• «Νιωθίναβας σαρ τι τζάλας μο ρομ μπουτ φαρ γιαβερέ τζουβλίντζαρ».

• «Λατζάβας, νιωθίναβας ότι να ισινόμας σουκάρ τζουβέλ ντα πακιάβας ότι ισινόμας άχρηστη».

• «Ναστί κεράβας λάφι καεκχέστε ανταλέ πραγμάσκε. Ντουκχάβας αντρά-μάντε».

• «Νιωθίναβας ότι ο Ιεχωβά να πφαμπόλας μάνγκε».

Ο λάφια σο ισί πο οπρέ σικαβένα καζόμ μπουτ ντουκχάλα εκ τζουβέλ κάνα λάκο ρομ ντικχέλα πορνογραφία. Ντα άμα ανταβά κερέλα-λες αποτσοράλ, για μπουτ μάσεκ ή μπρεσά, μπέκιμ βόι νιωθίνελα ότι ναστί ξαναντέλα λέσκε μπέσα. Σαρ βακερντάς εκ τζουβέλ: «Σκεφτίναβας: “Κον ισί ανταβά μουρς σο ισί πασέ μάντε; Μήπως γκεραβέλα μάνταρ γιαβερά-ντα πράγματα;”»

Ανταβά θέμας ετοιμασάλο εκχέ τζουβλιάκε σο λάκο ρομ ντικχέλα πορνογραφία. a Κα σικαβέλ αρχές ι Γραφιάκε σο μπορίνενα τι κοβλιαρέν ι ντουκχ εκχέ τζουβλιάκι, τι ντεν-λα ι σιγουριά ότι ο Ιεχωβά ισί λάσαρ, τι βοηθίνεν-λα πνευματικά ντα τι ηρεμίνεν λάκο γκι. b

Παρόλο σο να μπορίνενα τι κερέν κουμάντος σο κα κερέλ τουμαρό ρομ ντα σο να κα κερέλ, ισί κάποια πράγματα σο μπορίνενα τι κερέν για τι κοβλιαρέν τουμαρί ντουκχ ντα τι τθερέν πο μπουτ ειρήνη τουμαρέ γκοντιάτε. Ντικχέν ο πράγματα σο ισί πο τελέ.

Μα κατηγορίνεν τουμαρό νεαυτός. Εκ τζουβέλ μπέκιμ τι νιωθίνελ ότι φταίνελα βόι σο λάκο ρομ ντικχέλα πορνογραφία. Η Άλις c νιωθίνελας ότι μάλλον να ισινέ σουκάρ κο γιακχά πι ρομέσκε. Σκεφτίνελας: “Σόσκε μο ρομ μπεϊντίνελα τι ντικχέλ γιαβερέ τζουβλίν;” Μερικά τζουβλιά κατηγορίνενα πουμαρό νεαυτός ι τροπόσκε σο αντιδράνενα σόσκε πακιάνα ότι αντικάς κερένα ο πράγματα πο μπέτι. Η Ντανιέλ βακερέλα: «Ντικχάβας μο νεαυτός σαρ εκ νευριασμέ τζουβέλ σο καταστραφίνελας πο μπιαβ επειδή χολιάνελας».

Άμα νιωθίνενα τουμέν-ντα αντικάς, τι τζανέν ότι ο Ιεχωβά να κατηγορίνελα-τουμέν οντουλένγκε σο κερέλα τουμαρό ρομ. Ο εδάφιος Ιακώβου 1:​14 βακερέλα:  «Ο κάθε εκ δοκιμάντιβελα σόσκε ταρτίντιβελα ντα χουχάντιβελα κατά πράγματα σο μανγκέλα λέσκο γκι». (Ρωμ. 14:​12· Φιλιπ. 2:​12) Αντίς τι τσσουβέλ ο βάρετα οπρά-τουμέντε, ο Ιεχωβά εκτιμίνελα σο ισινέν αφοσιωμέ Λέστε.​—2 Χρον. 16:9.

Μπέκιμ επίσης ισί λατσσό τι αγαβέν ότι, κάνα εκ μουρς ντικχέλα πορνογραφία, ανταβά να μανγκέλα τι βακερέλ ότι λέσκι ρομνί νανέ σουκάρ. Ο ειδικοί βακερένα ότι η πορνογραφία κερέλα εκχέ τζενές τι αρχίνελ τι μανγκέλ ντα τι μπεϊντίνελ πράγματα σο καέκ τζουβέλ ναστί κερέλα-λεν.

Μα τσσουβέν μπουτ τουμαρέ γκίστε. Η Κάθριν βακερντάς ότι σαρό ο ντιβές σκεφτίνελας ότι λάκο ρομ ντικχέλας πορνογραφία. Η Φράνσις βακερντάς: «Κάθε φαρ σο να τζανάβα κάι ισί μο ρομ, χασαράβα μι γκοντί κατά ανησυχία. Χάλα-μαν η αγωνία σαρό ο ντιβές». Γιαβερά τζουβλιά βακερντέ καζόμ λατζάνα κάνα ισί γιαβερέ Χριστιανόντζαρ σο μπέκιμ τζανένα ο πρόβλημας σο τθερέλα λένγκο ρομ. Ντα γιαβερά βακερντέ καζόμ κορκορέ νιωθίνενα επειδή πακιάνα ότι καέκ ναστί αγαβέλα σο νακχένα.

Ισί λογικός τι νιωθίνεν αντικάς. Αλλά άμα βασανίνενα συνέχεια τουμαρί γκοντί ασακέ πραγματέντζαρ, κα τσσουβέν πο μπουτ τουμαρέ γκίστε. Αντίς τι κερέν-λες ανταβά, προσπαθίνεν τι σκεφτίνεν τουμαρί φιλία ι Ιεχωβάσαρ. Ανταβά κα βοηθίνελ-τουμέν τι αβέν πο ζουρανέ πνευματικά.​—Ψαλμ. 62:2· Εφεσ. 6:10.

Μπέκιμ τι βοηθίντιβεν άμα κα διαβάνεν ντα κα σκεφτίνεν λατσσές ο ιστορίες ι Γραφιάκε σο βακερένα τζουβλίνγκε σο νακχένας στεναχώριες. Κάνα ανταλά τζουβλιά μανγκλέ βοήθεια κατά Ιεχωβά αντράλ κατά προσευχή, λοκχιλό λένγκο γκι. Βοβ να νασκιαρέλας πάντα λένγκε προβλήματα, αλλά ντέλας-λεν ειρήνη. Για παράδειγμας, η Άννα τθερέλας «μπαρό κερκιπέ αντρέ πι γκίστε» ιτιρί οντουλένταρ σο νακχέλας. Αλλά κάνα “προσευχισάλι μπουτ σαάτι ανγκλάλ κο Ιεχωβά”, νιωσάλι ειρήνη παρόλο σο να τζανέλας ατζέ σο κα αβέλας-πες λάκε προβλημάσαρ.​—1 Σαμ. 1:​10, 12, 18· 2 Κορ. 1:3, 4.

Μανγκέν βοήθεια κατά πρεσβύτεροι. Βον κα αβέν «σαρ εκ τθαν σο αρακχαβέλα κατά μπαρμπάλ ντα κατά μπουτ μπρισίμ». (Ησ. 32:2) Μπορεί ατζέ-ντα τι σικαβέν τουμένγκε εκχέ πφενιά σο μπορίνενα τι πουτρέν λάκε τουμαρό γκι ντα αντικάς τι αρακχέν παρηγοριά.​—Παρ. 17:17.

Μπορίνενα άραγες τι βοηθίνεν τουμαρέ ρομές τι τσσιναβέλ ι μπέτι συνήθεια τι ντικχέλ πορνογραφία; Μπορεί. Η Αγία Γραφή βακερέλα ότι, για τι λύνας εκ πρόβλημας ή τι νικίνας εκχέ ζουρανέ ντουσμανίς, «πο  λατσσές [ισί] ο ντούι παρά ο εκ». (Εκκλ. 4:​9-12) Ο ειδικοί αρακχλέ ότι, κάνα εκ ζευγάρι συνεργαζίντιβελα, μπουτ φαρ ο μουρς σο ντικχέλα πορνογραφία μπορίνελα τι τσσιναβέλ ανταγιά μπέτι συνήθεια ντα λέσκι ρομνί μπορίνελα τι σικλιόλ τι ντελ λέσκε πάλι μπέσα.

Βέβαια, ισί μπουτ σημαντικός τουμαρό ρομ τι μανγκέλ μπαγιά ντα τι μαρέλ-πες για τι τσσιναβέλ ι μπέτι συνήθεια τι ντικχέλ πορνογραφία. Μολιντάς ι Ιεχωβάς τι ντελ-λες ζορ ντα μανγκλάς βοήθεια κατά πρεσβύτεροι; (2 Κορ. 4:7· Ιακ. 5:​14, 15) Τθερέλα καέκ σχέδιος σο κα ατσσικιαρέλ-λες ντουρ κατά πειρασμός; Για παράδειγμας, τσσουντάς όρια καζόμ σαάτι κα χρησιμοποιήνελ πο ηλεκτρονικές συσκευές ντα νασέλα από καταστάσεις σο τσσουβένα-λες κο πειρασμός; (Παρ. 27:​12) Μανγκέλα μπαγιά τι δεχτίνελ τουμαρί βοήθεια ντα τι βακερέλ τουμένγκε πάντα ι αλήθεια; Άμα βα, μπέκιμ μπορίνενα τι βοηθίνεν-λες.

Σαρ; Ντικχέν εκ παράδειγμας. Η Φελίσια παντρισάλι με τον Ίθαν, σο κολλισάλοας με την πορνογραφία από μπουτ χουρντί ηλικία. Η Φελίσια βοηθίνελα-λες μα τι αβέλ λέσκε δύσκολος τι κερέλ λάσαρ λάφι κάθε φαρ σο τζάλα τι περέλ πάλι κι πορνογραφία. Ο Ίθαν βακερέλα: «Πουτράβα μο γκι μι ρομνιάτε. Βόι βοηθίνελα-μαν λατσσιμάσαρ τι τσσουβάβ όρια ντα πουτσέλα-μαν τακτικά σαρ τζάβα-λεν. Επίσης, βοηθίνελα-μαν τι σκεφτίναβ προσεκτικά καζόμ μπουτ χρησιμοποιήναβα ο Ίντερνετ ντα κατέ χρησιμοποιήναβα-λες». Σίγουρα, η Φελίσια πληγώντιβελα σο τζανέλα ότι ο Ίθαν ταρτίντιβελα κι πορνογραφία. Βόι βακερέλα: «Αλλά μι χολί ντα μι ντουκχ σο νιωθίναβα να βοηθίνενα-λες τι ατσσόλ ντουρ ανταλέ μπέτι συνηθειάταρ. Αφού κα συζητίνας λέσκε δυσκολίες, ισί έτοιμος τι βοηθίνελ-μαν τι νταϊντίναβ μιρί-ντα ντουκχ».

Ασακέ συζητήσεις μπορίνενα τι βοηθίνεν, όχι σάντε ι ρομές τι ατσσόλ ντουρ κατά πορνογραφία, αλλά ι ρομνιά-ντα τι ντελ λέσκε πάλι μπέσα. Κάνα εκ ρομ μανγκέλα τι βακερέλ πι ρομνιάκε για το επιθυμίες σο τθερέλα, κάι τζάλα ντα σο κερέλα κάθε ντιβές, αζομάν να υπαρχίντιβενα μυστικά.

Πακιάνα ότι μπορίνενα τουμέν-ντα τι βοηθίνεν τουμαρέ ρομές εκχέ ασακέ τροπόσαρ; Άμα βα, κα μπορίνενας τι διαβάνεν ντα τι συζητίνεν ανταβά θέμας γιεκ. Οντουβά σο μανγκέλα τι πετυχίνελ τουμαρό ρομ ισί τι τσσιναβέλ τι ντικχέλ πορνογραφία ντα τι κερέλ-τουμέν τι ντεν λέσκε πάλι μπέσα. Αντίς τι νευριάνελ με το πράγματα σο ανησυχίνενα-τουμέν, πρέπει τι προσπαθίνελ τι αγαβέλ σαρ επηρεάνελα ο πρόβλημας τουμέν. Οντουβά σο μανγκένα τι πετυχίνεν τουμέν ισί τι στηρίνεν λέσκε προσπάθειες ντα τι ντεν-λες ι ευκαιρία τι κερδίνελ πάλι τουμαρί μπέσα. Ο ντούι-ντα κα χρειαζίντιβελ τι σικλιόν σο κερέλα ι τζενέν τι μανγκέν τι ντικχέν πορνογραφία ντα σαρ μπορίνενα τι νικίνεν ο πρόβλημας. d

Άμα νταρένα ότι, κάνα κα συζητίνεν ο πρόβλημας, κα νευριάνεν, σκεφτίνεν μήπως τι αβέλ τουμέντζαρ για χάνικ βακίτι εκ πρεσβύτερος σο νιωθίνενα ο  ντούι-ντα άνετα λέσαρ. Ντεν-τουμέν γκοντί ότι, ατζέ-ντα άμα τουμαρό ρομ τσσιναντάς ι συνήθεια τι ντικχέλ πορνογραφία, μπέκιμ τι χρειαζίντιβελ μπουτ βακίτι για τι μπορίνεν τι ντεν λέσκε πάλι μπέσα. Μα μουκχέν-τουμέν. Τι ρόντεν χουρντέ πραγματένγκε σο σικαβένα ότι τζάνα-λεν πο λατσσές τουμαρέ ρομέσαρ. Τι τθερέν ι ελπίδα ότι, καζόμ κα νακχέλ ο βακίτι, άμα κερένα ο ντούι-ντα υπομονή, τουμαρό μπιαβ τελικά κα αβέλ πάλι ζουρανό.​—Εκκλ. 7:8· 1 Κορ. 13:4.

Άμα τουμαρό ρομ κα περέλ πάλι κι πορνογραφία, μήπως ανταβά μανγκέλα τι βακερέλ ότι να μετανιωσάλο; Ή μήπως ανταβά μανγκέλα τι βακερέλ ότι να κα μπορίνελ ποτές τι τσσιναβέλ ι πορνογραφία; Όχι πάντα. Ειδικά άμα αβιλί λέσκι συνήθεια, κα μπορίνελας τι μαρέλ-πες σαρί πι ζωή. Τουμαρό ρομ μπορεί τι τσσιναβέλ ι πορνογραφία για μπουτ μπρεσά, αλλά κάποια στιγμή κα μπορίνελας τι περέλ πάλι. Για τι σταματίνελ-λες ανταβά, κα χρειαζίντιβελ τι κερέλ πο νεαυτός πο ζουρανό. Κα πετυχίνελ-λες ανταβά κάνα κα ακολουθίνελ εκ σχέδιος, σαρ ανταβά σο βακερντάμ πο οπρέ, ατζέ-ντα κάνα ντικχίντιβελα ότι νικιντάς πο πρόβλημας. (Παρ. 28:​14· Ματθ. 5:​29· 1 Κορ. 10:​12) Κα χρειαζίντιβελ “τι τθερέλ εκ νεβό τρόπος σκέψης” ντα τι σικλιόλ τι “μισίνελ ο γκεραλιπέ”​—δηλαδή ι πορνογραφία ντα σαρέ ο μπέτι συνήθειες σο τθερένα τι κερέν λάσαρ, σαρ ισί ο αυνανισμός. (Εφεσ. 4:​23· Ψαλμ. 97:​10· Ρωμ. 12:9) Μανγκέλα μπαγιά τι κερέλ ανταλά προσπάθειες; Άμα βα, μπέκιμ τελικά τι μπορίνελ τι τσσιναβέλ ντιπ ανταγιά συνήθεια. e

Σο αβέλα-πες όμως άμα τουμαρέ ρομές να χάλα-λες ανάγκη τι τσσιναβέλ ι πορνογραφία; Ισί λογικός τι νιωθίνεν μπάζιμα πφανγκέ γκίσκε, χολιαμέ ντα προδομέ. Τι μανγκέν κατά Ιεχωβά τι τθερέν ειρήνη τουμαρέ γκοντιάτε καζόμ μουκχένα ανταβά πρόβλημας λέσκε βαστέντε. (1 Πέτρ. 5:7) Συνεχίνεν τι τζαν πο πασέ κο Ιεχωβά καζόμ σικλιαρένα-τουμέν κατά Γραφή, προσευχίντιβενα ντα σκεφτίνενα λατσσές οντουλά σο διαβάνενα. Καζόμ κερένα-λες ανταβά, τι αβέν σίγουροι ότι βοβ κα αβέλ ατζέ πο πασέ τουμέντε. Σαρ βακέρντιβελα κο εδάφιος Ησαΐας 57:​15, βοβ μπεσέλα οντουλέντζαρ σο τθερένα «πφανγκό γκι ντα ισί ταπεινοί», σόσκε μανγκέλα τι λοκχιαρέλ λένγκο γκι. Προσπαθίνεν τι κερέν ο πο λατσσό για τι υπηρετίνεν ι Ιεχωβάς πιστά. Τι μανγκέν βοήθεια κατά πρεσβύτεροι. Ντα ποτές μα τσσιναβέν τι μπεκλεντίνεν ότι κα αβέλ εκ ντιβές σο τουμαρό ρομ μπέκιμ τι μανγκέλ αντράλ πι γκίσταρ τι αλλάνελ.​—Ρωμ. 2:4· 2 Πέτρ. 3:9.