1-2. Soske valjani te pazina savi zabava birinaja?

 ZAMISLIN tuke kaj mangea te kicine jekh phabaj, ama ko adava momenti primetinea kaj ki jekh strana tani rumimi. So ka kere? Dali sepak ka ha la? Ka frde la? Ili ka čhine o rumimo delo, a ka ha o sasto delo?

² Ko nesavo način, i zabava tani sar akaja phabaj. Nesavi zabava šaj te osvežinel amen, ama pobaro delo latar tani rumimi soske isi la nemoral,  nasilstvo hem spiritizam. Keda birinaja zabava dali vakeraja amenge: „Adaja tani mli buti. Me odlučinava savi zabava ka birinav“? Dali mislinaja: „Sa adava so nudinela pe ko sveto sar zabava hem rekreacija tano rumimo“? Ili, dali šukar pazinaja savi zabava birinaja, agjaar so ka izbegina i lošno, a ka uživina ki šukar zabava?

3. So valjani te puča amen keda birinaja zabava hem rekreacija?

³ Sarinenge amenge valjani nesavi zabava hem rekreacija. Ama valjani mudro te birina sar ka zabavina amen. Adaleske valjani te puča amen, sar ka vlijajnel upri amari služba e Jehovaske i zabava so ka birina la.

4. Kova biblisko načelo šaj te pomožinel amenge keda birinaja zabava hem rekreacija?

⁴ Keda daja zavet e Jehovaske, amen daja leske lafi kaj najvažno ko životo ka ovel amenge te služina leske. (Čitin Propovednik 5:4.) Amen dengjem lafi kaj ka kera „sa baši e Devleskiri slava“ (1. Korinkjanite 10:31). Adava značinela kaj dengjem leske lafi kaj ka služina leske na samo keda siem ko sostanokija ili ki služba, nego hem keda mangaja te opuština amen hem te zabavina amen.

5. Sar valjani te služina e Jehovaske?

⁵ Sa so keraja ko amaro životo vlijajnela upri amari služba e Jehovaske. O Pavle objasningja akava keda vakergja: „Den tumaro telo sar dživdi žrtva, sveto hem prifatlivo e Devleske“ (Rimjanite 12:1). O Isus vakergja: „Mang e Jehova, tle Devle, sa tle vilea, hem sa  tle dušaja, hem sa tle gogjaja, hem sa tle silaja“ (Marko 12:30). Sekogaš mangaja te da e Jehovaske amaro najšukar. Ko purano vreme, keda o Izraelcija valjani sine te den e Jehovaske jekh životno sar žrtva, adava životno valjani sine te ovel sasto. Ako adaja žrtva sine la nesavi maana, o Devel na prifatinela la sine (3. Mojseeva 22:18-20). Slično agjaar, amari da služba šaj te na ovel prifatlivo e Jehovaske. Sar?

6-7. Sar šaj amari zabava te vlijajnel upri amari služba e Jehovaske?

⁶ O Jehova vakerela amenge: „Oven sveta, soske me sium sveto“ (1. Petrovo 1:14-16; 2. Petrovo 3:11). O Jehova ka prifatinel amari služba samo ako tani sveto, ili čisto (5. Mojseeva 15:21). Amari služba našti te ovel sveto ako keraja bukja so mrzinela o Jehova, sar soj o nemoral, o nasilstvo ili o spiritizam (Rimjanite 6:12-14; 8:13). Ama, isto agjaar ka povredina e Jehova ako uživinaja ki zabava kote so isi asavke bukja. Akava šaj te kerel amari služba te na ovel čisto hem o Jehova te na prifatinel la. Osven adava, agjaar šaj te rumina amaro amalipe e Jehovaja.

⁷ Tegani, sar šaj mudro te birina amari zabava? Kola načelija ka pomožinen amenge te dikha koja zabava tani prifatlivo, a koja na?

8-9. Savi zabava izbeginaja, hem soske?

⁸ Avdive isi razna načinija sar te zabavina amen. Nesave tane prifatliva e Devleskere slugenge, ama pobaro delo lendar nane prifatliva. Prvo, te dikha savi zabava valjani te izbegina.

 ⁹ Ko but filmija, internet-stranice, televiziska emisie, video igre hem gilja isi nemoral, nasilstvo ili spiritizam. O lošna bukja but puti tane sikavde sar nešto so nane opasno, hem čak smešno. Ama e Devleskere sluge izbeginena zabava koja so nane sprema e Devleskere čista merilija (Dela 15:28, 29; 1. Korinkjanite 6:9, 10). Agjaar sikavaja e Jehovaske kaj mrzinaja o lošnipe (Psalm 34:14; Rimjanite 12:9).

10. Save šaj te oven o posledice ako birinaja lošno zabava?

¹⁰ Ama, nesave mislinena kaj nane ništo opasno te birinen zabava kote so isi nasilstvo, nemoral ili spiritizam. Ola vakerena: „So isi lošno ko adava? Me agjaar da nikogaš nane te kerav adala bukja“. Ako mislinaja agjaar, tegani hovavaja korkori amen. I Biblija vakerela: „O vilo tano pohovavno taro bilo so javer hem spremno tano ko sa“ (Eremija 17:9). Ako birinaja zabava kote so isi bukja kola so o Jehova na prifatinela, tegani sar šaj te vakera kaj mrzinaja o lošnipe? Kobor poviše zabavinaja amen asavke bukjencar, doborom poviše ka oven amenge normalna. Sar džala o vreme, amari sovest nane te reagirinel hem nane te predupredinel amen angleder te ana nesavi pogrešno odluka (Psalm 119:70; 1. Timotej 4:1, 2).

11. Sar šaj o lafija taro Galatite 6:7 te pomožinen amenge te birina amari zabava?

¹¹ E Devleskoro Lafi vakerela amenge: „O manuš so ka sejnel, adava ka khedel“ (Galatite 6:7). Fakti tano kaj, ako zabavinaja amen lošna bukjencar, sar so nakhela o vreme šaj te kera adala lošna bukja. Na primer, upro nesave hristijanja vlijajngja doborom  but i nemoralno zabava so ola da kergje nemoral. Ama o Jehova pomožinela amenge te šaj mudro te birina amari zabava.

12. So ka pomožinel amenge te ana mudra odluke keda kerela pe lafi baši zabava?

¹² Baši nesavi zabava jasno tano kaj o Jehova na prifatinela la, hem džanaja kaj mora te izbegina la. Ama so te kera ako baši nesavi nane doborom jasno? O Jehova na dela amen spisako kote so isi pravilija so smejnaja, a so na smejnaja te dikha, te šuna ili te čitina. Namesto adava, ov mangela te koristina amari biblisko školujmi sovest. (Čitin Galatite 6:5.) O Jehova dela amen načelija, soj tane osnovna čačipa so sikavena amenge sar ov dikhela ko bukja. Akala načelija pomožinena amenge te školujna amari sovest. Ola pomožinena amenge te haljova „soj e Jehovaskiri volja“ te šaj te ana odluke kolencar so ka kera le bahtalo (Efešanite 5:17).

13. a) Soske e Devleskere sluge anena različna odluke keda kerela pe lafi baši zabava? b) Ko so valjani sarine te pazina keda birinaja zabava?

¹³ But puti, jekh sluga e Devleskoro na birinela isto zabava sar o javer. Soske? Pa, sarine mangaja različna bukja. Isto agjaar, adava so jekheske šaj te ovel prifatlivo, e javereske nane. Sepak, te šaj te ana ispravna odluke sarine mora te ikera amen ko bibliska načelija (Filipjanite 1:9). Adava šaj te pomožinel amen te birina zabava soj prifatlivo e Devleske (Psalm 119:11, 129; 1. Petrovo 2:16).

14. a) Soske tano važno te pazina kobor vreme trošinaja ki zabava? b) Savo sovet dengja o Pavle e hristijanenge?

 ¹⁴ Javer buti baši koja so valjani te razmislina tani kobor vreme trošinaja ki zabava. Taro adava dikhela pe kobor tani amenge važno i zabava. Sar hristijanja, i služba e Jehovaske tani amenge najvažno ko životo. (Čitin Matej 6:33.) Ama, bizo te ova svesna, i zabava šaj te lel amendar sa poviše hem poviše vreme. O Pavle dengja akava sovet e hristijanenge: „Pazinen sar živinena — na sar asavke so nane mudra, nego sar mudra. Šukar koristinen tumaro vreme“ (Efešanite 5:15, 16). Adaleske valjani te ograničina o vreme so trošinaja le ki zabava, hem te pazina  i služba e Jehovaske sekogaš te ovel ko prvo than ko amaro životo (Filipjanite 1:10).

15. So valjani te kera ako sumninaja amen ki nesavi zabava, hem soske?

¹⁵ Sar so dikhlem, amen valjani te otfrlina i zabava koja so džanaja kaj o Jehova na prifatinela la. Ama so ako baši nesavi zabava na siem sigurna dali o Jehova prifatinela la? Dali tegani da valjani te pazina? Razmislin bašo akava primer. Zamislin kaj phirea ko jekh planinsko drumo, a tari jekh strana isi provalija. Dali ka phire ki ivica taro akava drumo? Na. Ako ceninea tlo životo ka naše podur tari opasnost. Slično tano keda birinea i zabava. Ko e Devleskoro Lafi pišinela: „Cide tlo pro taro lošnipa“ (Izreki 4:25-27). Znači, na samo so izbeginaja zabava baši koja so siem sigurna kaj tani lošno, nego cidaja amen tari sekoja zabava baši koja so sumninaja amen kaj šaj lošno te vlijajnel upri amende hem te ruminel amaro amalipe e Jehovaja.

16. a) Kola tane nesave bukja so mrzinela o Jehova? b) Sar sikavaja kaj amen da mrzinaja adava so mrzinela o Jehova?

¹⁶ Jekh psalmisti pišingja: „Tumen so mangena e Jehova, mrzinen adava soj lošno!“ (Psalm 97:10). Tari Biblija doznajnaja sar o Jehova dikhela ko bukja. Puč tut sar adava so sikliljan šaj te pomožinel tuke te dikhe ko bukja isto sar so dikhela o Jehova. Na primer, siklilem kaj o Jehova mrzinela „i čhib so hovavela hem vasta so čhorena nevino rat, vilo so krojnela lošna planija hem pre so sigjarena te keren lošnipe“ (Izreki 6:16-19). Isto agjaar, siklilem  kaj mora te cida amen taro „blud... idolopoklonstvo, spiritizam... ljubomora, sikajbe holi... zavist, makjojbe, raspuštena zabave hem javera slična bukja“ (Galatite 5:19-21). Dali dikhea sar šaj o bibliska načelija te pomožinen tuke te birine tli zabava? Amen mangaja te ikera e Jehovaskere merilija ko sekova aspekti taro amaro životo, bizi razlika dali siem javerencar ili korkori (2. Korinkjanite 3:18). Ustvari, adava so keraja keda siem korkori, but puti sikavela save manuša siem čače (Psalm 11:4; 16:8).

17. So valjani te puča amen angleder te birina zabava hem rekreacija?

¹⁷ Adaleske, keda birinea zabava, puč tut: „Sar adava so ka birinav ka vlijajnel upro mlo amalipe e Jehovaja? Sar ka vlijajnel upri mli sovest?“ Te dikha panda nesave načelija so ka pomožinen amenge keda birinaja zabava hem rekreacija.

18-19. a) Savo sovet dengja o Pavle e hristijanenge? b) Kola načelija ka pomožinen amenge keda valjani te birina zabava hem rekreacija?

¹⁸ Keda birinaja amari zabava, amen ustvari birinaja solea ka phera amari godi. O Pavle pišingja: „Sa soj čačutno, sa soj vredno poštujbaske, sa soj pravedno, sa soj čisto, sa soj mangipaske, sa soj pofalno, sa soj šukar, sa soj vredno falibaske, bašo adava razmislinen“ (Filipjanite 4:8). Keda pheraja amari godi asavke šukar mislencar, tegani šaj te vakera: „O lafija taro mlo muj hem o misle taro mlo vilo neka oven tuke prijatna, o Jehova“ (Psalm 19:14).

¹⁹ Puč tut: „Solea pherava mli godi? Save misle vrtinena pe mange ki godi otkeda dikhava nesavo  filmi ili nesavi emisija? Dali osetinava man osvežimo? Dali isi man andruno mir hem čisto sovest? (Efešanite 5:5; 1. Timotej 1:5, 19). Dali osetinava man slobodno te molinav man e Jehovaske ili na? Dali adava so dikhljum terinela man te mislinav ko nasilstvo hem ko nemoral? (Matej 12:33; Marko 7:20-23). Dali preku i zabava mukhava te oblikujnel man akava sveto? (Rimjanite 12:2)“. Amare iskrena odgovorija ka pomožinen amenge te dikha so valjani te kera te šaj ponadari da te ačhova paše amala e Jehovaja. Šukar tano te molina amen e Jehovaske sar so molingja pe o psalmisti: „Cide me jakhja taro bukja so na vredinena“ (Psalm 119:37). *

20-21. Soske valjani te le ko predvid o čuvstvija e javerengere keda birinea zabava?

²⁰ Javer važno načelo so valjani te ovel amen ki godi tano: „Sa tano dozvolimo, ama sa na ohrabrinela. Nikoj te na rodel pli korist, nego i korist e javereskiri“ (1. Korinkjanite 10:23, 24). Samo adaleske so isi amen sloboda te kera nešto, na značinela kaj valjani te kera le. Mora šukar te razmislina sar amare odluke ka vlijajnen upro amare phralja hem phenja.

²¹ Sekaskiri sovest na reagirinela isto. Na primer, tli sovest šaj te dozvolinel tuke te dikhe nesavi  emisija ki televizija. Ama tegani doznajnea kaj i sovest nesave phraleskiri ili phenjakiri na dozvolinela lenge te dikhen adaja emisija. So ka kere? Iako isi tut pravo te dikhe i emisija, šaj ka odlučine te na dikhe la keda tane ola prisutna ili čak voopšto nane te dikhe la. Soske? Adaleske so na mangea te grešine „protiv tle phralja“, a soj pološno na mangea te grešine „protiv o Hristos“ (1. Korinkjanite 8:12). Na mangaja te kera ništo so ka sopkinel amare phralen hem phenjen (Rimjanite 14:1; 15:1; 1. Korinkjanite 10:32).

22. Sar šaj te sikava kaj siem razumna keda kerela pe lafi bašo odluke so anena len o javera hristijanja?

²² Tari javer strana, so ako tli sovest na dozvolinela tuke te dikhe, te čitine ili te kere nešto so e javerenge tano prifatlivo? Adaleske so mangaja hem poštujnaja amare phralen hem phenjen nane te kera lenge pritisok te dikhen ko bukja sar amende. Na primer jekh vozači džanela kaj o javera šaj te vozinen posigate ili pobavno lestar, ama sepak tane šukar vozačija. Slično agjaar, iako tu hem tlo phral živinena sprema o bibliska načelija, sepak šaj džinegde različno te dikhen ko adava savi zabava tani prifatlivo (Propovednik 7:16; Filipjanite 4:5).

23. So ka pomožinel amenge šukar te birina amari zabava?

²³ So ka pomožinel amenge šukar te birina amari zabava? Ako šunaja amari sovest koja tani školujmi sprema o bibliska načelija hem ako mangaja amare phralen hem phenjen, tegani ka ana šukar odluke. Osven adava ka ova bahtale soske keraja „sa baši e Devleskiri slava“.