1. Sose o Vaviloncija hine oduševime e Daniloja?

 O PROROK Danilo hine terno ked o Vaviloncija lelje le hem legarđe le dur kotar oleso ćher ko Jerusalim te ovel robo. Iako hine terno, o vavilonska službenikija primetinđe so ov hine averćhane ando avera. On dikhlje so o Danilo tano bizi mana, so šukar izgledini hem so avela andi jekh važno familija (1. Sam. 16:7). Odolese, on dinđe obuka e Danilose te služini ki palata (Dan. 1:3, 4, 6).

2. So o Jehova osetinđa premalo Danilo? (Jezekilj 14:14)

² O Jehova na manglja e Danilo sose hine šužo ja so hine le bari odgovornost ki palata, već sebepi odova savo manuš o Danilo birinđa te ovel. O Danilo verovatno hine le oko 20 berš ked o Jehova phenđa lese soj tano pravedno sar o Noje hem o Jov, o manuša kola beršencar verno služinđe lese (Post. 5:32; 6:9, 10; Jov 42:16, 17; čitin Jezekilj 14:14). O Jehova manglja e Danilo celo oleso đivdipe (Dan. 10:11, 19).

3. Sostar ka vaćera ko akava članko?

³ Ko akava članko, ka vaćera ando duj osobine sebepi kola o Danilo hine posebno e Jehovase. Najangleder, ka vaćera andi svako osobina hem ka dikha ko kola situacije o Danilo mothovđa odija osobina. Palo odova, ka dikha so pomožinđa e Danilose te razvijini odola osobine hem ko krajo ka vaćera sar šaj amen te oponašina le. Iako tano akava članko pisimo e ternenđe, sare amen šaj te sikljova but buća ando Danilo.

4. Sar o Danilo mothovđa soj tano hrabro? Vaćer jekh primer.

⁴ O hrabra manuša šaj te daran, ama na mukhena i dar te ćhinavi len te ćeren odova soj tano ispravno. O Danilo  hine but hrabro ćhavo. Te dikha duj situacije ko kola mothovđa hrabrost. I prvo situacija najverovatno desinđa pe duj berš palo odova so o Vaviloncija uništinđe o Jerusalim. O kralj Navuhodonosor dikhlja jekh strašno suno ando jekh baro kip. Ov phenđa so ka mudari sa pe mudra manušen, pa hem e Danilo, ako na phenena lese so dikhlja ko suno hem so značini odova suno (Dan. 2:3-5). O Danilo valjanđa diso sigate te ćerel, sose but manuša šaj hine te meren. Ov „đelo ko kralj hem zamolinđa le te del le vreme te šaj te mothovi lese so značini o suno“ (Dan. 2:16). Uzo odova so hine hrabro, o Danilo hine le hem bari vera. Sose phenaja odova? Ki Biblija nigde na pisini so o Danilo angleder phenđa so značinena o sune. Odolese ov phenđa pe amalenđe, kolenđe o Vaviloncija dinđe neve anava Sedrah, Misah hem Avdenago, te „molinen pe e nebesko Devlese te mothovi lenđe milost hem te otkrijini lenđe odija tajna“ (Dan. 2:18). O Jehova odgovorinđa ko olenge molitve. Uzi Jehovasi pomoć, o Danilo šaj hine te phenel e kraljese so značini oleso suno. Ađahar, o Danilo hem olese amala aćhilje đivde.

5. Ked o Danilo valjanđa palem te mothovi soj tano hrabro?

⁵ Palo disavo vreme, o Danilo palem valjanđa te mothovi soj tano hrabro. O kralj Navuhodonosor dikhlja jekh aver suno. Akana ko suno dikhlja jekh but baro kaš. O Danilo hrabro phenđa lese so značini o suno. Ov čak phenđa lese so ka ikljol andi godi hem so jekh vreme na ka ovel kralj (Dan. 4:25). E Danilose ćaće valjanđa but bari hrabrost te phenel lese sa akava, sose o kralj šaj hine te mislini so o Danilo tano oleso dušmani hem šaj hine te mudari le.

6. So šaj pomožinđa e Danilose te ovel hrabro?

⁶ So šaj pomožinđa e Danilose te ovel hrabro celo po životi? Đi hine terno, olese roditeljija sigurno mothovđe lese šukar primer. On šunđe odova so o Jehova phenđa e roditeljenđe hem sikavđe pe ćhave ando oleso Zakon (Pon. zak. 6:6-9). O Danilo na đanđa samo o osnovna buća ando Zakon, sar soj tane o deš zapovestija, već hem disave detaljija. Na  primer, so šaj o Izraelcija te han a so na (Lev. 11:4-8; Dan. 1:8, 11-13). b Isto ađahar, o Danilo sikljilo i istorija ando Devleso narodo hem đanđa so desinđa pe lenđe ked na ićerđe pe ko Jehovase merilija (Dan. 9:10, 11). Sa odova so o Danilo nakhlja ko po životi, uverinđa le so o Jehova hem olese moćna anđelija uvek ka pomožinen lese (Dan. 2:19-24; 10:12, 18, 19).

7. So pana pomožinđa e Danilose te ovel hrabro? (Dikh i slika.)

⁷ E Danilose pana diso pomožinđa te ovel hrabro. Ov proučinđa odova so pisinđe o prorokija, sar soj tano o Jeremija. Sebepi odova, kasnije haljilo so pana hari o Jevreja ka ikljon ando Vavilon (Dan. 9:2). Ked dikhlja sar ispuninena pe o proročanstvija, oleso pouzdanje upro Jehova ulo pana pobaro. A okola so isi len baro pouzdanje upro Jehova, šaj te oven but hrabra. (Uporedin e stihonencar ando Rimljanima 8:31, 32, 37-39.) Isto ađahar, o Danilo često molinđa pe e Jehovase (Dan. 6:10). Priznajinđa e Jehovase sa pe grehija, vaćerđa lese sar osetini pe hem rodinđa lestar pomoć (Dan. 9:4, 5, 19). Ov hine manuš sar amende, odova značini so na bijandilo hrabro. Ov razvijinđa odija osobina ađahar so proučinđa, molinđa pe hem hine le baro pouzdanje upro Jehova.

8. Sar šaj te ova hrabra?

⁸ So valjani te ćera te šaj te ova hrabra? Amare roditeljija šaj te podstakninen amen te ova hrabra. Ama, našti olendar te nasledina odija osobina. Jekh manuš valjani te sikljol te ovel hrabro. Odova tano isto sar ked sikljola disavi nevi veština. Jekh način sar šaj te sikljol odija veština tano ađahar so ka dikhel so oleso učitelj ćerela hem palo odova ka oponašini oleso primer. Isto ađahar, amen šaj te ova hrabra ked pažljivo posmatrinaja sar avera mothovena odija osobina hem palo odova oponašinaja olengo primer. Odolese, so šaj te sikljova ando Danilo? Sar oleste, hem amen valjani šukar te penđara e Devleso Lafi. Valjani te ova paše e Jehovaja hem te phrava lese amaro vilo ki molitva. Isto ađahar, valjani te ovel amen pouzdanje upro Jehova hem te ova uverime so uvek ka pomožini amen. Tegani, ked amari vera ka ovel ko ispit, amen ka ova hrabra.

9. Sose tano šukar te ova hrabra?

⁹ I hrabrost šaj but te pomožini amenđe. Te dikha o iskustvo kotar Ben. Ov đelo ki škola ki Nemačka kuri sare verujinđe ki evolucija hem mislinđe soj tano paramiz odova so i Biblija vaćeri ando stvaranje. Jekh puti, o Ben hine le prilika anglo celo po odeljenje te phenel sose verujini ko stvaranje. Ov hrabro vaćerđa lenđe ko so verujini. So hine ko krajo? Ov phenela: „Mo učitelj pažljivo šunđa man hem svakone učenikose ćerđa kopija ando materijali kolestar vaćerđum.“ Sar reagujinđe olese amala? Ov pana phenela: „But đene manglje te šunen man hem phenđe so divinena pe manđe.“ Sar so mothovi e Beneso iskustvo, but putija avera poštujinena e hrabro manušen. Isto ađahar, o hrabra manuša  šaj te pomožinen nekase te penđari e Jehova. Ćaće, isi amen but šukar razlogija te ova hrabra.

10. So značini o lafi vernost?

¹⁰ Ki Biblija, o hebrejsko lafi asi „vernost“ ja „verno mangipe“ značini te ova potpuno predana, privržena hem odana. Asavko mangipe o Devel mothovi pe slugenđe. Odova isto lafi koristini pe te opisini pe o mangipe kova olese sluge mothovena jekh jekhese (2. Sam. 9:6, 7). O Jehova hem amendar očekujini te ova lese verna. Sar đala o vreme, amari vernost premalo leste šaj te ovel sa pobari. Akana ka dikha sar e Danilosi vernost ulji pana pobari.

11. Sar o Danilo mothovđa so hine verno ked hine phuro? (Dikh i slika ki naslovno strana.)

¹¹ But putija, e Danilosi vera hine ko ispit. Jekh ando najbaro ispit hine ked hine le prekalo 90 berš. Ko odova vreme, o Vavilon osvojinđa i Medo-Persija hem tegani vladinđa o kralj Darije. O službenikija kola služinđe e kraljese na manglje e Danilo hem na poštujinđe olese Devle. Sebepi odova, ćerđe plan te mudaren le. On ćhivđe e kralje te ćhivel jekh zabrana sebepi koja o Danilo mora te odlučini da li ka šunel e kralje ili pe Devle. Te šaj te mothovi soj tano verno e kraljese hem te na ovel kaznimo, o Danilo valjanđa 30 dive te na molini pe e Jehovase. Ama, ov na ćerđa odova. Sebepi odova, hine fordimo ki lavovsko jama. Ama, o Jehova nagradinđa le sebepi olesi vernost ađahar so spasinđa le ando lavija (Dan. 6:12-15, 20-22). Sar šaj amen te mothova so hijam verna sar o Danilo?

12. Sar o Danilo barjaćerđa pi vernost premalo Jehova?

¹² Sar so pominđam angleder, te šaj te ova verna e Jehovase amen valjani but te manga le. O Danilo aćhilo verno e Jehovase odolese so but manglja pe nebesko Dade. Ov šaj hine te ovel le asavko mangipe odolese so razmislinđa ando Jehovase osobine hem ando odova sar mothovi len (Dan. 9:4). Isto ađahar, ov razmislinđa ando buća kola o Jehova ćerđa olese hem pe narodose hem sebepi  odova hine but zahvalno (Dan. 2:20-23; 9:15, 16).

13. (a) Save izazovija isi len amare terne? Vaćer jekh primer. (Dikh i slika.) (b) Sar soj tano mothovdo ko video, so šaj te ćere ked avera pućena tut, da li e Jehovase svedokija podržinena okolen kola tane homoseksualcija?

¹³ Sar o Danilo, hem amare terne tane okružime e manušencar kola na poštujinena e Jehova hem olese merilija. Asavke manuša šaj na mangena nikas ko verujini ko Devel. A disave olendar čak tane nasilna premalo amare terne hem mangena te ćhiven len te na oven verna e Jehovase. Akana ka dikha so desinđa pe jekhe ternese andi Australija, kova vićini pe Grejem. Ov hine le but phari situacija đi hine ki srednjo škola. O profesor pućlja sarinen sar bi reagujinena ked bi olengo amal phenela lenđe soj tano homoseksualco. Phenđa lenđe te ušten hem sare kola podržinena odova način života te terđon ki jekh strana, a ko na podržini ki dujto strana. O Grejem phenela: „Sa o učenikija, osim me hem jekh phral, terdilje ki strana koja podržini asavko način života.“ Ama i situacija ulji pana pogore hem olese hine pana popharo te aćhol verno e Jehovase. Ov pana phenela: „Jekh sati, kobor trajinđa odova čas, o učenikija hem o profesor marđe amenđe muj hem vređinđe amen. Dinđum sa mandar te braninav mi vera ko jekh smireno način. Ama, on na manglje te šunen nijekh lafi.“ Sar osetinđa pe o Grejem? Ov phenela: „Na hine manđe sa jekh so marđe maje muj, ama hijum le but bahtalo so aćhiljum verno e Jehovase hem so braninđum mi vera.“ c

14. Kova tano jekh način sar šaj te barjaćere ti vernost premalo Jehova?

¹⁴ Sar o Danilo, so pobuter mangaja e Jehova pana pobuter ka ova odlučna te aćhova lese verna. Odova mangipe šaj te barjaćera ađahar so ka sikljova ando Jehovase osobine. Na primer, šaj te proučina ando buća kola ov stvorinđa (Rimlj. 1:20). Ako mangeja to mangipe premalo Jehova te ovel pana pobaro hem pana pohor te poštujine le, šaj te čitine o serije ando člankija: „Da li je to neko osmislio?“ ili te dikhe o videa. Isto ađahar, šaj te čitine o brošure Da li je život nastao stvaranjem? hem Poreklo života – pet pitanja koja zaslužuju odgovor. Dikh so phenđa i Ester andi Danska kotar akala publikacije: „Olengi logika tani but šukar. Akala brošure na phenena tuće ko so valjani te verujine, već jednostavno mothovena tuće o činjenice hem mukhena tut kokri te odlučine.“ O Ben, kolestar angleder vaćerđam, phenela: „Akava materijali but zorjaćerđa mi vera. Ov dokažinđa maje so o Jehova stvorinđa o životi.“ Ked ka proučine akava materijali, verovatno ka složine tut odoleja so pisini ki Biblija: „Jehova, Devla amaro, dostojno hijan te primine i slava, i čast hem i moć, sose tu sa stvorinđan hem te voljaja sa ulo hem stvorimo tano“ (Otkr. 4:11). d

15. Kova tano aver način sar šaj te zorjaćere to amalipe e Jehovaja?

¹⁵ Pana jekh način sar šaj te barjaćera amaro mangipe premalo Jehova tano ađahar so ka proučina ando Isuseso životi. Odova ćerđa jekh terni phen koja vićini pe Samira, a živini ki Nemačka. Oj  phenela: „Pošukar upoznajinđum e Jehova prekalo Isus.“ Ked hine tikni, olaće hine pharo te haljol so o Jehova isi le osećanja, ama hine laće lokho te haljol sar o Isus osetini pe. Oj pana phenela: „Me mangava e Isuse odolese soj tano šukar amal hem so but manglja e ćhavoren.“ So pobuter sikljilji ando Isus, pana popaše ulji e Jehovaja. Sose? Oj phenela: „Hari pohari haljiljum so o Isus savršeno oponašini pe Dade. On tane but slična. Isto ađahar, haljiljum so jekh ando razlog sose o Jehova bićhalđa e Isuse te avel ki phuv tano so amen šaj prekalo Isus pana pošukar te penđara e Jehova“ (Jov. 14:9). Ako mangeja te zorjaćere to amalipe e Jehovaja, sose ne bi odvojineja vreme te proučine ando Isus? Ako ćereja odova, to mangipe hem ti vernost premalo Jehova ka barjon.

16. Sose tano šukar te ova verna? (Psalam 18:25; Mihej 6:8)

¹⁶ Ako hijam verna amare amalenđe, tegani hem on ka oven verna amenđe (Ruta 1:14-17). Isto ađahar, ako hijam verna e Jehovase, tegani ka ovel amen mir hem ka ova zadovoljna. Sose? Odolese so o Jehova obećini so ka ovel verno okolenđe kola tane verna olese. (Čitin Psalam 18:25; Mihej 6:8.) Razmislin akalestar, iako hijam but tikne ked uporedinaja amen e Svemoćno Devleja, ov obećini amenđe so uvek ka mangel amen. A ked isi amen asavko amalipe e Jehovaja, tegani nijekh kušnja, nijekh protivnik, pa čak ni o meribe na ka odvojini amen kotar Jehova (Dan. 12:13; Luka 20:37, 38; Rimlj. 8:38, 39). Odolese, but tano važno te oponašina o primer kotar Danilo hem te aćhova verna e Jehovase.

17-18. So pana šaj te sikljova ando Danilo?

¹⁷ Ko akava članko vaćerđam ando Danilose duj osobine. Ama, olestar šaj te sikljova pana but buća. Na primer, o Jehova dinđa le but vizije, sune hem sposobnost te tumačini o proročanska poruke. But olese proročanstvija već ispuninđe pe, a avera dena amen disave detaljija ando buduća događaja kola ka utičinen upro svako manuš ki phuv.

¹⁸ Ko aver članko ka razmotrina e Danilose duj proročanstvija. But tano važno te haljova odola proročanstvija. Odova šaj te pomožini sarinenđe pana akana te ana šukar odluke. Odola proročanstvija ka zorjaćeren amari hrabrost hem vernost te šaj te ova spremna aso kušnje kola ađićerena amen.