1-2. (a) Kova primer mothovi so svakone manušese valjani uteha hem so sare isi amen bari sposobnost te utešina averen? (b) So disave čhavore doživindže?

SVAKONE manušese valjani uteha hem sare isi amen bari sposobnost te utešina averen. Na primer, ked jekh čhavoro perela hem kušela pi koč, šaj rovindoj ka džal ki pi mama hem ko po tata. O roditeljija našti te sačaren odija rana, ama šaj te utešinen pe čhavore. Sigurno ka pučen lje so ulo, ka kosen oljese asva, ka vačeren ljese diso utešno, ka doljen lje ki janglja hem ka pačaren oljesi rana. Sigate palo odova, na ka rovel više hem ka nastavini te čheljel pese. Ama, te sačol i rana ka valjani vreme.

² Nažalost, o čhavore disavo puti tane povredime ko but pološna načinja. Disave hine seksualno zlostavime. Odova šaj ulo jekh puti ja beršencar desindža pe više putija. O zlostavljanje utičini upro ljende ko but načinja hem ačhavi bari dukh hor ko vilo koja na nakhela. Disave manuša kola zlostavindže e čhavoren tane astarde hem kaznime, a disave niked na hine astarde. Ama, čak ked odola manuša kola zlostavindže e čhavoren tane kaznime, o čhavoro beršencar palo odova ka patini, čak hem ked ka barjol.

3. Premalo o lafija kotar 2. Korintskonendže 1:3, 4, so o Jehova mangela hem ando kola pučiba ka vačera?

³ Ako dijekh phral ja phen andi skupština ko tiknipe hine zlostavime hem avdije patinena sebepi odova, so šaj te pomožini oljendže? (Čitinen 2. Korintskonendže 1:3, 4.) Jasno tano so o Jehova mangela oljese sluge te osetinen o mangipe  hem i uteha ked valjani oljendže. Odoljese, akana ka vačera kotar trin pučiba: (1) Sose valjani uteha okoljendže kola hine zlostavime? (2) Ko šaj te utešini ljen? (3) Sar šaj te utešina ljen?

4-5. (a) Sose tano važno te haljova so o čhavore tane averčhane ando bare manuša? (b) Sar o seksualno zlostavljanje utičini ko čhavoreso poverenje upro avera?

⁴ Sose okoljendže kola ko tiknipe hine zlostavime pana valjani uteha, iako nakhlje but berša? Te šaj odova te haljova, valjani te ova svesna so o čhavore tane but averčhane ando bare manuša. On averčhane reagujinena ko bilo kova maltretiranje. Te dikha disave primerija.

⁵ O čhavore valjani te oven paše okoljencar kola barjačerena ljen hem te ovel ljen poverenje upro ljende. Asavko odnos pomožini e čhavorese te osetini pe sigurno hem te ovel lje poverenje upro okola so mangena lje (Ps. 22:9). Nažalost, o zlostavljanje but puča desini pe ko čher, a odola manuša kola zlostavinena tane često neko andi porodica ja porodična amala. Ked desini pe diso adžahar, o čhavoro više nane lje poverenje upro avera manuša hem ka ovel ljese pharo paljem nekase te verujini, čak hem beršencar palo odova.

6. Sose tano o seksualno zlostavljanje diso najlošno so šaj te desini pe e čhavorendže?

⁶ O čhavore tane but osetljiva, a o seksualno zlostavljanje tano diso najlošno so šaj te desini pe oljendže. E čhavorendže čerela pe bari šteta ked neko zorjea čhivela ljen te čeren seksualna radnje, a on ni fizički, ni emotivno a niti psihički nane spremna te ovel ljen seksualna odnosija. Isto adžahar, našti te haljon so značini te ove ko brak hem te ovel tut seksualna odnosija. Sebepi soj tano zlostavimo, o čhavoro šaj pogrešno te dikhel ko seksualna odnosija. Šaj te osetini pe so nane vredno ja šaj na ka verujini nikase kova ka mangel te ovel oljeja paše.

7. (a) Sose tano but lokho te iskoristinen pe o čhavore hem sar o zlostavljači čerela odova? (b) Kola posledice šaj te oven ando odola hovajba?

⁷ O čhavore na džanena te razmislinen hem šukar te haljon o buča sar o bare manuša. On na haljona ked tane ki opasnost hem ked valjani te našen andi opasnost (1. Kor. 13:11). Odoljese, e lošno manušendže tano but lokho te iskoristinen ljen. Okova so zlostavini e čhavore, vačeri ljese razna hovajba. Na primer, soj tano ov kokri krivo sebepi odova so ulo hem so odova niko na valjani te džanel. Isto adžahar, so niko na ka verujini ljese hem so niko na ka pomožini lje. Ov šaj te phenel ljese so o seksualna radnje maškaro baro manuš hem o čhavoro tano normalno način te mothovi pe o iskreno mangipe. E čhavorese ka valjani but berša palo odova te haljol so sa odova hine hovajba. Ka barjol mislindoj so oljeja diso nane šukar hem so na zaslužini o mangipe hem uteha.

8. Sar džanaja so o Jehova ka utešini okoljen kola hine zlostavime?

⁸ Akava pomožini amen te haljova sose odova čhavoro kova hine zlostavimo šaj te patini beršencar palo odova. Odova tano čače but okrutno! Odova so but često zlostavinena pe o čhavore mothovi so živinaja ko poslednja dive ked o manuša tane „bizo vilo“ hem ked „o lošna hem o hovavne manuša ka oven ando lošna pološna“ (2. Tim. 3:1-5, 13). E Bengese namere tane čače lošna, hem žalosno tano ked o manuša čerena baš odova so ov mangela. Ama, o Jehova tano pozoralo ando Beng hem ando okola kola čerena odova so o Beng mangela. O Jehova uvek dikhela odova so čerela o Beng. Ov džanela kobor tano amendže pharo hem ka del amen  uteha. Baro blagoslov tano te služina e Devljese kova tano „Devel andi svako uteha, kova utešini amen ki svako amari nevolja, te šaj hem amen te utešina okoljen kola tane ki bilo savi nevolja isto odola utehaja kolaja utešini amen o Devel“ (2. Kor. 1:3, 4). Kas o Jehova koristini te del amen uteha?

9. Premalo o lafija kotar Psalam 27:10, so ka čerel o Jehova okoljendže kas i porodica ačhavdža ked valjandža oljendže?

⁹ I uteha posebno valjani okoljendže kas o roditeljija na zaštitindže ando zlostavljanje ja okoljendže kas zlostavindža neko koj tano oljendže paše. O kralj David džandža so šaj te ova sigurna so o Jehova ka utešini amen. (Čitinen Psalam 27:10.) O David hine uverimo so o Jehova ka ovel Dad okoljendže kas i porodica ačhavdža ked valjandža oljendže. Sar o Jehova čerela odova? Prekalo peklje verna sluge. Amare phralja hem phenja ki skupština tane amendže sar porodica. Na primer, o Isus phendža so okova kova služini e Jehovase tano oljese sar phral, phen ja daj (Mat. 12:48-50).

10. So čerdža o apostol Pavle sar starešina?

¹⁰ Te dikha jekh primer kova mothovi so o hrišćanja ki skupština šaj te oven sar porodica jekh jekhese. O apostol Pavle hine bučarno hem verno starešina. Ov hine šukar primer, hem čak e Devljeso duho čhivdža lje te podstaknini averen te oponašinen olje sar so ov oponašindža e Hriste (1. Kor. 11:1). Dikh so o Pavle phendža ked vačerdža pestar hem ando avera starešine: „Hijam lje blaga premalo tumende, sar daj koja parvari hem brinini pe peklje čhavendže“ (1. Sol. 2:7). O starešine avdije šaj te primeninen odola lafija, adžahar so ka oven blaga hem saosećajna ked mangena te utešinen nekas ando e Devljeso Lafi.

11. Sar džanaja so o starešine nane jedina kola šaj te utešinen averen?

¹¹ Ama, o starešine nane jedina kola šaj te utešinen okoljen kola tane zlostavime. Sare isi amen odgovornost te utešina jekh jekhe  (1. Sol. 4:18). I duhovno zrelo phen šaj but te ohrabrini avera phenja kolače valjani uteha. O Jehova hine lje šukar razlog te phenel so ov utešini pe slugen sar so jekh daj utešini pe čhaven (Isa. 66:13). I Biblija vačeri ando romnja kola utešindže okoljen kola hine ljen dukh (Jov 42:11). O Jehova tano but bahtalo ked dikhela sar jekh phen utešini avera phenja koja patini! Dijekhvar o starešine šaj te zamolinen jekha zrelo phenja te pomožini avera phenjače. *

12. So na valjani te čera?

¹² Ked amen pokušinaja te pomožina e phraljese ja e phenjače amen na valjani te puča ando buča koljendar tano oljendže pharo te vačeren (1. Sol 4:11). Ama, so šaj te čera okoljendže kola mangena te pomožina ljen? Te dikha pandž načinja sar i Biblija pomožini amen te utešina averen.

13. Premalo o lafija kotar 1. Kraljija 19:5-8, so e Jehovaso anđeo čerdža e Ilijase hem sar šaj amen te oponašina olje?

¹³ Čer diso so ka pomožini e osobače koja patini. Ked o prorok Ilija našlja okoljendar kola manglje te mudaren lje, hine odobor obeshrabrimo so manglja te merel. O Jehova bičhaldža jekhe moćno anđele te ohrabrini lje. O anđeo dindža e Ilijase baš odova so valjandža oljese tegani. Ov dindža e Ilijase diso tato hajbase hem ljubazno vačerdža odova te hal. (Čitinen 1. Kraljija 19:5-8.) Akaljestar sikljovaja diso važno: Dijekhvar e manušese but značini samo jekh tikni buti koja čeraja oljese. Amen šaj te mothova so mangaja amare phralje ja amare phenja koja patini, adžahar so ka čera diso oljendže. Na primer, šaj te čera diso te han ja šaj te da ljen jekh tikno poklon. Šaj te pisina jekh ljil kova ka mothovi kobor mangaja ljen. Ako tano pharo te vačera odoljestar so dukhala ljen, tegani amen šaj te mothova so brininaja amen oljendar adžahar so ka čera diso ando akala buča.

14. So sikljovaja odoljestar so desindža pe e Ilijase?

¹⁴ Pomožin e osobače te osetini pe sigurno. Odoljestar so desindža pe e Ilijase šaj te sikljova pana diso. O Jehova čerdža jekh čudo te pomožini akalje prorokose te džal dži i gora Horiv koja hine oljestar but dur. Verovatno o Ilija osetindža pe sigurno ko odova than kuri o Jehova beršencar angljeder čerdža savez pe narodoja. Šaj osetindža so konačno tano dur kotar manuša kola manglje te mudaren lje. So sikljovaja akaljestar? Ako mangaja te utešina okoljen kola hine zlostavime, šaj valjani sar prvo te pomožina ljendže te osetinen pe sigurno. Na primer, o starešine valjani te ovel ljen ki godi so e phenjače kase valjani uteha šaj tano polokho te vačeri čhere dži pijena kafa, nego ki dvorana. Ama, aver phen šaj ka mangel te vačeri odoljestar ki dvorana.

15-16. So značini šukar te šune nekas?

¹⁵ Šun šukar. I Biblija dela jasno savet: „Svako manuš valjani sig te šunel, a pohari te vačeri“ (Jak. 1:19). So značini šukar te šune e manuše? Šaj mislinaja so te šuna šukar značini samo te dikha e manuše bizo te vačera diso. Ama, te šuna šukar značini te čera pana diso. Na primer, ked o Ilija vačerdža sa so isi lje ko vilo, o Jehova šukar šundža. O Jehova haljilo so o Ilija darandilo, so osetini pe soj tano kokri hem so mislini so sa odova so čerdža ništa na vredini. O Jehova pomožindža lje te pobedini odola osećanja. Ov mothovdža so čače šundža e Ilija (1. Kralj. 19:9-11, 15-18).

 ¹⁶ Sar šaj te mothova saosećanje hem mangipe dži šunaja amare phralje ja phenja? Dijekhvar, nekobor taktična hem blaga lafija šaj te mothoven sar osetinaja amen. Šaj te vačere: „Čače maje but pharo so desindža pe odova! Nijekh čhavoro na zaslužini te desini pe oljese odova!“ Šaj te puče disave pučiba te šaj te ove sigurno so čače haljiljan odova so vačerdža tuče. Na primer: „Šaj li, molinava tut, te vačere maje so odoljeja mislindžan?“ ja „Ked odova vačerdžan me odoljeja haljiljum so... Da li šukar haljiljum?“ Adžahar i osoba ka osetini so šuneja la šukar hem so mangeja te haljove la (1. Kor. 13:4, 7).

17. Sose tano važno okova so šunela te ovel strpljivo?

¹⁷ Ko so mislini pe ked ki Biblija vačeri pe so svako manuš valjani „pohari te vačeri“? Ma čhinav e osoba te bi deja la savet hem ma ispravin la ako razmislini pogrešno. Najvažno tano te ove strpljivo! Ked o Ilija vačerdža e Jehovase sa so hine lje ko vilo, hine but tužno hem hine ljese but pharo. Palo disavo vreme, ked o Jehova ohrabrindža lje, o Ilija paljem vačerdža sar osetini pe, hem odova čerdža isto lafencar (1. Kralj. 19:9, 10, 13, 14). So sikljovaja odoljestar? I osoba kola utešinaja šaj ka valjani više putija te vačeri sar osetini pe. Sar o Jehova, hem amen mangaja šukar te šuna. Pošukar tano te ova saosećajna, nego te trudina amen te vačera sar šaj te rešinen po problemi (1. Petr. 3:8).

18. Sar i molitva šaj te pomožini e osobače kola utešinaja?

¹⁸ Molin tut celone viljeja zajedno odola osoba. Odija osoba šaj nane la snaga te molini pe. Osetini pe so nane vredno o Jehova te šunel olake molitve. Jekh način sar šaj amen te utešina odola osoba tano te molina amen zajedno ola, adžahar so ka pomina lako nav. Ki odija molitva amen šaj te vačera kobor amen hem avera ki skupština mangaja la. Isto adžahar, šaj te molina e Jehova  te smirini hem te utešini pe manglje sluga. Asavke molitve šaj but te značinen odola osobače kola utešinaja (Jak. 5:16).

19. So šaj te pomožini amen te pripremina amen te utešina nekas?

¹⁹ Birin utešna lafija kola ka sačaren o rane. Razmislin angljeder so ka vačere. O lafija kola vačeraja bizo te razmislina šaj te dukhaven averen. A o blaga lafija tane sar jekh leko (Godž. 12:18). Odoljese, molin e Jehova te pomožini tut te arakhe blaga hem utešna lafija kola ka smirinen e osoba. Ma bistri so e Jehovase lafija kola tane ki Biblija but tane pozoralje kotar sa so šaj amen te vačera (Jevr. 4:12).

20. So disave manuša kola hine zlostavime razmislinena pestar hem ko so amen mangaja te podsetina ljen?

²⁰ Odoljese so hine zlostavimi, i osoba šaj te mislini so na vredini ništa, so niko na mangela la hem čak so na zaslužini niko te mangel la. Odova tano baro hovajbe! Koristin i Biblija te podsetine e osoba kobor tani vredno anglo e Jehovase jačha. (Dikh o okvir „ Uteha ando e Devljeso Lafi“.) Ma bistri sar jekh anđeo ko jekh ljubazno način zorjačerdža e proroko, e Danilo, ked hine ljese pharo. O Jehova manglja odova manglo sluga te džanel kobor tano ov oljese vredno (Dan. 10:2, 11, 19). Isto adžahar, e Jehovase tane vredna o phralja hem o phenja kola isi ljen but bari dukh ko vilo.

21. So ka ovel okoljencar kola čerdže lošna buča a na kajinena pe hem so sare amen mangaja te čera?

²¹ Ked utešinaja averen, amen adžahar podsetinaja ljen ko odova kobor o Jehova oljen mangela. Nek ovel amen ki godi so o Jehova tano isto adžahar Devel andi pravda. O Jehova džanela svakona osoba koja hine zlostavimi, iako niko aver na džanela. Ov ka kaznini svakone manuše kova na kajini pe sebepi odova so čerdža (4. Moj. 14:18). Te da sa amendar o osobe kola hine zlostavime te osetinen kobor amen oljen mangaja. Najviše utešini amen odova so džanaja so o Jehova zauvek ka sačari o rane sa okoljendar kola hine zlostavime ko akava sveto kuri vladini o Beng! Pana hari, sa odola sećanja kola akana dukhavena amen niked više na ka aven amendže ki godi (Isa. 65:17).