Pučiba taro čitatelija
Dali o hristijanja šaj te koristinen spirala (intrauterinska kontracepcija)?
Baši akaja buti, o bračna partnerija valjani te anen odluka kolaja so ka ovel len čisto sovest. Adaleske, ola valjani šukar te informirinen pe sar funkcionirinela akaja kontracepcija hem te razmislinen bašo bibliska načelija.
O Jehova dengja zapoved e Adameske hem e Evake, a palo adava e Noeske hem leskere familijake: „Te ovel tumen pherdo čhave hem te oven but džene“ (1. Moj. 1:28; 9:1). Ki Biblija na pišinela kaj o hristijanja valjani te ikeren akaja zapoved. Adaleske, jekh bračno pari valjani te odlučinel dali ka koristinel nesavi kontracepcija keda planirinela dali, keda hem kobor čhave ka ovel len. Ama, keda kerena adava, bašo kola bukja valjani te razmislinen?
Keda razmislinena sar te kontrolirinen o bijanibe, o hristijanja valjani te len ko predvid o bibliska načelija. Adaleske, ola na prifatinena o abortus sar način te kontrolirinen o bijanibe. O namerno abortus čhinavela o khamnipe, kova so anela te bijangjovel jekh bebe. Tari Biblija džanaja kaj o životo tano skapoceno hem valjani te cenina le. O abortus tano sprotivno taro adava so vakerela i Biblija (2. Moj. 20:13; 21:22, 23; Ps. 139:16; Erem. 1:5). A sar valjani te dikha ko koristibe spirala?
Baši akaja tema pišinela sine ki Stražarsko kula taro 15 maj 1979 berš, ki 30-31 strana, ki anglisko čhib. * (Dikh i fusnota.) Poviše spirale so koristinena pe sine ko adava vreme sine plastična hem čhivena pe sine ki matka te šaj te čhinavel pe o khamnipe. Ki statija pišinela sine kaj nane baš jasno sar funkcionirinena sine akala spirale. But naučnikija mislinena sine kaj i spirala čhinavela o spermatozoidija te resen dži ki jajce-kletka e džuvljakiri hem te oplodinen la. Ako i jajce-kletka nane oplodimi, na počminela nevo životo.
Ama, sine dokazija kaj ponekogaš šaj sine te oplodinel pe i jajce-kletka. I oplodimi jajce kletka šaj te bajrol ko jajcevod (vonmaterično khamnipe) ili te putujnel dži ki matka. Ako resela dži ki matka, i spirala šaj te čhinavel i oplodimi jajce-kletka te ačhovel ko zido e matkakoro hem agjaar o khamnipe čhinavela pe. Akava bi ovela sine sar abortus. I statija završinela e lafencar: „O hristijanja so nane sigurna dali šaj te koristinen spirala sar kontracepcija valjani seriozno te razmislinen bašo akala informacie hem te na bistren o biblisko načelo baši adava kaj o životo tano sveto“ (Ps. 36:9).
Ama, taro 1979 berš, keda iklili akaja statija, i medicina hem i nauka but napredujngja.
Akana isi javera duj vrste spirale. Jekh vrsta isi la bakari hem dži ko 1988 berš uli but raširimi ki celo Amerika. Javer vrsta spirala, koja so mukhela hormoni, počmingja te bikinel pe ko 2001 berš. Sar funkcionirinena akala duj vrste spirale?
Bakarno spirala: Sar so vakergjem, i spirala čhinavela o spermatozoidija te nakhen tari matka te šaj te resen dži ki jajce-kletka. Osven akava, adaleske so i spirala mukhela bakari, kova soj otrovno bašo spermatozoidija, la isi la uloga sar spermicid. * (Dikh i fusnota.) Isto agjaar, akaja spirala kerela promena ki sluznica, ili ki andruni obvivka tari matka.
Hormonsko spirala: Akaja vrsta spirala mukhela hormoni ki matka kova soj tano slično sar okova so isi ko kontraceptivna hapija. * (Dikh i fusnota.) Osven adava, kerela te ovel pogusto i tečnost so ovela ko krlo e matkakoro, hem agjaar čhinavela o spermatozoidija te nakhen tari vagina ki matka.
Ko nesave džuvlja, akaja spirala čhinavela i ovulacija, ili te oslobodinel pe jajce-kletka. Džangjola pe, ako na oslobodinela pe jajce-kletka, našti te avel dži ko oploduvanje. Akaja spirala isto agjaar, kerela te ovel posani i andruni obvivka tari matka.Sar so vakergjem angleder, verojatno solduj vrste spirale kerena te ovel promena ki sluznica e matkakiri. Adava značinela kaj, ako jekhe džuvlja isi la ovulacija hem i jajce-kletka tani oplodimi, oj šaj te khuvel ki matka, ama našti te ačhovel ki late adaleske so isi promene ki andruni obvivka tari matka. Adava ka čhinavel o khamnipe panda ko početok. Ama, o naučnikija verujnena kaj akava slučinela pe retko, isto sar so šaj te slučinel pe ponekogaš e kontraceptivna hapencar.
Adaleske, nikoj našti te ovel sigurno hem te vakerel kaj ako koristinela pe bakarno ili hormonsko spirala nikogaš našti te avel dži ko adava te oplodinel pe jekh jajce-kletka. Ama, o istražuvanja sikavena kaj akala spirale čhinavena te oplodinel pe i jajce-kletka, adaleske retko slučinela pe jekh džuvli te ačhovel khamni.
O bračna parija kola so mangena te koristinen spirala valjani te keren lafi doktorea. Ov šaj te vakerel lenge kola spirale isi ko than kote so živinena hem kola prednostija hem rizikija isi e romnjake. O bračno pari na valjani te adžikerel ili te mukhel nekoj javer, pa čak ni o doktori te anel odluka namesto lende (Rim. 14:12; Gal. 6:4, 5). Adaja tani lično odluka koja so o rom hem i romni valjani te anen la zaedno. Lengiri cel valjani te ovel te šunen e Devle hem te ovel len čisto sovest. (Sporedin 1. Timotej 1:18, 19; 2. Timotej 1:3.)
^ pas. 4 Ki hrvatsko čhib, akaja statija iklili ki Stražarsko kula taro 1 septemvri 1987 berš, ki 30-31 strana.
^ pas. 8 Ko jekh priračniko tari Nacionalno zdravstveno služba ki Anglija pišinela: „O spirale so isi len poviše bakari isi len pobari efikasnost taro 99 otsto. Adava značinela kaj taro 100 džuvlja so koristinena spirala nijekh nane te ačhovel khamni ko periodi taro jekh berš, ili najviše jekh lendar ka ačhovel khamni. O spirale kolen so isi pohari bakari tane pohari efikasna“.
^ pas. 9 Adaleske so isi len hormoni kova so kerela te ovel posani i andruni obvivka tari matka, o doktorija ponekogaš dena akala spirale e džuvlenge soj ko brako, isto agjaar e džuvlenge da so nane ko brako, te šaj te regulirinen o obilno menstrualno ciklus.