиклиле таро Маној. Ола вакерена: „Исто сар о Маној, амен да молинѓем е Јехова те сикавел амен сар те ова шукар родителија. Хем о Јехова ко различна начинија одговоринѓа аменге — преку и Библија, о публикацие, о состанокија хем о конгресија“. (Читин Судиите 13:8.)

12. Саво пример денѓе о Јосиф хем и Марија пумаре чхавенге?

¹² Сикавен тумаре примереа. Иако тано  важно со вакереа тле чхавенге, панда поважно тано со кереа соске веројатно тле постапке ка влијајнен повише упро тле чхаве. Шај те ова сигурна кај о Јосиф хем и Марија денѓе шукар пример пле чхавенге, машкар кола со сине хем о Исус. О Јосиф напорно керела сине бути те шај те грижинел пе пле фамилијаке. Освен адава, поттикнинела лен сине те ценинен о духовна буќа (5. Мој. 4:9, 10). Ов секова берш лела сине пеа пле фамилија ко Ерусалим те шај те славинен и Пасха, иако спрема е Мојсеескоро закони на родела пе сине лестар адава (Лука 2:41, 42). Несаве дада ко лескоро време шај мислинена сине кај тано бут пхаро те лен цело фамилија пеа ко асавко друмо, кај ка лел лендар бут време хем кај ка овел бут скупо. Сепак, дикхјола пе кај о Јосиф ценинела сине о духовна буќа хем мислинела сине кај лескере чхавен ваљани те овел лен о исто стави. И Марија да денѓа шукар пример пле чхавенге. Ој шукар џанела сине о Списија. Пле лафенцар хем постапкенцар и Марија сигурно сикавѓа пле чхавен те манген е Девлескоро Лафи.

13. Сар јекх брачно пари геле пало пример е Јосифескоро хем е Маријакоро?

¹³ О Нихад хем и Алма, колен со спомнинѓем англедер, мангле те џан пало пример е Јосифескоро хем е Маријакоро. Сар адава поможинѓа ленге те сикавен пумаре чхаве те мангел е Девле хем те служинел леске? Ола вакерена: „Амаре животоја, трудинѓем амен те сикава амаре чхавеске кобор тано шукар те живинел пе спрема е Јеховаскере начелија“. О Нихад исто аѓаар вакерела: „Ако мангеа тло чхаво те овел духовно мануш, прво ту ваљани те ове духовно мануш“.

14. Соске ваљани о родителија те џанен касаја дружинена пе ленгере чхаве?

¹⁴ Поможинен тумаре чхавенге те биринен шукар амала. Хем о дад хем и дај ваљани те џанен касаја дружинена пе ленгере чхаве хем со керена. Акава значинела кај о родителија ваљани те џанен касаја комунициринена ленгере чхаве преку о социјална мреже хем преку мобилно телефони. Акава тано важно соске адала амала шај те влијајнен упро ленгоро начин сар размислинена хем сар постапинена (1. Кор. 15:33).

15. Со шај те сикљовен о родителија таро пример со денѓа о Џеси?

¹⁵ Со шај те керен окола родителија со на џанена бут башо компјутерија или мобилна телефонија? О Џеси, јекх дад таро Филипини, вакерела: „На хаљоваја амен бут тари технологија. Ама адава на чхинавѓа амен те сикава амаре чхавен башо опасностија со шај те овен кеда користинена пе електронска уредија“. О Џеси на забранинѓа пле чхавенге те користинен асавке уредија само адалеске со ов на џанела сар те користинел лен. Ов вакерела: „Ме вакерава сине мле чхавенге те користинен пле електронска уредија те шај те сикљовен јавер чхиб, те спреминен пе башо состанокија хем секова диве те читинен и Библија“. Ако сиен родителија, дали читинѓен хем керѓен лафи тумаре чхавенцар башо корисна советија со иси башо бичхалибе пораке хем чхијбе слике ко интернет кола со аракхљона ко дело „Тинејџери“ ки jw.org^® ки македонско чхиб? Дали дикхлен заедно хем дали керѓен лафи башо видеоклипија Технологијата и ти — кој кого контролира? хем Немој да се заплеткаш во социјалните мрежи? * Акала содржине шај те поможинен туменге те сикавен тумаре чхавен мудро те користинен о електронска уредија (Изр. 13:20).

16. Со керѓе бут родителија, хем саво сине о резултати?

¹⁶ Бут родителија дена пестар са те шај ленгере чхаве те дружинен пе околенцар каске со и служба башо Јехова тани ко прво тхан ко  живото. На пример, о Жозеф хем и Елизабет, брачно пари со живинела ко Брегот на Слоновата Коска, често викинена сине ко гостија е покраинско надгледнико. О Жозеф вакерела: „Акава бут шукар влијајнѓа упро амаро чхаво. Адава поттикнинѓа ле те почминел е пионерско службаја, а акана служинела сар заменико е покраинско надгледникоске“. Дали шај ту да те кере нешто те шај тле чхаве те дружинен пе пхраленцар хем пхењенцар кола со ка влијајнен шукар упри ленде?

17-18. Кеда ваљани те почминен о родителија те сикавен пумаре чхавен?

¹⁷ Почминен те сикавен тумаре чхавен кобор со шај порано. Кобор порано о родителија почминена те сикавен пумаре чхавен добором пошукар (Изр. 22:6). Размислин башо Тимотеј кова со кеда барило патујнела сине заедно е Павлеа. Лескири дај и Евника хем лескири баба и Лоида сикавена ле сине „панда таро тикнипе“ (2. Тим. 1:5; 3:15).

¹⁸ Јекх јавер брачно пари таро Брегот на Слоновата Коска, о Жан-Клод хем лескири ромни, успејнѓе те сикавен пумаре шове чхавен те манген е Јехова хем те служинен леске. Со поможинѓа ленге ко адава? Ола геле пало пример е Евникакоро хем е Лоидакоро. Ола вакерена: „Почминѓем те садина е Девлескоро Лафи ко амаре чхаве, кратко откеда бијандиле“ (5. Мој. 6:6, 7).

19. Со значинела те садине е Девлескоро Лафи ко тле чхаве?

¹⁹ Со значинела те садине е Јеховаскоро Лафи ко тле чхаве? Ки 5. Мојсеева 6:6, 7, о хебрејско лафи сој преведимо сар „садин“ шај исто аѓаар те значинел „те сикаве аѓаар со често ка повторине“. Те шај те керен адава, о родителија ваљани редовно те накхавен време пле чхавенцар. Понекогаш ола шај разочаринена пе соске мора повише пути те повторинен е чхавенге о иста буќа. Ама, о родителија шај те дикхен ко акава сар прилика те поможинен е чхавенге те хаљовен е Девлескоро Лафи хем те живинен спрема адава со сикљовена лестар.

20. Објаснин сар шај те применине о лафија таро Псалм 127:4 кеда воспитинеа тле чхавен?

²⁰ Шукар пенџарен тумаре чхавен. Ко 127 Псалм, о чхаве тане споредиме стреленцар. (Читин Псалм 127:4.) Исто сар о стреле со шај те разликујнен пе таро адава кобор  тане баре хем таро со тане керде, аѓаар о чхаве да разликујнена пе машкар песте. Адалеске о родителија ваљани те одлучинен сар ка сикавен секоле јекхе таро пле чхаве. Јекх брачно пари таро амаро време со живинела ко Израел, кова со успешно воспитинѓа пле дује чхавен те служинен е Јеховаске, вакерена со поможинѓа ленге ко адава: „Проучинаја сине и Библија секоле чхавеа посебно“. Џанѓола пе, секова јекх поглавари ка одлучинел дали шај хем дали тано потребно те проучинел пе ко асавко начин.

21. Сави помош шај те аџикерен о родителија таро Јехова?

²¹ Понекогаш шај те овел бут пхаро е родителенге те сикавен пумаре чхавен, ама о чхаве тане поклон таро Јехова. Ов секогаш тано спремно те поможинел е родителенге. Ов мангела те шунел ленгере молитве. Хем ов одговоринела ко адала молитве преку и Библија, амаре публикацие хем преку о пример хем о советија таро поискусна родителија сој ко собрание.

22. Кола тане несаве таро најшукар буќа со шај те ден о родителија пумаре чхавенге?

²² О родителија никогаш на чхинавена те манген хем те грижинен пе е чхавенге. Ама, обично вакерела пе кај ваљани 20 берш те шај те бајрарел пе јекхе чхаве. Адалеске о родителија ваљани шукар те користинен акава периоди аѓаар со ка ден лен пло мангипе, пло време хем ка сикавен лен башо е Девлескоро Лафи. Адала тане несаве таро најшукар буќа со шај те ден лен е чхавенге. Точно тано кај нане секова чхаво те ценинел асавко сикајбе. Ама, бут џене со бариле родителенцар со мангена е Јехова, сложинена пе адалеа со вакерела јекх пхен тари Азија со викинела пе Џоана Меј: „Кеда размислинава башо адава со сикавѓе ман мле родителија, бут сиум благодарно со воспитинѓе ман шукар хем со сикавѓе ман те мангав е Јехова. Ола на поклонинѓе манге само живото него хем поможинѓе манге те овел ман смисловно живото“ (Изр. 23:24, 25). Милиоња пхраља хем пхења мислинена исто.