1-3. a) Ki savi situacija arakhljovena sa o terne hem solea šaj te sporedina adava? (Dikh i slika ko početok tari statija.) b) So ka pomožinel e ternenge ki akaja situacija?

ZAMISLIN tuke kaj planirinea te dža ko jekh posebno nastan ko nesavo dur than. Te šaj te rese dži adari, valjani te dža avtobusea. Keda resea ki avtobusko stanica ko početok šaj ka ove bunimo soske isi but manuša hem avtobusija. Ama, tu točno džanea kote te dža hem kova avtobusi te astare. Nane te ukle ko bilo savo avtobusi soske džanea kaj agjaar ka rese ko pogrešno than.

² O životo tano sar jekh patuvanje hem tumen o terne sien sar o manuša ki avtobusko stanica. Ponekogaš ko životo isi but bukja so šaj te birinen, a adava šaj te buninel tumen. Ama, ako točno džanena kote mangena te džan, ka ovel tumenge polokho te anen o ispravna odluke. Kova pravco ko životo valjani te džan?

³ Akaja statija ka odgovorinel ko akava pučibe hem ka ohrabrinel tumen ko prvo than ko tumaro životo te  ovel o Jehova. Akava značinela te šunen e Jehovaskoro sovet ko sa o odluke so valjani te anen len ko tumaro životo, sar na primer savi škola ka završinen, so buti ka keren, ili dali ka khuven ko brako hem ka ovel tumen čhave. Isto agjaar, značinela te trudinen tumen te ispolninen o duhovna celija, a adala tane celija so ka keren tumen popaše e Jehovaja. Ako tumenge najvažno te služinen e Jehovaske, šaj te oven sigurna kaj ov ka del tumen bereketija hem ka pomožinel tumenge te uspejnen. (Čitin Izreki 16:3.)

4. So ka dikha ki akaja statija?

⁴ Šukar tano te ovel amen duhovna celija. Soske? Ka dikha trin pričine. I prvo hem i dujto pričina ka pomožinen tumenge te dikhen kaj adava so ka trudinen tumen te ispolninen tumare duhovna celija ka kerel tumen popaše amala e Jehovaja. I trito ka pomožinel tumenge te dikhen soske tano šukar te čhiven tumenge celija panda sar terne.

5. Koja tani i najvažno pričina soske valjani te čhiva amenge duhovna celija?

⁵ Najvažno pričina soske valjani te oven amen duhovna celija tani te sikava kaj siem blagodarna bašo e Jehovaskoro mangipe hem bašo adava so kergja amenge. Jekh psalmisti vakergja: „Šukar tano te blagodarinel pe e Jehovaske... Soske tu kerea man bahtalo, Jehova, e bukjencar so kergjan len, bašo bukja so kergjan len tle vastencar bahtalo giljavava“ (Ps. 92:1, 4). Te razmislina bašo sa o bukja so dengja amen o Jehova: o životo, adava so pendžaraja le hem o čačipe baši leste, i Biblija, o sobranie hem i nadež te živina večno ko raj. Ternalen, keda čhivena tumenge duhovna celija sikavena e Jehovaske kaj sien blagodarna bašo sa akala bukja hem adava kerela tumen popaše lea.

6. a) Sar o duhovna celija vlijajnena ko tumaro amalipe e Jehovaja? b) Kola tane nesave celija so šaj te čhiven tumenge keda sien terne?

⁶ Koja tani i dujto pričina soske valjani te čhiva amenge duhovna celija? Keda trudinaja amen te ispolnina amare celija adalea keraja amenge šukar anav anglo Jehova. Adava kerela amen te ova panda popaše lea. O apostol Pavle pišingja akava vetuvanje: „O Devel nane nepravedno, pa te bistrel adava so kergjen hem o mangipe so sikavgjen leskere anaveske“ (Evr. 6:10). Nikogaš ma mislinen kaj sien but tikne te čhiven tumenge celija. Na primer, e Kristina sine la 10 berš keda odlučingja redovno te čitinel o iskustvija taro verna phralja hem phenja. E Tobija sine le 12 berš keda čhivgja peske cel te čitinel celo Biblija angleder te krstinel pe. E Maksime sine le 11 berš a leskere phenja e Noema sine la 10 berš keda krstingje pe. O solduj čhivgje peske cel te služinen ko Betel. Te šaj te ovel lenge najvažno i cel, ola khere zakačingje i molba bašo Betel ko zido. Sar i tano tumencar? Šaj li te razmislinen save celija šaj tumen te čhiven tumenge hem te trudinen tumen te ispolninen len? (Čitin Filipjanite 1:10, 11.)

7, 8. a) Sar adava so ka čhiva amenge celija ka pomožinel amenge polokhe te ana odluke? b) Soske jekh tinejdžerka odlučingja te na džal ko fakulteti?

⁷ Koja tani i trito pričina soske tano šukar te čhiven tumenge duhovna celija? Keda sien terne valjani te anen but odluke. Valjani te odlučinen savi škola ka završinen, so buti ka keren hem bašo but javera bukja. Akala odluke  tane sar raskrsnice. Ako džanena kote džana, ka ovel tumenge polokho te odlučinen taro kova drumo te džan. Slično, ako džanena kola tane tumare celija, ka ovel tumenge polokho te anen mudra odluke. Ko Izreki 21:5 pišinela: „O planija okoleskere so trudinela pe sigurno anena korist“. Kobor porano planirinena te čhiven tumenge šukar celija, doborom porano ka ispolninen len. Akava slučingja pe jekhe phenjake so vikinela pe Damaris. Oj panda sar tinejdžerka valjani sine te anel jekh važno odluka.

⁸ La sine la but šukar ocenke keda završingja e sredno školaja hem šaj sine te džal ko pravno fakulteti bizo te platinel. Ama, namesto adava oj biringja te kerel buti ki banka pohari saatencar. Soske? Adaleske so panda sar tikni, oj odlučingja te ovel pionerka. Oj vakerela: „Adava značinela sine kaj valjani te kerav pohari saatija buti. E diplomaja taro pravno fakulteti šaj sine te zarabotinav poviše pare ama ka ovel mange sine pharo te arakhav buti pohari saatencar“. I Damaris tani pioneri više 20 berš. Dali mislinela kaj čhivgja peske ispravno cel hem ispravno odlučingja keda sine tinejdžerka? Oja. Ki banka kote so kerela buti dikhela bute advokaten hem ola kerena adava so bi kerela sine oj ako džala sine fakulteti. Oj vakerela kaj but džene lendar nane bahtale ple bukjaja. I Damaris vakerela kaj sa akala berša sar pionerka kergje la but bahtali hem pomožingje lake te na ovel razočarimi sar lende.

9. Soske ceninaja amare ternen?

⁹ But džene taro amare terne ko celo sveto anena šukar odluke hem adaleske zaslužinena te falina len. Lengoro amalipe e Jehovaja hem o duhovna celija tane ko prvo than ko lengoro životo. Akala terne čače uživinena ko životo hem sikljovena ko sa te šunen e Jehovaskere sovetija, sar soj savi škola ili buti ka birinen, hem bašo familijarno životo. O Solomon vakergja: „Neka ovel tut doverba ko Jehova celo vilea... Ko sa tle drumija neka ovel tuke ki godi, hem ov ka isprajnel tle drumija“ (Izr. 3:5, 6). Ternalen, o Jehova mangela tumen but! Tumen sien leske skapocena hem ov ka zaštitinel tumen, ka vodinel tumen hem ka del tumen bereketi.

10. a) Soske o propovedibe valjani te ovel amenge jekh taro najvažna bukja? b) Sar šaj pošukar te objasnine e javerenge ko so verujnea?

¹⁰ Keda tuke najvažno ko životo te kere adava so mangela o Jehova, tegani ka mange te vakere e javerenge baši leste. O Isus vakergja kaj „najangle mora te ovel propovedimo o šukar haberi“ (Mar. 13:10). O propovedibe tano itno, adaleske valjani te ovel amenge jekh taro najvažna bukja ko amaro životo. Šaj li te čhive tuke cel poviše vreme te dža ki služba? Šaj li te ove pioneri? Ama, so ako na uživinea but ko propovedibe? Hem sar šaj pošukar te objasnine javerenge ko so verujnea? Duj bukja ka pomožinen tuke: spremin  tut šukar hem ma otkažin tut te vakere e javerenge so džanea bašo Jehova. Tegani šaj ka iznenadine tut kobor ka uživine ki služba.

11, 12. a) Sar šaj te spremine tut te vakere e javerenge bašo Jehova? b) Sar jekh terno phral koristingja i prilika ki škola te kerel lafi bašo Jehova?

¹¹ Počmin agjaar so ka spremine tuke odgovorija bašo nesave pučiba so šaj te pučen tut tle součenikija, na primer: „Soske verujnea ko Devel?“ Ki internet-stranica jw.org ki makedonsko čhib isi statie kola so šaj te pomožinen tuke te arakhe o odgovor ko akava pučibe. Ako džaja ko BIBLISKI UČENJA > TINEJDŽERI, ka arakhe o rabotno listo „Zošto veruvam vo Bog?“ Te šaj te spremine tlo odgovor, pher akava rabotno listo. Ka arakhe trin bibliska stihija kola so šaj te koristine len: Evreite 3:4, Rimjanite 1:20 hem Psalm 139:14. Adathe isi javera da rabotna listija kola so šaj te koristine len te šaj te spremine tuke odgovorija bašo but javera pučiba. (Čitin 1. Petrovo 3:15.)

¹² Vaker tle součenikonge kaj šaj korkori da te roden bukja so interesinena len ki amari internet-stranica. O Luka kergja akava. Ko časi kerena sine lafi baši različna religie. O Luka primetingja kaj ko lil pišinela sine bukja bašo e Jehovaskere svedokija kola so na sine točna. Iako e Luka sine le trema, ov pučlja e nastavnička dali šaj ko časi te objasninel ple součenikonge soske adala bukja nane točna. Oj dozvolingja leske te objasninel ko so verujnela hem ov sikavgja lenge i internet-stranica. I nastavnička dengja domašno sarinenge te dikhen o video Pobedin e siledžien bizo te mare tu. Šaj li te zamisline tuke kobor sine bahtalo o Luka so kergja lafi ki škola bašo Jehova?

13. Soske na valjani te obeshrabrina amen keda ka ovel amenge pharo?

 ¹³ Keda ka ovel tumenge pharo, ma obeshrabrinen tumen nego trudinen tumen te ispolninen tumare celija (2. Tim. 4:2). Akava kergja i Katerina. La sine la 17 berš keda čhivgja peske cel te propovedinel sa ple kolegenge. Jekh lendar vredžingja la poviše puti. Ama oj na bistergja pli cel. Adava so oj šukar ponašingja pe but vlijajngja ko jekh javer kolega, kova so vikinela pe Hans. Ov počmingja te čitinel amare publikacie, te proučinel i Biblija hem krstingja pe. I Katerina na džanela sine bašo akava soske selingja pe ko javer than. Adaleske, 13 berš palo adava sine but iznenadimi keda geli ko sostanok ple familijaja hem dikhlja kaj o phral so ka ikerel o govor tano o Hans! Sine but bahtali so na otkažingja pe tari pli cel te propovedinel ple kolegenge.

14, 15. a) So na valjani te bistre keda o javera kerena tuke pritisok te kere adava ola so kerena? b) Sar šaj te ačhove silno keda o javera kerena tuke pritisok?

¹⁴ Dži akana, akaja statija ohrabringja tumen te odlučinen ko tumaro životo te ovel tumenge najvažno te keren adava o Jehova so mangela hem te čhiven tumenge duhovna celija. Ama, but terne ko tumare berša dikhena samo te zabavinen pe. Verojatno ka vakeren tuke tu da te kere adava so kerena ola. Porano ili pokasno, o javera valjani te dikhen kaj tuke najvažno te ispolnine tle celija. Ma mukh o javera te keren te bistre akala celija. Te ove sine ki avtobusko stanica baši koja so kergjem lafi ko početok tari statija, dali ka ukle ko bilo kova avtobusi samo adaleske so o manuša ki leste nakhena peske šukar? Sigurno na!

¹⁵ Adaleske, so valjani te kere te šaj te ačhove silno keda o javera kerena tuke pritisok te kere adava ola so kerena? Izbegin situacie kote so ka ovel tuke pharo te izdržine o pritisok (Izr. 22:3). Razmislin bašo bare posledice so ka oven tut ako kerea bukja soj tane pogrešna (Gal. 6:7). Ponizno priznajn kaj valjani tuke šukar sovet. Šun so vakerena tuke tle roditelija hem o duhovno zrela phralja hem phenja ko sobranie. (Čitin 1. Petrovo 5:5, 6.)

16. Sar e Kristofeskoro iskustvo sikavela kobor tano važno te ova ponizna?

¹⁶ I poniznost pomožingja jekhe phraleske so vikinela pe Kristof te prifatinel šukar sovet. Kratko otkeda krstingja pe, ov počmingja redovno te džal ko fitnes centar. Adathe o javera terne vikingje le te džal lencar ko lengoro sportsko klubi. Ov kergja lafi jekhe starešinaja bašo adava hem o starešina vakergja leske te razmislinel bašo nesave opasnostija, sar soj i želba te ovel pošukar e javerendar. Ama, o Kristof odlučingja te džal ko adava sportsko klubi. Palo nesavo vreme, ov halilo kaj adava sport sine nasilno, pa čak opasno. Ov palem kergja e starešinencar lafi hem ola dengje le sovet tari Biblija. O Kristof vakerela: „O Jehova bičhalgja mange šukar sovetnikija hem me šungjum le, iako valjangja mange nesavo vreme“. Dali tu da sian dovolno ponizno te prifatine šukar sovet?

17, 18. a) So mangela o Jehova e ternenge avdive? b) Ternalen, so ka pomožinel tumenge te na žalinen bašo tumare odluke keda ka oven vozrasna? Vakeren primer.

¹⁷ Ki Biblija pišinela: „Ov bahtalo, ternea [ili ternie], ko tlo ternipa,  hem tlo vilo neka ovel bahtalo ko tle ternipaskere dive“ (Prop. 11:9). O Jehova mangela te oven bahtale panda sar terne. Ki akaja statija siklilen kaj jekh način sar šaj te oven bahtale tano te oven tumenge najvažna o duhovna celija hem te šunen e Jehovaskere sovetija ko sa o planija so kerena len. So porano kerena akava ko tumaro životo, doborom porano ka dikhen sar o Jehova vodinela tumen, zaštitinela tumen hem dela tumen bereketija. Razmislinen bašo sa o šukar sovetija so dela tumen ko plo Lafi, hem šunen akala lafija: „Ko ternipe setin tu ko tlo Baro Stvoriteli“ (Prop. 12:1).

¹⁸ O terne sigate bajrovena hem ovena vozrasna. Žalno tano adava so but džene lendar žalinena so čhivgje peske pogrešna celija ili na sine len nisave celija keda sine terne. Ama, ako tumenge najvažna o duhovna celija, ka oven bahtale bašo tumare odluke keda ka oven vozrasna. Agjaar osetinela pe i Mirjana. Keda sine tinejdžerka, oj sine but šukar ko sport. Sine čak kanimi te džal ko Zimska olimpiska igre. Ama, oj odlučingja te na džal soske biringja te služinel e Jehovaske polnovremeno. Ottegani nakhle 30 berš, a oj panda tani ki polnovremeno služba zaedno ple romea. Oj vakerela kaj o manuša so mangena te oven slavna, poštujme, mokjna hem barvale nikogaš nane čače bahtale. Oj isto agjaar vakerela kaj najšukar cel tani te služine e Jehovaske hem te pomožine e javerenge te pendžaren le.

19. Soske tano šukar panda sar terne te oven tumenge najvažna o duhovna celija?

¹⁹ Tumen o terne zaslužinena te oven falime, soske iako isi tumen predizvikija najvažno tumenge ko životo te služinen e Jehovaske. Čhivena tumenge duhovna celija hem ko propovedibe dikhena sar jekh taro najvažna bukja ko tumaro životo. Isto agjaar, na dozvolinena o sveto te kerel te bistren tumare celija. Šaj te oven sigurna kaj tumaro trudo vredinela. Isi tumen phralja hem phenja so mangena tumen hem poddržinena tumen. Adaleske, mukhen o bukja e Jehovaske ko vasta hem tumare planija ka uspejnen.