1. Kobor sine važno o maro e manušenge ko biblisko vreme?

 O MARO sine jekh taro najvažna bukja bute dženenge ko biblisko vreme (1. Moj. 14:18; Luka 4:4). Ustvari, ov sine doborom važno so keda ki Biblija ponekogaš koristinela pe o lafi „maro“, mislinela pe ko hajbe (1. Moj. 41:54; Mat. 6:11). Isto agjaar, o maro sine i glavno buti ko e Isuseskere duj čudija kola soj amenge šukar pendžarde (Mat. 16:9, 10). Jekh taro akala čudija tano pišimo ko 6 poglavje taro lil Jovan. Džikote dikhaja akava izveštaj ka sikljova nesave pouke kola so važinena amenge da avdive.

2. Ki koja situacija nekobor milja manušenge valjani sine hajbaske?

² Otkeda o apostolija irangje pe taro jekh propovedničko patujbe hem valjani sine lenge odmor, o Isus ingargja len čamcoja preku o Galilejsko More dži ko jekh than kote so šaj sine te oven korkori paše uzi Vitsaida (Mar. 6:7, 30-32; Luka 9:10). Ama palo kratko vreme nekobor milja manuša khedingje pe okolu lende. O Isus na cidingja pe lendar hem spremno odvojngja vreme te sikavel len bašo Carstvo hem te sasljarel e nasvalen. Sar so nakhela sine o dive, o učenikija pučena pe sine so ka hal sa adava narodo. Nesave taro manuša šaj sine len nešto hajbaske, ama poviše džene ka valjani sine te džan ko gava hem te kinen hajbaske (Mat. 14:15; Jovan 6:4, 5). So kergja o Isus?

O ČUDO E MARENCAR

3. So vakergja o Isus ple apostolenge te keren bašo manuša? (Dikh hem i slika.)

³ O Isus vakergja e apostolenge: „Na valjani te džan, tumen den len nešto te han“ (Mat. 14:16). Ama, akava sine problemi soske sine okolu 5.000 murša, a zaedno e romnjencar hem e čhavencar šaj sine okolu 15.000 manuša kolenge so valjani sine hajbaske (Mat. 14:21). Ama, o Andrej vakergja: „Ake  akate isi jekh tikno čhavo, le isi le pandž mare taro jačmen hem duj tikne mačhe. Ama sar šaj adava te ovel dovolno doborom bute manušenge?“ (Jovan 6:9). O manuša ko adava vreme često hana sine maro taro jačmen, a o tikne mačhe šaj sine londale hem šuke. Ama o maro hem o mačhe so sine akale tikne čhave na sine dovolno sa akale manušenge.

4. So šaj te sikljova taro Jovan 6:11-13? (Dikh hem o slike.)

⁴ Adaleske so manglja te sikavel e manušenge gostoprimstvo, o Isus vakergja lenge te bešen ki čar ko grupe (Mar. 6:39, 40; čitin Jovan 6:11-13). Palo adava zablagodaringja pe ple Dadeske bašo mare hem bašo mačhe. Akalea ustvari o Isus sikavgja kaj o Devel sine adava so dengja len o hajbe. Važno tano amen da te dža palo leskoro primer agjaar so ka molina amen angleder te ha maro bizi razlika dali siem korkori ili isi javera manuša okolu amende. Palo adava, o Isus zapovedingja te delinel pe o hajbe hem o manuša hale džikote na čalile. Čak ačhilo da hajbaske, a o Isus na manglja adava hajbe te frdel pe. Adaleske ov vakergja ple učenikonge te khedel pe adava so ačhilo te šaj te koristinel pe bašo pokasno. O Isus dengja amenge šukar primer bašo adava sar mudro te koristina adava so isi amen. Ako sian roditeli, zaedno tle čhavencar šaj te dikhen akava izveštaj hem te keren lafi bašo adava save pouke šaj te sikljoven baši molitva, gostoprimstvo hem darežlivost.

5. Sar reagiringje o manuša ko adava so kergja o Isus adava dive, hem sar postapingja ov?

⁵ O manuša sine vooduševime taro način sar o Isus sikavela sine hem taro čudija so  kerela len sine. Ola džanle kaj o Mojsej vakergja kaj o Devel ka bičhalel lenge jekh posebno proroko hem adaleske šaj mislinena sine kaj o Isus tano adava proroko (5. Moj. 18:15-18). Ako sine agjaar, šaj izgledinela sine kaj ov ka ovel but šukar vladeteli hem čak ka šaj te del hajbaske sekole jekheske ko Izrael. Adaleske, o manuša mangle „te astaren le hem te keren le cari“ (Jovan 6:14, 15). Te mukhel sine o Isus te slučinel pe adava, tegani bi mešinela pe sine ki evrejsko politika koja so sine teli rimsko vlast. Tegani so kergja? Ki Biblija čitinaja kaj o Isus odlučno cidingja pe ki planina. Znači, na pelo ko e javerengoro pritisok hem na mešingja pe ki politika. Kobor važno pouka amenge!

6. Sar šaj te sikava kaj mangaja te dža palo e Isuseskoro primer? (Dikh hem i slika.)

⁶ Džangjola pe, avdive o javera nane te roden amendar čudoja te da len hajbaske ili te sasljara e nasvalen, a ni palem te probinen te keren amen vladetelija. Ama ola šaj ka pottikninen amen te mešina amen ki politika agjaar so ka glasina nekaske ili ka sikava kaj poddržinaja nekas kaske so ola mislinena kaj ka kerel nesave promene. Ama i pouka taro e Isuseskoro primer tani jasno. Ov odbingja te mešinel pe ki politika, a pokasno čak vakergja: „Mlo Carstvo nane delo taro akava sveto“ (Jovan 17:14; 18:36). Sar hristijanja amen valjani te razmislina hem te postapina sar o Isus. Amen poddržinaja, svedočinaja hem  molinaja amen bašo adava Carstvo (Mat. 6:10). Te dikha so šaj javer te sikljova taro izveštaj bašo čudo preku kova so o Isus dengja maro.

SO ZNAČINELA O ČUDO E MARENCAR

7. So kergja o Isus hem sar reagiringje o apostolija? (Jovan 6:16-20).

⁷ Otkeda dengja hajbaske e manušenge, o Isus vakergja ple učenikonge te ciden pe taro adava than hem te džan ko Kapernaum čamcoja, a ov cidingja pe ki planina hem agjaar čhinavgja e manušen te keren le cari. (Čitin Jovan 6:16-20.) Džikote o apostolija sine ko more čamcoja, počmingja silno bura bare bavlalaja hem bare branencar. Tegani o Isus alo paše uzi lende phirindor upro pani hem vakergja e apostol Petareske ov da te phirel upro pani (Mat. 14:22-31). Keda o Isus khuvgja ko čamco, i bavlal smiringja pe. O učenikija sine vooduševime hem vakergje: „Čače tu sian e Devleskoro Čhavo“ a (Mat. 14:33). Sepak, ola na halile sar tano povrzimo akava čudo e čudoja so kergja le o Isus angleder e marencar. O Marko dodajngja akava detali: „O učenikija but čudingje pe soske na halile so značinela o čudo so kergja e marencar. Lengere vile ponadari da našti sine te haljon adava“ (Mar. 6:50-52). Ola na halile kobor bari mokj o Jehova dengja e Isuse te kerel čudija. Kratko palo adava o Isus palem spomningja o čudo e marea hem dengja panda jekh pouka.

8-9. Soske o narodo rodingja e Isuse? (Jovan 6:26, 27).

⁸ E manušenge kolenge so o Isus dengja hajbaske sine najvažno te zadovolinen pumare telesna potrebe hem želbe. Soske vakeraja akava? O tajsutnoto dive, ola primetingje kaj o Isus hem o apostolija gele peske adathar. Adaleske, uklile ko nesave čamcija kola so resle tari Tiverijada hem gele ko Kapernaum te šaj te arakhen e Isuse (Jovan 6:22-24). Dali adava kergje le adaleske so sine lenge važno te šunen poviše bašo Carstvo? Na. Ola najangle gele te šaj o Isus te del len panda hajbaske. Kotar džanaja akava?

⁹ Primetin so slučingja pe keda o manuša arakhle e Isuse paše uzo Kapernaum. O Isus direktno vakergja lenge kaj lenge tano najvažno te zadovolinen pumare momentalna telesna potrebe. Ov vakergja lenge: „Halen taro mare hem čalilen“, adava tano „hajbe kova so rumingjovela“. Ov pottikningja len te keren buti bašo hajbe kova so „anela večno životo“. (Čitin Jovan 6:26, 27.) O Isus vakergja kaj leskoro Dad šaj te del len asavko hajbe. Keda šungje kaj isi asavko hajbe kova so šaj te del len večno životo, o manuša sigurno sine iznenadime. Kova hajbe šaj te kerel adava, hem sar šaj sine te dobinen le?

10. So valjani sine te keren o manuša te šaj te dobinen večno životo?

¹⁰ Jasno tano kaj akala Evreija halile kaj valjani te keren nešto te šaj te dobinen akava hajbe. Ola šaj mislingje kaj valjani te keren o bukja kola so sprema e Mojseeskoro zakoni očekujnela pe sine lendar te keren pe. Sepak, o Isus vakergja: „O Devel rodela tumendar te verujnen ko okova kaste so ov bičhalgja“ (Jovan 6:28, 29). Te šaj te dobinel pe „večno životo“, valjani te sikavel pe vera okoleste kaste so o Devel bičhalgja. Ustvari, o Isus angleder da vakergja akava (Jovan 3:16-18, 36). Hem pokasno ov vakergja panda nešto bašo adava sar šaj te dobina večno životo (Jovan 17:3).

11. Sar sikavgje o Evreija kaj najvažno sine lenge te dobinen doslovno maro? (Psalm 78:24, 25).

 ¹¹ Akala Evreija na prifatingje e Isuseskoro sikljojbe kaj o Devel rodela lendar te sikaven vera ko Isus. Ola pučle le: „Savo čudo kerea te šaj amen te dikha hem te verujna ki tute?“ (Jovan 6:30). Tegani spomningje kaj lengere parapapija ko e Mojseeskoro vreme dobinena sine mana koja so šaj te sporedinel pe marea (Neem. 9:15; Čitin Psalm 78:24, 25.) Jasno tano kaj sine lenge najvažno te dobinen doslovno maro. Čak keda palo adava o Isus kergja lafi bašo čačutno maro soj taro nebo, kova so porazlično tari mana šaj sine te del len večno životo, ola ni na probingje te pučen le so značinela adava (Jovan 6:32). Ola doborom but koncentriringje pe ko ple telesna potrebe so na dikhle o duhovna čačipa baši kola so o Isus probingja te sikavel len. So šaj te sikljova taro akava izveštaj?

SO VALJANI TE OVEL AMENGE NAJVAŽNO

12. Sar o Isus istakningja so valjani te ovel amenge najvažno?

¹² Ake jekh važno pouka amenge taro Jovan 6 poglavje. Najvažno valjani te oven amenge amare duhovna potrebe. Setin tut kaj o Isus istakningja akaja pouka keda sine iskušimo taro Satana (Mat. 4:3, 4). Ki Propoved ki gora da ov istakningja kobor tano važno te ova svesna bašo amare duhovna potrebe (Mat. 5:3). Sprema adava šaj te puča amen: „Dali me životoja sikavava kaj považno mange te zadovolinav mle duhovna potrebe nego te zadovolinav mle telesna potrebe?“

13. a) Soske nane pogrešno te uživina ko hajbe? b) Kova predupreduvanje valjani šukar te šuna? (1. Korinkjanja 10:6, 7, 11).

¹³ Nane pogrešno te molina amen bašo amare telesna potrebe hem te uživina keda zadovolinaja akala potrebe (Luka 11:3). I Biblija vakerela kaj „nane ništo pošukar taro adava o manuš te hal hem te piel hem te uživinel ko šukar bukja taro plo trudo“ hem kaj „adava avela taro vas e čačutno Devleskoro“ (Prop. 2:24; 8:15; Jak. 1:17). Ama, mora te pazina o materijalna bukja te na oven amenge o najvažno nešto ko životo. O apostol Pavle istakningja akava keda pišingja e hristijanenge kola so živinena sine ko vreme angleder o Erusalim te ovel uništimo. Ov spomningja nastanija kola so slučingje pe e Izraelconge angleder, maškar kolende so sine adava da so slučingja pe paše uzi planina Sinaj. O Pavle predupredingja e hristijanen te na mangen o lošnipe sar so o Izraelcija mangle o lošnipe. (Čitin 1. Korinkjanja 10:6, 7, 11.) O Jehova čudoja dengja hrana adale Izraelconge. Ama adaleske so sine alčna hajbaske, o hajbe ulo lenge sar lošnipe (4. Moj. 11:4-6, 31-34). A keda obožavingje e zlatno telco, o Izraelcija sikavgje kaj považno lenge te han, te pien hem te uživinen nego te oven poslušna e Jehovaske (2. Moj. 32:4-6). O Pavle vakergja lengoro primer sar predupreduvanje e hristijanenge kola so živinena sine ko vreme kratko angleder te ovel uništimo o Erusalim ko 70 berš tari a.e. Amen živinaja kratko angleder te ovel uništimo akava sveto. Adaleske važno tano šukar te šuna e Pavleskoro sovet.

14. Keda kerela pe lafi bašo hajbe, so šaj te očekujna ko nevo sveto?

¹⁴ Keda o Isus vakergja te molina amen bašo „maro akale diveske“, ov isto agjaar sikavgja amen te molina amen te kerel pe e Devleskiri volja „sar ko nebo agjaar ki phuv“ (Mat. 6:9-11). Sar zamislinea tuke adava vreme? I Biblija vakerela kaj e  Devleskiri volja tani isto agjaar ki phuv te ovel šužo hajbe. O lafija taro Isaija 25:6-8 sikavena kaj keda ka vladinel e Devleskoro Carstvo e manušen ka ovel len but hem vkusno hajbe. Ko Psalm 72:16 tano prorokujmo: „Ki phuv o giv but ka bijanel, hem ko najuče thana e planinakere ov but ka bajrol“. Dali edvaj adžikerea adale givea te spremine tlo omileno maro ili te probine nesave neve recepte? Osven adava, ka šaj te uživine ko drakha so tu sadingjan len (Isa. 65:21, 22). Hem sarine ki phuv ka uživinen ko akala but šuže bukja.

15. Bašo so ka oven sikavde okola so ka voskresninen? (Jovan 6:35).

¹⁵ Čitin Jovan 6:35. So adžikerela okolen so hale taro maro hem taro mačhe so dengja len o Isus? Ko voskresenie so ka ovel šaj ka zapoznajne nesaven lendar. Čak hem ako angleder na sikavgje vera ko Isus, šaj ka voskresninen (Jovan 5:28, 29). Ola ka valjani te haljoven so značinena e Isuseskere lafija: „Me sium o maro so dela životo. Okova so ka avel ki mande nane nikogaš te ovel bokhalo“. Ka valjani te razvinen vera ki otkupno žrtva e Isuseskiri — vera kaj ov dengja plo životo lenge. Ko adava vreme ka ovel jekh obrazovno akcija kote so ka oven sikavde okola so ka voskresninen hem o čhave so šaj ka bijangjoven. Amenge ka ovel bari radost te učestvujna ki adaja akcija. Ko adava ka uživina but poviše nego ko hajbe so ka ovel amen. O duhovna bukja ka oven o najšužo nešto ko adava vreme.

16. So ka dikha ki sledno statija?

¹⁶ Dikhlem samo jekh delo taro izveštaj soj pišimo ko 6 poglavje taro Jovan. Ama, o Isus vakergja panda but javera pouke bašo večno životo. Važno sine o Evreija šukar te šunen adala pouke, a važno tano amen da avdive šukar te šuna len. Ki sledno statija ka prodolžina te dikha o 6 poglavje taro Jovan.