Soj šukar a soj lošno: Sprema so odlučinena but manuša
Skoro sarine ka soglasinen pe kaj nesave bukja tane but šukar ili but lošna. Na primer, but manuša mislinena kaj tano lošno te mudarel pe, te silujnel pe hem seksualno te zloupotrebinel pe čhaven. Tari javer strana, but manuša mislinena kaj te ovel pe pravedno, te sikavel pe šukaripe hem sočuvstvo tane šukar. Ama soj tano e bukjencar sar soj, kasaja te ovel tut seks, dali te vakere o čačipe ili sar te bajrarel pe čhaven? But manuša mislinena kaj bašo akala bukja nane šukar ili lošno odluka. Ola mislinena kaj skoro sekoja odluka tani prifatlivo. O manuša but puti anena odluka sprema adava sar ola ili o javera manuša dikhena ki nesavi buti. Ama dali akava tano sekogaš šukar?
DALI VALJANI TE ANA ODLUKE SPREMA ADAVA SAR AMEN DIKHAJA KI NESAVI BUTI?
But puti anaja odluka sprema adava sar amen dikhaja ki nesavi buti, javere lafencar sprema amaro andruno čuvstvo bašo šukar hem lošno kova so obično vikinaja le sovest (Rimjanja 2:14, 15). Čak o čhave šaj te keren razlika maškar adava soj tano fer ponašibe, a so nane, pa čak te osetinen pe kriva. Sar so bajrovaja amari sovest oblikujnela pe sprema adava so sikljovaja tari amari familija, o manuša soj ko amare berša, o nastavnikija, o manuša soj okolu amende, i religija hem i kultura. Keda anaja nesave odluke amari sovest vakerela amenge dali adaja odluka tani sprema adava so siklilem kaj tano šukar ili lošno.
Amaro čuvstvo bašo adava soj šukar a soj lošno šaj te terinel amen te sikava sočuvstvo, blagodarnost hem te ova fer e javerencar. Isto agjaar šaj te čhinavel amen te kera nesave bukja kolencar so šaj te povredina okolen so mangaja len ili te kera nešto kova so ka anel amenge ladž hem palo adava te osetina amen kriva.
Dali tano sekogaš mudro te ana odluke sprema adava sar amen dikhaja ki nesavi buti? Jekh manuš so vikinela pe Gerik vakerela kaj keda sine terno biringja te živinel životo kolea so šaj sine te kerel sa so mangela. Ama ov halilo kaj te kerel pe adava so tu mislinea kaj tano šukar ingarela dži ko lošna posledice. Pokasno ov vakergja kaj asavko životo na kerela le sine srekjno soske kerela sine but nemoral,
drogirinela pe sine, makjola sine hem ulo nasilno.DALI VALJANI TE ANA ODLUKE SPREMA ADAVA SAR O JAVERA DIKHENA KI NESAVI BUTI?
Keda valjani te ana nesavi odluka, amen vodinaja amen sprema adava sar amen dikhaja ki nesavi buti. Ama isto agjaar but puti vodinaja amen hem sprema adava so o javera ka mislinen baši amari odluka. Adava šaj te pomožinel amen te ovel amen korist taro lengoro iskustvo hem mudrost. Keda keraja adava so amari familija, o amala ili o manuša okolu amende mislinena kaj tano šukar, ola panda poviše poštujnena amen.
Dali tano sekogaš mudro te ana odluke sprema adava sar o javera dikhena ki nesavi buti? Keda sine terni, i Prisila, kerela sine adava so sine popularno maškar lakere amala hem sine la seksualna odnosija angleder o brako. Ama iako kerela sine adava so o javera mislinena kaj tano šukar, oj na sine srekjno. Oj vakerela: „Keda kerava sine adava so kerena o javera na osetinava man sine šukar. Samo ingarela ma sine dži ko adava te kerav bukja kola so nane mudra hem tane opasna“.
ISI LI POŠUKAR NAČIN TE ANA MUDRA ODLUKE?
Keda odlučinaja soj tano šukar, a soj lošno but amenge važno amaro mislenje hem e javerengoro. Ama ako keraja samo adava nane sekogaš te ana šukar odluke. Ponekogaš šaj te ana šteta amenge ili e javerenge adaleske so našti sekogaš te džana so ka anen amenge amare odluke (Izreki 14:12). Hem čak ako amen hem o javera mislinaja kaj nešto tano šukar, sepak adava nane garancija kaj čače tano agjaar, hem šaj ka valjani te menina amaro mislenje. Ustvari nešto so angleder mislinela pe sine kaj tano lošno avdive tano prifatimo hem nešto so angleder mislinela pe sine kaj tano šukar avdive tano lošno.
Isi li nešto pošukar so ka pomožinel amen te odlučina soj šukar, a soj lošno? Isi li nesave moralna merilija so šaj te vodinen amen avdive te šaj te na ovel amenge krivo palo nesavo vreme otkeda angjem nesavi odluka?
Šukar tano adava so isi merilija kola so na meninena pe hem kolende so šaj te ovel amen doverba hem šaj te pomožinen sekaske bizi razlika kote siem. Ki sledno statija ka dikha soj tano adava so najšukar šaj te pomožinel amen te šaj te odlučina soj šukar, a soj lošno.