ΜΑΘΗΜΑΣ 16
Τι Υποστηρίνεν ι Αλήθεια ι Μεριμάσκε
«Αγαβάσα καλά λάφια ισί μπαγιά ντα καλά ισί ψεύτικα».—1 ΙΩΑΝ. 4:6.
ΥΜΝΟΣ 137 Ντε-αμέν Θάρρος
ΣΟ ΚΑ ΝΤΙΚΧΑΣ *
1, 2. (α) Σαρ χουχαβέλα ο Μπενγκ ι τζενέν; (β) Σο κα ντικχάς ανταλέ μαθημάστε;
Ο ΜΠΕΝΓΚ, «ο ντατ ι ψεμάσκο», χουχαβέλα ι τζενέν από αζομάν σο τζουβντιόλας ο Αδάμ ντα η Εύα. (Ιωάν. 8:44) Σικλιαρέλα μπουτ ψέματα ι μεριμάσκε ντα ι ζωγιάκε σοράν κατά μεριπέ. Ο τζενέ σο πακιάνα ανταλά ψέματα κερένα μπουτ έθιμα. Οτθάρ, μπουτ πφραλά ντα πφενιά πρέπει τι «κερέν μπουτ προσπάθεια για την πίστη» κάνα μερέλα εκ τζενό λένγκε φαμιλιάταρ ή οτθέ σο μπεσένα.—Ιούδα 3.
2 Άμα τθερένα ασακέ δοκιμασίες, σο κα βοηθίνελ-τουμέν τι ατσσόν σταθεροί οντουλέντε σο σικλιαρέλα η Γραφή ι μεριμάσκε; (Εφεσ. 6:11) Σαρ κα κοβλιαρέν ι ντουκχ αμαρέ πφραλένγκι ντα σαρ κα ντεν-λεν ζορ άμα πιένενα-λεν ο γιαβερά τι κερέν έθιμα σο να μανγκέλα ο Ντεβέλ; Ανταλέ μαθημάστε κα σικλιάς σαρ βοηθίνελα-αμέν ο Ιεχωβά. Πρώτα, κα ντικχάς σο βακερέλα η Αγία Γραφή ι μεριμάσκε.
Η ΑΛΗΘΕΙΑ Ι ΜΟΥΛΕΝΓΚΕ
3. Σο αβιλό-πες κάνα ο τζενέ πακιασάλε ο πρώτος ψέμας;
3 Ο Ντεβέλ να μανγκέλας τι μερέν ο τζενέ. Αλλά για τι τζουβντιόνας για πάντα, ο Αδάμ ντα η Εύα έπρεπε τι ντεν καν ι Ιεχωβάς, σο ντινάς-λεν ακαγιά απλή εντολή: «Κατά δέντρος σο ντέλα γνώση ι λατσσιμάσκε ντα ι γκεραλιμάσκε δεν πρέπει τι χας, σόσκε οντουβά ντιβές σο κα χας λέσταρ σίγουρα κα μερές». (Γέν. 2:16, 17) Ο Μπενγκ αντράλ εκχέ σαπέσταρ βακερντάς κι Εύα: «Σίγουρα να κα μερέν». Δυστυχώς, η Εύα πακιαντάς ο ψέμας ντα χαλάς ο φρούτος. Σοράν, χαλάς λάκο ρομ-ντα. (Γέν. 3:4, 6) Αντικάς, αβιλί η αμαρτία ντα ο μεριπέ σαρέ κο τζενέ.—Ρωμ. 5:12.
4, 5. Σαρ χουχαβέλα ο Μπενγκ ι τζενέν μέχρι αντιβές;
4 Ο Αδάμ ντα η Εύα μουλέ, ακριβώς σαρ βακερντάας ο Ντεβέλ. Αλλά ο Μπενγκ να τσσιναντάς τι βακερέλ ψέματα ι μεριμάσκε. 1 Τιμ. 4:1.
Πιο σοράν, βακερντάς γιαβερά-ντα ψέματα. Εκ ανταλένταρ ισί ότι κάνα μερέλα εκ τζενό συνεχίνελα τι τζουβντιόλ κάπου γιαβερτθέ σαρ πνεύμας. Ανταβά ψέμας σο βακέρντιβελα με μπουτ διαφορετικούς τρόπους χουχαντάς ντα συνεχίνελα τι χουχαβέλ μέχρι αντιβές μπουτέ τζενέν.—5 Σόσκε αζόμ μπουτ τζενέ πακιάνα ο ψέματα ι Μπενγκέσκε; Ο Μπενγκ τζανέλα σαρ νιωθίνενα ο τζενέ ι μεριμάσκε ντα χρησιμοποιήνελα οντουλά σο τζανέλα για τι χουχαβέλ-λεν. Επειδή κερντιλάμ για τι τζουβντιάς για πάντα, να μανγκάσα τι μεράς. (Εκκλ. 3:11) Ο μεριπέ ισί αμένγκε σαρ εκ ντουσμάνι.—1 Κορ. 15:26.
6, 7. (α) Ατσσικιαρντάς ο Μπενγκ γκεραντί ι αλήθεια ι μουλένγκε; Εξηγίνεν. (β) Σαρ νασκιαρέλα αμαρί νταρ η αλήθεια ι Γραφιάκι;
6 Σο-ντα τι κερέλα ο Μπενγκ, η αλήθεια ι μεριμάσκε να ατσσιλί γκεραντί. Ακανά πιο μπουτ τζενέ τζανένα ντα σικλιαρένα αντράλ κατά Γραφή σο αβέλα-πες κάνα μεράσα ντα σο κα κερέλ ο Ντεβέλ ι μουλένγκε. (Εκκλ. 9:5, 10· Πράξ. 24:15) Ανταλά αλήθειες λοκχιαρένα αμαρό γκι, νασκιαρένα αμαρί νταρ ντα σικαβένα αμένγκε ξεκάθαρα σο αβέλα-πες κάνα μερέλα εκ τζενό. Για παράδειγμας, να νταράσα κατά μουλέ ούτε νταράσα λένγκε. Τζανάσα ότι να τζουβντιόνα ντα ναστί κερένα κακός καεκχέσκε. Ισί σαρ τι σοβένα πφαρές. (Ιωάν. 11:11-14) Ντα τζανάσα ότι ο μουλέ να αγαβένα ότι νακχένα ο μπρεσά. Οτθάρ, ατζέ-ντα οντουλά σο μουλέ μπουτ μπρεσά πιο τζανγκλέ, κάνα κα ιστίν, κα αμντίνεν ότι να νακχλό ούτε εκ λεπτός.
7 Η αλήθεια ι μουλένγκε ισί ξεκάθαρη, απλή ντα λογική, αντικάς νανέ; Ισί μπουτ διαφορετική κατά ψέματα ι Μπενγκέσκε σο γκεραβένα ι αλήθεια! Ανταλά ψέματα εμ χουχαβένα ι τζενέν, αλλά εμ ανένα λατζ κο ναβ Οντουλέσκο σο κερντάς-αμέν. Για τι αγαβάς πιο λατσσές σο ζιάνι κερντάς ο Μπενγκ, κα ντικχάς τριν ερωτήσεις: Σαρ αντέ λατζ κο ναβ κι Ιεχωβάσκο ο ψέματα ι Μπενγκέσκε; Σαρ κερένα ι τζενέν τι αμντίνεν ότι να χρειαζίντιβελα τι πακιάν κι θυσία κι Χριστόσκι; Σαρ μπαριαρντέ ι ντουκχ ντα ο βάσανα ι τζενένγκε;
Ο ΨΕΜΑΤΑ Ι ΜΠΕΝΓΚΕΣΚΕ ΚΕΡΝΤΕ ΜΠΑΡΟ ΖΙΑΝΙ
8. Σαρ ανένα λατζ κι Ιεχωβάσκο ναβ ο ψέματα σο σικλιαρέλα ο Μπενγκ ι μουλένγκε σαρ βακερέλα ο εδάφιος Ιερεμίας 19:5;
8 Ο ψέματα σο σικλιαρέλα ο Μπενγκ ι μουλένγκε ανένα λατζ κι Ιεχωβάσκο ναβ. Εκ 1 Ιωάν. 4:8) Σαρ νιωθίνενα τουμέν ανταλέσκε; Ντα σαρ νιωθίνελα ο Ιεχωβά, οντουβά σο να μανγκέλα ιτς τι ντικχέλ ι τζενέν τι τσσίντεν ταλαιπωρία;—Διαβάνεν Ιερεμίας 19:5.
ανταλέ ψεματένταρ ισί ότι ο μουλέ πφαμπόνα κι γιακ. Ασακέ λάφια ανένα λατζ κι Ντεβλέσκο ναβ! Σόσκε; Κι πραγματικότητα, κερένα ι τζενέν τι πακιάν ότι ο Ντεβέλ σο ισί αγάπη μοιάζελα κο Διάβολος. (9. Σαρ επηρεάνενα ο ψέματα ι Μπενγκέσκε ι τζενένγκι πίστη κι θυσία κι Χριστόσκι σο βακέρντιβελα κο εδάφια Ιωάννης 3:16 ντα 15:13;
9 Ο ψέματα σο σικλιαρέλα ο Μπενγκ ι μεριμάσκε κερένα ι τζενέν τι αμντίνεν ότι να χρειαζίντιβελα τι πακιάν κι θυσία κι Χριστόσκι. (Ματθ. 20:28) Εκ γιαβέρ μπενγκαλό ψέμας ισί ότι η ψυχή ι τζενένγκι να μερέλα. Άμα ισινέ μπαγιά ανταβά, σαρέ κα τζουβντιόνας για πάντα. Ο Χριστός να κα χρειαζίντιβελας τι ντελ πι ζωή σαρ λύτρος για τι τζουβντιάς για πάντα. Ντεν-τουμέν γκοντί ότι η θυσία ι Χριστόσκι ισί ο πιο μπαρό δώρος σο κερντάς ο Ντεβέλ ι τζενένγκε για τι σικαβέλ καζόμ μπουτ μανγκέλα-λεν. (Διαβάνεν Ιωάννης 3:16· 15:13) Σκεφτίνεν σαρ ντικχέλα ο Ιεχωβά ντα ο Ιησούς ο ψέματα σο κερένα ι τζενέν τι πακιάν ότι να χρειαζίντιβασα ανταβά πολύτιμος δώρος!
10. Σαρ μπαριαρένα ι ντουκχ ντα ο βάσανα ι τζενένγκε ο ψέματα σο σικλιαρέλα ο Μπενγκ ι μεριμάσκε;
10 Ο ψέματα σο σικλιαρέλα ο Μπενγκ μπαριαρένα ι ντουκχ ντα ο βάσανα ι τζενένγκε. Μπάζιμα βακερένα οντουλένγκε σο χασαρντέ εκχέ τσσαβές ότι λιντάς-λες ο Ντεβέλ για τι κερέλ-λες άγγελος κο ουρανός. Κοβλιαρέλα λένγκι ντουκχ ανταβά μπενγκαλό ψέμας ή μπαριαρέλα-λα; Ο ψέμας ότι υπαρχίντιβελα κόλαση, αβιλό εκ δικαιολογία για τι κερέν ο τζενέ βασανιστήρια, σαρ για παράδειγμας τι πφαμπαρέν κι γιακ οντουλέν σο να πακιάνας λένγκε κχανγκιριάτε. Σαρ βακερέλα εκ βιβλίος για την ισπανική Ιερά Εξέταση, μερικοί οντουλένταρ σο κερένας ανταβά μπέτι πράγμας μπορεί τι πακιάνας ότι απλώς σικαβένας οντουλέ τζενένγκε «σαρ κα αβέλας τι πφαμπόν για πάντα» για τι μετανιώνεν πριν τι μερέν ντα μα τι τζαν κι κόλαση. Μπουτέ τθεμέντε, ο τζενέ νιωθίνενα αναγκασμέ τι μουκχέν πράγματα για τι χαλ ή τι πιλ ο μουλό, τι ιλιαβέν ή μανγκένα λέσταρ βοήθεια. Γιαβερά κερένα πράγματα ι μουλένγκε για μα τι τιμωρίνεν-λεν. Δυστυχώς, ανταλά μπενγκαλέ ψέματα σο πακιάνα ο τζενέ να κοβλιαρένα μπαγιά λένγκι ντουκχ. Αλλά ανένα πιο μπαρί ανησυχία ή ατζέ-ντα νταρ.
ΣΑΡ ΤΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΝΑΣ Ι ΑΛΗΘΕΙΑ Ι ΓΡΑΦΙΑΚΙ
11. Σαρ μπορεί τι πιένεν-αμέν αμαρέ τζενέ ή αμαρέ αμαλά μα τι ντας καν κι Ντεβλέσκο Λάφι;
11 Αμαρί αγάπη ι Ντεβλέσκε ντα λέσκε Λαφίσκε ντέλα-αμέν ζορ για τι ντας καν ι Ιεχωβάς ατζέ-ντα κάνα αμαρέ τζενέ ή αμαρέ αμαλά σο μανγκένα αμαρό λατσσιπέ πιένενα-αμέν τι κεράς πράγματα ι μουλένγκε σο να μανγκέλα ο Ντεβέλ. Μπορεί τι βακερέν αμένγκε ότι να μανγκάας ή να σεβάναας ι μουλές για τι κερέν-αμέν τι λατζάς. Ή μπορεί τι βακερέν ότι αμαρί συμπεριφορά κα κερέλ ι μουλές τι ανέλ προβλήματα κο τζουβντέ. Σαρ κα υποστηρίνας ι αλήθεια ι Γραφιάκι; Ντικχέν ο αρχές ι Γραφιάκε σο ισί πιο τελέ.
12. Καλά έθιμα ι μουλένγκε να μανγκέλα ο Ντεβέλ;
12 Τι αβέν αποφασισμέ τι «νασέν» κατά πράγματα ντα κατά έθιμα σο να μανγκέλα ο Ντεβέλ. (2 Κορ. 6:17) Εκχέ τθανέστε κι Καραϊβική, μπουτ τζενέ πακιάνα ότι, κάνα μερέλα εκ τζενό, αβέλα «τζατζία» ντα τιμωρίνελα οντουλέν σο συμπεριφερισάλε λέσκε μπέτι. Η «τζατζία» μπορεί ατζέ-ντα «τι κερέλ ζιάνι εκχέ σαστέ τθεμέστε», βακερέλα εκ άρθρος. Κι Αφρική ισί έθιμος τι ιτσσαρέν ο ανιάδες κο κχερ κι μουλέσκο ντα τι βουρτίνεν οκιά μπάνταρ ο φωτογραφίες. Σόσκε; Μερικοί βακερένα ότι ο μουλό δεν πρέπει τι ντικχέλ πο νεαυτός! Σαρ υπηρέτες ι Ιεχωβάσκε, να πακιάσα μασάλια ντα να κεράσα πράγματα σο υποστηρίνενα ι Μπενγκέσκε ψέματα!—1 Κορ. 10:21, 22.
13. Άμα να ισινέν σίγουροι για εκ έθιμος, σο πρέπει τι κερέν σαρ βακερέλα ο εδάφιος Ιακώβου 1:5;
13 Άμα να ισινέν σίγουροι για εκ έθιμος ή συνήθεια, προσευχίντιβεν κο Ιεχωβά ντα μανγκέν λέσταρ τι ντελ-τουμέν σοφία. (Διαβάνεν Ιακώβου 1:5) Σοράν, ρόντεν κο έντυπα. Άμα κα χρειαζίντιβελ, πουτσέν ι πρεσβυτερόν τουμαρέ κχανγκιριάτε. Βον να κα βακερέν τουμένγκε σο τι κερέν, αλλά κα σικαβέν τουμένγκε αρχές ι Γραφιάκε, σαρ ανταλά σο ισί ατθέ. Κάνα κερένα ανταλά πράγματα, γυμνάνενα «ι ικανότητα τι αγαβέν», ντα οντιά ικανότητα κα βοηθίνελ-τουμέν τι “ξεχωρίνεν σο ισί σωστός ντα σο ισί λάθος”.—Εβρ. 5:14.
14. Σο κα κεράς για μα τι χασαρέν ο γιαβερά πουμαρί πίστη ιτιρί αμένταρ;
14 «Τι κερέν τα πάντα για τι ντιντιόλ δόξα κο Ντεβέλ. Μα κερέν [ι γιαβερέν] τι χασαρέν πουμαρί πίστη». (1 Κορ. 10:31, 32) Κάνα αποφασίνασα άμα κα κεράς εκ έθιμος, πρέπει επίσης τι σκεφτίνας σαρ μπορεί τι επηρεάντιβελ η συνείδηση ι γιαβερένγκι, ντα ατζέ πιο μπουτ αμαρέ πφραλένγκι. Ποτές να κα μανγκάας τι κεράς εκχέ τζενές τι χασαρέλ πι πίστη! (Μάρκ. 9:42) Ντα να μανγκάσα τι προσβαλίνας σινανέ οντουλέν σο νανέ Μάρτυρες. Η αγάπη κα κερέλ-αμέν τι κεράς λέντζαρ λάφι με σεβασμός, κάτι σο δοξάνελα ι Ιεχωβάς. Σίγουρα, δεν πρέπει τι χας-αμέν ι τζενέντζαρ ούτε τι πρασάς λένγκε έθιμα. Μα μπιστρέν ότι η αγάπη τθερέλα ζορ! Άμα σικαβάσα ότι μανγκάσα, αγαβάσα ντα σεβάνασα ι γιαβερέν, μπορεί τι κοβλιαράς ο γκι οντουλένγκο σο τζάνα αμέντζαρ κόντρα.
15, 16. (α) Σόσκε ισί λατσσό τι βακερέν κο γιαβερά σο πακιάνα; Βακερέν εκ παράδειγμας. (β) Σαρ επηρεάνενα-αμέν ο λάφια ι Παυλόσκε σο ισί κο εδάφιος Ρωμαίους 1:16;
15 Τι βακερέν κο τζενέ οτθέ σο μπεσένα ότι ισινέν Μάρτυρες ι Ιεχωβάσκε. (Ησ. 43:10) Άμα εκ τζενό αμαρέ φαμιλιάταρ κα μερέλ, αμαρέ τζενέ ντα αμαρέ γείτονες μπορεί τι χολιάνεν μπουτ άμα να κα κεράς εκ έθιμος. Μπορεί τι αβέλ πιο εύκολος τι αντιμετωπίνας ανταβά πρόβλημας άμα κα εξηγίνας πιο τζανγκλέ οντουλά σο πακιάσα. Ο Φρανσίσκο, σο μπεσέλα κι Μοζαμβίκη, γραφίνελα: «Κάνα με ντα μι ρομνί, η Καρολίνα, σικλιλάμ ι αλήθεια, βακερντάμ αμαρέ φαμιλιάκε ότι κα τσσιναβάας τι ντας λατρεία ι μουλέν. Δοκιμασάλαμ κάνα μουλί η πφεν ι Καρολινάκι. Ο έθιμος ισί τι τθοβέν ι μουλές. Σοράν, ο πιο κοντινός συγγενής πρέπει τι σοβέλ τριν ντιβές οτθέ σο τσσορντέ ο πανί. Ο τζενέ πακιάνα ότι ανταλά έθιμα κερένα ι μουλέσκο γκι. Ο τζενέ ι Καρολινάκε μπεκλεντίνενας λάταρ τι κερέλ-λες ανταβά».
16 Σο κερντάς ο Φρανσίσκο ντα λέσκι ρομνί; Ο Φρανσίσκο βακερέλα: «Επειδή μανγκάσα ι Ιεχωβάς ντα μανγκάσα τι κεράς λέσκο γκι, να κερντάμ ανταβά έθιμος. Ο τζενέ ι Καρολινάκε χολιασάλε μπουτ. Κατηγοριντέ-αμέν ότι να σεβάνασα ι μουλέν ντα βακερντέ ότι να κα αβένας τι ντικχέν-αμέν ντα να κα βοηθίνενας-αμέν πάλι. Επειδή βακερντάμας λένγκε πιο τζανγκλέ σο πακιάσα, να κερντάμ λέντζαρ λάφι ανταλέ θεμάσκε καζόμ ισινέ χολιαμέ. Ντα μερικοί αμαρέ τζενένταρ τσσιντιντέ αμένταρ επειδή βακερντάμας από πριν ότι να κεράσα ανταλά έθιμα. Πιο σοράν, ο τζενέ ι Καρολινάκε ηρεμισάλε ντα αγαπησάλαμ. Μερικοί λένταρ αβιλέ αμαρέ κχερέστε για τι μανγκέν Γραφικά έντυπα». Μα τι λατζάς ποτές σο υπερασπίνασα ι αλήθεια ι μεριμάσκε.—Διαβάνεν Ρωμαίους 1:16.
ΚΟΒΛΙΑΡΑΣΑ Ι ΝΤΟΥΚΧ ΟΝΤΟΥΛΕΝΓΚΙ ΣΟ ΜΟΥΛΟ ΛΕΝΤΑΡ ΕΚ ΤΖΕΝΟ ΝΤΑ ΝΤΑΣΑ-ΛΕΝ ΖΟΡ
17. Σο κα βοηθίνελ-αμέν τι αβάς “πραγματικά αμαλά” αμαρέ πφραλένγκε σο χασαρντέ εκχέ τζενές;
17 Κάνα αμαρέ πφραλά χασαρένα εκχέ αγαπημέ τζενές, ο κάθε εκ αμένταρ πρέπει τι κερέλ ο πιο λατσσό σο μπορίνελα για τι αβέλ «πραγματικός αμάλ . . . , πφραλ σο μπιάντιλο ι ντιβεσένγκε σο αβέλα στεναχώρια». (Παρ. 17:17) Σαρ κα αβάς “πραγματικά αμαλά” αμαρέ πφραλένγκε άμα πιένενα-λεν τι κερέν έθιμα σο να μανγκέλα ο Ντεβέλ; Ντικχέν ντούι αρχές ι Γραφιάκε σο βοηθίνενα-αμέν τι κοβλιαράς ι ντουκχ οντουλένγκι σο χασαρντέ εκχέ τζενές.
18. Σόσκε δακρυσάλο ο Ιησούς, ντα σο μπορίνασα τι σικλιάς λέσκε παραδειγμάσταρ;
18 «Τι ροβέν οντουλέντζαρ σο ροβένα». (Ρωμ. 12:15) Μπορεί μα τι τζανάσα σο τι βακεράς εκχέ τζενέσκε σο ισί μπουτ στεναχωριμέ. Ατζέ-ντα άμα να τζανάσα σο τι βακεράς, κάνα ντικχένα-αμέν τι ροβάς, κα τζανέν ότι πφαμπάσα λένγκε. Κάνα μουλό ο Λάζαρος, σο ισινέ αμάλ ι Ιησούσαρ, η Μαρία, η Μάρθα ντα γιαβερά ροντέ πουμαρέ αγαπημέ πφραλέσκε ντα αμαλέσκε. Κάνα ερεσλό ο Ιησούς σταρ ντιβεσά πιο σοράν, «δακρυσάλο» βοβ-ντα, παρόλο σο τζανέλας ότι ατζεχάνικ κα αναστίνελας-λες. (Ιωάν. 11:17, 33-35) Λέσκε δάκρυα σικαβένας σαρ νιωθίνελας λέσκο Ντατ. Κάνα ο τζενέ ι Λαζαρόσκε ντικχλέ ο δάκρυα ι Ιησούσκε, αγαντέ ότι ο Ιησούς μανγκέλας-λεν μπαγιά, ντα ανταβά σίγουρα κοβλιαρντάς ι ντουκχ ι Μαριάκι ντα ι Μαρθάκι. Κάνα νιωθίνενα αμαρέ πφραλά-ντα ότι μανγκάσα-λεν ντα πφαμπάσα λένγκε, τζανένα ότι νανέ κορκορέ αλλά τθερένα πασέ πουμέντε λατσσέ αμαλέν σο ντένα-λεν ζορ.
19. Κάνα κοβλιαράσα ι ντουκχ αμαρέ πφραλένγκι σο χασαρντέ εκχέ τζενές, σαρ μπορίνασα τι κεράς οντουβά σο βακερέλα ο εδάφιος Εκκλησιαστής 3:7;
19 «Βακίτι μα τι κερέλ λάφι εκ τζενό ντα βακίτι τι κερέλ λάφι». (Εκκλ. 3:7) Εκ γιαβέρ τρόπος για τι κοβλιαράς ι ντουκχ αμαρέ πφραλένγκι σο χασαρντέ εκχέ τζενές ισί τι ασουνάς-λεν. Μουκχέν-λεν τι πουτρέν τουμένγκε πουμαρό γκι, ντα μα χολιάνεν άμα “κα βακερέν λάφια χωρίς τι σκεφτίνεν-λεν”. (Ιώβ 6:2, 3) Μπορεί τι αβέν ατζέ πιο στεναχωριμέ επειδή λένγκε τζενέ σο νανέ Μάρτυρες πιένενα-λεν. Οτθάρ, προσευχίντιβεν λέντζαρ. Μολίνεν “Οντουλές σο ασουνέλα προσευχή” τι ντελ-λεν ζορ ντα τι βοηθίνελ-λεν τι σκεφτίνεν σωστά. (Ψαλμ. 65:2) Άμα αβέλα-πες, διαβάνεν λέντζαρ ι Γραφή. Ή διαβάνεν εκ θέμας κατά έντυπα, σαρ για παράδειγμας εκ ιστορία πφραλέσκι σο κα ντελ-λεν ζορ.
20. Σο κα ντικχάς κο γιαβέρ μάθημας;
20 Σο σουκάρ ισί σο τζανάσα ι αλήθεια ι μουλένγκε ντα ο μπουτ σουκάρ πράγματα σο κα κερέλ ο Ντεβέλ οντουλένγκε σο ισί κο μεζάρια! (Ιωάν. 5:28, 29) Οτθάρ, αμαρέ λαφίντζαρ ντα οντουλέντζαρ σο κεράσα, τι υποστηρίνας μπίνταρανες ι Γραφιάκι αλήθεια ντα τι βακεράς-λα κο γιαβερά κάνα ντιντιόλα-αμέν η ευκαιρία. Κο γιαβέρ μάθημας κα ντικχάς κάτι γιαβέρ σο χρησιμοποιήνελα ο Μπενγκ για τι γκεραβέλ κατά τζενέ ι αλήθεια—ο μπενγκαλέ πράγματα. Κα ντικχάς σόσκε δεν πρέπει τι τθεράς συνήθειες ντα διασκέδαση σο κερένα-αμέν τι περάς κι Μπενγκέσκε βαστά.
ΥΜΝΟΣ 16 Τθάβντεν κι Βασιλεία κι Ντεβλέσκι!
^ παρ. 5 Ο Μπενγκ ντα ο δαίμονες χουχαβένα ι τζενέν οντουλέντζαρ σο σικλιαρένα ι μουλένγκε. Ο τζενέ σο πακιάνα ανταλά ψέματα κερένα έθιμα σο να μανγκέλα ο Ντεβέλ. Ανταβά μάθημας κα βοηθίνελ-τουμέν τι ατσσόν πιστοί κο Ιεχωβά κάνα ο γιαβερά πιένενα-τουμέν τι κερέν ασακέ έθιμα.
^ παρ. 55 ΣΟ ΣΙΚΑΒΕΛΑ Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Καζόμ εκ τζουβέλ ροβέλα επειδή χασαρντάς εκχέ αγαπημέ τζενές, λάκε τζενέ σο ισί Μάρτυρες κοβλιαρένα λάκι ντουκχ.
^ παρ. 57 ΣΟ ΣΙΚΑΒΕΛΑ Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Αφού πρώτα ρόντελα για το έθιμα σο κερένα ο τζενέ κο κηδείες, εκ Μάρτυρας εξηγίνελα λατσσιμάσαρ πι τζενένγκε οντουλά σο πακιάλα.
^ παρ. 59 ΣΟ ΣΙΚΑΒΕΛΑ Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Πρεσβύτεροι κοβλιαρένα ι ντουκχ εκχέ πφραλέσκι σο χασαρντάς εκχέ αγαπημέ τζενές ντα ντένα-λες ζορ.